श्री गरुड-प्रतिष्ठा-विधिः।
सर्वाऽलङ्कार भूषितः आचार्यः सर्वलक्षणेन ध्वज पटं
गरुडं शिल्पिना लिखित्वा। ओम् इति गृहीत्वा।
सकल वाद्यैःसह मन्दिरं प्रादक्षिण्येन
प्रतिष्ठामण्टपन्नीत्वा। पुण्याह जलेन सर्वत्र प्रोक्ष्य.।
भगवतः पुरतः स्थाप्य।
इमां गाधामुदीरयेत्।
भगवन्पुण्डरीकाक्ष सर्वेश्वर जगन्मय।
त्वयायथातु कथितं तथा कर्तुं न शक्यते।
अस्वातन्त्रियादसामर्थ्याद् श्रद्धादीनामभावतः
तस्मान्मामात्मसात्कर्तुं न्यूनाधिख्योप शान्तये।
समालोकय नेत्राभ्यां शीतळाभ्यां पटस्थितम्।
सर्वदोषाऽपहारिभ्यां वैनतेयं प्रसीद ओम्।
इति भगवन्तं प्रार्थ्य। भगवत्प्रतिष्ठावत् सर्वकार्याणि
निर्वृत्य.
१धान्याधिवासनार्थं शाली पीठे संस्थाप्य।
61
२छायाधि वासनाङ्गं रक्षा बन्धनं कृत्वा। सूत्रेषु वासुकीम्
आवाह्य।
३जलाधिवासनार्थं कटाहे गन्ध जलेनसम्पूर्य।
सम्हारक्रमेण कूर्चन्निक्षिप्य। न्यासं कृत्वा।
गरुड न्यासविषये विशेषः।
कूर्मासने उपविश्य। भूतशुध्यादि मानसयागान्तम्
अष्टाक्षरेणविधिवत्कृत्वा। अनन्तरम्
अस्य श्री गरुड पञ्चाक्षरी महामन्त्रस्य। काश्यप ऋषिः।
पङ्क्तीछन्दः। श्री गरुडोदेवता। क्षीम्बीजम्। स्वाहा
शक्तिः। पं कीलकम्। श्री गरुड प्रसादसिध्यर्थे जपे
विनियोगः।
ओं क्षीम् अङ्गुष्ठाभ्यां नमः। ओं पं तर्जनीभ्यां स्वाहा।
ओम् ओं मध्यमाभ्यां वषट्’। ओं स्वाम् अनामिकाभ्यां हुम्।
ओं हां कनिष्टिकाभ्यां फट्’। क्षिप ओं स्वाहा
नखमुखैर्वौषट्;।
अथ देह न्यासः।
ओं ज्वल ज्वल महामते स्वाहा ओं क्षां हृदयाय नमः।
ओं गरुड चूडानने स्वाहा ओं क्षीं शिरसे स्वाहा।
ओं गरुड शिखायै वषट्;ओं क्षूं शिखायै वषट्;।
ओं गरुडप्रभञ्जय प्रभञ्जय प्रभेदय प्रभेदय वित्रासय
वित्रासय विमर्दय विमर्दय स्वाहा ओं क्षैं कवचाय हुम्।
ओम् उग्ररूपधर सर्व सर्प भयङ्कर सर्व विषं दारय
दारय भीषय भीषय दह दह भस्मीकुरु भस्मीकुरु
62
स्वाहा ओं क्षौं नेत्राभ्यांवौषट्;।
ओम् अप्रतिहत शासनाय ओं नमस्सुदर्शनाय हुम्फट्;
स्वाहा ओं क्षःअस्त्रायफट्;। इति षदङ्गन्यासं कृत्वा।
ध्यानम्
आजानुत सुवर्णाभम् आनाभेस्तुहिनप्रभम्।
कुङ्कुमारुण माकण्ठादाऽऽकेशान्तासितेतरम्।
स्वस्तिकं दक्षिणम्पादं वाम पादन्तु कुञ्चितं. ।
कपिलाक्षं गरुत्मन्तं सुवर्णसदृश प्रभम्।
दीर्घ बाहुं बृहस्कन्धं नागाभरण भूषितम्।
नीलाग्र नासिकात्मानं महापक्षं स्मरेत्बुधः।
दंष्ट्रा कराळ वदनं किरीट मकुटोज्वलम्।
सर्वाभरण सम्युक्तं सर्वावयव सुन्दरम्।
अनन्तो वाम कटको यज्ञसूत्रं तु वासुखी।
तक्षकः कटिसूत्रन्तु हार कार्कोटकस्तथा।
पद्मो दक्षिण कर्णेतु महापद्मस्तु वामतः।
शङ्खःशिरः प्रदेशेतु गुळिकस्तु भुजान्तरे।
एवं ध्यायेत् त्रिसन्ध्यायाम् आत्मानं गरुडाकृतिम्।
विषं नाशयते क्षिप्रम् अग्नि क्षिप्तमिवाम्भसि।
ओं नमःपक्षि राजाय वेद पक्षयुग प्रभो।
वैनतेय नमस्तेस्तु श्री गरुडाय नमो नमः। *
एवं ध्यात्वा। मानसाराधनादि सर्वोपचारान् कृत्वा।
पुरत
ः धान्य पीठेदशकलशान् संस्थाप्य। सर्वत्र
आधारादि पद्मान्तम् अभ्यर्च्य। महाकुम्भे ओं क्षं
वैनतेयाय नमः इत्यावाह्य।
उप कुम्भेषु इन्द्रादीनावाह्य। करके सुदर्शनमावाह्य।
63
सर्वत्र पूर्ववत् आवाहनादि षण्मुद्रा सहितं षडङ्गन्यासं
कृत्वा। अर्घ्यादिभिरभ्यर्च्य। निवेदनपूर्वकं नीराज्य।
नयनोन्मीलनार्थं धान्य पीठे द्वौ सुवर्ण
रजतपात्रेनिधाय। पूर्व पश्चिमतः स्थाप्य। मधुना घृतेनच
पूर
यित्वा। सुवर्ण रजत शलाकीकाञ्च अष्ट धान्यानिच
स्थापयित्वा।
सर्वत्र पुण्याह जलेन प्रोक्ष्य। शोषणादीनि कृत्वा। मधु
पात्रे ओं हं सूर्याय नमः। आज्यपात्रे ओं वं चन्द्रमसे
नमः इत्यावाह्यऽभ्यर्च्य।
ओं मधु वातेति ’मन्त्रेण मधु पात्रमभिमन्त्र्य। ;”
ओं सविराजन्परियेत् प्रजानन् प्रजाम्पुष्टिं
वर्धमानोऽस्मै”।
इति आज्य पात्रमभिमन्त्र्य।
स वेद वाद्यघोषैस्सह दक्षिण नेत्रं सुवर्ण शलाकया
”चित्रन्देवानामुदकातनीकं ”इति मन्त्रेणमधुणा
उन्मील्य। रजतशलाकया ”तस्चक्षुर्देवहितं ”इति
मन्त्रेण आज्येन वाम नेत्रमुन्मील्य।
अष्ठ नागानामपि एवङ्कृत्वा। तिरस्करिणींव्यपोह्य।
अष्ठ धान्यानि दर्पणानिच सन्दर्शयित्वा। नीराज्य।
छायास्नपनार्थं षोडश कलशान्स्थाप्य। पुरुष सूक्तेन
अभिमन्त्रिय। प्रोक्षण मार्गेण अभिषिच्य।
विधिवदग्निम्प्रतिष्ठाप्य। तन्मध्येआधारादि पद्मान्तं
हुत्वा। ओं क्षं वैनतेयाय नमः आगच्छाऽऽगच्छेति
आवाह्य। अर्घ्यादि नैवेद्यान्तं हुत्वा। समिदाज्य चरुभिः
हुत्वा। । चरुणा नृसूक्तेन हुत्वा। शान्ति होम सहितं
64
पूर्णाहुतिं कृत्वा।
पटस्थं गरुडम् इमाङ्गाधां प्रार्थ्य।
ओं महाबल महाबाहो वैनतेय वयोधिप।
सन्निधत्स्व पटे तुभ्यं नमः प्रणव मूर्तये।
कर्मणां सिद्धिमाहूत कुरुष्व विहगेश्वर।
आहूतव्याःस्त्रयोलोकाः देवस्योत्सवसम्पदि।
इति पटस्तं गरुडं ध्यात्वा।
कुम्भस्थं गरुड प्रार्थना।
वाहनाय महाविष्णोः तार्क्ष्यायाऽमिततेजसे।
गरुडाय नमस्तुभ्यं सर्व सर्पेन्द्रमृत्यवे।
नमो नमस्ते पक्षीन्द्र स्वाध्याय वपुषे नमः।
विहगेन्द्र नमस्तेस्तु समुत्पाटित कल्पक।
आहृताऽमृत कुम्भाय जननी दास्यमोचने।
सुरास
ुरेन्द्र जयिने नागेन्द्राऽऽभरणायते।
यदाधारमिदं सर्वं तदाधारायते नमः।
पक्षौ यस्य बृहत्साम रथन्तरमपि द्वयम्।
अक्षिणीचापि गायत्रि त्रिवृत्साम शिरस्मृतम्।
स्तोम आत्मा नमस्तस्मै वामदेव्याङ्ग सम्पदे।
नमःप्राणादि वायूनामीशानाय गरुत्मते।
दोषानपनयाऽखण्डान्गुणानावह सर्वतः।
विघ्नानि जहि सर्वाणि आत्मसात्कुरुमामपि।
एवं स्तुत्वा। गरुड मूल मन्त्रं यथा शक्ति जपित्वा।
चतुर्विधमन्नं निवेद्य। नीराज्य। जागरेण नयेन्निशाम्।
65
ध्वजारोहणविधिः
प्रभाते आचार्यः नित्यकर्मा निर्वृत्य। पूर्वे स्थापित
पालिकादीनां पूजयित्वा।
श्री भूदेव्याः सहितं देवं ध्वज पटेन वेद वाद्य घोषैस्सह
ध्वजारोहणार्थं ध्वज स्तम्भ समीपं गत्वा।
ध्वजस्तम्भादीनां पुण्याह जलेन प्रोक्ष्य।
गरुडकुम्भान्सर्वमपि धान्यपीठे ध्वजस्तम्भ-
समीपे संस्थाप्य। पुनः सर्वत्र अर्घ्यादिभिस्सम्पूज्य।
पुरुष सूक्तमुच्चरन् कलश तीर्थेन पटस्थं गरुडं
सम्प्रोक्ष्य। अष्ठनागानामपि प्रोक्ष्य।
मध्य कुम्बस्थङ्गरुडं ध्वज पटे आवाह्य। सकूर्च
माल्यादीनलङ्कृत्य। गुळान्नं निवेध्य। नीराज्य।
पूर्वे प्रार्थित वैन तेय ध्यानेन गरुड ताळं पठित्वा।
गरुड ताळ विधिरुच्यते।
ओं गरुड वाहन परशु धारण चक्र पाश धरम्।
स्फठिक सन्निभ मकर कुण्डल कनक मकुट धरम्।
विहग परिभृड महि विभूषणमसुर वैरि रथम्।
अळिकुलाळक कुटिल कोमळ मनिल तुल्यगतिम्।
भृकुटि भीषण करतलालक कनक लोचनकम्।
कनक कल्पित खचित रत्न मकुट कोटिधरं.।
सकल पशुपति हरित हरहरि सर्प संहरणम्।
अनन्त कटकं वासुखि सूत्रं तक्षकःकटि बन्धनम्।
हारसु कार्कोटकम्। पद्मं दक्षिण कर्णस्थम् । वामे कर्णे
महापद्मं शङ्खफणामणि रत्न मरीचि विराजित शेकर
66
गुळिक भुजम्। कमल भव वन्दितं स्कन्द बृन्दोपमम्।
कनक मयकुण्डलम्। कञ्ज पुञ्जाननम्। कर
चरणकिङ्किणी कम्बुकोरम्बरं शिख चरित मन्दिरम्।
चित्तमम्बोजितम्। अम्बोजलधि कारणम्। मङ्गळं; पङ्कजं
तेजुपति संहारत्यञ्जनत्यम्भुजे।
झण झण झङ्कृत किङ्किणि हण हण हङ्कृत हूङ्करणम्।
विनतातनुजं कनकाद्रि निभम्।
बुजङ्ग कुल भीषणं विहङ्गकुल भूषणम्। बृहत्पक्षविपक्षम्।
गरुत्मन्तं नमस्येहम्।
हरि वाहनं हरि वाहनं हरिकेतनं हरि केतनम्। बन्धय
बन्धय प्रकट प्रकट। प्रमथन प्रमथनग्रहबुग्ग्रहबुग् सङ्ग्रह
सङ्ग्रह । चञ्चद्विञ्जुर चुञ्चु विधारित
पुञ्जत्सिञ्जत्फणिराविकम्। कणिका कपटिम्। रिङ्गश्लेष
फणामणि किङ्किणि मञ्जुळ कञ्जुकर तों तोम्।
करणोरुह भीषण नादकरम्। श्रीमद्गरुडं गरुडं वरदंवरदं
विध्युत्प्रभं.। भक्तप्रियम्। मुखोन्नत नासोन्नतम्। सव्य
वाहनमुख्यं मुख्यं नीलाम्बरधरम्। नागाभरणम्।
मणिघण रुचिर क्रीडाहरणम्। पाद नूपुर किङ्किणिघोषम्।
सामगायति पक्ष युग्मं वेद वेद्यतनुविहरति पक्षम्। सकल
शत्रु भीषण पक्ष युगळम्। शत्रु वास्याननम्। बृह्मादि
वन्दितं स्कन्द वहचक्रिणम्। सकल देव
लोकानन्दम्। सकल सृष्टि पतिं संहार कारणम्।
कमलसदृशाननम्। झल झलन किङ्किणी झर्झटं धों
धोम्। तत्तत्।
झल झलन किङ्किणी झर्झटं धों धों. *
67
पक्षीशस्यगरुडताळम्। मध्यमस्वरम्। गौळरागम्।
विष्णुक्रान्तनृत्तम्।
इति सवेद वाद्य घोषैः सह गरुडं पूजयित्वा। सुमुहूर्ते
आचार्यः अस्य देव देवस्य’…..स्वामि सन्निधौ राज
राष्ट्राभिवृध्यर्थं ….मास नवदिन महोत्सवाङ्गं
ध्वजारोहणमुहूर्तस्सुमुहूर्तोऽस्त्वितिभवन्तो
महान्तोऽनुघृह्णन्तु। इति प्रार्थनापूर्वकम्
ओं सुपर्णोसि गरुत्मान्त्रिवृत्ते शिरो गायत्रं
चक्षुस्तोम आत्मा सामते तनूः वामदेव्यं
बृह
द्रथन्तरे पक्षौ यज्ञा यज्ञियं
पुच्छं छन्धागुश्शफा यजूगुंसि नामा। सुपर्णोसि
गरुत्मान्दिवङ्गच्छ सुवः पथा।
इति वेद वाद्य घोषेन सह ध्वजमारोप्य। त्रिः कबळ
प्रसादेन गरुडान्निवेध्य। पुत्रसन्तानप्राप्तुमिच्छ ज्नानां
दध्यात्।
वन्द्या दोषनिवृत्तिं कुर्यात् तदनन्तरम् इमाङ्गाधेन गरुडं
प्रार्थ्य।
ओं पक्षीन्द्र पक्ष विक्षेप तरङ्गाऽनिल सम्पद।
निरस्तासुर सन्नाह समरे शत्रु सूदन।
सन्निधत्स्व पटे यावदुत्सवाऽवभृतान्तिमम्।
इत्युच्छार्य। भगदभिमुखो वीक्ष्य।
अस्मद्दिनात्समारभ्य यावत्तीर्थ दिनान्तिमम्।
सन्निधिं कुरु पक्षीन्द्र राज्ञो जनपदस्यच।
68
ग्रामस्य यजमानस्य वैष्णवानां विशेषतः।
तुष्टये पुष्टयेचैव सर्व शत्रुक्षयायच।
अपमृत्यु जयार्थाय वैनतेय प्रसीद ओम्।
इत्युक्त्वा।
अष्ट दिग्बन्धनं कृत्वा।
तद्विवरणमाह।
आचार्यः पवित्र पाणिः प्राणानायम्य। अस्य
देवदेव्स्य’….सन्निधौ महोत्सव ध्वजारोहण काले
सकल देवता तृप्त्यर्थं दिग्बन्धन पूजां करिष्ये। इति
सङ्कल्प्य।
पूर्वे
इन्द्रस्य** दिग्भागे
आसनम् अक्षतया समर्प्य।
दम्बोळि भीषण भुजाय सुराधिपाय’
श्यामाय दानव कुलक्षय कारकाय।
पूर्वाधिपाय
सुरवा
रण वाहनाय-
तुभ्यम्पुलोम तनये पतये नमोस्तु।
इन्द्रस्य मेघताळम्। कल्याणि रागम्। बुजङ्गनृत्तम्।
दिमितदितिसुतयुवतिकुचतटघटितकुङ्कुमहारिणम्।
समत घणमख जवन निजगज गमन लोलुप मानसम्।
वितत सुरतरु बहुळ परिमळकुसुम दाम विराजितम्।
नमत शतमख मनसमभिनव नील नीरद मेचकम्।
तत्तत्।
प्राच्यान्दिशी ऐरावतारूडः वज्रायुध धरः स शक्ति
परिवारो दिग्देवताधिपति सहितः इन्द्रादि साग्नेयान्तं
69
मण्डलं बन्धयतु।
चोरारि व्याग्र वराह सर्प यक्ष राक्षस भूत प्रेत
पिशाचापस्मार शाकिनी ढाकिनी वेताळ ब्रह्म राक्षसादि
सर्व दुष्ठ ग्रहान् बन्ध बन्ध मां रक्ष रक्षअचल अचल
आक्रम्याऽऽक्रम्य महावज्र कवचाय हुम्फट् स्वाहा। इति
प्रसादेन सोदकं बलिं दध्यात्।
२ आग्नेय दिग्भागे।
अग्नेसु हव्यमनिशं वहतेसुरानां
कव्यं समीप मथ पाणयते पित्रूणां
धूम ध्वजाय दहनाय दरोधराय
स्वाहा स्वधा प्रिय कृते हविषे नमोस्तु।
अग्नेर्बद्धाव ताळम्। गौळ रागम्। सर्वतोबद्र नृत्तम्।
अग्नि ममुज्वलित प्रभ मूर्जित जित्प्रभ देश गतिं.
