४०

अथ वक्ष्योद्भुतं शान्तिं राजाराष्ट्रहिताय च ।
उत्पात द्विविधं प्रोक्तं सामान्यं च महाद्भुतम् ॥ १ ॥

सामान्यदीर्घफलदं सद्य एव महत्फुतम् ।
तत्तत्प्रतिक्रिया सम्यक् कर्तव्या दोषनाशनि ॥ २ ॥

अकर्तव्ये तु सासन्या सर्वदोषावहन्नृणाम् ।
ब्राह्मणानां नृपाणां च विशेषाद् दोषदं महत् ॥ ३ ॥

तस्मात् प्रतिक्रिया सद्योन्नृपेणैवं विलम्बिनि ।
भास्करस्योदये रात्राममावस्योन्दुदर्शने ॥ ४ ॥

भूमिकम्पे नदिक्षोभे कूपक्षोभे तटाकके ।
प्रतिमारोदने चैव ततश्शोणितवर्षके ॥ ५ ॥

पाषाणपांशुवर्षे च तथैव मधुवर्षके ।
वर्षे तु क्षीरसृग्भ्यां च वृक्षाच्छ्रोणितकस्रवे ॥ ६ ॥

शिखादि पादुकान्तयद् देवालयमकारणात् ।
पतिते चैव तद्धामस्थानास्थानान्तराप्तिके ॥ ७ ॥

वृक्षे स्थानान्तरं प्राप्ते वृक्षेवान्यफलोद्भवे ।
तदन्य पुष्प सम्भूते गन्धानन्य तु सम्भवे ॥ ८ ॥

प्। २२२)

लिङ्गं चैवोष्णसम्भूते प्रतिमायां तथैव च ।
अण्डजा स्वेदजाश्चैव चतुष्पाञ्च तथा नरा ॥ ९ ॥

स्वजात्यन्य प्रसूते च प्रासाद भ्रमणे तथा ।
श्वेतवायससम्भूते पर्वतद्वन्दयुद्धके ॥ १० ॥

आद्रवृक्ष स्वयं दग्धे प्रतिमाकम्पने तथा ।
भिन्ने च शिववर्द्धन्यौ लिङ्गप्रतिमयोस्तु वा ॥ ११ ॥

प्रतिमास्पोटने चैव लिङ्गस्पोटनके तथा ।
प्रतिमानिलिदृष्टेन करिणिमदसंयुते ॥ १२ ॥

अनग्नि चोत्थिते धूमे लिङ्गं वर्ण्यान्तरे सति ।
अङ्गाधिकसमुत्पन्ने चतुष्पात् तु तथैव च ॥ १३ ॥

भेरि घोषे स्वयाह्येवं प्रोक्तास्वेते महाद्भुतः ।
दर्शने प्रतिसूर्यस्य प्रतिचन्द्रस्य दर्शने ॥ १४ ॥

रात्राविन्द्रधनुर्दृष्टे त्वन्नि नक्षत्र दर्शने ।
गृहनक्षत्रपाते च सप्ताहे शनिसङ्कुले ॥ १५ ॥

नैरन्तर्येण सप्ताहं परिवेषेन्दुसूर्ययोः ।
महामातप्रकोपे च दिशां दाहसमुद्भवे ॥ १६ ॥

लि"गं तु पूजितं पुष्पं प्राप्ते वर्णान्तरं सति ।
अकस्मात् पतिते पुष्पे सितपुष्पे सिते तथा ॥ १७ ॥

अतिवाशलभोत्पन्ने उन्मत्ते वाहिने तथा ।
शुकाश्च मूषिकोत्पन्ना विषसर्पादिको भवेत् ॥ १८ ॥

प्। २२३)

प्रासादे च सभास्थाने गोपुरे मण्डपे तथा ।
परिवारालये चैव मधु नीड समुद्भवे ॥ १९ ॥

अतिवृष्टौ प्यानवृष्टौ युद्धोद्योगे नृपस्य तु ।
पतति कारणार्धामे वृषे चैव विशेषतः ॥ २० ॥

राज्ञा प्रधानमहिषि प्रधानश्च गजे मृते ।
रक्तस्त्रिवायसोलूकजम्बुगृद्ध्राश्च पिङ्गला ॥ २१ ॥

