प्रकृतैतावत्त्वं हि प्रतिषेधति ततो ब्रवीति च भूयः ॥ २२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
प्रक्रुदैदावत्त्वम् हि प्रदिषेददि तदो प्रवीदि स पू४य: ॥ २२ ॥
ब्रह्मापि नेति नेतीति निषिद्धमथवा न हि ॥
द्विरुक्त्या ब्रह्मजगती निषिध्येते उभे अपि ॥ ११ ॥
वीप्सेयमितिशब्दोक्ता सर्वदृश्यनिषिद्धये ॥
अनिदं सत्यसत्यं च ब्रह्मैकं शिष्यतेऽवधिः ॥ १२ ॥
–वैयासिकन्यायमाला
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“इदु अल्ल, इदु अल्ल” ऎऩ्बदिऩाल् पिरह्ममुम् निषेदिक्कप्पडुगिऱदा? अल्लदु निषेदिक्कप्पडविल्लैया? इरण्डु तडवै सॊल्लियिरुप्पदाल्, पिरह्मम् जगत् इरण्डुम् कूड निषेदिक्कप्पडुगिऩ्ऱऩ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द तिरुम्बच् चॊल्लुदल् “इदु” ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऩाल् सॊल्लप्पडुगिऱ ऎल्ला (अऱियप्पडुम्) पदार्त्तङ्गळैयुम् निषेदिप्पदऱ्काग। “इदु” ऎऩ्बदल्लाददाय्, सत्यत्तिऱ् कॆल्लाम् स्त्यमाय्, इरुक्कुम् ऒऩ्ऱायुळ्ळ पिरह्मम् ऎल्लैयाग (निषेदिक्क मुडियाददाग) मिञ्जुगिऱदु।
‘द्वे वाव ब्रह्मणो रूपे मूर्तं चैवामूर्तं च’ (बृ. उ. २। ३। १) इत्युपक्रम्य, पञ्चमहाभूतानि द्वैराश्येन प्रविभज्य, अमूर्तरसस्य च पुरुषशब्दोदितस्य माहारजनादीनि रूपाणि दर्शयित्वा, पुनः पठ्यते — ‘अथात आदेशो नेति नेति न ह्येतस्मादिति नेत्यन्यत्परमस्ति’ (बृ. उ. २। ३। ६) इति। तत्र कोऽस्य प्रतिषेधस्य विषय इति जिज्ञासामहे। न ह्यत्र इदं तदिति विशेषितं किञ्चित्प्रतिषेध्यमुपलभ्यते। इतिशब्देन तु अत्र प्रतिषेध्यं किमपि समर्प्यते, ‘नेति नेति’ इति इतिपरत्वात् नञ्प्रयोगस्य ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(द्वे वाव ब्रह्मणो रूपे मूर्तं चैवामूर्तं च ऎऩ्ऱ सुरुदियिल् मूर्त्तमायुम् अमूर्त्तमायुळ्ळ पिरबञ्जत्तै प्रह् मत्तिऩ् रूबमागच् चॊल्लिविट्टु, नेति नेति ऎऩ्ऱ वाक्कियम् पिरह्मत्तै उबदेसिक्किऱदु। इङ्गु नेति ऎऩ्बदु इरण्डु तडवै सॊल्लप्पट्टिरुक्किऱदु। मुदलावदिल् इति ऎऩ्बदाल् पिरबञ्जत्तै कुऱिप्पिट्टु न ऎऩ्बदाल् अदै मऱुक्किऱदु। इरण्डावदु ऎऩ्बदु प्रह्मत्तै मऱुक्किऱदु। आगवे इन्द सुरुदि पिरबञ्जम् पिरह्मम् इरण्डैयुमे मऱुक्किऱदु ऎऩ्ऱु