झल्लि मुरारि धृडक्रम शक्ति सुजीवित कृत्म गतिम्।
यज्ञ हुताशन दाहन दुरितं क्रममय दिति तौघम्।
वाहन मेषं वरदहनप्रिय सन्ततदासहितम्।
साह जितागतचन्द्रक भूषण शक्ति सदासहितम्।
दाहन मोहन हुङ्कृति सेवित दान दयावरदम्।
निखिल कृत गुणनिगमस्तोम विनोदक विश्व जनम्।
काहळ शङ्ख समद्धळ पटह हरिद्रक ताळमिदम्। तत्तत्।
आग्नेयां दिशि मेष वाहनारूडःस्रुक्स्रुव धरःअग्निः
सवाहनायुध शक्ति परिवाराधिपति सहितः आग्नेयादि
दक्षिणान्तं मण्डलं बन्धयतु।
70
चोरारि व्याग्र वराह सर्प यक्ष राक्षस भूत प्रेत
पिशाचापस्मार शाकिनी ढाकिनी वेताळ ब्रह्म राक्षसादि
सर्व दुष्ट ग्रहान् बन्ध बन्ध मां रक्ष रक्ष
अचल अचल आक्रम्याऽऽक्रम्य महावज्र कवचाय हुम्फट्
स्वाहा। इति प्रसादेन सोदकं बलिं दध्यात्।
३ यमः
कालाय कञ्जनयनाय चतुर्भुजाय
नील प्रभाय महिषाधिप वाहनाय।
दण्डायुधाय तनयाय विकर्तनाय।
देवाय दक्षिणदिशाम्पतये नमोस्तु।
यमस्य भृङ्गिणी ताळम्। काम्भोजि रागम्। कुट्टिमनृत्तम्।
प्रणमत शमणं प्रणमत शमणं करदृत वरदण्डम्।
त्रिभुवन हरिणं वाहन महिषा प्रघटित महिमानम्। .
काल सुवर्ण कराळ तटाकृति कङ्कणभूषणकम्।
अगणित विभवं परिजन सहितं
कलशजककुभीशम्। तत्तत्।
दक्षिणस्यान्दिशी कालः महिष समारूडः पाश दण्ड
हस्तःसवाहाहनाऽऽयुध शक्तिः परिवारो दिग्देवताधिप
सहितः याम्यादि नैऋयान्तं मण्डलं बन्धयतु।
चोरारि व्याग्र वराह सर्प यक्ष राक्षस भूत प्रेत
पिशाचापस्मार शाकिनीढाकिनी वेताळ ब्रह्म राक्षसादि
सर्व दुष्ट ग्रहान्बन्ध बन्ध मां रक्ष रक्ष अचल अचल
आक्रम्याऽऽक्रम्य महावज्र कवचाय हुम्फट् स्वाहा। इति
प्रसादेन सोदकं बलिं दध्यात्।
71
४ नैॠतिः
श्यामाय भीषण हयाधिप वाहनाय।
कोणाधिपाय लसदुर्ग्रह कृपाणकाय।
तुभ्यं पिशाच कुल राक्ष सुदार्थनाय।
सेनापन प्रिय कृते नैऋते नमोस्तु।
नैऋतेर्मल्ल ताळम्। देशाक्षि रागम्।
सप्त घण वृद्ध गण दुर्जत विमर्धकर चित्र
करणप्रहसितेता।
मद्धळ मुखप्रहितशब्द निहितक्षण पुरस्सरसुराऽसुर
सुवीर
।
सत्य रसभक्त जन रक्षण समर्थहरित प्रचुर
सत्यविदधेतः।
विग्ण करशत्रु जन मत्त कर चित्र करण प्रहसित क्षण
मुपेतः। तत्तत्। .
नैऋत्याम्दिशी हय वाहनारूडःखड्ग केटाङ्ग हस्तः
सवाहन शक्तिःपरिवार देवता सहितः
नैऋत्यादि पश्चिमान्तं मण्डलं बन्धयतु।
चोरारि व्याग्र वराह सर्प यक्ष राक्षस भूत प्रेत
पिशाचापस्मार शाकिनी ढाकिनी वेताळ ब्रह्म
राक्षसादिसर्व दुष्ट ग्रहान् बन्ध मां रक्ष रक्ष अचल
अचल आक्रम्याऽऽक्रम्यमहावज्र कवचायहुम्फट्
स्वाहा। इति प्रसादेन सोदकं बलिं दध्यात्।
५ वरुणः
श्यामळाय मकरादिरोहिणे
72
तुभ्यमुल्लसित पाशपाणये।
जीवनाय वरुणाय कूर्महे।
देहिनां दिक्पतये नमोस्तु।
वरुणस्य मङ्गळ ताळं.। नाट्ट रागम्।
शतमखकुलिशङ्क्षितिभृतदृडिमतप्रणमतसुरवरनिकुरम्भम्।
मकर प्रवर प्रकरसि सुर सृङ्मकुटप्रकटित नवरत्नम्।
धमधम परिवृत परिवृत शरमणि मृदुज्वल जलनिधि मुदितान्तम्।
उदनिधि सदनोनिवसतु निरतं विददतु वरुणोममभूतम्।
तत्तत्।
पश्चिमायां दिशी मकर वाहनारूडः पाश हस्तः वरुणः
सवाहनायुदःशक्ति परिवार दिग्देवताधिप सहितः
पश्चिमादिवायव्यान्तं मण्डलं बन्धयतु।
चोरारि व्याग्र वराह सर्प यक्ष राक्षस भूतप्रेत
पिशाचापस्मार शाकिनी ढाकिनी वेताळ ब्रम्ह
राक्षसादि सर्व दुष्टग्रहान् बन्धबन्ध मां रक्ष रक्ष अचल
अचल आक्रम्याऽऽक्रम्य महावज्रकवचाय हुम्फट्
स्वाहा। इति प्रसादेन सोदकं बलिं दध्यात्।
६वायुः
प्राणादि भेद नमुषे मृग केतनाय
धूम्राय तुङ्ग मृगपुङ्गव वाहनाय।
कोणाधिपाय जगतामति पावनाय
वायो सदागतिमते भवते नमोस्तु।
73
वायोर्जय ताळम्। श्री रागम्।
सु
र पुर तरुवर सुमनः परिमळ सुरभित विश्वगणम्।
अविरत रतिपति रतियुत सुरवर युवती कृद्धनकम्।
क्रीडा बेध प्रशनः पटुतर सुर भवसरणियुतम्।
पुरत
ःपुरतःपरितःपरितः परिटारूडयुतम्। तत्तत्।
वायव्यान्दिशी मृगवाहनारूडः ध्वज हस्तः वायुः
सवाहन शक्ति परिवारो दिग्देवताधिप सहितः
वायव्यादि सोमान्तं मण्डलं बन्धयतु।
चोरारि व्याग्र वराह सर्प यक्ष राक्षस भूत प्रेत
पिशाचापस्मार शाकिनीढाकिनी वेताळ ब्रह्मराक्षसादि
सर्व दुष्ट ग्रहान् बन्ध बन्ध मां रक्ष रक्ष
अचल अचल आक्रम्याऽऽक्रम्य महावज्र कवचाय हुम्फट्
स्वाहा। इतिप्रसादेन सोदकं बलिं दध्यात्।
७** कुबेरः
सुवर्ण
वपुषाय शिवप्रियाय
धनधिनाथाय च गुह्यकाय। .
उदग्दिगीशाय धराधिवास
नमोस्तु तुभ्यं नरवाहनाय।
कुबेरस्य भद्र ताळम्। मोहन रागम्।
यक्ष घण रक्षण विचक्षण मुदारं शिक्षित विपक्ष मति
यक्ष परिवारम्।
त्र्यक्ष सख मिक्षु सुसुदृक्ष शुभ वाचं यक्ष पति यक्ष युग
लक्ष्यमिह कुर्मः। तत्तत्।
74
उदीच्यान्दिशि नरवाहनारूडः पद्महस्तः कुबेरः
सवाहनायुधशक्ति परिवारः उदग्दिग्देवताऽधिप सहितः
उदीच्यादि ईशानान्तं मण्डलं बन्धयतु।
चोरारि व्याग्र वराह सर्प यक्ष राक्षस भूत प्रेत
पिशाचापस्मार शाकिनी ढाकिनी वेताळ
ब्रह्म राक्षसादि सर्व दुष्ट ग्रहान् बन्ध बन्ध मां रक्ष रक्ष
अचल अचल आक्रम्याऽऽक्रम्य महावज्र कवचाय हुम्फट्
स्वाहा। इति प्रसादेन सोदकं बलिं दध्यात्।
८ ईशानः।
वृष
भाधि रूडाय जटाय मौलिने।
कपाल हस्ताय कलावतम्सिने।
त्रिशूलिने कोणदिशाधि वासिने।
शिवा समेताय शिवायते नमः।
ईशानस्य डक्क्ररी ताळम्। शङ्कराभरण रागम्।
त्रिलोचनं त्रिशूलिनं जटाधरं नटाधिपं
कपर्धिनं विमर्दिनं प्रभञ्ज मोहकारणम्।
पुरान्
तकं जितान्तकं नतान्तरङ्गतोषकं
चिरन्तनं तपोधनैर्विचिन्त्य मान विग्रहम्।
उमापतिं नमामितं कपालिनं कृपालयं
बुजङ्
गराज भूषणं कुरङ्ग राजपोषणं
थणाकुधिं धिणाकृधिं धिणेकुधिं धिनेकृधिं
दगद्धग द्धिगिद्धिगि च्चिवस्य ताळमीदृशम्। तत्तत्।
ऐशान्यां दिशी वृषभ वाहनारूडः शूल हस्तः रुद्रः
75
सवाहनायुध शक्ति परिवार दिग्देवताधिपति
सहितः ऐशान्यादि इन्द्रान्तं मण्डलं बन्धयतु।
चोरारि व्याग्र वराह सर्प यक्ष राक्षस भूत प्रेत
पिशाचापस्मार शाकिनीढाकिनी वेताळ ब्रह्म राक्षसादि
सर्व दुष्ट ग्रहान् बन्ध बन्ध मां रक्ष रक्ष
अचल अचल आक्रम्याऽऽक्रम्य महावज्र कवचाय हुम्फट्
स्वाहा। इति प्रसादेन सोदकं बलिं दध्यात्।
महा बलिपीठे पूर्ववत् मुखपञ्चसमवक्त्र’…बलिपीठदेवं.
इतिसमस्त देवतानां तृप्त्यर्थं सोदकम्बलिं ददामि इति
समस्तवाद्यघोषैस्सह प्रसाद बलिन्दत्वा। नीराज्य ।
भगवत्समीपं गत्वा ।
ज्ञानतोऽज्ञानतो वापि यथोक्त मकृतम्मया ।
तत्सर्वं पूर्णमेवास्तु सुतृप्तो भव सर्वदा ।
ओम् अच्युत जगन्नाथ मन्त्र मूर्ते सनाथन ।
रक्षमां पुण्डरीकाक्ष क्षमस्वाजः प्रसीद ओम्।
इति विज्ञाप्य। आचार्यासम्मानं कृत्व । वीथि ब्रमणम्।
भगवतः दृष्ठि दोष निवारणार्थम् अर्घ्यपाद्यादीनुपचार
पूर्वक
ं घटदीपेन नीराज्य। पानक पानीय
मुद्गदळादीन्निवेद्य। नीराज्य। कलश स्नपनम् ।
महानिवेदनञ्च कृत्वा ।
याग शालायां गत्वा। आचार्यः भगवन् महोत्सवार्थं
चतुस्थानपूजाङ्करिष्ये। तदङ्गं द्वार तोरण ध्वज
कुम्भदेवतापूजनं च करिष्ये इति सङ्कल्प्य।
१पूर्व द्वारे
अश्वत्थ तोरणे
76
ओम् ऋग्रूपाय ओं सुशोभनाय नमः। ओं लम् इन्द्रायनमः।
पार्श्वस्थ रक्त ध्वजयोः
ओं कुमुदाय नमः। ओं कुमुदाक्षाय नमः।
कुम्भयोः ओ म्पूर्णाय नमः। ओम्पुष्कराक्षाय नमः।
इत्यभ्यर्च्य। अर्घ्यादिभिस्सम्पूज्य।
ओम् अग्निमीळे पुरोहितं …..रत्न धातमम्।
इतिपठित्वा। फलवर्ग ताम्बूलादीन्निवेद्य। नीराज्य।
२दक्षिण द्वारे
औदुम्बर तोरणे
ओं यजुर्रूपाय ओं सुभद्राय नमः। ओं हं यमाय नमः।
पार्श्वस्थ पीत ध्वजयोः।
ओं पुण्डरीकाय नमः। ओं वामनायनमः। .