नृपवेश्मप्रविष्टे च स्पृष्टे चैव सुरालये ।
देवालयोपरिष्टात् तु नृपस्य भवनोपरि ॥ २२ ॥

श्वारोहे रुदिते तत्र तत् तज्जाति क्रियास्तथा ।
लिङ्गं च प्रतिमायां वा खद्योतरोहिणे सति ॥ २३ ॥

केचित् द्व्योमे तु केतुभ्यो नानारूपेण देशिकः ।
लिङ्गं मूले च बिम्बे च जत्वारोहणके सति ॥ २४ ॥

व्यतिरिक्तक्रियाकार्यो सामान्ये स्त्वद्भुता स्मृताः ।
तेषां दोषनिवृत्यर्थं प्रवक्ष्यामि प्रतिक्रियाम् ॥ २५ ॥

रात्रौ भानुप्रविषे च प्राणिनाशं नृपद्भयम् ।
दिशाहोमं ततः कृत्वा महास्नपनमुत्तमम् ॥ २६ ॥

कृत्वा सम्पूज्य देवेशं प्रभूत हविषं ददेत् ।
ब्राह्मणान्भोजयेत् तत्र व्रतिं तत्र तु भोजयेत् ॥ २७ ॥

एवमेवं तु सप्ताहं दिनं प्रतिदिनं प्रति ।
चन्द्रोदये त्वमावास्यां गोनाशं सस्यनाशनम् ॥ २८ ॥

प्। २२४)

पूर्ववत् कारयेत् सर्वं तद्दोषशमनाय च ।
सम्भवेद्भूमिकम्पे च राजाराष्ट्रस्य दोषकृत् ॥ २९ ॥

क्षिरप्रस्थ सहस्रैश्च मधुसर्पि सहस्रकैः ।
संस्नाप्य शिवसंयङ्महाव्योमेति मन्त्रतः ॥ ३० ॥

पलाशशमिधा चैव शतहोमं तु कारयेत् ।
ब्रह्मणान्भोजयेन्नित्यम् एकविंशद् दिनान्तकम् ॥ ३१ ॥

नदिक्षोभे तथा कुपतटाकक्षोभयोस्तथा ।
दुर्भिक्षं जायते लोके महामारि भवेत् ततः ॥ ३२ ॥

तत् तिरे मण्टपं कृत्वा नवहस्तप्रमाणतः ।
मण्टपे मण्डलं सम्यक् तन्मध्ये स्थण्डिलं कुरु ॥ ३३ ॥

पञ्चाग्निकारयेत् तत्र अग्निकार्योक्तमार्गतः ।
व्याघातसमिधः कृत्वा अस्त्रमन्त्रेण देशिकः ॥ ३४ ॥

हृदयेन घृतं हुत्वा चरुं पाशुपतेन च ।
शतमर्थं तदर्धं वा प्रत्येकं जुहुयात् क्रमात् ॥ ३५ ॥

मिन्दाहुतिं च कुर्वित व्याहृतिं च हुने क्रमात् ।
जयादिरभ्याधानं च राष्ट्रभृश्च क्रमाधुनेत् ॥ ३६ ॥

शिवं सम्पूज्य विधिवद् ब्राह्मणान्भोजयेत् ततः ।
एवं क्य्रुआत् तु पञ्चाहम् अन्ते चोत्स्स्वमाचरेत् ॥ ३७ ॥

प्रतिमारोदने चैव गोनाशं धान्यनाशनम् ।
तन्मण्डलाधिपो राजा ग्रामं राष्ट्रं विनिश्यति ॥ ३८ ॥

प्। २२५)

कृत्वा तु प्रतिमाशुध्दिं सम्प्रोक्षणमथाचरेत् ।
पक्षं पक्षद्वयं वाधाशमिथैशान्तिहोमकैः ॥ ३९ ॥

स्नपनं कारयेन्नित्यं दिशाहोमसमन्वितम् ।
ब्राह्मणान्भोजयेन्नित्यं पतिनां चैव भोजयेत् ॥ ४० ॥

ततःश्शोणित वर्षेक्षु प्राणिनां नाशनं भवेत् ।
प्रासादमण्डपादीनि तोयेन क्षालयेत् ततः ॥ ४१ ॥

आलयं तु समन्तात् तु गोमयेनानुलेपयेत् ।
पर्यग्निकरणं कृत्वा पुनः पुण्याहमाचरेत् ॥ ४२ ॥

