१८

माधाय D ↩︎

यमः D
विष्णुसंकल्परूपाणां ये चान्ये वैष्णवा भुवि।
इयं सा परमा शक्तिरहंतेयं हरेः परा ॥ 18.6 ॥
विचित्रानेकशब्दार्थतत्तत्संकल्पकोरका।
युग्मान्तैरादिभिः षड्भिराद्यन्तस्वरषट्कयोः ॥ 18.7 ॥
अङ्गक्लृप्तिः समुद्दिष्टा शक्त्या मेलितया स्वया।
सुदर्शनदशाक्षरमन्त्रोद्धारः
मनसाभ्यस्य तां शक्तिं संतोषावधि वैष्णवीम् ॥ 18.8 ॥
समुद्धरेन्महामन्त्रं सोदर्शनमनन्यधीः।
अमृतं शक्तिहृद्भूतमप्रमेयेन ³वर्णयेत् ॥ 18.9 ॥
दिव्यं तदन्तरात्मानं परमात्मानमञ्जसा।
योजयेत् प्रथमेनैव तत्स्थां तृप्तिं तु केवलाम् ॥ 18.10 ॥
केवलं तत्स्थितं सोमं ⁴तत्स्थितं च स्मरेत् सुधीः।
अशेषभुवनाधारं ⁵तत्स्थमानन्दमेव च ॥ 18.11 ॥
⁴कालपावकमादाय दुष्टपापेन्धनानलम्।
योजयेद् व्यापकेनैव नानाविधविभाविना ॥ 18.12 ॥
संक्षेपतस्तत्प्रभाववार्णनम्
⁶दशाक्षरी महाविद्या शक्तिः सौदर्शनी त्वियम्।
स्थूलसूक्ष्मपराकारा विष्णुसंकल्परूपिणी ॥ 18.13 ॥ ↩︎

कल्पयेत् E ↩︎

तत्तत्स्थानं B.C ↩︎ ↩︎

तत्समानन्द D ↩︎

दशाक्षरा D ↩︎

मति D E J ↩︎

वरा A B C D ↩︎

उन्नयनैर्वृतम् B C ↩︎

नित्वाघम् D ↩︎

श्वेताख्यो व्यापकाक्रान्त आह्लादेन च केवलम् D ↩︎

पुरा A B C J ↩︎

फलप्रमाण A B C E J
इति ते दर्शिता शश्वच्छक्तिः सा षोडशाक्षरी।
सुदर्शनगायत्री
स्वशक्त्या तु समाक्रान्ता गायत्री सेयमीरिता ॥ 18.30 ॥
पुनः शक्तिमन्त्रवैभवः
एषा सौदर्शनी शक्तिर्भवबीजक्षयंकरी।
¹⁴जप्तार्चिता हुता ध्याता तारयत्येव साधकम् ॥ 18.31 ॥
अस्याः प्रातिस्विकं बीजं चतुर्थं कूटमुत्तमम्।
¹⁵स्मृता प्रातिस्विकी शक्तिस्तृप्तिः¹⁶ सोमामृतात्मिका॥ 18.32 ॥
शक्तिमन्त्रस्य प्रथमद्वितीयाक्षराभ्यां पुरुषसूक्तश्रीसूक्तयोराविर्भावः
अक्षरादादिमादस्याः सूक्तं पौरुषमुद्गतम्।
द्वितीयाक्षरसंभूतं श्रीसूक्तं नाम यन्मुने ॥ 18.33 ॥
संक्षेपतो मन्त्रार्थवर्णनम्
¹⁷सहयोर्यत् स्मृतं ज्ञानं तत् सहस्रारमुच्यते।
सहो बलं समाख्यातं तत् स्रवत्यखिलेन यत् ॥ 18.34 ॥
तत् सहस्रं समाख्यातमनन्तं¹⁸ प्राणनं च तत्।
¹⁹अरं ज्ञानं समाख्यातं नित्यशुद्धं निरञ्जनम् ॥ 18.35 ॥ ↩︎

जप्तार्चितहुतध्याता D ↩︎

C omits the portion from here up to the end of the chapter ↩︎

तृप्तिसोमा D ↩︎

सहसोः A.J; महसोः B. ↩︎

मनन्तप्राणिगं D. ↩︎

आरं D.
ज्ञानक्रियात्मिका ²⁰शक्तिरिति सौदर्शनी कला।
संप्राप्योदयमुद्दामं भुवनस्य कृते स्वयम् ॥ 18.36 ॥
प्राणसूर्यात्मिका भूत्वा परमात्मस्वरूपिणी।
निहत्य दुरितं ²¹शश्वद्विश्वमाप्याययन्त्यपि²² ॥ 18.37 ॥
²³स्वेता प्रसन्नभूयिष्ठा स्वयमानन्दते मुहुः।
²⁴संहृतैर्विगृहीतैश्च वाक्यैर्वर्णैः पदैरपि ॥ 18.38 ॥
लेशतोऽर्थगतिः प्रोक्ता ²⁵विस्तृत्या नैव शक्यते।
सुदर्शनसप्ताक्षरी
प्रणवेन समाक्रान्ता सेयं सप्ताक्षरी ²⁶स्मृता ॥ 18.39 ॥
सुदर्शनाष्टाक्षरी
²⁷स्वशक्त्या च समाक्रान्ता सेयमष्टाक्षरी स्मृता।
सुदर्शननवाक्षरी
श्रिया समेता भूयोऽपि स्मृता सैषा ²⁸नवाक्षरी ॥ 18.40 ॥ ↩︎