कुम्भयोः। ओम् आनन्दाय नमः। ओं नन्दनाय नमः।
इत्यभ्यर्च्य।
ओम् इषेत्वोर्जेत्वा….श्रेष्ठ तमाय कर्मणे। इति पठित्वा।
सम्पूज्य।
३ पश्चिमद्वारे
न्यग्रोध तोरणे
ओं साम वेद रूपाय ओं वं वरुणाय नमः।
पार्श्वस्थ नील ध्वजयोः।
ओं शङ्कु कर्णाय नमः। ओं सर्व नेत्राय नमः।
कुम्भयोः ओं वीरसेनाय नमः। ओं सुषेणाय नमः।
इत्यभ्यर्च्य।
ओम् अग्न आयाही’….सत्सि भर्हिषि। इति
पठित्वा। सम्पूज्य।
77
४*उत्तरद्वारे
प्लक्ष तोरणे
ओम् अथर्व रूपाय ओं सोमाय नमः।
पार्श्वस्थ शुक्लध्वजयोः।
ओं सुमुखाय नमः। ओं सुप्रतिष्ठाय नमः।
कुम्भयोःओं सम्भवाय नमः ओं प्रभवाय नमः।
इत्यभ्यर्च्य।
ओं शन्नोदेवीः’…अवन्तुनः। इत्यभ्यर्च्य सम्पूज्य।
पालिकादीनाञ्च सम्पूज्य नीराज्य।
इति द्वार पूजायां सङ्ग्रह विधिः।
महाकुम्भादि उप कुम्भ पूजने विशेषः। *
मध्य वेदिकायाम् धान्य पीठे दश कलशान् संस्थाप्य।
गन्धोदकेनापूर्य। एलालवङ्गादीन्निक्षिप्य। शोषणादीनि
कृत्वा।
सवस्त्र आम्रपल्लवानि समर्प्य। षड्िव्वंशद्धर्भकृत कूर्चं
निक्षिप्य। उप कुम्भादीनाञ्च पूर्ववदलङ्कृत्य।
सप्त दर्भकृत कूर्चन्निधाय। वेदिकायाम्
ओं भू लोकाय नमः। ओं भुवर्लोकाय नमः।
ओं सुवर्लोकाय नमः। ओं महर्लोकाय नमः।
ओं जनोलोकाय नमः। ओं तपोलोकाय नमः।
ओं सत्य लोकाय नमः।
इत्यावाह्यऽभ्यर्च्य।
दर्भ मालायाम् ओं वासुक्यै नमः। मण्डपस्य उपरि
ओं चक्रायनमः। भूमौ ओं पद्माय नमः। विताने
78
ओं सोमाय नमः।
महाकुम्भदिषु योग पीठार्चनं कृत्वा।
मध्यकुम्भे मूलभेरात् किञ्चिदावाह्य। पूर्वादिषु चतुष्कुम्भे
ओं वासुदेवाय नमः। ओं सङ्कर्षणाय नमः। ओं
प्रद्युम्नाय नमः। ओम् अनिरुद्धाय नमः। इत्यावाह्य।
अभ्यर्च्य। आग्नेयादि कोणेषु
ओं पुरुषायनमः। ओं सत्याय नमःओम् अच्युताय नमः।
ओम् अनन्ताय नमः। करके ओं सुदर्शनाय नमः।
इत्यावाह्यऽभ्यर्च्य।
सर्वत्र आवाहनादि षण्मुद्रां प्रदर्श्य। तीर्थाऽवसानिकं
प्रार्थ्य। मध्य कुम्भस्य नाभ्यादिहृदयान्तं द्वादशाक्षरेण
न्यासं कृत्वा। उपकुम्भादीनां सर्वत्र अष्टाक्षरेण न्यासं
कुर्यात्। करके ओम् आचक्राय स्वाहेति न्यासङ्कारयेत्।
अष्ट मङ्गलाधि दैवताय
ओं श्रीवत्साय नमः। ओं पूर्ण कुम्भाय नमः।
ओं भेर्यै नमः। ओं दर्पण मण्डलाय नमः।
ओं मत्स्ययुग्माय नमः। ओं शङ्खाय नमः।
ओं चक्राय नमः। ओं गरुडायनमः। इत्यावाह्य।
अभ्यर्च्य।
सर्वत्र विसर्जन रहित षोडशोपचार पूजाङ्कृत्वा।
चतुर्विधमन्नं निवेध्य। नीराज्य।
हवनविधौ विशेषः।
याग शालायां चतुष्कुण्ड विधानञ्चेत्
विधिवदग्निम्प्रतिष्ठाप्य। ाआधारादि पद्मान्तं
79
हुत्वा। चतुष्कुण्ड विधानेपूर्वादिषु कुण्डेषु वासु देवादि
मूर्तिमावाह्य। एक कुण्ड पक्षे मूलमूर्तिमावाह्य। तस्मिन्नेव
स्वामिन् सर्व जगन्नाथ यावत्तीर्थाऽवसानकम्।
तावत्वं भक्ति भावेन वह्नौत्वं सन्निधिङ्कुरु।
इति प्रार्थ्य। अर्घ्यादि नैवेद्यान्तं विधिवत्। हुत्वा।
हवन द्रव्य विषये मूलमन्त्रेण व्रीहि, वेण,ु तिल, लाज,
पुष्प, अक्षरु, घृत, समिद्भिःष्अष्ठोत्तर शताहुतिंवा अष्ठा
विंशतिर्वा हुत्वा। पुरुष सूक्त हवनादनन्तरं,परिवार
होमं करिष्ये इति सङ्कल्प्य॥ परिषेचनं कृत्वा।
ओं ब्रह्मणे सपरिवाराय स्वाहा।
ओं प्रजापतये सपरिवाराय स्वाहा।
ओं रुद्राय सपरिवाराय स्वाहा। (अप उपस्पृश्य)
ओं सर्वेभ्यो देवेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं छन्दोभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा
ओम् ऋषिभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं गन्धर्वेभ्यस् सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं सरिस्रपेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं यक्षेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओम् अप्सरेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं मासेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं वत्सरेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं सर्वेभ्यो देवीभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं समुद्रेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं पर्वतेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
80
ओम् आपगेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं भूतेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं पशुभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं वृक्षेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओम् ओषदीभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं वनस्पतीभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओम् उद्बीजेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं स्वेदजेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओम् अण्डजेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं जरायुजेभ्य स्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओं भूरादि सप्तलोकेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
ओम् अतलादि सप्त पातालेभ्यस्सपरिवारेभ्य
स्वाहा।
ओं चण्डादि द्वारपालेभ्यस्सपरिवारेभ्य स्वाहा।
इति हुत्वा। अन्यत्र पूर्ववत् कृत्वा।
विसर्जनरहितम्पूर्णाहुतिङ्कृत्वा। पुष्पयागादनन्तरम्
अग्निस्थं देवं मण्डले विसृज्य।
मण्डलस्थं देवं महाकुम्भे उद्वास्य। महा कुम्भस्थं देवं
मूलबेरे नियोज्य। उपकुम्भाधि देवतानां देवस्य पादमूले
सम्योज्य। करकस्थन्देवं द्वारेउद्वास्य।
कर्मणामनसा वाचा याचेष्ठा मम नित्यशः।
केशवाऽऽराधनेसास्याज्जन्मजन्मान्तरेष्वपि। *
उपचारापदेशेनाकृतानहरहर्मया।
अपचारानिमान्सर्वान् क्षमस्व पुरुषोत्तम।
इति देवेशं प्रार्थ्य।
सायाह्नकाले देवताऽऽवाहनं कुर्यात् ।
81
भेरी ताटनं
देवस्य पुरतः धान्य पीठे भेर्यादि वाद्यानि निक्षिप्य।
सर्वत्र पुण्याह जलेन प्रोक्ष्यफलानि नैवेद्य। नीराज्य।
प्रथमतः आचार्यः स्वयमेव ताडयित्वा।
तदनन्तरं पारशवेन करेण ताडयित्वा। आचार्यः।
नर्तन युक्तो नर्तनयुक्तो नादब्रह्म
स्वरूप निरूप निष्कळ हरिम्।
स्मृति कृतियुगळंस्मृतिकृति युगळं
फणिपति यन्त्रं मध्यममाकाशम् ।
वामे रुद्र तरम् मध्ये
ब्रह्माणतरम् वासुकि पाशम् ।
दिनकरसितकर वदनं पटहम्पटहं
ताडय ताडय चञ्चुत्पुटितं चाचूपुटितम्
आवाहित तृप्तिकर ताळोयम् । तत्तत् ।
श्री शैलेश दयापात्रम् दीभक्त्यादि गुणार्णवम्।
यतीन्द्र प्रवणं वन्दे रंयजामातरम्मुनिम्।
शुक्लाम्बरधरं विष्णुं शशि वर्णं चतुर्भुजम्।
प्रसन्न वदनं ध्यायेत्सर्व विघ्नोपशान्तये।
वन्दे लक्ष्मी पतिन्देवं शङ्ख चक्र गदाधरम्।
विद्या मूर्तिं हयग्रीवं शब्दार्थ ज्ञान लब्धये।
अमृतात्मातमेघाभम् अमृताहरणं विभुम्।
पाञ्चरात्राऽऽगमाचार्यं वन्दे वैकुण्ठ भूपतिम्।
नमस्सकल कल्याण दायिने शेष शायिने।
निर्मलानन्द कल्याण निधये विष्णवे नमः।
82
नमस्सकल कल्याण दायिने चक्रपाणये।
विषयार्णवमग्नानां समुद्धरणहेतवे।
१ वेदास्सर्वे विवर्धन्तां देवास्सर्वे सवासवाः।
वर्धन्तां वैष्णवास्सर्वे वर्धन्ताम्ब्राह्मणास्सदा।
;इति त्रिवारं स्वयमेव ताडयित्वा। ”
२ भुज वीर्यपराक्रान्तो वैरि पक्षो महाद्युतिः।
वर्धन्तां भूपतिर्नित्यं सामात्यःसपुरोहितः। इति त्रिः।
३ लक्ष्मीशोत्सव सेवार्थमागतामुख बाहुजाः।
ऊरू पाद समुद्भूता अनुलोमाश्च धार्मिकाः। इति त्रिः
स्वकर्म निरताः सर्वे दातार सत्यवादिनः।
इतरे मानवास्सर्वे पुत्र पौत्र धनाधिपाः।
शतायुषस्च वर्धन्तां नीरोग निरुपद्रवाः। इति त्रि वारम्।
सुवा
हन सुशक् शक्तिः तिष्ठन्नित्यं पृथक्पृथक्।
ईशानश्चैव पर्जन्यो जयन्तश्च महेन्द्रकः।
आदित्यस्सत्यकश्चैव भृगुश्चैवाऽन्तरिक्षकः।
अग्निःपूषाविधाताच राक्षसाश्च यमस्तथा।
गन्धर्वोभृङ्ग राजश्च ऋषयःपितृ देवताः।
दौवारिकश्च सुग्रीवो पुष्फ दन्तो बलादिकः।
असम्सोषाश्च विहितो वायुर्नागस्तथैवच।
आद्भ पुल्लाटकश्चैव सोमश्चैवाबृगुस्तथा।
अदितिश्च दितिश्चैव द्वात्रिंशद्बाह्य देवताः।
विन्द्यस्सह्या महेन्द्रश्च ततश्री घट्टनो गिरिः।
माल्यवान्मलयश्चैव किष्किन्धो रामपर्वतः।
श्री गिरि चित्र कूटश्च दशैते पर्वतास्तथा।
यक्षाश्चगुह्यकाश्चैव तथा किम्पुरुषस्तथा।
83
पिशाचाऽप्सरसश्चैव गन्धर्वोकिन्नरास्तथा।
विद्याधराश्च एवैते आगच्छन्तु महोत्सवे।
कुमुदः
प्रागाशाभिमुखो महागज गतो नेत्रत्रयाब्जोज्वलः।
पञ्चाशत्करिणाङ्गणैः परिवृतो शुब्रश्चतुर्भि भुजैः।
वज्रं चक्र मथाञ्जलिञ्च कुमुदः भिभ्रद्विभूषोज्वलः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
१ कुमुद ताळ मिहोच्यते।
विमलशशि रुचि मुषित मुरमय वारणम्भववारणम्।
मकुट धर मणि कुलिशभुजरुचिरञ्जलिम्रजिताञ्जलिम्।
अरुण निवसन मयुख विलसित लोचनं भवमोचनम्।
भजत परिमिह कुमुद मिति जन नामकं गण नायकम्।
तत्तत्।
कुमुदस्य मङ्गळ ताळम्। षड्जम स्वरम्। गौळ रागम्।