क्षीरं प्रस्थ सहस्रैश्च मधुसर्पि सहस्रकैः ।
संस्नाप्य विधिवन्मत्रि महाव्योमिति मन्त्रतः ॥ ४३ ॥

पलाश समिधा चैव शान्तिहोमं च कारयेत् ।
एवं कुर्यात् तु सप्ताहं मन्ते चोत्सवमाचरेत् ॥ ४४ ॥

मधुवर्षे क्षीरवर्षे विप्रक्ष त्रियदोषकृत् ।
तत् तत् प्रस्थहस्रैश्च स्नापयेद् देशिकोत्तमः ॥ ४५ ॥

पूजयेत् तु विशेषेण प्रभूतहविषं ददेत् ।
अशोकसमिधा चैव शान्तिहोमं तु कारयेत् ॥ ४६ ॥

एवं कुर्यात् तु सप्ताहं पश्चाद् ब्राह्मणभोजनम् ।
वृक्षाच्छ्रोणितसम्भूते परचक्राद् भयं भवेत् ॥ ४७ ॥

वृक्षमूले दिशाहोमं कारयेद् दिशिकोत्तमः ।
ब्राह्मणान् भोजयेत् तत्र वास्तु देवान् प्रपूजयेत् ॥ ४८ ॥

प्। २२६)

पूजयेत् तु शिवं पश्चात् कुर्या च स्नपनं महत् ।
पूजयेत् तु विशेषेण प्रभूत हविष ददेत् ॥ ४९ ॥

पतिते पादुकान्तयद् देवालयमकारणात् ।
स्त्रीणां चैव तु बालानां क्षेत्राणां चैव नाशनम् ॥ ५० ॥

प्रासादं पूर्ववत् कृत्वा जीर्णं चैव समुद्धरेत् ।
पुनः बिम्बं समापाद्य पूर्ववत् स्थापयेद् गुरुः ॥ ५१ ॥

विशेषपूजनं कृत्वा अन्ते चोत्सवमाचरेत् ।
स्थानान्तरं च प्राप्तिश्चेत् स्थानभ्रंशं नृपस्य तु ॥ ५२ ॥

तस्थानं पूर्ववत् कृत्वा निर्माणं सम्यगाचरेत् ।
देवस्य स्थापनं प्रग्वत्पूजयेत् तु विशेषतः ॥ ५३ ॥

गव्याभिषेचनं कृत्वा ब्राह्मणान् भोजयेत् ततः ।
वर्धनी शिवकुम्भौ च च्छिन्ने भिन्ने तदन्तिके ॥ ५४ ॥

तद्राष्टौ दैवतानां च स्नपनं चाभिषेचयेत् ।
कारयेद्विधिवद्राजा भक्त्या तटे षशान्तये ॥ ५५ ॥

ब्रह्मस्थानान्तर प्राप्ते वक्षे चान्यफलोद्भवेत् ।
तदन्यकुसुमोत्पन्ने रसगन्धान्यसम्भवेत् ॥ ५६ ॥

मर्त्यानां चैव सर्वेषां दुःखं तद्राष्ट्रवासिनाम् ।
तज्जातिवृक्षं संसर्वं पूर्वस्थाने विशेषतः ॥ ५७ ॥

शान्तिहोमं ततः कुर्यान् मयूरसमिधं तत ।
शिवसम्पूज्य विधिवत् सप्ताहं स्नपनं कुरु ॥ ५८ ॥

प्। २२७)

क्षिराभिषेचनं कृत्वा वास्तुदेवान् प्रपूजयेत् ।
ततः फलानि सर्वाणि पुष्पैस्सर्वेय्यजेच्छिवम् ॥ ५९ ॥

सर्वगन्धसमायुक्तं पूजयेत् तु विशेषतः ।
उष्णं तु प्रतिपन्ने च लिङ्गासु प्रतिमासु च ॥ ६० ।

मर्त्यानां चैव सर्वेषां नानारोग प्रजायते ।
गोनाशं चैव दुर्भिक्षं तद्राष्ट्रौ जायते ध्रुवम् ॥ ६१ ॥

क्षीरप्रस्थ सहस्रैश्च मथुसर्पि सहस्रकैः ।
नालिकेरोदकेनापि स्नापयेत् तु शिवं बुधः ॥ ६२ ॥

