प्रतिषेधादिति चेन्न शारीरात् ॥ १२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
प्रदिषेदादिदि सेन्न सारीरात् ॥ १२ ॥
किं जीवादथवा देहात्प्राणोतत्क्रान्तिर्निवार्यते ॥
जीवान्निवारणं युक्तं जीवेद्देहोऽन्यथा सदा ॥ ११ ॥
तप्तश्मजलवद्देहे प्राणानां विलयः स्मृतः ॥
उच्छ्वयत्येव देहोऽन्ते देहात्सा विनिवार्यते ॥ १२ ॥
–वैयासिकन्यायमाला
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिराणऩ्गळिऩ् उत्किरान्दि जीवऩिडत्तिलिरुन्दु तडुक्कप्पडुगिऱदा? अल्लदु सरीरत्तिलिरुन्दा? जीवऩिडत्तिलि रुन्दु (उत्किरान्दि) तडुप्पदु ताऩ् न्यायम्। वेऱु विदमाऩाल्, सरीरमॆप्पॊऴुदुम् जीवित्तुक् कॊण्डे इरुक्कुम्बडि नेरिडुम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तबिक्कुम् कल्लिल् पोट्ट जलम् पोल, तेहत्ति लेये पिराणऩ्गळुक्कु लयम् सॊल्लप्पडुगिऱदु। कडैसि यिल् तेहम् ऊदि विडुगिऱदु। (आगैयाल्) सरीरत्तिलिरुन्दु ताऩ् (उत्किरान्दि) तडुक्कप्पडुगिऱदु।
‘अमृतत्वं चानुपोष्य’ इत्यतो विशेषणात् आत्यन्तिकेऽमृतत्वे गत्युत्क्रान्त्योरभावोऽभ्युपगतः। तत्रापि केनचित्कारणेन उत्क्रान्तिमाशङ्क्य प्रतिषेधति — ‘अथाकामयमानो योऽकामो निष्काम आप्तकाम आत्मकामो भवति न तस्य प्राणा उत्क्रामन्ति ब्रह्मैव सन्ब्रह्माप्येति’ (बृ. उ. ४। ४। ६) इति। अतः परविद्याविषयात्प्रतिषेधात् न परब्रह्मविदो देहात् प्राणानामुत्क्रान्तिरस्तीति चेत् ,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(आत्मञाऩिक्कु पिराण उत्क्रान्दि किडैयादु ऎऩ्ऱु सुरुदि कूऱुगिऱदु। इङ्गु जीवऩिडमिरुन्दु पिराण ऩुक्कु उत्क्रान्दि किडैयादा अल्लदु तेहत्तिलिरुन्दु उत्क्रान्दि किडैयादा ऎऩ्ऱु सन्देहम्। जीवऩिडमिरुन्दु पिराणऩुक्कु उत्क्रान्दि किडैयादु ऎऩ्ऱु सॊल्वदु ताऩ् युक्तम्। इप्पडियिल्लामल् तेहत्तिलिरुन्दु पिराणऩ् वॆळिक्किळम्बुवदिल्लैयॆऩ्ऱु सॊऩ्ऩाल् ऎप्पॊऴु तुम् पिराणऩ् सेर्न्दिरुप्पदाल् ऎप्पॊऴुदुम् तेहम् जीवित्तुक्कॊण्डिरुक्कुम्। आगैयाल् ञाऩिक्कुम् तेहत् तिलिरुन्दु पिराण उत्क्रान्दि उण्डु ऎऩ्ऱु पूर्वबक्षम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तेहत्तिलिरुन्दु ताऩ् पिराणऩुक्कु उत्क्रान्दि किडैयादु। आऩालुम् ञाऩियिऩ् पिराणऩ् काय्च्चिऩ इरुम्बिल् विट्टजलम् मऱैवदुबोल् मऱैन्दुम् विडुवदाल् सरीरम् मिरुदमागिऱदु। जीवित्तिरुप्पदिल्लै ऎऩ्ऱु सित्तान्दम्)।