विलासनृत्तम्।
२ कुमुदाक्षः।
हेमाभो महिषासनस्त्रि नयनो श्यामाम्बरो भासुरो।
देवोसौ कुमुदाक्षकः परिवृतो दैत्यैः पितृणाङ्गणैः।
बिभ्रन्मुद्गर खड्ग यष्टि मनिशं युद्धोत्सुखैः स्वैर्भुजैः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
कुमुदाक्ष ताळ मिहोच्यते।
पृथुलनिजभुज विदृत शनिवर खड्ग मुद्गर यष्टिकम्।
84
मकुट विलसित हरितमणिघण शातकुम्भनिभाकृतिम्।
निखिल दिति सुत विहित रतिमतिभीमसैरिभवाहनम्।
नमत सित रुचि जलज विरचित नामकं गणनायकम्।
तत्तत्।
कुमुदाक्षस्य बद्धाव ताळम्। ऋषभस्वरम्। भूपाळ
रागम्। सर्वतो भद्र नृत्तम्।
३ पुण्डरीकः
रक्ताभो हय वाहनस्त्रि नयनो श्यामाम्बरो भासुरो।
दोर्भिर्बिभ्रमदाञ्जलिञ्च मुसलं चक्रञ्च भूषोज्वलः।
चक्रैः क्रूर महागणैः परिवृतः श्री पुण्डरीकाह्वयः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
पुण्
डरीक ताळ मिहोच्यते।
अरुण कपिशित विलसदनुभव रोचिषं रुचिराननम्।
विमल शशि मुख कमल मरुतर घोटकोपरिवासिनम्।
सतत कर तल विदृत विलसित चक्र मौसल मञ्जलिम्।
नमत परिमिह कपिश मृदुतर वाससं शुभ वाससम्।
तत्तत्।
पुण्
डरीकस्य भृङ्गिणी ताळम्। गान्धार स्वरम्।
बिलहरि रागम्। केतारनृत्तम्।
४ वामनः
कुन्दाभश्शकटासनः त्रिनयनो नीलाम्बराऽलङ्कृतः।
85
वज्रं शूलमधोभुजैःधरो धरैः मुष्टिञ्च भूषोज्वलः।
रक्षो नाथ गणै वृतो बहु मुखै श्री वामनाख्यो विभुः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
वामन ताळ मिहोच्यते।
समय विलसित कुसुम परिमळ कुन्द पुष्फ परिच्छतम्।
महित विघटित कनक रथ वर सन्ततं सुमनोहरम्।
कनक गिरि निभ पृथुल निजभुज वज्र शूल
समुष्ठिकम्।
नमत परिमिह कपिश मृदुतर वाससम्
बहुलोचनम्। तत्तत्।
वामनस्य मल्ल ताळम्। मध्यम स्वरम्। केतार रागम्।
चक्र मण्डल नृत्तम्।
५ शङ्कु कर्णः
पीताभो बहुभूषणःत्रि नयनो व्याग्रासनो माल्यवान्।
पाशं चाङ्कुश मञ्जलिञ्च सततं बिभ्रश्चतुर्भिर्भुजैः।
भूतानां बहुसङ्गकैः परिवृतः श्रीशङ्कु कर्णाह्वयः।
तीर्थान्तोत्सवसेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
शङ्कु कर्ण ताळ मिहोच्यते।
कपिशतनुरुचिविनतविलसित दीपिकाऽखिल
दिङ्मुखम्।
चलित घन घनविपिन परिवृड वाहन स्तिथिदीक्षितम्।
अमितबुजभल विदृत कर वर पाशमङ्कुश मञ्जलिम्।
नमत परिमिह मतुल मिहभुवि शङ्कु
86
कर्णसमाह्वयम्। तत्तत्।
शङ्कु कर्णस्य मङ्गळ ताळम्। पञ्चम स्वरम्। आरभि
रागम्। कान्तार नृत्तम्।
६ सर्व नेत्र ः
धूम्राभो मृग वाहनःत्रिनयनो श्यामाम्बरोभासुरो।
दोर्भि ष्ठङ्क परश्वधौ च सुवहन्मुष्ठिं च पाशंवहन्।
नागानां बहुभिर्गणैः परिवृतःश्री सर्व नेत्राह्वयः।
तीर्थान्तोत्सवसेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
सर्व नेत्र ताळ मिहोच्यते।
कपिश सुर विल (स)दरुण सरसिज लोचनं बहु
लोचनम्।
असित समयिक महित जल धर रूरुको परि सुस्थितम्।
सतत कर तल विधृत विलसित ठङ्क पाश परश्वतम्।
नमत परिमिह कपिश मृदुतर सर्वनेत्र समाह्वयम्। तत्तत्।
सर्व नेत्रस्य जय ताळम्। दैवत स्वरम् । धन्यासि रागम्।
पृष्ठ कुट्टिमनृत्तम्।
७ सुमुखः
श्यामाभो मृग राज वाहन गतो नेत्र त्रयाब्जोज्वलः।
हस्तैःशक्तिरथातङ्गमञ्जलिञ्चसुमखोबिभ्रद्विभूषोज्वलः।
भूतानां शत पालकैः परिवृतः कृष्णांशुको भासुरो।
तीर्थान्तोत्सवसेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
सुमुख ताळ मिहोच्यते।
87
निशित कर तल नखर विलसित पञ्च वक्त्र विलासितम्।
पृथुल शतमख विमल मणिगण सोदरोज्वल विग्रहम्।
अरुण मणिगण सदृश निवसन वेष्ठितोधर बन्धनम्।
सुमुख मभजत मकुट मणि घण रञ्जिताखिल
विग्रहम्। तत्तत्।
८ सुप्रतिष्ठः
राजावर्त समान कान्ति निचयो व्याळासनो भीषणो।
हस्तैः कुन्त वरार्गळैः वरगुणैः मुष्ठिञ्च पाशं वहन्।
नागानां बहुभिर्गणैः परिवृतः श्रीसुप्रतिष्ठाह्वयः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
सुप्र
तिष्ठ ताळ मिहोच्यते।
विमल शशि मुख विलसदुरतर पन्नगोपरि सुस्थितम्।
पृथुल शतमख हरित मणिगण सोदरोज्वल विग्रहम्।
अरुण मणिगण सदृश सुवनश वेष्ठितं बहुलोचनम्।
भजत करदृत परिग विलसित सुप्रतिष्ठ समाह्वयम्।
तत्तत्।
सुप्र
तिष्ठस्य डक्करी ताळम्। दैवत स्वरम्।
शुरुट्टिरागम्।
कुटिलबन्दन नृत्तम्।
९ ब्रह्मा।
ब्रह्मास्वर्ण निभश्चतुर्मुखलस न्नेत्राष्ठ काऽलङ्कृतः।
पाणिःप्रस्फुरिताक्ष सूत्र करकः पिङ्गै झटा मण्डलैः।
देवैरुज्वल सिद्ध चारण गणैः हम्साधिरूडो हरेः।
88
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
ब्रह्म ताळ मिहोच्यते।
अण्ड मण्डल कोटि मण्डल नाभि पङ्कज विष्टरम्।
अण्ड पिण्ड चराचराऽखिल देव राक्षस सर्गिणम्।
कम्स वैरि पदाब्ज चिन्तन हम्स चित्त चतुर्मुखम्।
भेरि ताटन डम्भरानुग ब्रह्म ताळमिदम्भजे। तत्तत्।
ब्रह्मताळम्। निषाद स्वरम्। हम्सध्वनि रागम्। बुजङ्ग नृत्तम्।
इन्द्रः
मेघश्याम तनुः सहस्र नयनो वज्रायुधो वासवो।
नागेन्द्रोन्नत पीण गन्धर गतो देवावळी सेवितः।
भेरी मद्धळ झल्लि काहळरवैः पूर्णाऽखिलांशो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
इन्द्र ताळ मिहोच्यते।
सकल सुर गण मकुट मणिघण रञ्जिताङ्घ्रि सरोरुहम्।
दनुजविभुदनिकर विराजित वज्र शक्ति शची पतिम्।
रजत गिरिरिव विलस दिति मथहस्ति मस्तकनिष्ठकम्।
विधृत करटिक पटह विलसितमिन्द्र
ताळमिदम्भजे। तत्तत्।
इन्द्र ताळम्। मध्यम स्वरम्। कल्याणि रागम्। .बुजङ्ग नृत्तम्।
अग्निः।
वह्निःशक्ति धरः प्रवाळ विलसन् देह प्रभा मण्डलः।
89
ज्वाला जाल परीत रत्न मकुटः कल्याण पीताम्बरः।
भूषा
रत्न मरीचि माम्सळ रुचिः मेषाधि रूडो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
अग्नि ताळ मिहोच्यते।
लोक हितानु गतागति हव्यक वाहक दीप्ति पदम्।
वाहन मेष झवाधिकरोहण वायुगतिं वरदम्।
ज्ञान समाधि कृतानु गताखिल कारण वायु सखम्।
भेरिक ताटन ताळ विभेधित पावक ताळ मिदम्। तत्तत्।
अग्नि ताळम्। सिंहलीलास्वरम्। तोडि रागम्। भुजङ्ग
नृत्तम्।
कालः
कालः पाश धरः प्रभूति तिमिरः श्यामादि काळाङ्गको।
ज्वाला रूक्ष कटाक्ष तीक्ष्ण वदनो दम्ष्ट्रार्चि मग्नादरः।
आरूडो महिषं विषाण कुलिशं प्रेतैरुपेतो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
११काल ताळमिहोच्यते।
काल धूत पति काल मेघनिभ काल पाश विराजितम्।
काल चक्र गति काल चक्र कृति काल काल महत्तनुम्।
काल केतु गण काल हारि रिव काल पूजक सत्प्रियम्।
भेरिकानुगत ताळ भेधि तम काल
ताळमिदम्भजे। तत्तत्।
यमस्य शुद्ध ताळम्। मट्टय स्वरम्। काम्भोदि रागम्।
90
१२ नैऋतिः
रक्ताक्षो रक्त केशः कनक रुचितनुः खड्ग खेटाङ्ग
हस्तो।
निर्द्वन्द्वो रजनीचरोत्तम पतिः दंष्ट्रा कराळाङ्गकः।
आरूडो नर वाहनम् परि वृतो दैत्यैरुपेतो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
नैऋति ताळमिहोच्यते.।
अक्षय पक्ष विपक्ष बलद्वय दक्षिण नैऋरुचिम्।
शिक्षित भक्षित वैरिविचक्षण निर्झित निर्झरकम्।
सर्ग निसर्ग करद्वय वर्गक वर्ग वपुर्गळणम्।
नित्य नितान्त निरन्तर सन्तत नैऋति
ताळमिदम्। त्तत्तत्।
नैऋति ताळम्। मट्टय स्वरम्.। भैरवि रागम्।
१३ वरुणः।
आरूडो मकरं महोदधिभवं मन्दार मालोज्वलः।
पाशाऽलङ्कृत पाणि पद्मशुभगः सम्सेवितःकिन्नरैः।
कुन्देन्दु द्युतिमान् स्वदेह रुचिना ध्वस्थान्धकारो
हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
वरुण ताळ मिहोच्यते।
मकर वाहन मब्धि सम्भव कल्प पुष्फ विभूषणम्।
पाश शोभित पाणि पङ्कज शोभमान कळेभरम्।
कुन्द सन्निभ देहकान्ति निराकृताखिल शर्वरम्।
मकर परिभृड वाहनं जगदेक कुम्भक नायकम्। तत्तत्।
91
वरुणताळम्। सिन्दुभैरवि रागम्। अन्तराळ नृत्तम्।
१४ वायुः।
वायु र्वह्नि सखःप्रसन्न वदनः पिङ्गायताक्षि द्वयोः।
धूम्राभो मृग वाहनो परिलसत्पाणिद्वयाऽलङ्कृतः।
पीनोदार भुजान्तराळ विलसद्धामाभि रामो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
वायु ताळ मिहोच्यते।
धिमित धिति सुत युवति कुच तट घटित
कुङ्कुमहारिणम्।
सतत गतिमिह सकल जगदभिरक्षणोत्सुख मानसम्।
विकच सुर तरु बहुळ परिमळ कुसुम दाम विराजितम्।
वायु घोषण भेरि ताटन वायु ताळ मिदम्भजे। तत्तत्।
वायो र्जय ताळम् । श्री रागम्।
१५ कुबेरः
सोमस्सुन्दर लोचनःत्रिपुरजिन्मित्रश्चलःकुण्डलः।
श्वेताभश्शुक तुण्ड रक्त वदनः पाणिस्थ पद्मोज्वलः।
आरूडो स्त्वरितं तुरङ्ग मपरं यक्षैरुपेतो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
सोम ताळमिहोच्यते।
उद्यद्धिनकर किरण प्रहसन दक्षिण नैऋरुचिम्।
दीप्यद्दश मुख नृत्य द्बुजबल तक्षक यक्षपतिम्।
नीलसुलोहित मैतृशोभित हेम तुल्य कळेभरम्।
92
शङ्खः पद्म मुखेश्वर शिव भूबृदावसदेश्वरम्। तत्तत्।
सोमस्य मङ्गळ ताळम्। मोहन रागम्।
१६ ईशानः।
ईशश्शूलधरःत्रिलोचन धरः शार्धूल चर्माम्भरः।
भूत प्रेत पिशाच राक्षस घणैः युक्त प्रवाळाद्युतः।
आरूडो वृष वाहनं शशि लसच्छूडाभि रामो हरेः। .