स्नपनं तत्र कर्तव्यं महाव्योमेति मन्त्रतः ।
पूजयेत् तु विशेषेण कुङ्कुमो शिरचन्दने ॥ ६३ ॥

कृष्ठेनागरुकर्पूरैरालोढ्यं लेपयेच्छिवम् ।
महाहवि प्रदातव्यं दिशाहोमं तु कारयेत् ॥ ६४ ॥

एवं कुर्यात् तु सप्ताहं शीतकुम्भं तदन्तके ।
अण्डजास्वेदजाश्चैव चतुष्पादा नरास्तथा ॥ ६५ ॥

स्वजात्यन्य प्रसूतिश्चेद् भूपतेर्मरणं धृवम् ।
गोभूमिकाञ्चनादिनि दानं कुर्या प्रयत्नतः ॥ ६६ ॥

स्नपनं कारयेदेक समिधा शान्तिहोमकम् ।
एवं कुर्यात् तु सप्ताहम् अन्ते चोत्सवमाचरेत् ॥ ६७ ॥

प्रासादभ्रमणोत्पन्ने राष्ट्रं स्यापद्रवो भवेत् ।
प्रत्येकं प्रस्थसाहस्रैर्गव्यैः प्रासादमेव च ॥ ६८ ॥

प्। २२८)

पञ्चब्रह्मषडङ्गैश्च स्नापयेत् परमेश्वरम् ।
प्रासादं प्रोक्षयेद् धीमान् पूर्वोक्त विधिना सह ॥ ६९ ॥

स्नपनं तत्र कुर्वीत ब्राह्मणान् भोजयेत् सुधिः ।
सित्तोत्र सुममुत्पन्ने राष्ट्रक्षोभं भवेत् सदा ॥ ७० ॥

स्नपनं तत्र कुर्वीत पूजयेत् तु विशेषतः ।
वैकङ्कतेन समिधा शान्तिहोमं तु कारयेत् ॥ ७१ ॥

प्रोक्षयेत् पञ्चगव्येन प्रासादेन तु पर्वतम् ।
तत्पर्वत समीपे तु लिङ्गं संस्थाप्य पूजयेत् ॥ ७२ ॥

तद्राष्ट्रदेवतानां च स्नपनं हविषं ददेत् ।
विशेषपूजनं कुर्यात् तदन्ते चोत्सवं चरेत् ॥ ७३ ॥

आद्रवृक्षे स्वयं दग्धे बालानां नाशनं भवेत् ।
अग्निक्षोभं च तद्राष्ट्रे सद्य एव भवेद् ध्रुवम् ॥ ७४ ॥

ग्रामस्यैव चतुर्भिक्षो होम कुर्याद् विशेषतः ।
समिधाज्य चरूलाजान् सर्षपान् होममाचरेत् ॥ ७५ ॥

तद् वृक्ष समिधा चैव पञ्चब्रह्म क्रमाद्धुनेत् ।
शतमर्धं तदर्धं वा प्रत्येकं जुहुयात् क्रमात् ॥ ७६ ॥

पञ्चब्रह्म षडङ्गैश्च प्रासादेन तु मन्त्रतः ।
प्रत्येकं तु सहस्रं वा तदर्धं जुहुयात् क्रमात् ॥ ७७ ॥

मिन्दाहुतिं ततो हुत्वा जयाद्या जुहुयात् ततः ।
कृत्वा तु स्नपनं पश्चाद् विशेषेणैव पूजयेत् ॥ ७८ ॥

प्। २२९)

औदुम्बरेण समिधा शान्तिहोमं तु कारयेत् ।
प्रतिमा कम्पनोत्पन्ने राजामरणमाप्नुयात् ॥ ७९ ॥

कृत्वात् तु प्रतिमां शुद्धिं गव्येनैवाभिषेचयेत् ।
दिशाहोमं ततः कृत्वा पुण्याहं वाचयेत् ततः ॥ ८० ॥

एवं कुर्यात् तु सप्ताहं तदन्ते चोत्सवं कुरु ।
भिन्ने च शिववर्धन्यौ लिङ्गं प्रतिमयं तथा ॥ ८१ ॥

परचक्राद्भयं भूमौ महामारि प्रवर्त्तते ।
बालस्तानं ततः कृत्वा प्रासादं पूर्ववत् कुरु ॥ ८२ ॥