पूर्वबक्षम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सित्तान्दम् नेति नेति ऎऩ्बदु तऩित्तऩि निषेदम् अल्ल ऎऩ्ऱ सप्तत्ताल् कुऱिप्पिडप्पडुगिऱ ञाऩ विषयमाऩ ऎल्ला वस्तुक्कळैयुम् मऱुप्पदऱ्कागवीप्सैयाग इरण्डु तडवै कूऱुगिऱदु। इदऩ् मूलम् त्रुच्यमाऩ ऎल्ला पिरबञ्जत्तैयुम् मऱुक्किऱदे तविर ञाऩ विषयम् इल्लाद पिरह्मत्तै ळि सप्तत्ताल् कुऱिप्पिड मुडियाददाल् अदै इन्द वाक्यम् मऱुक्क विल्लै। पिरह्मत्तै उबदेसिप्पदाग सॊल्लि विट्टु पिरह्ममिल्लैयॆऩ्ऱु सॊल्वदु मुऩ्बिऩ् विरोदम्। मेलुम् मेल् वाक्यत्तिल् पिरबञ्जत्तिऱ्कु मेलाग वेऱॊऩ्ऱु इरुक्किऱदु ऎऩ्ऱु सॊल्लिविट्टु अन्द पिरह्मम् मुक्कालुमुळ्ळ परमार्त्तसत्यम् ऎऩ्ऱु कूऱुगिऱदु। आदलाल् इङ्गु पिरबञ्जत्तै मऱुत्तु पिरह्मत्तै मिञ्जवैक्किऱदु। पिरह्मत्तै मऱुक्क विल्लै)।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“पिरह्मत्तिऱ्कु इरण्डेरूबम्; मूर्त्तम् ऎऩ्ऱुम्, अमूर्त्तम् ऎऩ्ऱुम्" (पिरुहत्।II;३-१) ऎऩ्ऱु आरम्बित्तु ऐन्दु महाबूदङ्गळै इरण्डु कुवियलागप् पिरित्तु, अमूर्त्त रसमाऩ पुरुष सप्तत्तिऩाल् सॊल्लप्पडुगिऱ तऱ्कु मञ्जळ् वस्तिरम् मुदलाऩ रूबङ्गळै काट्टि विट्टु मेलाल् “पिऱगु आगैयाल् उबदेसम् इदु अल्ल इदु अल्ल; इदैविड वेऱु इल्लैयॆऩ्बदिल्लै, वेऱु मऱ्ऱॊऩ्ऱु इरुक्किऱदु” (पिरुहत्।II;३-६) ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु। अङ्गु इन्द मऱुत्तलुक्कु ऎदु विषयम् ऎऩ्ऱु विसारिप्पोम्। इङ्गु “इदु”। अदु ऎऩ्ऱु कुऱिप्पिट्टु ऎदुवुम् मऱुक्कप्पडुम् विषयमाग काण विल्लै। इदुवल्ल, इदुवल्ल ऎऩ्ऱु इल्लैयॆऩ्ऱु सॊल्वदऱ्कु “इदि” ऎऩ्बदु पिऩ्ऩालिरुप्पदिऩाल्, ‘इदि’ ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऩाल् इङ्गु एदोवॊऩ्ऱु मऱुक्कत् तक्कदाय् काट्टप्पडुगिऱदु।
इतिशब्दश्चायं सन्निहितालम्बनः एवंशब्दसमानवृत्तिः प्रयुज्यमानो दृश्यते — ‘इति ह स्मोपाध्यायः कथयति’ इत्येवमादिषु। सन्निहितं चात्र प्रकरणसामर्थ्याद्रूपद्वयं सप्रपञ्चं ब्रह्मणः, तच्च ब्रह्म, यस्य ते द्वे रूपे। तत्र नः संशय उपजायते — किमयं प्रतिषेधो रूपे रूपवच्च उभयमपि प्रतिषेधति, आहोस्विदेकतरम्। यदाप्येकतरम् , तदापि किं ब्रह्म प्रतिषेधति, रूपे परिशिनष्टि, आहोस्विद्रूपे