देव्युवाच
पृथिवी दिवि भागेन देव देव त्वया पुरा ।
न्यासस्तु कथितो देव समयाचारधारितः ॥ १ ॥
कथं तत्वानि देवेशि देशिकेन महात्मना ।
आत्मदेहे तु ज्ञातव्या भगवन् वक्तुमर्हसि ॥ २ ॥
ईश्वरः
शृणु देवि परं गुह्यं सर्वज्ञानमनुत्तमम् ।
येन विज्ञानमात्रेण मुच्यते नात्र संशयः ॥ ३ ॥
आदौ तु देवदेवेशि मातृकां परिकल्पयेत् ।
दक्षिणे योजयेद्बीजं वामे योनिन्तु विन्यसेत् ॥ ४ ॥
प्। ५००)
नमस्कारान्तयोगेन प्रणवादिसमन्वितः ।
वर्गे वर्गे तु कर्तव्यं मन्त्रो वै देशिकेन तु ॥ ५ ॥
मातृकापूर्वविन्यासं नवमो तदनन्तरम् ।
पुनर्नवममुच्चार्य शब्दातीतन्तु कारयेत् ॥ ६ ॥
एवं विन्यस्य देवेशि विभिन्नं पुनरेव तु ।
अकारो प्रतिज्ञेया नाभ्यधस्तात्तु विन्यसेत् ॥ ७ ॥
यकारं पुरुषाख्यस्य हृदि पद्मे तु विन्यसेत् ।
पत्रेषु विन्यसेद्देवि नियतिं तदनन्तरम् ॥ ८ ॥
एवं माया च विद्या च ईश्वरश्च सदा शिवः ।
शिवतत्वन्तु देवेशि सर्वेषामुपरि स्थितम् ॥ ९ ॥
प्। ५०१)
एवं विन्यस्य तत्वानि सकलादिक्रमेण तु ।
बिन्दुनादं तथा शक्तिः एवं विन्यस्य यत्नतः ॥ १० ॥
हृन्मजो देवतान्यासं शृणु देवि ततः परम् ।
सूर्यमण्डलविन्यासमादावेव विचिन्तयेत् ॥ ११ ॥
द्वितीयमैन्दवन्यासं वह्निन्यासं तृतीयकम् ।
ब्रह्माविष्णुश्च रुद्रश्च तथाचेश्वर एव च ॥ १२ ॥
सदाशिवश्शिवश्चैव * * सेच्च यथाक्रमम् ।
निवृत्तिश्च प्रतिष्ठा च विद्याशान्तिस्तथैव च ॥ १३ ॥
नादशक्तिश्शिवश्चैव विन्यसेथ यथाक्रमम् ।
सूक्ष्मा नाम कला या तु सु सूक्ष्मा च द्वितीयका ॥ १४ ॥
प्। ५०२)
अमृता मृता तृतीया च बीजामृतं ततः परम् ।
अस्य पञ्च च देवेशि विन्यसेच्छक्तिवत्सदा ॥ १५ ॥
चक्रन्यासं महादेवि पूर्वमेवमुदाहृतम् ।
तत्त्वया विदितं देवि किमन्यत्कथयामि ते ॥ १६ ॥
चक्षुषा च भयैवेह तदेव कथितं मयि ।
विदितं तत्त्वया देवि वा?स्ति तत्वमतः परम् ॥ १७ ॥
करन्यासं प्रवक्ष्यामि तदेकाग्रमना शृणु ।
नवात्मकं न्यसेत्पूर्वं भिन्नैकैकं न संशयः ॥ १८ ॥
पुनस्तु मन्त्रमुच्चार्य मङ्गुष्ठाग्रेण विन्यसेत् ।
सकलं दक्षिणाङ्गुष्ठे शेषं पूर्वं समाचरेत् ॥ १९ ॥
प्। ५०३)
करन्यासकृते देवि शिवं तत्रैव चिन्तयेत् ।
त्रितत्वं पूर्वं विन्यस्य शिवं पश्चात्तु विन्यसेत् ॥ २० ॥
एवं कृते ततो देवि शिवहस्तस्तु संस्मृतः ।
