०१०

विश्वास-प्रस्तुतिः

दशमोऽध्यायः - 10
शक्रः—
क्षीरोदमथनायासफलरूपे मधुद्विषः।
नमश्चन्द्रसहोदर्यै नमस्तेऽमृतयोनये ॥ 1 ॥

मूलम्

दशमोऽध्यायः - 10
शक्रः—
क्षीरोदमथनायासफलरूपे मधुद्विषः।
नमश्चन्द्रसहोदर्यै नमस्तेऽमृतयोनये ॥ 1 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

भावोत्तराः प्रकारास्ते श्रुतास्त्वद्वक्त्रपङ्कजात्।
इदानीं श्रोतुमिच्छामि प्रकारान् भवदुत्तरान् ॥ 2 ॥

मूलम्

भावोत्तराः प्रकारास्ते श्रुतास्त्वद्वक्त्रपङ्कजात्।
इदानीं श्रोतुमिच्छामि प्रकारान् भवदुत्तरान् ॥ 2 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैष्णवा अवतारास्ते किंरूपाः 1कति वाम्बुजे।
एतत्पृष्टा मया ब्रूहि नमस्ते पङ्कजासने ॥ 3 ॥

मूलम्

वैष्णवा अवतारास्ते किंरूपाः 1कति वाम्बुजे।
एतत्पृष्टा मया ब्रूहि नमस्ते पङ्कजासने ॥ 3 ॥

श्रीः—

विश्वास-प्रस्तुतिः

2हन्त ते शक्र वक्ष्यामि प्रकारान् भवदुत्तरान्।
वैष्णवा अवतारास्ते यावन्तो यद्विधाश्च ते ॥ 4 ॥

मूलम्

2हन्त ते शक्र वक्ष्यामि प्रकारान् भवदुत्तरान्।
वैष्णवा अवतारास्ते यावन्तो यद्विधाश्च ते ॥ 4 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

षाड्‌गुण्यममलं ब्रह्म निर्दोषमजरं ध्रुवम्।
सर्वशक्ति निरातङ्कं निरालम्बनभावनम् ॥ 5 ॥

मूलम्

षाड्‌गुण्यममलं ब्रह्म निर्दोषमजरं ध्रुवम्।
सर्वशक्ति निरातङ्कं निरालम्बनभावनम् ॥ 5 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदुन्मिषति वैपूर्वं शक्तिमच्छक्तिभावतः।
नारायणः परो देवः संस्थितः शक्तिमत्तया ॥ 6 ॥

मूलम्

तदुन्मिषति वैपूर्वं शक्तिमच्छक्तिभावतः।
नारायणः परो देवः संस्थितः शक्तिमत्तया ॥ 6 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्थिरा शक्तिरहं तस्य सर्वकार्यकरी विभोः।
तावावां जगतोऽर्थाय बहुधा विक्रियावहे ॥ 7 ॥

मूलम्

स्थिरा शक्तिरहं तस्य सर्वकार्यकरी विभोः।
तावावां जगतोऽर्थाय बहुधा विक्रियावहे ॥ 7 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथाहमास्थिता भेदैस्तथा ते कथितं पुरा।
विकारानविकारस्य विष्णोः श्रृणु मयोदितान् ॥ 8 ॥

मूलम्

यथाहमास्थिता भेदैस्तथा ते कथितं पुरा।
विकारानविकारस्य विष्णोः श्रृणु मयोदितान् ॥ 8 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अप्राकृताननौपम्यानचिन्तयमहिमोज्ज्वलान्।
स्वां शक्तिं मामधिष्ठाय प्रकृतिं परमाद्भुताम् ॥ 9 ॥

मूलम्

अप्राकृताननौपम्यानचिन्तयमहिमोज्ज्वलान्।
स्वां शक्तिं मामधिष्ठाय प्रकृतिं परमाद्भुताम् ॥ 9 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रैरूप्येण जगन्नाथः समुदेति जगद्धिते।
आद्येन पररूपेण व्यूहरूपेण चाप्यथ ॥ 10 ॥