प्रतिषेधति, ब्रह्म परिशिनष्टि — इति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द ‘इदि’ ऎऩ्ऱ सप्तम् समीबत्तिल् इरुक्कुम् वस्तुवै तऴुवुम्, “एवम्” ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऱ्कु समाऩमाऩ अर्त्तमुडैयदाग पिरयोगम् सॆय्यप् पडुवदु काणप्पडुगिऱदु, “इदैयल्लवा उबात्यायर् सॊऩ्ऩार्" ऎऩ्बदु मुदलियविडङ्गळिल्। इङ्गे समीबत्तिलिरुप्पदु, पिरगरणत्तिऩ् सामर्त्तियत्तिऩाल्, पिरह्मत्तिऩुडैय पिरबञ्जत्तोडु कूडिऩ इरण्डु रूबम्। इन्द इरण्डु रूबमुम् यारुडैयदो अन्द पिरह्मम्, आग इरण्डुम् अङ्गु नमक्कु संसयम् एऱ्पडुगिऱदु-इन्द मऱुत्तल् इरण्डु रूबङ्गळ्, रूबमुळ्ळदु आग इरण्डैयुमे मऱुक्किऱदा? अल्लदु अवैगळिल् ऒऩ्ऱैया? ऒऩ्ऱै ऎऩ्ऱालुम्, अप्पॊऴुदुम्गूड, पिरह्मत्तै मऱुक्किऱदु, रूबङ्गळै मीदि वैक्किऱदा? अल्लदु रूबङ्गळै मऱुक्किऱदु, पिरह्मत्तै मीदि वैक्किऱदा? ऎऩ्ऱु।
तत्र प्रकृतत्वाविशेषादुभयमपि प्रतिषेधतीत्याशङ्कामहे — द्वौ चैतौ प्रतिषेधौ, द्विः नेतिशब्दप्रयोगात्। तयोरेकेन सप्रपञ्चं ब्रह्मणो रूपं प्रतिषिध्यते, अपरेण रूपवद्ब्रह्म — इति भवति मतिः। अथवा ब्रह्मैव रूपवत् प्रतिषिध्यते। तद्धि वाङ्मनसातीतत्वादसम्भाव्यमानसद्भावं प्रतिषेधार्हम्। न तु रूपप्रपञ्चः प्रत्यक्षादिगोचरत्वात् प्रतिषेधार्हः। अभ्यासस्त्वादरार्थः इत्येवं प्राप्ते ब्रूमः —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पूर्वबक्षम्: अङ्गे पिरगिरुदमायिरुक्कुम् तऩ्मैयिल् वित्तियासमिल्लाददिऩाल्। इरण्डैयुम् ताऩ् मऱुक्किऱदु ऎऩ्ऱु आक्षेबिक्किऱोम्। इदुवल्ल ऎऩ्ऱु इरण्डु तडवै पिरयोगमिरुप्पदिऩाल् इदु इरण्डु मऱुत्तल्गळ् आगुम्। अव्विरण्डिल् ऒऩ्ऱिऩाल् पिरबञ्जत्तोडु कूडिऩ पिरह्मत्तिऩ् रूबम् मऱुक्कप् पडुगिऱदु; मऱ्ऱॊऩ्ऱिऩाल् रूबत्तैयुडैय पिरह्मम् मऱुक्कप्पडुगिऱदु; ऎऩ्ऱ ऎण्णम् तोऩ्ऱुगिऱदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अल्लदु, रूबत्तैयुडैय पिरह्मम् ताऩ् मऱुक्कप्पडुगिऱदु। अदुदाऩे वाक्कुक्कुम्, मऩसिऱ्कुम् अदीदमायिरुप्पदिऩाल्, अदऩ् इरुप्पु सम्बविक्काद तिऩाल्, मऱुप्पुक्कु तगुन्ददु; रूब पिरबञ्जमो पिरत्यक्षम् मुदलियदिऱ्कु विषयमायिरुप्पदिऩाल्। मऱुक्कत्तगुन्ददिल्लै। अप्यासम् (इरण्डु तडवै सॊल्लियिरुप्पदु) ऎऩ्बदो आदरवै (अप्पडित्ताऩ् ऎऩ्ऱु) काट्टुवदऱ्काग, ऎऩ्ऱु।