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“अमिरुदत्तऩ्मै पॊसुक्कामल्” ऎऩ्ऱु विसेष माग सॊल्लियिरुप्पदाल्, मुडिवाऩ अमिरुदत् तऩ्मै विषयत्तिल् पोवदु वॆळिक्किळम्बुवदु इवैगळुडैय इल्लामै ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पट्टदु। अप्पडियिरुन्दुम् एदो कारणत्तिऩाल् वॆळिक्किळम् पुदल् इरुक्कलामो ऎऩ्ऱु आसङ्गै सॆय्दु तडुक्कप्पडुगिऱदु। “पिऱगु, ऎवऩ् आसैप्पडादवऩाय् आसैयऱ्ऱवऩाय् आसैविलगिऩ वऩाय् आसैगळै अडैन्दवऩाय् आत्माविलेये आसैयुळ्ळवऩाय् इरुक्किऱाऩो, अवऩुडैय पिराणऩ्गळ् वॆळिक् किळम्बुवदिल्लै, पिरह्ममागवे इरुन्दु कॊण्डु पिरह्मत्तै अडैगिऱाऩ्” (पिरुहत्।IV-४-६) ऎऩ्ऱु परवित्यैयै विषयमायुळ्ळ मऱुप्पु इरुप्पदाल्, परबिरह्मत्तै अऱिन्दवरुक्कु तेहत्तिलिरुन्दु पिराणऩ्गळुक्कु वॆळिक्किळम्बुदल् किडैयादु ऎऩ्ऱाल्।
नेत्युच्यते, यतः शारीरादात्मन एष उत्क्रान्तिप्रतिषेधः प्राणानाम् , न शरीरात्। कथमवगम्यते ? ‘न तस्मात्प्राणा उत्क्रामन्ति’ इति शाखान्तरे पञ्चमीप्रयोगात्। सम्बन्धसामान्यविषया हि षष्ठी शाखान्तरगतया पञ्चम्या सम्बन्धविशेषे व्यवस्थाप्यते। ‘तस्मात्’ इति च प्राधान्यात् अभ्युदयनिःश्रेयसाधिकृतो देही सम्बध्यते, न देहः। न तस्मादुच्चिक्रमिषोर्जीवात् प्राणा अपक्रामन्ति, सहैव तेन भवन्ति — इत्यर्थः। सप्राणस्य च प्रवसतो भवत्युत्क्रान्तिर्देहादिति ॥ १२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पूर्वबक्षम्: अप्पडियल्ल ऎऩ्ऱु सॊल्लप् पडुगिऱदु, एऩॆऩ्ऱाल् “सारीरऩ्” आगिय (सरीरत्तिलुळ्ळ) आत्माविऩिडमिरुन्दु पिराणऩ्गळुडैय वॆळिक्किळम्बु तलुक्कु मऱुप्पु काण्गिऱदे तविर, सरीरत्तिलिरुन्दु अल्ल। इदु ऎप्पडित् तॆरिगिऱदु? “अदऩिडमिरुन्दु पिराणऩ्गळ् वॆळिक्किळम्बुवदिल्लै” ऎऩ्ऱु वेऱु वेदसागैयिल् ऐन्दाम् वेऱ्ऱुमै उबयोगित्तिरुप्पदाल्, पॊदुवाऩ सम्बन्दत्तै सॊल्लक्कूडिय आऱाम् वेऱ्ऱुमै, वेऱु सागैयिलुळ्ळ ऐन्दाम् वेऱ्ऱुमैयाल्, ऎऩ्ऩ सम्बन्दमॆऩ्ऱु कुऱिप्पिट्टु