मूलम्

त्रैरूप्येण जगन्नाथः समुदेति जगद्धिते।
आद्येन पररूपेण व्यूहरूपेण चाप्यथ ॥ 10 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

तथा विभवरूपेण नानाभावमुपेयुषा।
व्यापको भगवान् देवो भक्तानुग्रहकाम्यया ॥ 11 ॥

मूलम्

तथा विभवरूपेण नानाभावमुपेयुषा।
व्यापको भगवान् देवो भक्तानुग्रहकाम्यया ॥ 11 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनौपम्यमनिर्दश्यं 3वपुः स भजते परम्।
विश्वाप्यायनकं4 कान्त्या पूर्णेन्द्वयुततुल्यया ॥ 12 ॥

मूलम्

अनौपम्यमनिर्दश्यं 3वपुः स भजते परम्।
विश्वाप्यायनकं4 कान्त्या पूर्णेन्द्वयुततुल्यया ॥ 12 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

वरदाभयहस्तं च द्विभुजं पद्मलोचनम्।
रेखामयेन चक्रेण शङ्खेन च करद्वये ॥ 13 ॥

मूलम्

वरदाभयहस्तं च द्विभुजं पद्मलोचनम्।
रेखामयेन चक्रेण शङ्खेन च करद्वये ॥ 13 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अङ्कितं निर्विकाराङ्‌घ्रिस्थितं परमशोभनम्।
अन्यूनानतिरिक्तैः स्वैर्गुणैः षड्‌भिरलंकृतम् ॥ 14 ॥

मूलम्

अङ्कितं निर्विकाराङ्‌घ्रिस्थितं परमशोभनम्।
अन्यूनानतिरिक्तैः स्वैर्गुणैः षड्‌भिरलंकृतम् ॥ 14 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

समं समविभक्ताङ्नं सर्वावयवसुन्दरम्।
पूर्णमाभरणैः शुभ्रैः सुधाकल्लोलसंकुलैः ॥ 15 ॥

मूलम्

समं समविभक्ताङ्नं सर्वावयवसुन्दरम्।
पूर्णमाभरणैः शुभ्रैः सुधाकल्लोलसंकुलैः ॥ 15 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

रश्मिभूतैरमूर्तैः स्वैरच्युताद्यैरविच्युतम्।
एका मूर्तिरियं दिव्या पराख्या वैष्णवी परा ॥ 16 ॥

मूलम्

रश्मिभूतैरमूर्तैः स्वैरच्युताद्यैरविच्युतम्।
एका मूर्तिरियं दिव्या पराख्या वैष्णवी परा ॥ 16 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

योगसिद्धा भजन्त्येनां हृदि तुर्यपदाश्रिताम्5
अथ व्यूहस्बरूपं ते द्वितीयं वर्णयाम्यहम् ॥ 17 ॥

मूलम्

योगसिद्धा भजन्त्येनां हृदि तुर्यपदाश्रिताम्5
अथ व्यूहस्बरूपं ते द्वितीयं वर्णयाम्यहम् ॥ 17 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यूह्यात्मानं चतुर्धा स्वं देवः प्रागादिभेदतः6
वासुदेवादिभेदेन 7सौषुप्ताध्वनि तिष्ठति ॥ 18 ॥

मूलम्

व्यूह्यात्मानं चतुर्धा स्वं देवः प्रागादिभेदतः6
वासुदेवादिभेदेन 7सौषुप्ताध्वनि तिष्ठति ॥ 18 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

8संस्थानमादिमूर्तेर्वै सर्वेषां तु समं स्मृतम्।
षड्‌गुणं प्रथमं रूपं द्वन्द्वैर्ज्ञानादिसंभवैः ॥ 19 ॥

मूलम्

8संस्थानमादिमूर्तेर्वै सर्वेषां तु समं स्मृतम्।
षड्‌गुणं प्रथमं रूपं द्वन्द्वैर्ज्ञानादिसंभवैः ॥ 19 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

