३०

अतः परं प्रवक्ष्यामि सालानां लक्षणं परम् ।
प्रथमं भूतसाला च द्वितीयं मूर्तिसालकम् ॥ १ ॥

तृतीयं गणसाला च चतुर्थं लोकपालकम् ।
पञ्चमं शास्त्रसाला च षष्ठं पन्नकसालका ॥ २ ॥

सप्तगङ्गा सप्तस्तालनो मधिदेवताः ।
तासां हि पूजनार्थाय प्राकारं कल्पयेद् बुधः ॥ ३ ॥

प्रासादरक्षणार्थाय मङ्गलार्थाय बुद्धिमान् ।
प्रासादस्य तु विस्तारं चतुरंशैर्विभावयेत् ॥ ४ ॥

एकांशैनैव परितः प्रथमं सालकान्वितम् ।
तद्व्यंशेन समस्तेन कारये द्वे पृथक् पृथक् ॥ ५ ॥

एवं तु त्रप्रकारेण का कारयेत् प्रथमं बुधः ।
सार्धद्वित्रिक्रमेणैव कारयेत्रिविधं परम् ॥ ६ ॥

सार्धद्वित्रिगुणेनैव चतुर्गुणेन वा पुनः ।
दिग्भाघा च गुणेनैव चतुर्गुणं त्रिगुणितेन वा ॥ ७ ॥

प्। १२१)

पञ्चभिर्गुणितेनैव कारयेद्गणिकाक्रमात् ।
तात्परम् ॥ ८ ॥

अर्चारोमण्डपं शुद्धं दिव्यपञ्चवसन्तकम् ॥ ९ ॥

महेन्द्रं स्वस्तिवृत्तं च मायं बाहु विकारकम् ।
उत्पलं पङ्कलग्नं च श्रीस्वस्ति च निवेशनम् ॥ १० ॥

वापिब्रह्मसभा चैव तथैवोत्पलपत्रकम् ।
महापद्मं महाच्छन्दं देववृत्तं तथैव च ॥ ११ ॥

चन्द्रेणैतद्विमानानि निमित्तानि सुखार्तिना ।
सोमच्छन्दं सोमवृत्तं बहुपत्रं सुवेष्टिकम् ॥ १२ ॥

श्रीवत्साकृतिकं घोणच्छन्दवृत्तं च वेदिकम् ।
सिद्धयोगं चतुर्वृत्तं कूटाकारं विलोकनम् ॥ १३ ॥

कूटाकारं च गान्धारं स्वस्तिकं तिलकं तथा ।
शशिवृत्तिं विशालं च तथा कुलेन्दुकं पुनः ॥ १४ ॥

एतान्यपि विमानानि शशिना निर्मितानि वै ।
वेदिकं वेदिवृत्तं च सोमवेणुं चतुर्मुखम् ॥ १५ ॥

आहिकं कीञ्चिकं यान अग्निच्छन्दोरक यथा ।
हस्तिपृष्ठं च नेवृत्तं प्रमदालत्रिबेकं त्रिवित् ॥ १६ ॥

वृषभं माधूवृत्तं च त्रिकूटं शिल्पवृत्तकम् ।
गोयागमण्डुकं चापि परिप्रादकमुत्तमम् ॥ १७ ॥

प्। १२२)

पाशिकं पङ्कलग्नं च तथैवा गगनेश्वरम् ।
शाभिकारसवृत्तं च निवुषं परिब्रह्मकम् ॥ १८ ॥

मस्यकं गगनं चैव परिच्छन्दनान्तकम् ।
चण्डेशस्य विमानं तु भूताकारसमन्वितम् ॥ १९ ॥

एतानि कनकाद्यैश्च मुनिभि निर्मितानि वै ।
षण्णवातिविमानानि कथितानि पुरातनैः ॥ २० ॥

वह्नीपत्रन्न्तथा चूर्णं चूलिकाञ्चेति तानि च ।
नवभेदानि सर्वाणि विमानानि पृथक् पृथक् ॥ २१ ॥

आयव्ययसमायुक्तं प्राकारं कारयेद् बुधः ।
लिङ्गादिरूपप्रसारे आयादींश्च न कारयेत् ॥ २२ ॥

स्वायम्भुवादि लिङ्गानां कर्णमानं तु वक्ष्यते ।
यस्य लिङ्गस्य पूजाशम् अष्टाशं भजयेत् समम् ॥ २३ ॥

तेषु भागेषु लिङ्गस्य शिरसादीनि बुद्धिमान् ।
चतुर्विंशत्च्छताङ्गुल्यैरथवा कारयेद् बुधः ॥ २४ ॥

तस्माद्भागे मुखादीनि कारयेद्देशिकोत्तमः ॥ २४� ॥

इति सूक्ष्मशास्त्रे षण्णवति प्रासादं नाम त्रिंशत् पटलः ॥