तीर्थान्तोत्सव सेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
ईशान ताळ मिहोच्यते।
शङ्करं प्रथम किङ्करं भुजग भूषणं गिरिजा पतिम्।
हेमशैल धनु रूर्जित पाणिक मिन्दु शेखर शोभितम्।
शूल कपाल विराजित मुज्वल गङ्गा शोभित जटाधरम्।
उमया सहितं सम्हारपतिम्भक्तजनोन्नत
नठनाथम्। तत्तत्।
ईशानस्य मङ्गळ ताळम्। शङ्कराभरण रागम्।
१७ गरुडः।
पक्षा धूतन सम्भृतै प्रति भट तनूच्छाटयन्मारुतेः।
भूषारूप
धरेः भुजङ्ग मपरैः सम्सेवितः किन्नरैः।
देवो विष्णु रथः प्रचण्ड बलवान् श्रीवैनतेयो विभुः।
तीर्थान्तोत्सवसेवनार्थ मधुना क्षिप्रं समागच्छतु।
गरुड ताळ मिहोच्यते।
गरुड वाहन परशु धारण चक्र पाश धरम्।
स्पटिक सन्निभ मकर कुण्डल कनक मकुट धरम्।
विहग परिभृड महि विभूषणमसुर वैरि रथम्।
93
अळिकुलाळक कुटिल कोमळ मनिल तुल्य
गतिम्। तत्तत्।
गरुडस्य नात नामक्रिया रागम्। विलासन्नृत्तम्।
१८ अनन्तः।
मार्ताण्ड बिम्ब निभ माणिक्य जाल भव
देदीप्य मान सुषमा।
जालाय मान फण जालावृत प्रकट
हालाहलोज्ज्वल मुखः।
निद्राण विष्णु मुख निश्वास गन्ध वह
पानाति तुन्दिल वपुः।
भूमी सरोज वर नाळाय मान तनु
यष्टिर्भुजङ्ग रमणः। तत्तत्।
अनन्तस्य पुन्नाग वराळि रागम्।
१९विष्वक्सेनः।
विष्वक्सेनः किरीट मणि मय मकुटः पूर्व हस्ताब्ज
युग्मे।
मुद्राम् कौमोदकीञ्चाऽपर कर युगळे शङ्ख चक्रं
दधानः.।
स्वर्णाम्भो लम्ब कुक्षिः प्रति भट भयकृत्पिङ्गळ श्मश्रु
केशो। ह्रीमत्या सूत्रवत्या त्वरितमिह समागच्छताम्।
विष्वक्सेन ताळ मिहोच्यते।
भानामधिपति भानामिव तनु भाना भास्वर सुर नाथम्।
वीणा वेणु मृदङ्गाऽऽलापित वाणीजन नुत पादयुतम्।
94
घोराकृति रिपु वारा हितकर नारायण परिवारेशम्।
वन्दे बुधजन बृन्देडितनिज मन्दे तर वर सौभाग्यम्।
तत्तत्।
सेनेशस्य वसन्ता रागम् । स्वस्तिक नृत्तम्।
२० मङ्गळ ताळम्।
स्वस्ति
प्रजाभ्यःपरिपालयन्तान्न्यायेनमार्गेणमहीम्महीशाः।
गोब्राह्मणेभ्य ःशुभमस्तु नित्यं लोकास्समस्थाः सुखिनो
भवन्तु।
सर सिज भव भव शतमख दहनाः-
पित्रु पति निऋति जलपति पवनाः।
शिव सख शिवमुख सुरपति जगणा।
दिवि भुवि येते सकलास्सगणाः।
हरिवर योगे भुविकृत भोगे विदधत विदधत
सान्निध्यम्। तत्तत्।
हरि वर योगे भुविकृत भोगे विदधत विदधत सान्निध्यम्।
वन्दे वेङ्कट रमणा। वन्दे सीता रमणा। वन्दे जा न की
रमणा।
ओं शान्तिः शान्तिः शान्तिः। हरीः ओम्।
इति भेरी ताटनसङ्ग्रहः।
अथ कल्याणोत्सव विधिरुच्यते।
भगवतः देव्याःसह तोरण ध्वज वितान कदळी क्रमुख
पूर्ण
कुम्भ साङ्कुर पालिका शत दीपानगरु धूपादिभिः
95
अलङ्कारैः अलङ्कृतमण्टपाय सवेद वाद्य घोषैस्सह
प्रापय्य। आचार्यः सर्वालङ्कार सम्युक्तःपवित्र पाणिः
फल वर्ग ताम्बूलेन सह लक्ष्मीः समीपं गत्वा।
नमस्ते सिन्धु सम्भूते नमश्चन्द्र सहोदरी।
नम श्रीवत्स वासिन्यै त्रैयन्तार्थ्यै नमोनमः।
वैवाहिकोत्सवार्थं त्वां प्रार्थयामि हरिप्रिये।
अतःकर्मणिबिम्बेस्मिन् सान्निध्यं कुरु भार्गवी।
इति प्रार्थ्य।
ओं षाड्गुण्याम्बोनिधे शार्ङ्गिन् दोष शून्य
निरञ्जन।
उद्वाहोत्सवसिध्यर्थं बिम्बेस्मिन्सन्निधिं कुरु।
इतिभगवन्तं प्रार्थ्य।
अस्य देवेव देव्स्य भगवतो वासुदेवस्य श्री भूमि नीळा
नायिका समेतश्री वेङ्कटेस्वर स्वामि सन्निधौ
उद्वाहोत्सव प्रारम्भ मुहूर्थः सुमुहूर्थःअस्त्विति
भवन्तोमहान्तोऽनुगृह्णन्तु। इति अनुज्ञांलब्ध्वा।
ओं नमस्सतसे….उपासताम्। उद्वाहोत्सकर्म कर्तुं
योग्यतासिद्धिश्चभूयादिति भवन्तो महान्तोऽनुगृह्णन्तु।
इति सभ्यनुज्ञां कृत्वा।
दर्भेष्वासीनः दर्भान् धार्य मानः
पवित्रपाणिःप्राणानायम्य।
उद्वाहोत्सवाङ्गं सर्वोप करणशुध्यर्थंवासुदेव
पुण्याहवाचनं
करिष्ये। तदङ्गं निर्विग्णेन परिसमाप्त्यर्थं
श्री विष्वक्सेनपूजां करिष्ये। पात्रासाधनञ्च करिष्ये।
इतिसङ्कल्प्य। समस्तकार्याणिपूर्ववत्कारयित्वा।
96
रक्षबन्धनञ्चकृत्वा। यज्ञोपवीतधारणङ्कुर्यात्।
परस्पर माला वेष्ठणञ्चकृत्वा। विधिवदग्निम्प्रतिष्ठाप्य।
आधारदि पद्मान्तं हुत्वा। देव देवीम् आवाह्य।
अर्घ्यादिभिस्सकृत्सकृद्धुत्वा।
मङ्गळाष्टक पठनं **कुर्यात्।
१. श्री कान्ताकुच
कुम्भकुङ्कुमपरिरम्बोगुणानान्निधिः।
पूर्वाचार्य
कदम्बसेवित पदः श्रीपाञ्चरात्रागमः।
विष्वक्सेन विभीषण प्रभृतिभिः भक्तैस्सदासेवितः।
पायाद्वो भगवान् पुराण पुरुषः कुर्यात्सदा मङ्गळम्।
सुमुहूर्ते सावधाना.सुलग्नेसावधाना।
२. श्री लक्ष्मीकमलालया वसुमती
रामाज्जगद्रक्षणी।
कल्याणी कमलेश्वरी सरसिजा
भाग्यानुसन्दायिनी।
सोमाङ्गी विहगेश्वरी विमलिनी नारायणी श्रीसती।
पायाद्वो भगवान् पुराण पुरुषः कुर्यात्सदा मङ्गळम्।
सु-ना।
३. श्रीरङ्गे गरुडाचलेऽञ्जनगिरौ सिम्हाचले मन्दिरे।
वैकुण्ठे कनकाचले यदुगिरौ नारायणाख्याऽचले।
गोकर्णेषु महाचलेच निषदे पुण्याचलेष्वाश्रितः।
पायाद्वो भगवान् पुराण पुरुषः कुर्यात्सदा मङ्गळम्।
सुमुहूर्ते सावधाना.सुलग्नेसावधाना।
४ प्रासाद ध्वज दण्ड मण्डप महा सौवर्ण
97
पीठोल्लसत्।
प्राकारोत्तर हेमेरत्न रुचिभिः जाज्वल्यमानो हरिः।
नित्यन्नित्य महोत्सवं बहुविधं मासोत्सवं पुण्यकम्।
पायाद्वो भगवान् पुराण पुरुषः कुर्यात्सदा मङ्गळम्।
सुमुहूर्ते सावधाना.सुलग्नेसावधाना।
५ मीनःकच्छप सूकरो नरमृगःकुब्जो महा भार्गवो।
रामो यादव नन्दनो बलरवः कृष्णाख्य
कल्क्यादयः।
लोकानां परिपालनाय जगतः देवोजगद्रक्षकः।
पायाद्वो भगवान् पुराण पुरुषः कुर्यात्सदा मङ्गळम्।
सुमुहूर्ते सावधाना.सुलग्नेसावधाना।
६ श्री रामानुज भट्टरार्य शठकोपान ्सङ्कर्षणाख्यो
विभुः।
श्री सौदर्शन पाञ्चजन्य भरताऽऽचार्यैस्सदा
वैष्णवैः।
वेदैश्शास्त्र पुराण वैष्णव कथाऽऽलापैस्सदा
सेवितः।
पायाद्वो भगवान् पुराण पुरुषः कुर्यात्सदा मङ्गळम्।
सुमुहूर्ते सावधाना.सुलग्नेसावधाना।
७ विश्वामित्र पराशरो शुक मुनिःप्रह्लाद
रुक्माङ्गतः।
विष्वक्सेन विभीषणादि हनूमान् श्री वैनतेयादयः।
एतत्भागवतोत्तमैः प्रति दिनं सम्स्तूयमानम्सदा।
पायाद्वो भगवान् पुराण पुरुषः कुर्यात्सदा मङ्गळम्।
98
सुमुहूर्ते सावधाना.सुलग्नेसावधाना।
८ कन्यां कनक सम्पन्नां सर्वाभरण भूषिताम्।
दास्यामि विष्णवे तुभ्यम्ब्रह्मलोक जिघीषया।
लक्ष्मीं क्षीराब्धि तनयां मानिनीं जनकात्मजाम्।
दास्यामि विष्णवे तुभ्यं लोकनाथ हरिप्रिेयाम् ।
सुमुहूर्ते सावधाना.सुलग्नेसावधाना। इति पठित्वा।
वस्त्रधारणम्।
नूतन वस्त्राणि सर्वेऽपि पुण्याह जलेन प्रोक्ष्य। ओं
चन्द्रमसे नमःइत्यावाह्य अभ्यर्च्य। अगरुधूपेण
धूप
यित्वा।
ओं युवासु वासाःपरिवीत आगात्त् स उ श्रेयान् भवतु
जायमानःतन्धीरासः कवय उन्नयन्ति। स्वाधीनोमघवो
देवयन्तः।
इत्यभिमन्त्रण पूर्वकम्ओं नमोभगवतेवासुदेवाय दिव्य
वस्त्रं समर्पयामि। इति वस्त्राणि समर्प्य श्रीभू
महालक्ष्म्याणाम्अलङ्कृत्य। देवस्य धूपदीपादीन्समर्प्य।
मधुपर्कन्निवेद्य।
महा सङ्कल्प पूर्वकं प्रवर पठनादीन्कारयेत्।
99
महा सङ्कल्प विधिः।
अस्य श्रीमदादिनारायणस्य ज्ञान शक्त्याद्यनन्त
कल्याण गुणगणैकतानस्य।
आद्यश्रीभगवतो महापुरुषस्य। महाजनौघमध्ये
परिभ्रमायमाणानाम्। अनेक कोटिब्रह्माण्डाणां.।
एकतमे अव्यक्तमहदहङ्कार पृथिव्यप्तेजो
वाय्वाकाशाद्यावरणैरावृते।
अस्मिन्महति ब्रह्माण्ड कटाह करण्डे सकलाधीष्ठ
त्रयादि वराह दम्ष्ट्राङ्कुर मृणाळ भूतस्य।
जगन्मूलकन्द भगवदाधार शक्ति प्रकृति कूर्माद्यष्ठ
दिग्गजाऽनन्तस्य फणामण्डलस्योपरि प्रतिष्ठितस्य।
अतळ वितळसुतळ तळातळ रसातळ महातळ
पाताळाख्य लोक सप्तकस्य।
उपरितले वर्तमानस्य भूर्भुवस्सुवर्महज्जनस्तपस्सत्य
लोकस्याऽधोभागे सम्स्थितस्य।
बाह्ये अन्धतमसावृते अनन्तसूर्यकिरण
तेजसाप्रकाशितेन लोकालोकाचलेन वलयितस्य।
जम्बू प्लक्ष कुश क्रौञ्च शाकशाल्मली पुष्कराख्य सप्त
द्वीपैः परिमण्डितस्य।
लवण इक्षु सुरा सर्पिदधि क्षीर शुद्धोदकाख्य
सप्तार्णवैःपरिवृतस्य।
भारत किम्पुरुषहिरण्मय उत्तर कुरुहरि रम्यक भद्राश्व
केतुमाला इलावृताख्य नववर्षैःपरिमण्डितस्य।
इन्द्र कशेरु ताम्र गबस्ति नाग गन्धर्व चारण सिंहळ
100
रम्भाख्य नव खण्डैः परिवृतस्य।
चैत्ररथगन्धमादनवैभ्राजनन्दनाख्यदिव्योद्यानैःपरिशोभि
तस्य।
अरुणोदयमहाभद्रसीतोदकाख्यदिव्यसरोवरैःविराजित
स्य।
गङ्गा यमुना सरस्वती नर्मदा कृष्णवेणी सरयू
तुङ्गभद्रा गोदावरी
कावेर्याख्यपुण्यनदीभिःपरिशोभितस्य।
भूमण्
डलस्योपरिभूर्भुवस्सुवर्महज्जनस्तपस्सत्त्यलोकान
ामुपरिब्रह्माण्ड कटाहस्योपरिभागे आवर्णज
बहिर्महाऽन्ध कारस्योपरि स्थिते।
अनेक कोटि वह्न्यर्केन्दु दिव्यविमाने श्रीमद्वैकुण्ठाख्ये
दिव्यरत्नमयानन्द मण्टपे भगवदाधार शक्ति प्रकृति
कूर्मानन्त धर्माद्यष्ठमूर्ति धारितोपरि सहस्र दळ
परिमित
महापद्मस्यपूर्वादिईशानान्तम्अष्टदळेषुविमलाद्यष्टभिःपरि
वृत
ः।
तत्कर्णिकोपरि सात्विकादि त्रयान्विते ।
तदुपरि अग्निमण्डलादि मण्डलत्रये। तदुपारि
ऋग्यजुस्साम अथर्वाङ्गि रसान्विते। अनेक कोटिसूर्य
प्रकाश दिव्य सिम्हासनस्योपरि ्प्रतिष्ठितस्य।
अपरिमित तेजोराशिभिःअखिलजगन्मातृ श्री भूमि
नीळाभिः परिसेव्य मानस्य। तद्बहिःप्राच्यादि
ईशानान्तं वासुदेवादि मूर्तिभिः तेषांशक्तिभिः
परिसेव्यमानस्य।
तद्बहिःआदि वराहादिरष्ट विद्येश्वरैःपरिसेव्यमानस्य।
101
तद्बहिःसुदर्शनादि दिव्य आयुध धारिभिः परि
सेव्यमानस्य। तद्बहिःअनन्त गरुड विष्वक्सेनादि
नित्यैः परिसेव्यमानस्य।
तद्बहिःद्वाराध्यक्षैः चण्डादि द्वार पालैः परि
सेव्यमानस्य।
तद्बहिःइन्द्राद्यष्टदिक्पालैःपरि सेव्यमानस्य।
तद्बहिः कुमुदाद्यष्टपार्षदेश्वरैः परिसेव्यमानस्य।
तद्बहिःपरितः पञ्चकालपरायणैःभगवच्चेष कर्मनिष्ठैः
सालोक्यादि पद स्थितैःनित्यतृप्तैःपरिसेव्यमानस्य।
अखिल जगत्सृष्टि सम्हार कारण कर्तृभूतस्य भगवतो
वासुदेवस्य.। अव्याहत दिव्याज्ञया प्रवर्तमानस्य
आद्यब्रह्मणः…..स्वामिसन्निदौ’….. राज
राष्ट्राऽभिवृध्यर्थं
लोकक्षेमाभिवृध्यर्थं’ कल्याणोत्सवङ्करिष्ये।
इतिसङ्कल्प्य।
प्रवरविषये
श्रीनिवासस्यप्रवरः।
चतुस्सागर पर्यन्तं गोब्राह्मणेभ्यःशुभम्भवतु।
अनन्त वेदाध्यायिने अच्युत परब्रह्मणे।
निराकार साकार पर व्यूह विभव अन्तर्यामि अर्चावतार
पञ्चार्षेय प्रवरान्वित अच्युत गोत्राय
परब्रह्म शर्मणो नप्त्रे। नारायण शर्मणःपौत्राय। प्रद्युम्न
शर्मणःपुत्राय। श्री श्रीनिवास शर्मणे वराय।
102
श्रीदेव्याः प्रवरः।
भार्गव च्यवन आप्लुवान और्व वैतळ पञ्चार्षेय
प्रवरान्वित भार्गवगोत्रोद्भवीं भृगोः सङ्कल्प तनयां क्षीर
सागर शर्मणः नप्त्रीम्। रत्नाकरशर्मणःपौत्रीम्।
आकाश राजशर्मणःपुत्रीम्। श्रीदेवी नाम्नीं.