इतराणि स्वरूपाणि कथितानि मया पुरा9
वह्न्यर्केन्दुसहस्राभमानन्दास्पन्दलक्षणम्10 ॥ 20 ॥

मूलम्

इतराणि स्वरूपाणि कथितानि मया पुरा9
वह्न्यर्केन्दुसहस्राभमानन्दास्पन्दलक्षणम्10 ॥ 20 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

बीजं सर्वक्रियाणां तद्विकल्पानां तदास्पदम्।
सौषुप्तं चातुरात्म्यं तत्प्रथमं विद्धि वासव ॥ 21 ॥

मूलम्

बीजं सर्वक्रियाणां तद्विकल्पानां तदास्पदम्।
सौषुप्तं चातुरात्म्यं तत्प्रथमं विद्धि वासव ॥ 21 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ स्वाप्रे पदेऽप्येवं विभज्यात्मानमात्मना।
देवः प्रागादिभेदेन वासुदेवादिरूपतः ॥ 22 ॥

मूलम्

अथ स्वाप्रे पदेऽप्येवं विभज्यात्मानमात्मना।
देवः प्रागादिभेदेन वासुदेवादिरूपतः ॥ 22 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

समासव्यासभेदेन गुणआनां पुरुषोत्तमः।
सितरक्तसुवर्णाभ्रसदृशैः परमाद्भुतैः ॥ 23 ॥

मूलम्

समासव्यासभेदेन गुणआनां पुरुषोत्तमः।
सितरक्तसुवर्णाभ्रसदृशैः परमाद्भुतैः ॥ 23 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदिमूतिसमै11 रूपैश्चतुर्धा 12व्यवतिष्ठते।
कैवल्यभोगफलदं भवबीजक्षयंकरम् ॥ 24 ॥

मूलम्

आदिमूतिसमै11 रूपैश्चतुर्धा 12व्यवतिष्ठते।
कैवल्यभोगफलदं भवबीजक्षयंकरम् ॥ 24 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

चातुरात्म्यं द्वितीयं तत् सुधासंदोहसुन्दरम्।
अथ जाग्रत्पदे देवः सितरक्तादिभेदतः13 ॥ 25 ॥

मूलम्

चातुरात्म्यं द्वितीयं तत् सुधासंदोहसुन्दरम्।
अथ जाग्रत्पदे देवः सितरक्तादिभेदतः13 ॥ 25 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

चतुर्भुजैरुदाराङ्गैः शङ्खचक्रादिचिह्नितैः।
नानाध्वजविचित्राङ्गैर्वासुदेवादिसंज्ञितैः ॥ 26 ॥

मूलम्

चतुर्भुजैरुदाराङ्गैः शङ्खचक्रादिचिह्नितैः।
नानाध्वजविचित्राङ्गैर्वासुदेवादिसंज्ञितैः ॥ 26 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यूहैः 14स्वं प्रविभज्यास्ते विभुर्नाम स्वलीलया।
तत्राद्यं भगवद्रूपं हिमकुन्देन्दुकान्तिमत् ॥ 27 ॥

मूलम्

व्यूहैः 14स्वं प्रविभज्यास्ते विभुर्नाम स्वलीलया।
तत्राद्यं भगवद्रूपं हिमकुन्देन्दुकान्तिमत् ॥ 27 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

चतुर्भुजं सौम्यवक्त्रं पुण्डरीकनिभेक्षणम्।
पीतकौशेयवसनं सुपर्णध्वजभूषितम् ॥ 28 ॥

मूलम्

चतुर्भुजं सौम्यवक्त्रं पुण्डरीकनिभेक्षणम्।
पीतकौशेयवसनं सुपर्णध्वजभूषितम् ॥ 28 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

मुक्यदक्षिणहस्तेन भीतानामभयप्रदम्।
तथाविधेन वामेन दधानं शङ्खमुत्तमम् ॥ 29 ॥

मूलम्

मुक्यदक्षिणहस्तेन भीतानामभयप्रदम्।
तथाविधेन वामेन दधानं शङ्खमुत्तमम् ॥ 29 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अपरेण दधानं च दक्षिणेन सुदर्शनम्।
वामेन च गदां गुर्वीं निषण्णां वसुधातले ॥ 30 ॥