प्रासादं प्रोक्षणं कृत्वा पूर्वोक्त विधिना सह ।
तेनैव भिन्नलिङ्गं चेदुद्धृत्य स्थापयेन्नवम् ॥ ८३ ॥

अन्येनापि प्रमाणेन कारयेद् देशिकोत्तमः ।
प्रतिष्ठाकारयेद् धीमान् पूर्वोक्त विधिना सह ॥ ८४ ॥

प्रत्यङ्गोपङ्गहीने च वस्त्राभरणहीनके ।
पुनः सन्धानकं कृत्वा सम्प्रोक्षणमथाचरेत् ॥ ८५ ॥

दिशाहोमं ततः कृत्वा महास्नपनमाचरेत् ।
पञ्चगव्यामृतैश्चैव अभिषेकं च कारयेत् ॥ ८६ ॥

क्षिरप्रस्थ सहस्रैश्च मधुप्रस्थ सहस्रकैः ।
स्नापयेत् परमेशानं महाव्योमेति मन्त्रतः ॥ ८७ ॥

स्नपनं कारयित्वा तु ब्राह्मणान् भोजयेत् ततः ।
समिधा खादिरेणैव शान्तिहोमं तु कारयेत् ॥ ८८ ॥

प्। २३०)

एवं कृत्वा तु सप्ताहमन्ते चोत्सवमाचरेत् ।
प्रतिमोन्मिलनं कृत्वा (यत्र) राष्ट्रग्रामस्य नाशनम् ॥ ८९ ॥

पक्षं पक्षद्वयं वाक्समिधा शान्तिहोमकम् ।
स्नपनं कारयेन्नित्यं दिशाहोमं तु कारयेत् ॥ ९० ॥

ब्राह्मणान्भोजयेन्नित्यं दीनान्धानां च भोजयेत् ।
करिणिमदसंयुक्ते महावातप्रकोपने ॥ ९१ ॥

वाहनानां क्षयं चैव स्त्रिजनानां क्षयं भवेत् ॥
शिवसम्पूज्य विधिवत् स्नपनं कुरु नित्यशा ॥ ९२ ॥

शिवागैश्चैव विद्याङ्गै शिवमन्त्रैश्च होमयेत् ।
एवं सप्तदिनं नीत्वा महाहविं निवेदयेत् ॥ ९३ ॥

अनग्नौ चोद्धिते धूमे वाहनानां क्षयं भवेत् ।
परचक्राद्भयं तत्र भूमौ सम्भवति ध्रुवम् ॥ ९४ ॥

तत्प्रदेशञ्च खात्वा तु पञ्चमृद्भिश्च पूरयेत् ।
व्याख्यात समिधा चैव शान्तिहोमं तु कारयेत् ॥ ९५ ॥

ब्राह्मणान् भोजयेत् तत्र दीनानां चैव भोजयेत् ।
क्षिरप्रस्थसहस्रैश्च स्नापयेत् परमेश्वरम् ॥ ९६ ॥

तदन्ते स्नपनं कुर्याच्छितकुम्भं तदन्तके ।
लिङ्गं वर्णान्तरे प्राप्ते जातिदूषणमालभेत् ॥ ९७ ॥

एलालवङ्गकर्पूर जातिजम्बूफलं मुरै ।
पेषयित्वा यथा मन्त्रि लिङ्गमालेपयेत् ततः ॥ ९८ ॥

प्। २३१)

स्नपनं कारयेदन्ते सप्ताहं शान्तिहोमकम् ।
अशोकसमिधा हुत्वा त्र्यम्बकेनैव देशिका ॥ ९९ ॥

विशेषपूजनं कृत्वा तदन्ते विप्र प्रभोजने ।
भेरिघोस स्वयं जाते महामारि प्रवर्त्तते ॥ १०० ॥

स्नपनं कारये बिल्वसमिधा शान्तिहोमकम् ।
पक्षं पक्षद्वयं वापि एवमेवं समाचरेत् ॥ १०१ ॥

एवं महद्भुतं प्रोक्तं शृणु सामान्यमद्भुतम् ।
आदित्योदयकाले तु प्रतिसूर्यस्य दर्शने ॥ १०२ ॥

परचक्राद्भयं भूमौ ज्वरग्रस्तानरस्तथा ।
अश्वद्धसमिधा चैव शान्तिहोमं तु कारयेत् ॥ १०३ ॥