तेन सर्वमिदं कार्यमर्चनं प्रोक्षणं तथा ॥ २१ ॥
ग्रहणण् योजनञ्चैव शिवहस्तेन कारयेत् ।
प्रथमं करविन्यासं न चास्मानं प्रकीर्तितम् ॥ २२ ॥
न्यस्त्वा वै वाक्षरन्देवि मातृकाया द्वितीयकम् ।
नवात्मानं तृतीयन्तु तद्भिन्नन्तु चतुर्थकम् ॥ २३ ॥
सकलादिक्रमेणैव पञ्चमं परिकीर्तितम् ।
त्रयोदशं परं देवि सर्वव्याधि व्यवस्थितम् ॥ २४ ॥
प्। ५०४)
एवं न्यासं पुरा कृत्वा ध्यायेत्तत्वन्तु योगवित् ।
त्रयोदशात्मसान्निध्यं यदि स्यात्तत्ववेदिनः ॥ २५ ॥
कुरुतेऽनुग्रहस्सो हि अवशेन वरानने ।
वचसा कुरुते दीक्षां चक्षुषा च न संशयः ॥ २६ ॥
एष देवि महान्यासः सेवितव्यः प्रयत्नतः ।
दर्शनात्पूर्वतेजन्तु वचसा च न संशयः ॥ २७ ॥
मनसा च न सन्देहः स्पर्शनेन न संशयः ।
न्यासे कृते तु देवेशि समर्थस्सर्वकर्मसु ॥ २८ ॥
एष पुण्यो महान्यासो मया देवि उदाहृतः ।
एकोऽपि यो विजानाति मुच्यते च न संशयः ॥ २९ ॥
प्। ५०५)
एवं न्यासं पुरा कृत्वा आचार्यच्छिन्नसंशयः ।
न लिप्यते पुण्यपापैः स्वाचार्यस्यापि मोचकः ॥ ३० ॥
एवं न्यासन्तु देवेशि न दद्याद्यस्य कस्यचित् ।
आचार्याय तु दातव्यमभिषिक्ताय धीमते ॥ ३१ ॥
अन्यथा दुष्टमर्त्यानां वदन् पदकभाक् भवेत् ।
सर्वसंहितसामान्यं ज्ञातव्यं देशिकेन तु ॥ ३२ ॥
देशे कृते महादेवि ये केचित्पापकर्मतः ।
मुच्यन्ते दर्शनात्तस्य आचार्यस्य न संशयः ॥ ३३ ॥
अनेन कृतवानस्तु पश्यते शृणु तेऽपि वा ।
वपुर्दर्शनमात्रेण मन्त्राणां स्रवणेन तु ॥ ३४ ॥
प्। ५०६)
ध्रुवं दर्शनमात्रेण ध्रुवं प्रणयनेन च ।
अग्निशब्देन सुश्रोणिपाशशब्देन चैव हि ॥ ३५ ॥
पातकैः मुच्यते देवि शब्दं श्रुत्वा नराधमः ।
वपुः सन्दर्शनाद्देवि देशिकस्य महात्मनः ॥ ३६ ॥
आब्रह्मलोकगामी स्यात् भवते नात्र संशयः ।
मन्त्राणां श्रवणेनैव शृणु देवि वदाम्यहम् ॥ ३७ ॥
मन्त्रं श्रुत्वा तु पापात्मा रुद्रसायुज्यमाप्नुयात् ।
धूमसन्दर्शनाद्देवि विष्णुसायुज्यमाप्नुयात् ॥ ३८ ॥
अग्निशब्देन सुश्रोणि शृणु देवि वदाम्यहम् ।
विद्यातत्वे तु या व्यक्तिः भवते पापकर्मणा ॥ ३९ ॥
प्। ५०७)
मनसा च न सन्देहः स्पर्शनाच्च न संशयः ।
एतत्ते कथितं देवि शिवस्यासं महत्फलम् ॥ ४० ॥
एवं ज्ञात्वा च देवेशि कुरु दीक्षां यथेच्छया ।
अनेन दीक्षिता मर्त्याः पशवो मुक्तबन्धनाः ॥ ४१ ॥