मूलम्

अपरेण दधानं च दक्षिणेन सुदर्शनम्।
वामेन च गदां गुर्वीं निषण्णां वसुधातले ॥ 30 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

संचिन्तयेत् पुरो भागे वासुदेवमितीदृशम्।
सिन्दूरशिखराकारं सौम्यवक्त्रं चतुर्भुजम् ॥ 31 ॥

मूलम्

संचिन्तयेत् पुरो भागे वासुदेवमितीदृशम्।
सिन्दूरशिखराकारं सौम्यवक्त्रं चतुर्भुजम् ॥ 31 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अतसीपुष्पसंकाशवसनं ताललाञ्छितम्15
मुख्येन पाणियुग्मेन तुल्यमाद्यस्य वै विभोः ॥ 32 ॥

मूलम्

अतसीपुष्पसंकाशवसनं ताललाञ्छितम्15
मुख्येन पाणियुग्मेन तुल्यमाद्यस्य वै विभोः ॥ 32 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

सीरं तच्चक्रहस्तेऽस्य मुसलं तु 16गदाकरे।
दक्षिणे चिन्दयेद्भागे संकर्षणमितीदृशम् ॥ 33 ॥

मूलम्

सीरं तच्चक्रहस्तेऽस्य मुसलं तु 16गदाकरे।
दक्षिणे चिन्दयेद्भागे संकर्षणमितीदृशम् ॥ 33 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रावृण्निशासमुदितखद्योतनिचयप्रभम्।
रक्तकौशेयवसनं मकरध्वजशोभितम् ॥ 34 ॥

मूलम्

प्रावृण्निशासमुदितखद्योतनिचयप्रभम्।
रक्तकौशेयवसनं मकरध्वजशोभितम् ॥ 34 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

सौम्यवक्त्रं चतुर्बाहुं तृतीयं परमेश्वरम्।
मुख्यहस्तद्वयं चास्य प्राग्वत्तुल्यं महामते ॥ 35 ॥

मूलम्

सौम्यवक्त्रं चतुर्बाहुं तृतीयं परमेश्वरम्।
मुख्यहस्तद्वयं चास्य प्राग्वत्तुल्यं महामते ॥ 35 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

वामेऽपरस्मिन् शार्ङ्गं च दक्षिणे बाणपञ्चकम्।
अपरे चिन्तयेद्भागे प्रद्युम्नमिति कीर्तितम् ॥ 36 ॥

मूलम्

वामेऽपरस्मिन् शार्ङ्गं च दक्षिणे बाणपञ्चकम्।
अपरे चिन्तयेद्भागे प्रद्युम्नमिति कीर्तितम् ॥ 36 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अञ्जनाद्रिप्रतीकाशं 17सुपीताम्बरवेष्टितम्।
चतुर्भुजं विशालाक्षं मृगलाञ्छनभूषितम् ॥ 37 ॥

मूलम्

अञ्जनाद्रिप्रतीकाशं 17सुपीताम्बरवेष्टितम्।
चतुर्भुजं विशालाक्षं मृगलाञ्छनभूषितम् ॥ 37 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदिवत् पाणियुगलमाद्यमस्य18 विचिन्तयेत्।
दक्षिणादिक्रमेणाथ द्वाभ्यां वै खड्‌गखेटकौ ॥ 38 ॥

मूलम्

आदिवत् पाणियुगलमाद्यमस्य18 विचिन्तयेत्।
दक्षिणादिक्रमेणाथ द्वाभ्यां वै खड्‌गखेटकौ ॥ 38 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

दधानमनिरुद्धं तु सौम्यभागे विचिन्तयेत्।
वनमालाधराः सर्वे श्रीवत्सकृतलक्षणाः19 ॥ 39 ॥