तदन्ते स्नपनं कुर्यात् पूजयेत् तु विशेषतः ।
प्रभूत हविषा दत्त्वा एवं सप्ताहमाचरेत् ॥ १०४ ॥

यथा चन्द्रोदये काले प्रतिचन्द्रस्य दर्शने ।
दुर्भिक्षं जायते लोके महामारि प्रवर्तते ॥ १०५ ॥

प्रत्यग्दर्शनस्योक्तं मार्गेणैव समाचरेत् ।
रालाविद्रधरुदृष्टौ वह्निनक्षत्रदर्शने ॥ १०६ ॥

ग्रहनक्षत्रपाते च अनावृष्टिं न संशयः ।
ज्वरग्रस्ता नरास्सर्वे वाहनानां क्षयं भवेत् ॥ १०७ ॥

पूजयित्वा शिवं तत्र महास्नपनमाचरेत् ।
शान्तिहोमं ततः कृत्वा अश्वद्ध समिधा ततः ॥ १०८ ॥

प्। २३२)

एवं कृत्वा तु सप्ताहं तदन्ते चोत्सवं कुरु ।
नैरन्तर्येण सप्ताहं मनिशं पतिते सति ॥ १०९ ॥

अतिवृष्टिन्नराणां च रोगं सम्भवति ध्रुवम् ।
अवसाने घृतक्षीरप्रस्तनां तु सहस्रकैः ॥ ११० ॥

स्नापयेत् परमेशानं पूजयेत् तु विशेषतः ।
तदन्ते स्नपनं कुर्यात् प्रभूत हविषं ददेत् ॥ १११ ॥

भास्करं वा तथा सोमं सप्ताहं परिवेष्टितम् ।
तन्मण्डलाधिपो राजा युद्धे मरणमाप्नुयात् ॥ ११२ ॥

भूदानं तिलगोदानं हेमदानं तथैव च ।
कृत्वा प्रस्तसहस्रै च क्षिरेणैव महेश्वरम् ॥ ११३ ॥

स्नापये तु विशेषेण तदन्ते स्नपनं कुरु ।
दिशाहोमं ततः कृत्वा एवं सप्ताहमाचरेत् ॥ ११४ ॥

लिङ्गं तु पूजिते पुष्पे प्राप्ते वार्णान्तरे सति ।
वस्त्रानुलेपनं तद्वद्गामदूषणमादिशेत् ॥ ११५ ॥

शिव सम्पूज्य विधिवत् प्रभूत हविषं ददेत् ।
अतिव शलभोत्पन्ने उन्मत्ते वाहने तथा ॥ ११६ ॥

शुकाश्च मूषिकानां च विषसर्पाधिको भवेत् ।
प्राणिनां नशनं चैव अनावृष्टिं न संशयः ॥ ११७ ॥

प्रासादस्याग्रतः कुर्या मण्डपं चतुरश्रकम् ।
दशद्वादशहस्तं वा दर्पणोदरसन्निभम् ॥ ११८ ॥

प्। २३३)

स्तम्भै षोडशभिर्युक्तं सर्वालङ्कारसंयुतम् ।
हस्तद्वयप्रमाणेन वृत्तकुण्डं तु मध्यमे ॥ ११९ ॥

मेघलात्रियसंयुक्तमेकैकं तु षडङ्गुलम् ।
नाभियोनिसमायुक्तं कारयेद् देशिकोत्तमः ॥ १२० ॥

दिशासु चतुरश्राणि कोणेषु च कुशेशयम् ।
शिवाग्निं कल्पयित्वा तु अग्निकार्योक्तवन्मना ॥ १२१ ॥

समिधाश्च चरुं लाजान् सर्षपं लवणं तथा ।
कार्पासस्य तु बीजं च होमयेद् देशिकोत्तमः ॥ १२२ ॥

पलाश खादिराश्वद्धावट पूर्वादिषु क्रमात् ।
शमिबिल्वमशोकं च मयूरं च विदिक्षु च ॥ १२३ ॥

पलाशं तु प्रधानं स्यात् सद्यमन्त्रेण होमयेत् ।
पञ्चब्रह्मषडङ्गैश्च विद्याङ्गैर्मूलमन्त्रतः ॥ १२४ ॥

पाशुपतेन चास्त्रेण अघोरास्त्रेण बुद्धिमान् ।
सहस्रं वा तदर्धं वा प्रत्येकं जुहुयात् क्रमात् ॥ १२५ ॥