तीर्माऩिक्कप्पडुगिऱदु। ‘अदऩिडमिरुन्दु” ऎऩ्ऱु पिरदाऩत्तऩ्मैयिऩाल् अप्युदयम् निच्चिरेयसमिवैगळिल् अदिगारम् पॆऱ्ऱिरुक् कुम् तेहि (जीवऩ्) सम्बन्दप्पडुवाऩे तविर तेहम् सम्बन्दप्पडादु। अदिलिरुन्दु (सरीरत्तिलिरुन्दु) वॆळिक् किळम्बुम् जीवऩिडमिरुन्दु पिराणऩ्गळ् वॆळिक्किळम् पुवदु किडैयादु, अवऩुडऩ् कूडवे इरुक्किऩ्ऱऩ ऎऩ्ऱु अर्त्तम्। पिराणऩोडु पुऱप्पडुगिऱवऩुक्कु सरीरत् तिलिरुन्दु वॆळिक्किळम्बुदल् उण्डु ऎऩ्ऱु।
एवं प्राप्ते, प्रत्युच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्विदम् एऱ्पडुम्बोदु पदिल् सॊल्लप् पडुगिऱदु:-
स्पष्टो ह्येकेषाम् ॥ १३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
स्पष्टो ह्येगे षाम् ॥ १३ ॥
नैतदस्ति — यदुक्तम् , परब्रह्मविदोऽपि देहात् अस्त्युत्क्रान्तिः उत्क्रान्तिप्रतिषेधस्य देह्यपादानत्वादिति; यतो देहापादान एव उत्क्रान्तिप्रतिषेध एकेषां समाम्नातॄणां स्पष्ट उपलभ्यते। तथा हि — आर्तभागप्रश्ने ‘यत्रायं पुरुषो म्रियत उदस्मात्प्राणाः क्रामन्त्याहो नेति’ (बृ. उ. ३। २। ११) इत्यत्र, ‘नेति होवाच याज्ञवल्क्यः’ (बृ. उ. ३। २। ११) इत्यनुत्क्रान्तिपक्षं परिगृह्य, न तर्ह्ययमनुत्क्रान्तेषु प्राणेषु मृतः — इत्यस्यामाशङ्कायाम् ‘अत्रैव समवनीयन्ते’ इति प्रविलयं प्राणानां प्रतिज्ञाय, तत्सिद्धये ‘स उच्छ्वयत्याध्मायत्याध्मातो मृतः शेते’ (बृ. उ. ३। २। ११) इति सशब्दपरामृष्टस्य प्रकृतस्य उत्क्रान्त्यवधेः उच्छ्वयनादीनि समामनन्ति। देहस्य च एतानि स्युः न देहिनः; तत्सामान्यात् , ‘न तस्मात्प्राणा उत्क्रामन्त्यत्रैव समवनीयन्ते’ इत्यत्रापि — अभेदोपचारेण देहापादानस्यैव उत्क्रमणस्य प्रतिषेधः — यद्यपि प्राधान्यं देहिनः — इति व्याख्येयम् , येषां पञ्चमीपाठः। येषां तु षष्ठीपाठः, तेषां विद्वत्सम्बन्धिनी उत्क्रान्तिः प्रतिषिध्यत इति, प्राप्तोत्क्रान्तिप्रतिषेधार्थत्वात् अस्य वाक्यस्य, देहापादानैव सा प्रतिषिद्धा भवति, देहादुत्क्रान्तिः प्राप्ता, न देहिनः;