मूलम्

दधानमनिरुद्धं तु सौम्यभागे विचिन्तयेत्।
वनमालाधराः सर्वे श्रीवत्सकृतलक्षणाः19 ॥ 39 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शोभिताः कौस्तुभेनैव रत्नराजेन वक्षसि।
जाग्रत्पदे स्थितं देवं चातुरात्म्यमनुत्तमम् ॥ 40 ॥

मूलम्

शोभिताः कौस्तुभेनैव रत्नराजेन वक्षसि।
जाग्रत्पदे स्थितं देवं चातुरात्म्यमनुत्तमम् ॥ 40 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्थित्युत्पत्तिप्रलयकृत्सर्वोपकरणान्वितम्।
दिव्यं तच्चिन्तयेद्यस्य20 विश्वं तिष्ठति शासने ॥ 41 ॥

मूलम्

स्थित्युत्पत्तिप्रलयकृत्सर्वोपकरणान्वितम्।
दिव्यं तच्चिन्तयेद्यस्य20 विश्वं तिष्ठति शासने ॥ 41 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिविधं चातुरात्म्यं तु सुषुप्त्यादिपदत्रिके।
सुव्यक्तं तत्पदे तुर्ये गुणलक्ष्यं परं स्थितम् ॥ 42 ॥

मूलम्

त्रिविधं चातुरात्म्यं तु सुषुप्त्यादिपदत्रिके।
सुव्यक्तं तत्पदे तुर्ये गुणलक्ष्यं परं स्थितम् ॥ 42 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ज्ञानक्रियादिभिर्विष्णोर्लोकाननुसिसृक्षतः।
व्यूहसंज्ञमिदं रूपं द्वितीयं कथितं मया ॥ 43 ॥

मूलम्

ज्ञानक्रियादिभिर्विष्णोर्लोकाननुसिसृक्षतः।
व्यूहसंज्ञमिदं रूपं द्वितीयं कथितं मया ॥ 43 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

तृतीयं विभवाख्यं तु21 विश्वमन्दिरमध्यगम्।
नानाकारक्रियाकर्तृ रूपं विष्णोर्निशामय ॥ 44 ॥

मूलम्

तृतीयं विभवाख्यं तु21 विश्वमन्दिरमध्यगम्।
नानाकारक्रियाकर्तृ रूपं विष्णोर्निशामय ॥ 44 ॥

इति 22श्रीपाञ्चरात्रसारे लक्ष्मीतन्त्रे परव्यूहप्रकाशो नाम दशमोऽध्यायः

इति दशमोऽध्यायः


  1. कथिता बुधैः E. ↩︎ ↩︎

  2. अहं ते B. C. ↩︎ ↩︎

  3. पुनः A. B. G. I. ↩︎ ↩︎

  4. करं E.I. ↩︎ ↩︎

  5. श्रयाम् E. F. ↩︎ ↩︎

  6. भेदिनः A. ↩︎ ↩︎

  7. सुषुप्त्यध्वनि B.; सुषुप्तात्मनि E. ↩︎ ↩︎

  8. सृष्ट्यादिसंस्था मूर्तिर्वै A. B. C. ↩︎ ↩︎

  9. पुनः E. ↩︎ ↩︎

  10. आनन्दस्पन्दलक्षणम् E. F. ↩︎ ↩︎

  11. समो B. ↩︎ ↩︎

  12. ह्यव A. B. C. F. ↩︎ ↩︎

  13. भेदितैः G. ↩︎ ↩︎

  14. स्वयं विभज्य E. I. ↩︎ ↩︎

  15. लाञ्छनम् F. ↩︎ ↩︎

  16. गदां E. ↩︎ ↩︎

  17. सुसिताम्बर B. E. I. ↩︎ ↩︎

  18. आद्यं तस्य F. ↩︎ ↩︎

  19. लाञ्छनाः E. ↩︎ ↩︎

  20. चिन्तयेत्तस्य A. B. ↩︎ ↩︎

  21. तं F. ↩︎ ↩︎

  22. श्रीपञ्चरात्र A.; श्रीपञ्चरात्रे B. E. ↩︎