जयादिरभ्याधानाश्च राष्ट्रभृश्च क्रमाद्धुनेत् ।
तदन्ते स्नपनं कुर्याद् विशेषेणैव पूजयेत् ॥ १२६ ॥

महाहविः प्रदातव्यं ब्राह्मणान् भोजयेत् ततः ।
एवमेवं तु मध्याह्ने जप्त्वेवं कारयेद् बुधः ॥ १२७ ॥

प्रासादे च सभास्थाने गोपुरे मण्डपे तथा ।
परिवारालये चैव मधु निडसमुद्भवे ॥ १२८ ॥

प्। २३४)

ग्रामस्य नाशनं चैव नृपते मरणं ध्रुवम् ।
प्रपोह्य मधुनिड तत्प्रोक्षयेच्छुद्धवारिणा ॥ १२९ ॥

शिवसम्पूज्य विधिवद् दिशाहोमं तु कारयेत् ।
मध्वाज पयसाधीमान् स्नापयेत् परमेश्वरम् ॥ १३० ॥

समिद्भिन्नीडसम्भूतैः शान्तिहोमं तु कारयेत् ।
तदन्ते स्नपनं कुर्याद् देवं सप्ताहमाचरेत् ॥ १३१ ॥

उत्सवं कारयेदन्ते सप्ताहं च त्रिहं तु वा ।
अनावृष्टि समुत्पन्ने गोनाशं सस्यनाशनम् ॥ १३२ ॥

समिधा खादिरेणैव शान्तिहोमं तु कारयेत् ।
क्षीराभिषेचनं कृत्वा तदन्ते स्नपनं कुरु ॥ १३३ ॥

कुर्याद् देवं तु सप्ताहं शितकुम्भं ततः कुरु ।
अतिवृष्टिसमुद्भूते दुर्भिक्षं भवति ध्रुवम् ॥ १३४ ॥

मधुप्रस्तसहस्रैश्च घृतप्रस्थसहस्रकैः ।
स्नापयेत् परमेशानं तदन्ते स्नपनं कुरु ॥ १३५ ॥

आलोढ्य रजनी पश्चात् कर्पूरेण विमिश्रतम् ।
षडङ्गुलप्रमाणेन वेष्टयेल्लिङ्गपीठिका ॥ १३६ ॥

कनिष्ठागुल्परिणाहं कर्पूरेण तु वर्जितम् ।
गोघृतेनसमायुक्तं वेदतालप्रमाणतः ॥ १३७ ॥

सहस्रं वा तदर्धं वा दीपानारोपयेत् क्रमात् ।
मुद्गभिन्नसमायुक्तं प्रभूतहविषं ददेत् ॥ १३८ ॥

प्। २३५)

शान्तिहोमन्ततः कृत्वा पालाशसमिधं तथा ।
प्रधानपङ्कजं वापि मरणं तु भवेद् यति ॥ १३९ ॥

विशेषपूजनं कुर्यात् त्रियां तु समाचरेत् ।
युद्धेद्योगे नृपस्यैव विना पातद्रमस्य तु ॥ १४० ॥

पतिते कारणाद्भूमौ प्रधानमहिषि तथा ।
प्रधानाश्च गजं वापि मरणं तु भवेद्यति ॥ १४१ ॥

भूपते मरणं चात्र सद्ययेव भवेद्ध्रुवम् ।
महादानं प्रकुर्वित ब्राह्मणानां विशेषतः ॥ १४२ ॥

पूजयित्वा महेशानां महास्नपनमारभेत् ।
महाहविस्ततो दत्वा वास्तुदेवान् प्रपूजयेत् ॥ १४३ ॥

देवानामालयेवाथ नृपस्यैव गृहेऽथवा ।
विद्यापियागशालायां सभास्थाने च चत्वरे ॥ १४४ ॥

मठे तटाकतीरे वा तथा कूपस्यतिरके ।
प्रतिक्रिया च कर्तव्या रक्तस्त्रि जायते यदि ॥ १४५ ॥

तदा मुञ्चति तद्ग्रामम् आलयेऽपि तथैव च ।
सभास्थाने समुत्पन्ने ग्रामनाशं भवेत् तदा ॥ १४६ ॥