व्रजन्ति शिवसायुज्यं निर्मला विगतज्वराः ।
अतो मन्त्रविभागन्तु कथयामि वरानने ॥ ४२ ॥
ॐ अम् ऊन्नमः । ॐ यं नमः । ॐ लं नमः । ॐ मं नमः । ॐ क्षं नमः । ॐ रं नमः । ॐ हं
नमः । ॐ हृं नमः । ॐ आं नमः । ओन्नवात्मकः । ॐ कं खं गं घं दं नमः । ॐ चं छं जं
झं न्त्रं नमः । ॐ टं ठं डं ढं णं नमः ॥
प्। ५०८)
ॐ तं थं दं धं नं नमः । ॐ पं फं बं भं मं नमः । करशाखा सु विन्यसेत् । ॐ य र ल व
नमः । हस्तमध्यतः । ॐ श ष स ह नमः । ॐ मणिबन्धतः । ॐ क्षन्नमः । सम्पुटीकरणे
वामकरविन्यासः । ॐ अ आ इ ई उ ऊ ऋ ॠ ऌ ॡ ए ऐ ओ औ अम् अः । नमः । पर्वे पर्वे एकैकमक्षरं न्यसेत् ।
ॐ
अं नमः । करमध्यतः ।
परमाक्षरं देवेशि मणिबन्धे तु विन्यसेत् ।
अङ्गुष्ठमादितः कृत्वा पञ्चब्रह्माणि विन्यसेत् ॥ ४३ ॥
मध्यमादि शिवाङ्गानि विन्यसेत यथाक्रमम् ।
प्। ५०९)
रुद्रोङ्कारसमायुक्तः फट्कारेण समन्वितः ॥ ४४ ॥
करसंशोधनञ्चैव देहमालभनं तथा ।
प्रासादभूमिं संशोध्य सर्वमेतेन कारयेत् ॥ ४५ ॥
किञ्चित्संशोधनार्थन्तु तव देवि उदाहृतम् ।
सर्वमेतेन कर्तव्यं यत्किञ्चिच्छोधनाय वै ॥ ४६ ॥
ॐ पृथिव्यै नमः । ॐ अद्भ्यो नमः । ॐ तेजसे नमः । ॐ वायवे नमः । ॐ आकाशाय नमः । ॐ
अहङ्काराय नमः । ॐ बुद्धये नमः । ॐ प्रधानाय नमः । ॐ पुरुषाय नमः । ॐ नियति नमः । ॐ
काल
नमः । ओंराग नमः । ॐ विद्याय नमः । ॐ कालाय नमः ।
प्। ५१०)
विद्याय नमः । ईश्वराय नमः । सदाशिवाय नमः । शिवाय नमः । पादादारभ्य विन्यसेत् । ॐ हृदयाय
नमः । ॐ गीर्नमः । ॐ हुन्नमः । ॐ शिव नमः । ॐ लं नमः । ॐ रं नमः । ॐ जुं नमः । हृदय
कण्ठञ्च मुक्तिध्यञ्च विन्यसेत् ।
शक्तिकला यास्मविन्यासं कथितं तव सुव्रते ।
पञ्चमं विन्यसेच्छक्तिं शिवशक्तिकलां न्यसेत् ॥ ४७ ॥
शेषस्तु मनसा न्यासः कर्तव्यस्तु वरानने ।
शिवहस्तं यदा दद्यात् देशिकस्तु महात्मना ॥ ४८ ॥
सव्यहस्ते यजेद्यागं न्यासञ्चैवमशेषतः ।
प्। ५११)
मातृका होमकाले तु शृणु वक्ष्यामि सुवृते ॥ ४९ ॥
एकावरण संयष्ट्वा चतुर्भिर्वापि देशिकः ।
अग्निसंस्कारपूर्वन्तु कृत्वा तु वरवर्णिनी ॥ ५० ॥
एकैकमाहुतिं तत्र अनुलोमेन सुवृते ।
विलोमेन पुनश्चापि जुहुयाद्देशिकोत्तमः ॥ ५१ ॥
अनुलोमे सिद्धिकामो विलोमेप्ययनं कुरु ।
अनुलोमविलोमेन होतव्यं देशिकेन तु ॥ ५२ ॥
इति ते कथितो देवि न्यासः परमदुर्लभः ।