भूदेव्याः प्रवरः।
काश्यप आवत्सार नैदृव त्रयार्षेय प्रवरान्वित
काश्यप गोत्रोद्भवीं प्रकृत्यंश सम्भूताम् अयोनिजां
भूदेवी नाम्नीम् इमां कन्यां लोक संरक्षणार्थं वृणीमहे।
इते त्रि वारम् उच्चार्य। वृणीध्वम् इति प्रतिवचनम्।
अस्यदेवदेवस्य इत्यादीनां पठित्वा। माङ्गल्य धारण
मुहूर्तोऽस्त्विति भवन्तो महन्तोऽणु गृण्हन्तु।
ओं माङ्गल्यं तन्तुनानेन जगद्रक्षण हेतुना।
कण्ठे बध्नामि शुभगे लोकानां मङ्गळं कुरु।
इति प्रार्थनापूर्वकं देव्याःकण्ठे भगवन्तं स्मरन् माङ्गल्य
सूत्रं
बध्वा। अक्षतारोपणङ्कृत्वा।
अग्नौ पुरुष सूक्तादि होमञ्च लाज होमञ्च
कृत्वा। शान्तिहोमङ्कारयेत्। पूर्णाहुत्यनन्तरम्अग्निमुद्वास्
य। गोदाविरचित नाळिकेरस्फोटनादनन्तर देवेन सह
देवीं सम्योज्य। चतुर्विधमन्नन्निवेद्य। नीराज्य।
वेदोक्त आशीर्वचनं भक्तानां कुर्यात्।
103
आशीर्वचन विषयः
देवेशस्य रमापतिर्भगवतस्सेवार्थमुद्योगिनां-
विप्राणां निजकर्मनिष्टमनसां राज्ञां प्रभूणां नृणाम्।
एतत्स्थाननिवासिनां प्रतिवचःकर्तुं समुत्साहिनां-
आशीर्वादमहं करोति विदुषांसद्ब्रह्म घोषाशिषा।
१. स्वामिनः स्वस्ति मन्त्रार्थाः सत्याः सख
फलास्सन्त्वितिभवन्तो महान्तोणुगृह्णन्तु। ओं तथास्तु
इति प्रतिवचनम्।
२. अस्य देवदेवस्य भगवतो वासु देवस्य श्री भूमि
नीळा नायिकासमेत श्री वेङ्कटेश्वर स्वामि सन्निधौ
राजराष्ट्राभिवृध्यर्थं वैवाहिकोत्सव मध्ये सम्भावित
मन्त्रलोपक्रियालोपद्रव्यलोपविस्मृतविध्याऽपराधे
स्त्स्व
पि श्रीवेङ्कटेश्वरस्वामिकृपयापाञ्चरात्रागमानुष्टितं
भूय
ादिति भवन्तो महान्तोऽनुगृह्णन्तु।
३ अनेन वैवाहिकोत्सवेन श्रीवेङ्कटेश्वर स्वामि अनुग्रहेण
सर्वेषाम्भक्त जनानां समस्त परिवाराणां सकुटुम्भाणां
क्षेमस्थैर्य धैर्यवीर्य विजय आयुरारोघ्यता
सिद्धिश्च समस्तकार्य आनुकूलता चिन्तित मनोरथाऽवाप्त
सिद्धिश्च भूयादितिभवन्तो महान्तोऽनुगृह्णन्तु।
४. अस्य देवालयस्यगर्भगृह अर्ध मण्टप महामण्टप
वाद्यमण्टपआस्तानमण्टपचतुस्तम्भमण्टपषोडशस्तम्भ
मण्टप द्वात्रिंशस्तम्भ मण्टप शत स्तम्भ मण्टप
सहस्र स्तम्भ मण्टप अनेकमण्टपाः अभिवृद्धि
104
सिद्धिस्च भूयादिति भवन्तोमहामान्तोनुगृह्णन्तु। ओं
५. अस्य देवालयस्य यागशाल पाक शाला गोशाला
धन शालाधान्यशाला वस्त्रशाला वैद्य शालादि अनेक
दिव्यशालाःअभिवृद्धि सिद्धिस्च भूयादिति भवन्तो
महान्तोनुगृह्णन्तु। ओं
६. अस्य देवालयस्य नित्योत्सव पक्षोत्सव मासोत्सव
सम्वत्सरोत्सव महोत्सव पवित्रोत्सव दवनोत्सव
कृत्तिकादीपोत्सव वेदपारायण अध्ययनोत्सवादि
अनेक उत्सवाः अभिवृद्धि सिद्धिस्च भूयादिति
भवन्तोमहान्तोनुगृह्णन्तु। ओं
७ सर्वे जनाःसुखिनो भवन्तु। समस्त सन्मङ्गळानि
भवन्तु । उत्तरोत्तराभिवृद्धिरस्तु। ओं श्रीः
श्रीमते रामानुजाय नमः
द्वादशाराधन पुष्पयाग विधिः
परस्मिन्नहनि प्रातः कृतकर्मा गुरूत्तमः।
मध्याह्नसमये देवंश्रीभूमिभ्यां समन्वितम्।
कलशैः पञ्चविंशद्भिः स्नापयेत्पुरुषोत्तमम्।
सायाह्ने पुष्पयागन्तु कुर्यात् तस्यविधिंश्रुणु।
इत्युक्तवत् रथारोहनात्परम् द्वादशाराधन पुष्पयागादीन्
कुर्यात्। अस्यदेवदेवस्य……स्वामिसन्निधौ नवदिन
महोत्सव मध्ये सम्भावित मन्त्रलोपादि प्रायश्चित्तार्थं
105
केशवादि द्वादशाराधन सहित पुष्पयागं करिष्ये इति
सङ्कल्प्य।
पञ्चवर्णैःप्रसूनैः चक्राब्ज मण्डलम् रचयित्वा।
तन्मध्ये द्वादशदळ्पद्मंविलिख्य। द्वादशाक्षरोक्तवत्
वर्णैः ध्यात्वा। मण्डलमध्येवा ऐशान्यांवा सूत्रवेष्टित
महाकुम्भम् आग्नेयादिषु कोणेष्वपि कलशान्
निक्षिप्य। सर्वत्र पुष्पैः पूरयित्वा। पुण्याह जलेन
प्रोक्ष्य। आधारादि पद्मान्तमभ्यर्च्य। प्रसूनाधिपायै ओं
श्रीं श्रियैनमः इति ध्यात्वा। मण्डलमध्ये परमपुरुषं
प्रणवाधिपम् आवाह्य। आग्नेयादिषु कलशेषु ओं वराहाय
नमः। ओं नृसिंहाय नमः। ओं हयग्रीवाय नमः। ओम्
अनन्तायनमः। इत्यावाह्य। अभ्यर्च्य।
चक्राब्जमण्डलस्य प्रसूनेषु प्रागादिपूर्वकम् क्रमेण
मन्त्राक्षराणि आवाह्य। (नतु दिक्षु,विदिक्षु)कर्णिकायां
प्रणवम्। द्वादशदळेषु केशवादि द्वादशमूर्तिम्
आवाह्य। दळाग्रेषुच प्रणवम् आवाह्य।
आवाहनक्रममाह।
(१)ओम् ओम् ओं केशव स्वरूपिणे सितवर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(२)ओं नम् ओं नारायण स्वरूपिणे कृष्णवर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(३)ओं मोम् ओं माधव स्वरूपिणे धूम्रवर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(४)ओं भम् ओं गोविन्द स्वरूपिणे श्यामवर्णाय
106
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(५)ओं गम् ओं विष्णु रूपिणे तारानिभाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(६)ओं वम् ओं मधुसूदन स्वरूपिणे स्पटिकवर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(७)ओं तेम् ओं त्रिविक्रम स्वरूपिणे शङ्खवर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(८)ओं वाम् ओं वामन स्वरूपिणे रक्तवर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(९)ओं सुम् ओं श्रीधर स्वरूपिणे शुक्लवर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(१०)ओं देम् ओं हृषीकेश स्वरूपिणे लोहित वर्णाय
ओं नमोभगवते वादेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(११)ओं वाम् ओं पद्मनाभ स्वरूपिणे तमो वर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
(१२)ओं यम् ओं दामोदर स्वरूपिणे पीतवर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य।
सर्वत्रआवाहन पूर्वकं द्वादशाक्षरेणन्यासं कृत्वा।
अर्घ्यादिभिः सम्पूज्य। फलवर्गताम्बूलं
निवेद्य। नीराज्य।
भगवत्समीपं गत्वा। पात्रस्थापनपूर्वकं सर्वं कृत्वा।
इमाङ्गाधया प्रार्थ्य।
ओं श्रियःपते वासुदेव सर्वलोकैक रक्षक।
महोत्सवे क्रियामन्त्र द्रव्याऽर्चालोप शान्तये।
मयाकृतं पुष्पयागं गृहाण परमेश्वर।
107
इति प्रार्थ्य। द्वितीयदळस्थ पुष्पमारभ्य
ओं नमोनारायणाय इत्यादि दामोदरान्तं
गुह्यादिहृदयान्तं प्रसूनपात्रेषु आवाहन पूर्वकं
कर्मार्चायां कूर्चेन आवाह्य। प्रत्यक्षर आवाहनात्परं
द्वादशाक्षरेण स्थिति न्यासं कृत्वा। द्वादश उपचारेण
सम्पूज्य। नाभिस्थाने प्राग्दळस्थ पुष्पैः
कर्णिकामध्यस्थ प्रसूनैः सह
ओम् ओम् ओं केशव स्वरूपिणे सितवर्णाय
ओं नमोभगवते वासुदेवाय आगच्छा इत्यावाह्य। सर्वं
पूर्वव
त् कृत्वा।
द्वादश उपचाराणां विषये।
आवाहनं,अर्घ्यं,पाद्यं,आचमनीयं,हस्तमुखपादशाठीञ्च,
ब्रह्मसूत्रं,गन्धं,पुष्पं,धूपं,दीपं,फलं,नीराजनं,इत्यादिभिः।
तदनन्तरं प्रसूनाङ्कुर पुष्पैः मण्डलस्य सर्वाणि
पुष्
पाणिच संयोज्य। ओं नमोभगवते वासुदेवाय फलं
भवतुमे पुष्पैर्नमः स्वाहा। इतिमन्त्रेण, पञ्चसूक्तेनच
किरीटादि आभरण मन्त्रेणच पुष्पैः अभिषिच्य।
कुम्भस्त पुष्पाणिच अभिषिच्य। पुनः अर्घ्यादिभिः
सम्पूज्य। महानिवेदनात्परं वेदसमापनादीन्
कृत्वा। भगवच्चरणोदकम् आचार्यः पीत्वा। आचार्य
सम्मानादीन् कृत्वा।
पञ्चवर्णैः प्रसूनैः विषये।
108
श्वेतं रक्तञ्च नीलञ्च कृष्णं हरितमेवच।
शुद्धवर्णानि एतानि निश्चितान्यपराणिच।
(विश्वामित्रं.,विष्वक्सेनं)
(पुष्पयाग कालभेदेन फलभेदाः)
पुष्प
यागं ततःकुर्यात् पुष्ट्यर्थं मध्यमेदिने।
आप्यायनार्थी पूर्वाह्ने धनार्थी मध्यमेनिशि।
रिपुक्षयार्थी मध्याह्ने सन्ध्यायां सर्व शान्तिदम्।
(श्रीः.ईश्वरम्।
श्री मतेरामानुजाय नमः।
सप्तावरण-पठन-विधिः
ஸப்தாவரணம்(விடைஸாதித்தல்)
सकल वेदान्त सारार्थ पूर्णाशयम्।
विपुल वादूलगोत्रोद्भवानां वरम्।
रुचिर जामातृयोगीन्द्र पादाश्रयम्।
वरद नारायणं मद्गुरुं संश्रये।
श्रीशैलेश दयापात्रं धी भक्त्यादि गुणार्णवम्।
यतीन्द्र प्रवणं वन्दे रम्यजामातरम्मुनिम्।
एतत्रैलोक्य निर्माणत्राण सम्हारकारणम्।
श्रीमत्श्रीनिवासस्य शासनं शाश्वतम्परम्।
एतत्कल्याण राजीव नळिने मध्य मन्दिरे।
भाग्य नगरे निवासस्य श्रेनिवास प्रशासनम्।
एतत्सकल लोकानां सृष्टि सम्हार कारणम्।
श्रीमत्श्रीनिवासस्य शासनं शास्वतम्परम्।
वन्दे लक्ष्मीपतिम्देवं शङ्खचक्र गदाधरम्।
109
विद्या मूर्तिं हयग्रीवं शब्दार्थ ज्ञानलब्धये। …..हेतवे।
पृथिव्यप्सु प्रलीयते। आपस्तेजसी लीयते। तेजो वायौ
लीयते। वायुराकाशेलीयते। आकाशम् अव्यक्ते लीयते।
अव्यक्तम् अक्षरेलीयते। अक्षरं तमसी लीयते।
तमःपरे देव एकी भवती’என்றும்
’नासदासीन्नोसदासीत्तदानीम्।
एकोहवै नारायण आसीत्। नब्रह्मा। नईशानः।
नाग्निष्ठोमो नेमेद्यावापृथिवी न नक्षत्राणि सूर्यः। என்றும்‘
आसीदितं तमोद्भूतम् अप्रज्ञात मलक्षणम्।
अपृतर्क्य मविज्ञेयं प्रसुप्त मिवसर्वतः। என்றும்
नाहो नरात्री न्ननभो नभूमिः
नासीत्तमोज्योतिरभून्न चान्यत्।
श्रोत्रादिबुद्ध््यानुप लब्धमेकं
प्राधानिकं ब्रह्म पुमान्तदासीत्।
एक एवाभवत्तत्र देवो नारायणःप्रभुः।
सजगत्सृष्टि सम्हारैः विहर्तु मकनोन्मनः।
स्वांशांश कलया लक्ष्म्या
स्वयंशक्त्या जगन्मयः।
स्वकालाऽनन्त शयने शयिष्ये प्रळयोदयौ।
என்கிறகாலத்தில் இந்த ப்ரபஞ்சமெல்லாம். தேவரீராலே
ஸம்ஹரிக்கப்பட்டு புன ஸ்ருஷ்டி காலத்தில்
क्रीडामि केवलम्ब्रह्मन् सृष्टि सम्हार पालनैः।
मम माया दुरत्यया मन्माया मोहितञ्जगत्।
என்றும் கேவலம் அசிந்த்யத்வமேவ ஸாம்ராஜ்யம்
பண்ணுகிற காலத்திலேबहुस्याम्प्रजाये येति। என்கிற
ஸங்கல்பத்தைப் பண்யருளி
110
नाभौ पद्मभुवं ललाट फलके गङ्गाधरम्मानसे।
चन्द्रं चक्षुशि भास्करं शतमखं वैश्वानरञ्चाऽऽनने।
प्राणे गन्धवहं नभश्च जटरेद्या मूर्ध्नि पादे महीम्।
श्रोत्रे दिग्वलयं सृजन्नवतु वः श्री भूमि नीळापतिः।
विश्वसृग्विश्व रूपः।
नारायणो सृजेत्तोयं तेनैवासीन्महार्णवः।
अनिरुद्धांशजा दुर्गा माया रूप सुमोहिनी।
न्यग्रोध मसृज्त्तस्मिन्माया रूपोमहेदृमाः।
अनिरुद्धांशक श्रीमान् पद्ममनाभः पुरातनः।
सम्हृत्य लोकान्पुरुषः पर्णपर्यङ्कमेयिवान्।
तत्रःपुम्स श्शयानस्य नाग पर्यङ्क भूषिते।
हिरण्मयम्पद्मगर्भं नाभेरण्ड मजायते।
तदण्डं पञ्च भूतात्मा भूतांशु चय मतर्क्यत।
अण्डस्य वर्तमानस्य मध्ये पद्मं सित प्रभम्।
सहस्र दळ पर्यन्न्तम् अन्तः केसर मण्डितम्।
मध्ये कर्णिकयायुक्तम् अद्भुतं सृष्टि कारणम्।
सृष्टार मसृज त्तस्मिन्पद्म नाभश्चतुर्मुखः।
என்றும்சொல்லுகிறபடியேதேவரீர்திருநாபிக் கமலத்திலே
ப்ரும்மாவைஉத்பன்னராக்கி
तस्य ललाटात् स्वेदोऽभवत्। स्वेदाद्भुद्भुदोऽभवत्।
भुद्भुदात्त्रयक्ष शूलपाणिः। पुरुषोजायते। என்றும்’
ब्रह्मणोभून्महा क्रोदः त्रैलोक्य दहन क्षमः।
भ्रुकुटी कुटिलात्तस्य ललाटात्क्रोध दीपितान्।
समुत्पन्नस्तथा रुद्रो युगान्तेतु समप्रभः। ’
என்றும்சொல்லுகிறபடியே ப்ரும்மாவைக்கொண்டு
ருத்ரனைஉத்பன்னராக்கி பிற்பாடு
111
अपएव सृजद्धाता सुवीर्यम् अपासृजत्।
तदण्ड मभवध्येतत्सहस्रादित्यभास्वरम्। என்றும்’
प्रथमं ஜலத்தை ஸ்ருஷ்டித்தருளி
अतलं वितलञ्चैव सुतलञ्च तलातलम्।
महद्रसातलं चैव पातालमितिच स्मृतं.।
भूलोकश्च भुवर्लोकः स्वर्गलोक महस्तथा।
जनस्तपस्सत्यलोकःसप्तलोकाःप्रकीर्तिताः।
என்கிற சதுர்தச புவனங்களையும்
लवण इक्षु सुरासर्पि दधि क्षीर मधूदकम्।
என்கிற ஸப்த ஸாகரங்களையும் ஜம்புவாதி ஸப்த
த்வீபங்களையும்
மஹேந்த்ராதி ஸப்த பர்வதங்களையும், ஐராவத்யாதி அஷ்ட
திக்கஜங்களையும் ,
ஸுர, நர, திர்யக், ஸ்தாவர மென்கிற சதுர்வித பூதங்களையும்
अण्डजं स्वेदजं चैव उद्बीजञ्च जरायुजम्
என்கிற ஸகல ஜீவன்களையும் ஸ்ருஷ்டித்தருளி।
एवंसृष्ट्वा जगत्सर्वंविश्वरूप धरो हरिः।
आस्तेऽनन्ता सिते देवः श्रीभूमिभ्यां समप्रभुः।
मध्ये क्षीरार्णवं श्वेतद्वीपाख्य निर्मिते।
प्रासाद सेव्यमानश्च योगिभिर्विविधैरपि।
चण्डादि द्वारपालैस्च कुमुदाद्यनुजीविभिः।
पक्षीन्द्र विष्वक्सेनाभ्यां सेव्यमान मुदान्वितः।
श्रीवत्सवक्षा नित्यश्रीरनीश श्शाश्वतत्स्थितः।
अनिरुद्धो जगत्स्वांशैरिन्द्राद्यै परिपालयन्।
என்கிறபடியே விஸ்வ ஸ்ருஷ்யைப் பண்யருளி
beginningரப்திசாயியாய் எழுந்தருளி இருக்கும் தேவரீர்
112
परव्यूहाऽवतारैश्च पूजाभिश्चान्तरात्मना।
प्रजा संरक्षण परो भगवान् पद्मलोचनः। என்கிறபடியே
परत्वम्। व्यूहम् । विभवम्। अन्तर्यामित्वम्। अर्चावतारम्। ’
என்றும் ஐந்து ஸ்வரூபமாய் இருக்கும்
இதில் परत्व** **மாவது
स्वशक्ता भासखं सत्वङ्गुणाः सप्त द्विलक्षणम्।
என்கிறபடியே சுத்தஸத்வராய்
काल सृजति भूतानि काल स्सम्हरति प्रजाः।
कालस्सप्तेषुजागर्थि कालोहि दुरति क्रमः।
என்கிறபடியே கால ஸ்வரூபியாய் யம நியமாதி
யோகாலங்காரங்களாலே சுத்தமான ஆத்மாக்களை
உடையவர்களான பக்த ஜனங்களுக்கு
ப்ராப்யமான ஸாலோக்யாதி பதங்களுக்கும் அப்ரதராய்
द्विहस्तमेक वक्त्रञ्च शुद्ध स्फटिक विग्रहम्।
सहस्र रविवह्नीन्दु लक्ष कोटि समप्रभम्।
मरीचि चक्र मध्यस्थं चक्राद्यायुध लाञ्चनम्।
श्रीवत्स कौस्तुभोरस्कं वनमाला विभूषितम्।
पीताम्बरधरं सौम्यरूपम् आद्यमनामयम्।
श्री वासुदेवो विज्ञेयः सृज्यं सर्वं चतुर्मुखात्।
एयञ्च योगिभिर्नित्यं हृत्पद्माह्वय विष्टरे।
पश्यन्ति सूरयःशश्वत्तद्विष्णोः परमम्पदम्।
तद्विष्णोःपरमम्पदगुं सदापश्यन्ति सूरयः। ”
என்கிறபடியே
நித்யஸூரிகளாலேஸேவிக்கப்பட்டும் நிரவதிக தேஜோ ரூபியாய்
ஸ்ரீ பூமி நீளா ஸஹிதராய் எழுந்தருளி இருப்பது பரத்வம்.
