अथ पञ्चदशोऽध्यायः
श्रीभगवान् -
शयनं सम्प्रवक्ष्यामि स्थापनं तदनन्तरम् ।
कल्पयेन्मण्डपं पूर्वं ध्वजतोरणकुम्भकैः ॥ १ ॥
वितानैः पूर्वोक्तकुम्भैश्चिरं भागैर्मनोरमैः ।
फलैर्नानाविधैश्चैव पुष्पमाल्यैश्च शोभितम् ॥ २ ॥
दर्भमाल्यैः परिक्षिप्तं मुक्तादामैरलङ्कृतम् ।
तस्मिन्मण्डपमध्ये तु वेदिं कुर्याद्विचक्षणः ॥ ३ ॥
वेदिकातालभूमौ तु शयनं परिकल्पयेत् ।
पञ्चभारप्रमाणेन व्रीहिणा परिपूरयेत् ॥ ४ ॥
तदर्धं तण्डुलञ्चैव तदर्धं तिलमेव च ।
प्रतिवस्त्रं तथास्तीर्य तदूर्ध्वे कम्बलं न्यसेत् ॥ ५ ॥
तदूर्ध्वे तूलिकां न्यस्य व्याघ्रचर्म तथोपरि ।
चित्रवस्त्रं तदूर्ध्वे तु प्रच्छादनपटं तथा ॥ ६ ॥
प्। ७४)
मृद्वास्तरणसंयुक्तमुपधानत्रयान्वितम् ।
एवं शयनकं कृत्वा शास्त्रदृष्टेन वर्त्मना ॥ ७ ॥
तस्य दक्षिणपार्श्वे तु मण्डलं परिकल्पयेत् ।
चक्राब्जं बहुपद्मं वा इष्टसिद्धिमथापि वा ॥ ८ ॥
शयनस्योत्तरे पार्श्वे कुम्भवेदिं प्रकल्पयेत् ।
कुम्भन्तु पूर्ववत्कृत्वा कुण्डाष्टौ सम्प्रकल्पयेत् ॥ ९ ॥
शङ्खं चक्रं गदां चैव पद्मवेदिं चतुष्टये ।
अश्रङ्कोणं षडश्रं वा पञ्चाश्रं विदिशःक्रमात् ॥ १० ॥
मूलबेरप्रतिष्ठायामेष एव विधिर्भवेत् ।
नारसिंहप्रतिष्ठायां वाराहस्य विशेषतः ॥ ११ ॥
अष्टवह्नौ विना विप्र अन्यथा दोषकृद्भवेत् ।
चतुर्दिक्षु विशेषेण वेदान् संस्थापयेन्मुखम् ॥ १२ ॥
ऋग्वेदं पूर्वदिग्भागे यजुर्वेदं तु दक्षिणे ।
पश्चिमे सामवेदन्तु अथर्वञ्चोत्तरे तथा ॥ १३ ॥
एवं गुरुविधानेन पुण्याहं वाचयेद्बुधः ।
शयनन्तु समभ्यर्च्य शयने सन्निवेशयेत् ॥ १४ ॥
द्वारादि यजनं कुर्यात् कुम्भे सम्पूजयेद्धरिम् ।
मण्डले वासुदेवन्तु बिम्बे तन्मूर्तिमर्चयेत् ॥ १५ ॥
प्। ७५)
शयने शाययेद्देवं क्षौमैराच्छादयेत्परम् ।
होमकर्म ततः कुर्यात् प्रत्येकमृत्विजैर्भवेत् ॥ १६ ॥
द्व्ययमेवह्यलङ्कुर्यात् चतुर्भिर्वापि कारयेत् ।
ऋत्विजानामप्यभावे तु आचार्याद्युपकारयेत् ॥ १७ ॥
अष्टोत्तरशतं होमं तदर्धं मध्यमं भवेत् ।
अश्वत्थोदुम्बरश्चैव न्यग्रोधः प्लक्ष एव च ॥ १८ ॥
पलाशः खदिरश्चैव शम्यपामार्ग एव च ।
एतेषामप्यलाभे यु पालाशसमिधं हुवेत् ॥ १९ ॥
समिदाज्येन चरुणा तिलैराज्यैश्च होमयेत् ।
होमान्ते तु विशेषेण चतुरन्नं निवेदयेत् ॥ २० ॥
पायसं चैव मुद्गान्नं कृसरं गुलमेव च ।
शुद्धान्नञ्चैव माषान्नं हरिद्रान्नं तथैव च ॥ २१ ॥
शिम्बान्नञ्च विशेषेण होमं स्यादष्टकुण्डके ।
न्यासहोमं ततः कृत्वा संहृतिन्यासमाचरेत् ॥ २२ ॥
शोषणादित्रयं कृत्वा सृष्टिन्यासं समाचरेत् ।
पञ्चोपनिषदैर्मन्त्रैः सृष्टिसंहारकं चरेत् ॥ २३ ॥
मन्त्रन्यासं ततः कृत्वा तत्त्वन्यासं समाचरेत् ।
तन्त्रन्यासं ततः कृत्वा होमं कुर्यात्पृथक् पृथक् ॥ २४ ॥
प्। ७८)
एवं कृत्वा विधानेन कवाटं चापि बन्धयेत् ।
त्रिरात्रं बन्धयित्वैवं बहुवेरेन बन्धयेत् ॥ ४३ ॥
चतुर्थेऽहनि सम्प्राप्ते चतुःस्थानार्चनं चरेत् ।
आचार्यं पूजयेत्पश्चात् रत्नहेमाङ्गुलीयकैः ॥ ४४ ॥
गोभूहिरण्यवस्त्राद्यैः कन्यादानैर्विशेषतः ।
ततः प्रभृति विप्रेन्द्र नित्यपूजां समाचरेत् ॥ ४५ ॥
उत्सवं कारयेदेव मन्ते पूजां समाचरेत् ॥
इति श्रीपञ्चारात्रे महोपनिषदि अनिरुद्धसंहितायां प्रतिष्ठाविधानं नाम
पञ्चदशोऽध्यायः ॥