चत्वारे च समुत्पन्ने प्राणिनाशं तु जायते ।
मठे चैव समुत्पन्ने ग्रामदूषणमादिशेत् ॥ १४६ ॥

तटाकातीरे सञ्जाते तदाभुञ्जञ्चै पद्मजा ।
रध्या समुत्थिते स्त्रीणां बालानां नाशनं भवेत् ॥ १४८ ॥

प्। २३६)

कूपतीरे च सङ्जाते दुःखं तद्ग्रामवासिनाम् ।
तत्प्रदेशं तथा खात्वा पूरयेद्वा युगादिभिः ॥ १४९ ॥

पुण्याहं वाचयित्वा तु ब्राह्मणान् भोजयेत् ततः ।
पञ्चगव्येन सम्प्रोक्ष्य पवमानमुदिरयन् ॥ १५० ॥

शान्तिहोमं ततः कृत्वा पलाशसमिधा तथा ।
तदन्ते स्नपनं कृत्वा शान्तिहोमं समाचरेत् ॥ १५१ ॥

गोमयि पिङ्गलि गृद्ध्रलूकाश्चैवाथ वायसा ।
आलयान्तं प्रविष्टे च नृपं वेश्मान्तरेऽथवा ॥ १५२ ॥

बालानां स्त्रीगणानां च नाशानां च समादिशेत् ।
शीतकुम्भं ततः कृत्वा शान्तिहोम समाचरेत् ॥ १५३ ॥

ब्राह्मणान् भोजयित्वा तु तदन्ते स्नपनं कुरु ।
देवालयोपरिष्टान्तं नृपस्य भवनोपरि ॥ १५४ ॥

श्वारोहे रुदिते तत्र राजा मरणमाप्नुयात् ।
तदं हत्वा त्र्यजं त्यक्त्वा पुण्याहवाचयेत् ततः ॥ १५५ ॥

अश्वद्ध समिधा चैव शान्तिहोमं तु कारयेत् ।
ब्राह्मणान् भोजयेत् पश्चात् कुर्या चा स्नपनं महत् ॥ १५६ ॥

तदन्ते चोत्सवं कुर्याद् वास्तु देवान् समर्चयेत् ।
लिङ्गं च प्रतिमा चैव जन्त्वारोहणके सति ॥ १५७ ॥

नृपाणां चैव सर्वेषां रोगवृद्धित्वमावहेत् ।
तं हत्वा चाध सद्योत्र तद् देवान् स्नापयेत् ततः ॥ १५८ ॥

प्। २३७)

पूर्वार्ध समिधा चैव शान्तिहोमं तु कारयेत् ।
स्नपनं तु ततः कृत्वा महाहविं निवेदयेत् ॥ १५९ ॥

आकाशे धूमकेतुं स्यान्नानारूपसमन्वितम् ।
दृश्यते तत्र निश्चित्य प्रायश्चित्त समाचरेत् ॥ १६० ॥

लिङ्गमूले तु निश्चित्या जन्त्वारोहणके सति ।
राष्ट्रक्षोभं च दुर्भिक्षं जायते नात्र संशयः ॥ १६१ ॥

पूजयेद् देवदेवेशम् अष्टबन्धं तु कारयेत् ।
शान्तिहोमं ततः कृत्वा समिधा खादिरेण तु ॥ १६२ ॥

शीतकुम्भं ततः कृत्वा महाहविं निवेदयेत् ।
व्यतिरिक्त क्रियाकार्यो शान्तिहोमेन शाम्यति ॥ १६३ ॥

कुर्या प्रतिक्रिया तत्र गुरुणा दृष्टकर्मणा ।
मासं मासे नयेत् कृत्वा निष्फलत्वं प्रजायते ॥ १६४ ॥

आचार्य पूजयेत् तत्र प्रतिक्रिया विधेस्तथा ।
वस्त्राङ्गुलियकैश्चैव गोभूमिधनधान्यकैः ॥ १६५ ॥

अधम्मदनिष्कं स्याद्विगुणं मध्यमं स्मृतम् ।
त्रिगुणं चोत्तमं विद्या देशिकस्य तु दक्षिणा ॥ १६६ ॥

यागोपयोग द्रव्याणि देशिकाय प्रदापयेत् ॥ १६६� ॥

इति सूक्ष्मशास्त्रे उत्पातशान्तिं नाम चत्वारिंसत्पटलः ॥