113
வ்யூஹமாவது
ज्ञान शक्ति बलैश्वर्य वीर्य तेजाम्सि षड्गुणाः। ’
என்கிறபடியே ஷாட்குண்ய பரிபூர்ணராய்
तन्मयो वासुदेवस्यात् वासुदेवोजगन्मयः।
என்கிறபடியே வாஸுதேவாதி மூர்த்திகளாலும்
ப்ரக்ருத்யாத்யனந்த சக்திகளாலும் பஞ்சாயுதாத்யனேக
திவ்ய ஆயுதங்களாலும்கிரீடாத்யனேக திவ்ய
ஆபரணங்களாலும்
मूर्त्या सद्भाव समये सहवैतानि जज्ञिरे।
இப்படி இருக்கிற மூர்த்திகளாலே விஸ்வத்தை ரக்ஷித்தருளி
இருப்பது வ்யூஹம் .
विभवமாவது
यदा यदाहि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारथ।
अभ्युत्थान मधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम्। ’என்றும்
परित्राणाय साधूनां विनाशाय च दुष्कृताम्।
धर्मसम्स्थापनार्थाय सम्भवामियुगे युगे। என்றும்
அருளிச்செய்தபடியே
मत्स्यः कूर्म वराहश्च नारसिंहश्च वामनः।
रामो रामश्च रामश्च कृष्णः कल्कि जनार्दनः।
என்கிற ப்ரகாரம்
मत्स्यावतारं தேவரீர்
येनेदं जगदखिलं धृतं विधातृ विश्वम् ।
यज्जठर गतं युगान्त मूले।
योगे दानवति समेत्य मत्स्य रूपम्।
तं देवं शरणमहं गतोस्म्यनन्तम् । என்றும்
114
சொல்லுகிறபடியே ப்ரளயார்ணவ ஜலத்திலே பகவன்மாயா
ஸ்ருஷ்டங்களான மது கைடபர்களாலே
கரைத்துப்போடப்பட்ட
வேதங்களைப் பொருக்குகைக்காக மத்ஸ்யாவதாரம்
செய்தருளினீர்;
कूर्मावतारम्தேவரீர்
योलोकादसृज दनाद्यनन्त रूपो
विश्वात्मा विगत रजस्तमोभिरीड्यम्।
दत्तेमां कमठ वपुः महीमसृजतां
तं देवं शरणमहं गतोस्म्यनन्तम् । என்றும்
சொல்லுகிற படியே அகில ஜகத்பார நிர்வாஹியான ஆதி
சேஷனுக்கு ஒரு ஆஸனமாக கூர்ம ரூபியாய் அவதாரம்
செய்தருளினீர்
वराहावतारम्தேவரீர்
यः पृथ्वी मसुर भयाद्रसा तलस्याम्
उद्धर्थुं खुर निहित क्षणं च रौघः।
वाराहीं तनुभेज त्रयीं निवासः।
तं देवं शरणमहं गतोस्म्यनन्तं என்கிறபடியே
ப்ரளயார்ணவ மக்னமான பூமியை த்தன் இடத்தில் வைத்து
ஹிரண்யாக்ஷவதார்த்மாக வராஹாவதாரம் செய்தருளினீர்.
नारसिम्हावतारम्தேவரீர்
हैरण्यं कुलिश दृडं पुरा नखाग्रैः।
वक्षे यस्सपति विदारयां चकार।
प्रह्लाद प्रिय हित कृन्नृसिम्ह रूपः।
तं देवं शरणमहं गतोस्म्यनन्तम् । என்கிறபடியே
துஷ்ட்டனான ஹிரண்யனுடைய வதார்த்தமாக
115
ந்ருஸிம்ஹாவதாரம் செய்தருளினீர்.
वामनावतारम्தேவரீர்
कमण्डलं करे बिभ्रत् छत्री वामन रूपदृक्।
दण्डी कृष्णाजिन धरः कौपीन परिदानकम्। என்கிற
படியே மஹாபலியினுடைய கர்வ நிவாரணார்த்தமாக
வாமனாவதாரம் செய்தருளினீர்.
भार्गव रामावतारम्தேவரீர்
यः क्षत्रियं निशित परश्वधेन सर्वम्।
क्षिप्त्वाचक्षतज्जलेन कर्म पितृयम्।
चक्रे विक्रम विभवैक सम्प्रीतयः।
तं देवं शरणमहं गतोस्म्यनन्तम् । என்கிற படியே
பித்ரு வதம் பண்ன துஷ்ட க்ஷத்ரிய வம்சத்தை
21தலைமுறை அருத்தருளி அந்த ருதிரத்திலே பித்ரு
தர்ப்பணம் பண்ணுகைக்காக பார்க்கவராமாவதாரம்
செய்தருளினீர்.
दशरथरामावतारम्தேவரீர்
योलोकत्रय वन वह्नि मीश्वरो ।
सावीशानं दशवदनं रणे हन्तुम्।
रामोदाशरथी रभूददारवीर्यं
तं देवं शरणमहं गतोस्म्यनन्तम् । என்கிறபடியே
லோகத்ரய கண்டகனான ராவணவதார்த்தமாக தசரத
ராமாவதாரம் செய்தருளினீர்.
116
बलरामावतारम्தேவரீர்
यः पृथ्वीमसुर भयादभङ्कुरार्था।
मूर्धा मुसल हलायुधो बभूव।
काळिन्दी कर्षण विदार्शितात्म वीर्यः
तं देवं शरणमहं गतोस्म्यनन्तम् । என்கிறபடியே
ப்ரலம்பன் முதலான அஸுர வர்க்கங்களை
ஸம்ஹரிப்பதற்காக பலராமாவதாரம் செய்தருளினீர்.
कृष्णावतारम्தேவரீர்
कम्सादीन् त्रिदश रिपूनपाचि निषूयः।
पृथिव्यामिह यदुनन्दनं बभूव।
बालार्कद्युति विलसत्सरोज वक्त्रम्।
तं देवं शरणमहं गतोस्म्यनन्तम् । என்கிறபடியே
கம்ஸன் முதலான அஸுரக்கூட்டங்களை ஸம்ஹரிக்கிற
நிமித்தமாக க்ருஷ்ணாவதாரம் செய்தருளினீர்.
कल्क्यावतारम्தேவரீர்
पाषण्डान् कलिकलुषी कृत स्वधर्मान्।
निश्शेषं सपदि निराकरिष्णुरीशः।
यःकल्कीभवती नितान्त धीर रूपः ।
तं देवं शरणमहं गतोस्म्यनन्तम् । எள்கிறபடியே
கலியினாலே கலங்கி நிற்கிற பாமரஜனங்களை
ஸம்ஹரிக்கிற நிமித்தமாக கல்க்யாவதாரம் செய்தருளினீர்.
இந்தப்படி தசாவதாரம் செய்தருளி இருப்பது விபவம்.
अन्तर्यामित्वமாவது
दान्तैस्सन्तत योगमार्ग निरतैःक्लिष्टात्मभिर्योगिभिः।
117
भक्त्या तावक पादपद्मयुगळै निर्धूत तापत्रयैः।
अन्तर्याम्यमनिशं निरीक्षित वपुःहृष्या प्रदीच्या फलम्।
योग्यं तस्तपसा प्रदातु ममले तन्मानसे तिष्ठति ।
என்கிறபடியே யோகி ,ஸித்தர்கள் மனஸில் நிரந்தரமாக
எழுந்தருளி இருப்பது அந்தர்யாமித்வம் .
अर्चावतारम् தேவரீர்
अज्ञानं भव सागरे विलुटताम् भ्रान्तात्मनां देहिनाम्।
नेशानां तव पाद पद्मयुगळं योगादिभि स्सेवितुम्।
दृष्टिस्सार्धकयन्पुमर्थ मखिलं तिष्ठन्स्थलेषूत्तमे।
अर्चारूपिणमवाप्य सर्व सुलभो देव्यासह द्योतसे।
என்றும் சொல்லுகிற படியே அக்ஞானிகளுடைய
ஸம்ரக்ஷணார்த்தமாக ஸ்தலங்கள் தோறும்
அர்ச்சாரூபியாய் எழுந்தருளி இருப்பது அர்ச்சாவதாரம் ,
இப்படிப்பட்ட அவதாரங்களைச் செய்தருளின
எம்பெருமானுக்கு
श्रीमत्श्रीनिवासस्य देवदेवस्य चक्रिणः।
कुर्वन्महोत्सवं दिव्यं भाद्र पदमासेसदा। ‘என்றும்
சொல்லுகிறபடியே ஸர்வலோக ரக்ஷணார்த்தமாகவும்
க்ஷேமார்த்தமாகவும் பாத்ரபத மாஸே நவதின மஹோத்ஸவம்
ஸங்கல்பித்து த்வஜாரோஹண தினத்திலே
ஒன்றாம் திருநாள்.
वेदश्रृङ्ग विमान मध्य विलस ल्लक्ष्मीसदा सेवितम्।
मुक्ता रत्न सुवर्ण कुण्डलधरं केयूर हारान्वितम्।
नानावाद्य निनाद पूरितमहं रथ्यासु सायं शनैः।
आगन्तानामनन्त जन्मसुकृतै रद्राक्ष मक्ष्णां फलम्।
என்கிறபடியேநவரத்னகசிதமான இந்த்ரவிமானத்திலே ஏறி
எழுந்தருளிஆஸ்ருதஜனங்களை ஸ்ரீமான்களாகச் செய்தருளினீர்•
118
2ஆம் திருநாள்
तेजोभिर्दिवसायमान रजनी सूर्यप्रभामण्डले।
मध्ये मञ्जुळ पङ्कजासनवरे माणिक्य कान्तावरे।
उत्थिष्ठन्तममोघ दर्शनमिमं पश्यन्ति ये देहिनः।
ते सत्यं मनुजा द्विजादि पशवश्चान्ये च धन्यावहम्।
என்றும் சொல்லுகிறபடியே முக்தார்த்திகளுக்கு
முக்திப்ரஸாதமானஸூர்யப்ரபையிலேஏறிஎழுந்தருளி
ஆஸ்ருதஜனங்களை ஸ்ரீமான்களாகச் செய்தருளினீ ர்.
3ஆம் திருநாள்
वैकुण्ठ वासोभिनयं प्रकुर्वन्। शेषाम्समास्थाय सशार्ङ्ग पाणिः।
उल्लास गाम्भीर्य मनोज्ञ रूपः। सायं समायान्तिसुखंसुखेभ्यः।
என்றும் சொல்லுகிறபடியே;ஸர்வ வித தாஸபூதரான
திருவனந்தாழ்வான் பேரில்
ஏறிஎழுந்தருளிஆஸ்ருதஜனங்களை ஸ்ரீமான்களாகச்
செய்தருளினீ ர்.
4ஆம் திருநாள்
पक्षीशे निगमात्मनि प्रविलसत्। पक्षेनिलक्षान्विते।
ब्रह्माण्डे त्रिदशेन्द्र मनुजैरासेवितुं सम्स्थिते।
भेरी मद्धळ ताळ काहळ रवैः ध्वाने त्रयी शेखरे।
सामे शार्ङ्ग धरं नमामि शिरसं सायन्तरीयोत्सवे।
என்றும்சொல்லுகிறபடியே. ஸதாதாஸ பூதராள பெரிய
திருவடி நாயனாரின் பேரில்ஏறி எழுந்தருளி
ஆஸ்ருதஜனங்களை ஸ்ரீமான்களாகச் செய்தருளினீ ர்.