मन्त्राणाञ्चैव विन्यासः कथितस्तव शोभने ॥ ५३ ॥
देव्युवाच
प्। ५१२)
किमादिपूर्वकं देव यजनं समुदाहृतम् ।
एतदिच्छामि विज्ञातुं भगवन् वक्तुमर्हसि ॥ ५४ ॥
ईश्वरः
शृणु देवि प्रवक्ष्यामि यत्त्वया परिपृच्छ्रितम् ।
तदहं सम्प्रवक्ष्यामि तव देवि वरानने ॥ ५५ ॥
गणयागन्तु प्रथमं यष्टव्यन्तु समाहितैः ।
पञ्चाङ्गेन समायुक्तमेकहस्तं सुरोत्तमे ॥ ५६ ॥
शिवपञ्चमविन्यासं शिवध्यानमना न्यसेत् ।
अष्टपत्रं न्यसेत्पद्मं केसरालं स कर्णिकम् ॥ ५७ ॥
कर्णिकायां न्यसेद्देवं गणेशं लोकपूजितम् ।
प्। ५१३)
आग्नेय्यां हृदयं न्यस्यम् ईशान्यान्तु शिरोन्यसेत् ॥ ५८ ॥
नैर्-ऋत्यान्तु शिखां देवि वायव्यां त्वचं न्यसेत् ।
चतुर्दिक्षु न्यसेदस्त्रमेष एव विधिस्मृतः ॥ ५९ ॥
ॐ हृन्नमः । ॐ हिन्नमः । ॐ हुन्नमः । ॐ हैं नमः । ॐ हन्नमः । ॐ जहि नमः । ॐ हनल नमः । ॐ
जहि नमः । ॐ अन्नमः ।
हृदयशिरश्शिखायैकवचास्त्रैः क्रमेण तु ।
ॐ ह्रौं नमः । ॐ गणपति । एवं भगवत्कर्णिकायां यजेत् सदा ।
आवाहन्तु कर्तव्यं हृदयेन विसर्जनम् ॥ ६० ॥
प्। ५१४)
प्रोक्षणाभ्युक्षणञ्चैव पञ्चभिस्तु न संशयः ।
अस्त्रेण शोधयेद्भूमिम् एष एव विधिस्मृतः ॥ ६१ ॥
अग्निसंस्कारविधानन्तु एभिः सर्वैस्तु कारयेत् ।
मण्डले तर्पणं कृत्वा दशदिक्षु बलिं हरेत् ॥ ६२ ॥
नवात्मकेन देवेन बलिं सर्वत्र दापयेत् ।
तेन ते तृप्तिमायान्ति भूतग्राममशेषतः ॥ ६३ ॥
प्रभूणामुत्सवे देवि को न तुष्यति सुव्रते ।
ततो भूतानि तुष्यन्ति शिवेन बलिना सदा ॥ ६४ ॥
बलिश्च द्विविधो देयो देशिकेन महात्मना ।
पायसं कृसरञ्चैव हारिद्रञ्च गुडोदनम् ॥ ६५ ॥
प्। ५१५)
हारिद्रञ्च तथा कुर्यात् कृष्णञ्च पललान्वितम् ।
षड्विधेष बलिर्देवि मया ते परिकीर्तितः ॥ ६६ ॥
दातव्यो देशिकेन्द्रेण आत्मनश्रेय इच्छता ।
एवं गणपतेर्यागो मया ते परिकीर्तितः ॥ ६७ ॥
यष्टव्यं देवदेवेशि निर्विघ्नं जायते सदा ।
गणयागन्तु प्रथमं द्वितीयं भुपरिग्रहम् ॥ ६८ ॥
अधिवासं तृतीयन्तु चतुर्थं मण्डलं स्मृतम् ।
पञ्चमन्तु समाख्यातं चण्डेशाय महात्मने ॥ ६९ ॥
गुरुपूजा स्मृता षष्ठा इति ते परिकीर्तिताः ।
षड्विधं यजते यस्तु आचार्यः सुसमाहितः ॥ ७० ॥
प्। ५१६)
मुच्यते सर्वपाशैस्तु स शिवं यात्यनामयम् ॥ ७० १।२ ॥
इति निश्वासकारिकायां सप्तचत्वारिंशत्पटलः