शक्तिरतः सौदर्शनी परा D ↩︎

विश्वं विश्व D ↩︎

यत्यपि A B E F G ↩︎

श्वते A B E F ↩︎

संहतैः D ↩︎

विस्तृत्याम् D ↩︎

वरा D ↩︎

D omits this line ↩︎

नवाक्षरा A B ↩︎

कृत्वा D ↩︎

पूरितम् D ↩︎

सूक्ष्मावस्था उदाहृता E J ↩︎

करालकालवह्न्यायम् D ↩︎

आयुधान्वितम् D E ↩︎

सोमः सोम्यात्मना D ↩︎

युक्तं D ↩︎

यथावन्मे B E F ↩︎

तत्तद्विचित्रसंकल्पा D ↩︎

आगमादि D ↩︎

विभाविनी A B C E F J ↩︎

स्थूला D ↩︎

संकल्पसंस्थितिः A B C J ↩︎

स्वपदाम् B C; आपदाम् E ↩︎

त्वर्णमये D ↩︎

स्थितः A B C F; स्थितिः E ↩︎

सार A B C E F J
त्रेधा षष्ठवीजकथनम्
यत्तत् सांकर्षणं घोरं लाङ्गलं परमायुधम् ॥ 18.21 ॥
योजयेदप्रमेयेण चन्द्रिकाकेवलेन च।
परं तत् परमं षष्ठं दीप्तिशालि सुदर्शने ॥ 18.22 ॥
सर्वशास्त्रार्थकूटस्थमिति⁷ तेजोऽप्रमेयकम्।
षष्ठे ⁸परा स्थितिर्बीजे सेयं नारद दर्शिता ॥ 18.23 ॥
तत् फुल्लनयनाकारं फुल्लैर्यन्नयनैर्वृतम्⁹।
प्रथितं प्रथमाक्रान्तं विश्वाप्ययकृदुज्ज्वलम् ॥ 18.24 ॥
सूक्ष्मं षष्ठं समुद्दिष्टं बीजं सौदर्शनं परम्।
यस्मान्नयति सन्मार्गं ¹⁰छित्त्वाघं बाह्यमान्तरम् ॥ 18.25 ॥
प्रथते च मुहुर्वृद्ध्या विश्वमाप्याययत्यपि।
इयं ते मध्यमावस्था सूक्ष्मा षष्ठी प्रदर्शिता ॥ 18.26 ॥
¹¹श्वेताख्या व्यापकाक्रान्ता आह्लादेन तु केवलम्।
षष्ठी स्थूला समुद्दिष्टा विधा नारद ते मुने ॥ 18.27 ॥
स्थाणुं छित्त्वा यथा दग्ध्वा ¹²पूर्वं केदारकारकः।
¹³फलप्रापणबीजानि प्रथयित्वा च वारिणा ॥ 18.28 ॥
आप्याय्य शान्तसंतापो व्याप्नुवन् विविधं फलम्।
आह्लादं लभतेऽतीव सेयं षष्ठीं परा मुने ॥ 18.29 ॥ ↩︎

अङ्गशुद्ध्यर्थम् E F ↩︎

भूषितम् D
अशेषभुवनाधारं परप्रकृतिसंयुतम्।
आनन्देन समाक्रान्तं द्वितीयं कूटमुद्धरेत् ॥ 18.42 ॥
चतुर्गतिमथादाय ह्यप्रमेयेण भूषयेत्।
ततोऽमृतमुपादायाप्यमृताधारभूषितम्॥ 18.43 ॥
आनन्दयोजितं ²⁹पश्चात् परमात्मानमुद्धरेत्।
आनन्दपूरितः³⁰ सोऽयं मन्त्रः सर्वाङ्गमन्त्रराट् ॥ 18.44 ॥
अतिचञ्चलदीप्ताग्निः फुल्लत्कमलसंनिभः।
सूर्यानलसहस्राभ आदिदेवसमद्युतिः ॥ 18.45 ॥
नित्यतृप्तश्च मन्त्रात्मा ³¹सूक्ष्मावस्थ उदाहृतः।
³²करालाकारवर्णाभा स्फुरच्चक्रायुतान्विता³³ ॥ 18.46 ॥
निहत्य दुरितं सर्वं प्राणेन स्वेन तेजसा।
³⁴सोमसूर्यात्मिका भूत्वा गोपायति जगत्त्रयम् ॥ 18.47 ॥
इति स्थूला गतिर्दिव्या चक्रमन्त्रस्य दर्शिता।
³⁵इदं नानाविधैर्बीजैर्हृदयाद्यङ्गसंततौ।
योजयेच्चक्रमन्त्रं तु ³⁶यथा तन्मे निशामय ॥ 18.48 ॥ ↩︎