5ஆம் திருநாள்
देवेन्द्र दन्ति रविराहु निशाचराणाम्।
भीति प्रथेन रभसा गमनेन युक्तम्।
119
आरुह्य पाटल मुखं हनुमन्त मेत्य।
श्रेयस्करम् प्रणमताम् इह शार्ङ्ग पाणिः। என்றும்
சொல்லுகிறபடியே;மஹாமேரு ஸத்ருசமான சிறியதிருவடி
நாயனாரின்பேரில் ஏறிஎழுந்தருளி ஆஸ்ருதஜனங்களை
ஸ்ரீமான்களாகச்செய்தருளினீ ர்.
6ஆம் திருநாள்
सदामद जलाखिल प्रचुर गन्ध गण्डस्थलः।
भ्रमद्भ्रमर पङ्क्तिभि द्विरद पुङ्ग वेष्टितम्।
सिताचल समुल्लसत्सतटितम्भुवाहाकृतिम्।
नमामि शिरसा हरिं प्रणत कामदं शार्ङ्गिणम्।
என்றும் சொல்லுகிற படியே மஹா மேரு ஸத்ருசமான
கஜேந்த்ராழ்வான் பேரில்ஏறி எழு ந்தருளி
ஆஸ்ருதஜனங்களை ஸ்ரீமான்களாகச் செய்தருளினீ ர்.
7ஆம் திருநாள்
नाना वर्ण मनोज्ञ रत्न खचिते दिव्ये विमानोत्तमे।
सायाह्ने रमया भुवाच सहितं चूर्णाभिषेकोत्सवे।
सन्द्याराग भटैः स्सकुङ्कुम रसैः दिव्यै स्सुमैर्भूषितम्।
साङ्गं चन्दन पङ्किलैःतववपुः धन्यैजनै र्दृश्यताम्।
என்றும்
சொல்லுகிறபடியே;நவரத்ன கசிதமான திவ்ய விமானத்திலே
ஏறி எழுந்தருளி ஆஸ்ருத ஜனங்களை ஸ்ரீமான்களாகச்
செய்தருளினீர்.
8ஆம் திருநாள்
वलत्तुरग मल्लके विविध पाद विक्षेपणे।
खु
र प्रभव दूळिभिः क्षुभित पङ्किलाम्भो निधिम्।
विडम्भित मनोगतौ दवळ चामराऽलङ्कृते ।
प्रधावति महारथं सपदि वीक्षितुं शार्ङ्गधृत्। என்றும்
120
சொல்லுகிறபடியே; மனோவேக துல்யமான குதிரை
நம்பிரான்பேரில்ஏறி எழுந்தருளி ஆஸ்ருத ஜனங்களை
ஸ்ரீமான்களாகச்செய்தருளினீர்.
9ஆம் திரு நாள்
चन्द्र श्छत्रं सशार्ङ्ग दिनकर शिखरं पक्षिराजस्थलाङ्गम्।
चित्राकारैः पटस्थैः कनक मणिमयैः भूषितं द्योतिदास्यम्।
विद्युन्मालेन्द्र चापै रुपरि धनकुलैः मुक्त रम्भादि मध्यम्
पश्यन्नास्ते पुरस्तात्स्वरथमिव महा विन्द्य शैलं सपक्षम्।
என்றும்சொல்லுகிறபடியே;அப்ராக்ருதமான திவ்ய
ரதத்திலே ஏறி எழுந்தருளிஆஸ்ருத ஜனங்களை
ஸ்ரீமான்களாகச் செய்தருளினீ ர்.
10ஆம் திருநாள்
श्रुण
ोति रम्याम्सम्वैरि गाधां
पुष्पार्चनैः भक्त जनैः प्रगीताम्।
तस्मैस्यभीष्ठं सकलं प्रधातुं
झटित्यहो वाञ्चति शार्ङ्ग पाणिः।
என்றும் சொல்லுகிறபடியே
दिवसे पुष्प यागेतु कृत्वा द्वादश पूजनम्।
ब्राह्मणस्सर्व वर्णेषु यदि शास्त्रविदुत्तमः।
यच्च गङ्गादि तीर्थेषु देवतेष्वपि चाच्युतः।
तद्वत्सर्वेषु शास्त्रेषु पाञ्चरात्रं प्रशस्यते।
लक्षं तु चतुरो वेदाः लक्षं भारत मुच्यते।
शैवं लक्ष द्वयं चैव चातुर्लक्षं तु ज्योतिषम्।
पञ्चलक्ष प्रमाणेन पाञ्चरात्रं प्रशस्यते।
अनन्तः प्रथमो रात्रौ गरुडस्तु द्वितीयके।
121
तृतीय रात्रौ सेनेशः चतुर्थं वेधसाश्रुतम्।
रुद्रः पञ्चम रात्रन्तु पाञ्चरात्रं प्रशस्यते।
रात्रिभिः पञ्चभिः प्रोक्तं श्रुतं शिष्यैस्तु पञ्चभिः।
तस्मात्तु पाञ्चरात्राख्यं साक्षाद्विष्णु मुखोद्गतम्।
என்றும் சொல்லுகிறபடியே
ஸ்ரீபாஞ்சராத்ர விதியினாலே பாத்ரபதமாஸ நவதின
மஹோத்ஸவம் கண்டருளி அந்த உத்ஸவத்திலே மந்த்ர
லோப, க்ரியாலோப ,ஸ்வரலோப, ந்யூனாதிரேக
சாந்த்யர்த்தமாகவும்,நித்யோத்ஸவமாகவும்,கேசவாதித்வாதச
ாராதநம்கண்டருளிஅனந்தகருட, விஷ்வக்ஸேன, பராங்குச,
பரகால, யதி, வரப்ரப்ருதிகளாலும், ஸகலமான
ஆசார்யர்களாலும் ஸ்தூயமானரய்,ஸேவ்யமானராய்,
ஸாஞ்ஜலி பக்தர்களான ப்ரும்ம ருத்ராதி சப்தங்களோடே
ஸப்த ப்ராகாரங்களிலும் எழுந்தருளினீர் .
उत्सवस्य फलं वक्ष्ये लोकानां हितकाम्यया।
तदुक्ताः त्रिभिस्सर्वैःदानैः सर्वैश्च तत्फलम्।
गवां शत सहस्रैश्च सम्यग्दत्तैश्च यत्फलम्।
नृ
पस्य विजयार्थाय सर्व सस्याऽभिवृद्धये
कामिना मिष्ठदश्चैव सर्वान्कामानवाप्नुयात्।
என்றும்சொல்லுகிறபடியேஸகலஜனங்களுக்கும்புக்தி
முக்திகளோடேகூடஸர்வாபீஷ்டத்தையும் ப்ரஸாதித்தருளினீர்•
அஷ்டதிக் பாலகர்களுக்கும் விடை.
श्रीशैलेश ….. मुनिम्।
ब्रह्मा स्वर्ण निभश्चतुर्मुख लसन्नेत्राष्टकालङ्कृतः।
पाणिःप्रस्पुरिताक्ष सूत्रकरकःपिङ्गै जटामण्डलः।
देवैरुज्वल सिद्धचारण गणैः हम्साधिरूडो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवयाभिमुदितं स्थानं पुनर्गच्छतु।
ப்ரும்மா
ஹம்ஸ வாஹனாரூடனாய் அக்ஷஸூத்ர கமண்டலூ தரனாய்
ஸரஸ்வதீஸமேதனாய் வந்து ஸேவித்து நிற்கிறார். அவர் தன்
ஸத்யலோகத்திலேவிடைகொள்ளும்படி திருவுள்ளம் பற்றி
122
யருளவும்
मेघश्याम तनुः सहस्र नयनो वज्रायुधो वासवो।
नागेन्द्रोन्नत पीण गन्दर गतो देवावळी सेवितः।
भेरी मद्धळ झल्लि काहळ रवैः पूर्णाऽखिलांशो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवयाभिमुदितंस्थानं पुनर्गच्छतु।
இந்த்ரன்
ஐராவத கஜாரூடனாய் வஜ்ராயுத தரனாய் இந்த்ரா
ஸமேதனாய் ஸபரிவாரனாய் வந்து ஸேவித்து நிற்கிறான்
அவன் தன்இந்த்ர புரியிலே விடைகொள்ளும்படி
திருவுள்ளம் பற்றி யருளவும்.
वह्निश्शक्ति धरः प्रवाळ विलसन् देह प्रभा मण्डलः।
ज्वाला जाल परीत रत्न मकुटः कल्याण पीताम्बरः।
भूषा
रत्न मरीचि माम्सळ रुचिः मेषाधि रूडो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवयाभिमुदितंस्थानं पुनर्गच्छतु।
அக்னி மேஷ வாஹனாரூடனாய் ஸ்வாஹாதேவி
ஸமேதனாய் ஸ்ருக்ஸ்ருவ தரளாய் ஸபரிவாரனாய்
வந்துஸேவித்து நிற்கிறானஅவன் தன் அக்னிலோகத்திலே
விடை கொள்ளும் படி திருவுள்ளம் பற்றி யருளவும்.
कालः पाश धरः प्रभूति तिमिरः श्यामादि काळाङ्गको।
ज्वाला रूक्ष कटाक्ष तीक्ष्ण वदनो दम्ष्ट्रार्चि मग्नादरः।
आरूडो महिषं विषाण कुलिशं प्रेतैरुपेतो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवयाभिमुदितंस्थानं पुनर्गच्छतु।
யமன் மஹிஷ வாஹளா ரூடனாய் ஸபரீவாரனாய்
வந்துஸேவித்து நிற்கிறான். அவன்தன் யமலோகத்திலே
விடைகொள்ளும்படி திருவுள்ளம்பற்றி யருளவும்.
रक्ताक्षो रक्त केशः कनक रुचितनुः खड्ग केटाङ्गहस्तो।
निर्द्वन्द्वो रजनीचरोत्तम पतिः दंष्ट्रा कराळाङ्गकः।
आरूडो नर वाहनम् परि वृतो दैत्यैरु पेतो हरेः।
123
तीर्थान्तोत्सव सेवयाभिमुदितं स्थानं पुनर्गच्छतु।
நிர்ருதி நரவாஹனாரூடனாய் கட்க கேட ஹஸ்தனாய் தாமஸீ
தேவிஸமேதனாய் ஸபரிவாரனாய் வந்துஸேவித்து
நிற்கிறான். அவன்தன் நிர்ருதி லோகத்திலே விடை
கொள்ளும்படி திருவுள்ளம்பற்றி யருளவும்
आरूडो मकरम्महोदधि भवं मन्दार मालोज्वलः।
पाशाऽलङ्कृत पाणि पद्म शुभगः सम्सेवितःकिन्नरैः।
कुन्देन्दु द्युतिमान्स्व देह रुचिना ध्वस्थान्धकारो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवयाभिमुदितंस्थानं पुनर्गच्छतु।
வருணன் மகர வாஹனாரூடனாய் பாச ஹஸ்தனாய் பார்கவி
தேவி ஸமேதனாய் ஸபரிவாரனாய் வந்து ஸேவித்து
நிற்கிறான்.
அவன் தன் வருண லோகத்திலே விடை கொள்ளும்படி
திருவுள்ளம் பற்றியருளவும்.
वायु र्वह्नि सखःप्रसन्न वदनः पिङ्गायताक्षि द्वयोः।
धूम्राभो मृग वाहनो परिलसत्पाणि द्वयाऽलङ्कृतः।
पीनोदार भुजान्तराळ विलसद्धामाभि रामो हरेः।
तीर्थान्तोत्सव सेवयाभिमुदितंस्थानं पुनर्गच्छतु।
வாயு க்ருஷ்ண ம்ருக வாஹனாரூடனாய் த்வஜஹஸ்தனாய்
ஸதாகதிதேவி ஸமேதனாய் ஸபரிவாரனாய் வந்து
ஸேவித்துநிற்கிறான். அவன்தன் வாயு லோகத்திலே விடை
கொள்ளும்படி திருவுள்ளம்பற்றி யருளவும்.
सोमस्सुन्दर लोचनस्त्रि पुरजिन्मित्र श्चलःकुण्डलः।
श्वेताभश्शुक तुण्ड रक्त वदनः पाणिस्त पद्मोज्वलः।
आरूडो स्त्वरितं तुरङ्ग मपरं यक्षैरु पेतो हरेः
तीर्थान्तोत्सव सेवयाभिमुदितंस्थानं पुनर्गच्छतु।
குபேரன் அஸ்வ வாஹனாரூடனாய் பத்ம ஹஸ்தனாய்
ஸம்பத் தேவீஸமேத ஸபரிவாரனாய் வந்து ஸேவித்து
நிற்கிறான். அவன்தன்அழகாபுரி லோகத்திலே
விடைகொள்ளும்படி திருவுள்ளம் பற்றி யருளவும்.
124
ईशश्शूलधरःस्त्रिलोचन धरः शार्धूल चर्माम्बरः।
भूत प्रेत पिशाच राक्षस गणैः युक्त प्रवाळाद्युतः।
आरूडो वृष वाहनं शशि लसच्छूडाभि रामो हरेः। .
तीर्थान्तोत्सव सेवयाभिमुदितंस्थानं पुनर्गच्छतु
ருத்ரன் வ்ருஷப வாஹனாரூடனாய் சூல பாச ஹஸ்தனாய்
பார்வதிதேவி ஸமேதனாய் ஸபரிவாரனாய் வந்துஸேவித்து
நிற்கிறான். அவன்தன் கைலாய லோகத்திலே விடை
கொள்ளும்ப டி திருவுள்ளம்பற்றி யருளவும்.
देवादि देव भवदुत्सव दर्शनार्थम्
अभ्यागतान् हर विरिञ्च पुरन्दराणाम्।
भक्तान् मुनीन् तव कटाक्ष सवीक्षणेन
गन्तुं नियोजय हरे विजयैक दामन्।
तदस्तु भगवद्भक्ताःदेशान्तर निवासिनः।
देवस्योत्सव सेवार्थं येनराःपूर्वमागताः।
तेषां स्वदेश यात्रार्थं देवस्योऽनुमतीकृताः।
तस्माद्गच्छन्तु ते भक्ताः स्वस्व देशे यथा सुखम् ।
என்றும் சொல்லுகிற படியேதேச தேசாந்தரத்தில் நின்றும்
ஆகதர்களான பரமைகாந்திகளுக்கும்
ஸ்ரீவைஷ்ணவர்களுக்கும் யதிகளுக்கும் மற்றும்
ஸர்வபக்தர்களுக்கும் ஸ்ரீ ஸ்ரீ நிவாஸ ஸ்வாமியின்
க்ருபையினாலே
ஸேவாபலம் தீர்த்தபலம் தந்தோம் தந்தோம் மேலே
திருக்கல்யாணத்திற்கு வாருங்கோள்.
स्वस्ति प्रजाभ्यः परिपालयन्तां
न्यायेन मार्गेण महीम्महीशाः।
गोब्राह्मणेभ्यःशुभ मस्तु नित्यम्
लोकाःसमस्ताःसुखिनो भवन्तु।
125
फलप्राप्ति कथनम्।
एवंहिदेवदेवस्य उत्सवङ्कारयेत्तु यः।
इहलोके सुखम्प्राप्य परलोके महीयते।
एवन्निगतितःसम्यक् महोत्सव विधिर्बुधाः। ईश्वरम्।
हरिः ओं