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सित्तान्दम्: परबिरह्मत्तै अऱिन्दवऩुक्कुक्कूड तेहत्तिलिरुन्दु वॆळिक्किळम्बुवदुण्डु, वॆळिक्किळम् पुवदै मऱुत्तदु तेहियिडत्तिलिरुन्दु ऎऩ्ऱु, ऎदु सॊल्लप्पट्टदो अदु सरियल्ल। एऩॆऩ्ऱाल्, तेहत्ति लिरुन्दे वॆळिक्किळम्बुदलुक्कु मऱुप्पु सिल वेद पागङ्गळिल् स्पष्टमागक् काणप्पडुगिऱदु। अप्पडिये “ऎप्पॊऴुदु इन्द पुरुषऩ् इऱक्किऱाऩो अप्पॊऴुदु इदिलिरुन्दु पिराणऩ्गळ् वॆळिये पोगिऩ्ऱऩवा अल्लदु पोगिऱदिल्लैया?’ ऎऩ्ऱु, आर्त्तबागर् केट्कुम् इव्विडत्तिल् “इल्लैयॆऩ्ऱु याक्ञवल्क्यर् सॊऩ्ऩार्” (पिरुहत्।III-२-११) ऎऩ्ऱु वॆळिक्किळम्ब विल्लैयॆऩ्ऱ पक्षत्तै ऎडुत्तुक्कॊण्डु, अप्पडि पिराणऩ्गळ् वॆळिक्किळम्बाद पोऩाल् सागवेयिल्लै यॆऩ्ऱु इव्विद सन्देहमेऱ्पडुगैयिल्, “इङ्गेये लयमडैन्दु विडुगिऩ्ऱऩ” ऎऩ्ऱु पिराणऩ्गळुक्कु लयत्तै पिरदिक्ञैसॆय्दु अदु सित्तिप्पदऱ्काग “अदु उप्पुगिऱदु, सप्तमिडुगिऱदु इऱन्दु किडक्किऱदु" (पिरुहत्। III-२-११) ऎऩ्ऱु “अदु” ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऩाल् सॊल्लप्पट्ट पिरगिरुदमाऩ वॆळिक्किळम्बुदलुक्कु ऎल्लैयायुळ्ळ तिऱ्के (सरीरत्तिऱ्के) उप्पुदल् मुदलियवैगळै सॊल्लुगिऩ्ऱऩ। इवै तेहत्तिऱ्कुत्ताऩे उण्डु, तेहिक्कु किडैयादु। अदऱ्कु समाऩमायिरुप्पदाल् “अदिलिरुन्दु पिराणऩ्गळ् वॆळिक्किळम्बुवदिल्लै, अङ्गेये लयित्तु विडुगिऩ्ऱऩ" ऎऩ्ऱविडत्तिलुम्, ऎवर्गळुक्कु ऐन्दाम् वेऱ्ऱुमैयुण्डो अवर्गळुक्कु तेहिक्कु पिरादाऩ्यमिरुन्द पोदिलुम्गूड पेदमऱ्ऱदाग वैत्तु तेहत्तिलिरुन्दुदाऩ् वॆळिक्किळम्बुदलुक्कु मऱुप्पु सॆय्यप्पट्टिरुक्किऱदु। ऎवर्गळुक्कु आऱाम् वेऱ्ऱुमैयिरुक्किऱदो अवर्गळुक्कु, वित्वाऩ् सम्बन्दमाग वॆळिक्किळम्बुदल् मऱुक्कप्पडुगिऱ तॆऩ्बदि ऩाल् एऱ्पडक्कूडिय वॆळिक्किळम्बुदलै मऱुप्पदै पिरयोजऩमायुळ्ळदाल् इन्द वाक्कियत्तिऱ्कु, तेहत्तिलिरुन्दुदाऩ् अदु मऱुक्कप्पट्टिरुक्किऱदु; तेहत्तिलिरुन्दु वॆळिक्किळम्बुवदु ताऩ् एऱ्पडुवदु, तेहियिलिरुन्दु इल्लै।
अपि च ‘चक्षुष्टो वा मूर्ध्नो वान्येभ्यो वा शरीरदेशेभ्यस्तमुत्क्रामन्तं प्राणोऽनूत्क्रामति प्राणमनूत्क्रामन्तँ सर्वे प्राणा अनूत्क्रामन्ति’ (बृ. उ. ४। ४। २) इत्येवमविद्वद्विषये सप्रपञ्चमुत्क्रमणं संसारगमनं च दर्शयित्वा, ‘इति नु कामयमानः’ (बृ. उ. ४। ४। ६) इति उपसंहृत्य अविद्वत्कथाम् , ‘अथाकामयमानः’ (बृ. उ. ४। ४। ६) इति व्यपदिश्य विद्वांसम् — यदि तद्विषयेऽप्युत्क्रान्तिमेव प्रापयेत् , असमञ्जस एव व्यपदेशः स्यात्; तस्मात् अविद्वद्विषये प्राप्तयोर्गत्युत्क्रान्त्योः विद्वद्विषये प्रतिषेधः — इत्येवमेव व्याख्येयम् , व्यपदेशार्थवत्त्वाय। न च ब्रह्मविदः सर्वगतब्रह्मात्मभूतस्य प्रक्षीणकामकर्मणः उत्क्रान्तिः गतिर्वा उपपद्यते, निमित्ताभावात्। ‘अत्र ब्रह्म समश्नुते’ इति च एवंजातीयकाः श्रुतयो गत्युत्क्रान्त्योरभावं सूचयन्ति ॥ १३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्, “कण्णिलिरुन्दो सिरसिलिरुन्दो वेऱु सरीरावयवङ्गळिलिरुन्दो अवऩ् किळम्बुवदै अऩुस रित्तु पिराणऩ् कूडक्किळम्बुगिऱदु, किळम्बुम् पिराणऩै अऩुसरित्तु ऎल्ला इन्दिरियङ्गळुम् किळम्बुगिऩ्ऱऩ” (पिरुहत्।IV-४-२) ऎऩ्ऱिव्विदम् वित्वाऩल्लादवऩ् विषयमाग विस्तारमाग वॆळिक् किळम्बुदल् संसारम् अडैदल् इवैगळै काट्टिविट्टु, “इव्विदमल्लवा आसैयुळ्ळवऩ्” (IV-४-६) ऎऩ्ऱु वित्वाऩल्लादवऩुडैय कदैयै मुडित्तुविट्टु “पिऱगु आसैप्पडादवऩ्” (IV-४-६) ऎऩ्ऱु वित्वाऩै कुऱिप्पिट्टुविट्टु, अवऩ् विषयत् तिलुम्गूड वॆळिक्किळम्बुवदैये कॊण्डुवरुवाराऩाल् अव्विदम् कुऱिप्पिट्टदु पॊरुत्तमागादु। आगैयाल्, वित्वाऩल्लादवर् विषयत्तिल् एऱ्पडक्कूडिय पोगुदल् वॆळिक्किळम्बुदल् इवैगळुक्कु वित्वाऩ् विषयत्तिल् मऱुप्पु ऎऩ्ऱिव्विदम्दाऩ् वियाक्याऩम् सॆय्य वेण्डुम्। अव्विदम् कुऱिप्पिट्टदऱ्कु पिरयोजऩमुळ्ळ तऩ्मैयेऱ्पडुवदऱ्काग।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तविरवुम् ऎङ्गुमुळ्ळ पिरह्मस्वरूबमाग आगिविट्टवऩाय् कामम् कर्मम् क्षयित्तुप् पोऩवऩाय् उळ्ळ पिरह्मवित्तुक्कु वॆळिक्किळम्बुवदो पोवदो, पॊरुन्दादु, कारणमेयिल्लाददिऩाल्, “इङ्गे पिरह् मत्तै अडैगिऱाऩ्” ऎऩ्बदु मुदलाऩ वेदवाक्यङ् गळुम् पोगुदल् किळम्बुदल् इवैगळिऩ् इल्लामै यैये सूसिप्पिक्किऩ्ऱऩ।
स्मर्यते च ॥ १४ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
स्मर्यदे स ॥ १४ ॥
स्मर्यतेऽपि च महाभारते गत्युत्क्रान्त्योरभावः — ‘सर्वभूतात्मभूतस्य सम्यग्भूतानि पश्यतः। देवा अपि मार्गे मुह्यन्त्यपदस्य पदैषिणः’ (म. भा. १२। २३९। २३) इति। ननु गतिरपि ब्रह्मविदः सर्वगतब्रह्मात्मभूतस्य स्मर्यते — ‘शुकः किल वैयासकिर्मुमुक्षुरादित्यमण्डलमभिप्रतस्थे पित्रा चानुगम्याहूतो भो इति प्रतिशुश्राव’ इति — न; सशरीरस्यैव अयं योगबलेन विशिष्टदेशप्राप्तिपूर्वकः शरीरोत्सर्ग इति द्रष्टव्यम् , सर्वभूतदृश्यत्वाद्युपन्यासात्। न हि अशरीरं गच्छन्तं सर्वभूतानि द्रष्टुं शक्नुयुः। तथा च तत्रैवोपसंहृतम् — ‘शुकस्तु मारुताच्छीघ्रां गतिं कृत्वान्तरिक्षगः ।’ (म. भा. १२। ३३३। १९), ‘दर्शयित्वा प्रभावं स्वं सर्वभूतगतोऽभवत्’ (म. भा. १२। ३३३। २०) इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पोगुदल्, किळम्बुदल् इवैगळिऩ् इल्लामै महाबारदत्तिलुम् स्मरिक्कप्पट्टिरुक्किऱदु। “सगल पूदङ्गळुक्कुम् आत्मावाय् पूदङ्गळै नऩ्गु (आत्मस्वरूबमाग) पार्त्तुक् कॊण्डिरुप्पवराय् अडैय वेण्डिय इडमिल्लादवराय् उळ्ळवर्गळिऩ् वऴियिल् पदवियै विरुम्बुगिऱवर्गळागिय तेवर्गळ् कूड मोहत्तै अडैगिऱार्गळ्” ऎऩ्ऱु। ऎङ्गुमुळ्ळ पिरह्म स्वरूबरागिविट्ट पिरह्मवित्तुक्कुम्गूड पोगुदल् सॊल्लप्पट्टिरुक्किऱदे? “वियासरुडैय पुत्तिरर्, सुगर् मोक्षत्तैयडैय विरुम्बि आदित्य मण्डलत्तिऱ्कुप् पुऱप्पट्टार्, तगप्पऩाराल् पिऩ्दुडर्न्दु कूप्पिडप्पट्ट वर् पो: ऎऩ्ऱु पदिल् कॊडुत्तार्” ऎऩऱु; ऎऩ्ऱाल् सरियल्ल। सरीरत्तुडऩ् कूडवे इवर् योग सक्तियिऩाल् उत्तममाऩ इडत्तै अडैवदै मुऩ्ऩिट्टु सरीरत्तै विट्टार् ऎऩ्ऱु अऱिय वेण्डुम्, ऎल्लाप् पिराणिगळा लुम् पार्क्कक्कूडिय तऩ्मै मुदलियदु सॊल्लियिरुप् पदाल्। सरीरमऩ्ऩियिल् पोगिऱवरै ऎल्ला पिराणिगळुम् पार्क्कमुडियादल्लवा? अप्पडिये अङ्गेये “सुगरो वायुवैक्काट्टिलुम् सीक्किरमागच् चॆऩ्ऱु अन्दिरिक्षत्तिल् इरुन्दुगॊण्डु तऩ्ऩुडैय पिरबावत्तैक् काट्टि विट्टु, ऎल्ला पिराणिगळिलुमिरुप्पवराग आऩार्” ऎऩ्ऱु मुडित्तिरुक्किऱदु।
तस्मादभावः परब्रह्मविदो गत्युत्क्रान्त्योः। गतिश्रुतीनां तु विषयमुपरिष्टाद्व्याख्यास्यामः ॥ १४ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगैयाल् परबिरह्मत्तैयऱिन्दवरुक्कु पोगुदल्, किळम्बुदल् इवैगळिऩ् इल्लामैदाऩ्, पोक्कैच् चॊल्लुम् सुरुदिगळुक्कु उळ्ळ विषयत्तै मेलाल् तॆळिवाय् सॊल्गिऱोम्।