न तावदुभयप्रतिषेध उपपद्यते, शून्यवादप्रसङ्गात् — कञ्चिद्धि परमार्थमालम्ब्य अपरमार्थः प्रतिषिध्यते, यथा रज्ज्वादिषु सर्पादयः। तच्च परिशिष्यमाणे कस्मिंश्चिद्भावे अवकल्पते। कृत्स्नप्रतिषेधे तु कोऽन्यो भावः परिशिष्येत ? अपरिशिष्यमाणे चान्यस्मिन् , य इतरः प्रतिषेद्धुमारभ्यते प्रतिषेद्धुमशक्यत्वात् तस्यैव परमार्थत्वापत्तेः प्रतिषेधानुपपत्तिः। नापि ब्रह्मप्रतिषेध उपपद्यते — ‘ब्रह्म ते ब्रवाणि’ (बृ. उ. २। १। १) इत्याद्युपक्रमविरोधात् , ‘असन्नेव स भवति। असद्ब्रह्मेति वेद चेत्’ (तै. उ. २। ६। १) इत्यादिनिन्दाविरोधात् , ‘अस्तीत्येवोपलब्धव्यः’ (क. उ. २। ३। १३) इत्याद्यवधारणविरोधात् , सर्ववेदान्तव्याकोपप्रसङ्गाच्च ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सित्तान्दम्: इव्विदम् वरुम्बोदु सॊल्गिऱोम्। इरण्डैयुम् मऱुत्तल् पॊरुत्तमागादु। सूऩ्यवाद मागवे आगिविडुमाऩदिऩाल्, वास्तवमाऩ एदो ऒऩ्ऱैप् पिडित्तुक्कॊण्डल्लवा वास्तवमल्लाददु मऱुक्कप्पडुम्, कयिऱु मुदलियवैगळिल् सर्प्पम् मुदलियवैप्पोल! अदुवुम् एदो ऒऩ्ऱु मिञ्जुवदाग इरुप्पदाय् इरुन्दाल् न्यायमागुम्। इरण्डैयुमे मऱुत्तुविट्टालो, वेऱु इरुप्पदाग ऎदु मिञ्जुम्? वेऱु ऎदुवुम् मिञ्जुगिऱदिल्लैयॆऩ्ऱाल्, ऎन्द मऱ्ऱदु मऱुक्क आरम्बिक्कप्पडुगिऱदो अदै मऱुक्कमुडियाद तिऩाल्, अदऱ्के वास्तवमायिरुक्कुम् तऩ्मैयेऱ्पट्टु अदिऩाल् मऱुक्किऱदु। सात्तियमागादु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिरह्मत्तै मऱुप्पदुम् पॊरुन्दादु। “उऩक्कु पिरह्मत्तैच् चॊल्गिऱेऩ्” ऎऩ्ऱु आरम्बित्तिरुप्पदऱ्कु विरोदमाऩदिऩाल्; “पिरह्मम् इल्लैयॆऩ्ऱु अऱिवा ऩेयाऩाल् अवऩ् इल्लादवऩागवे आगिविडुवाऩ्” (तैत्तिरीय।II;६) ऎऩ्बदु मुदलिय निन्दैक्कु विरोदमाऩ तिऩाल्; “इरुक्किऱदु ऎऩ्ऱे अऱिय वेण्डुम्” (कडVI;१३) ऎऩ्ऱु अऴुत्तिच् चॊल्लियिरुप्पदऱ्कु विरोदमाऩदिऩाल्; ऎल्ला उबनिषत्तिऱ्कुम् विरोदम् एऱ्पडुमाऩदिऩालुम्।
वाङ्मनसातीतत्वमपि ब्रह्मणो न अभावाभिप्रायेणाभिधीयते। न हि महता परिकरबन्धेन ‘ब्रह्मविदाप्नोति परम्’ (तै. उ. २। १। १) ‘सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्म’ (तै. उ. २। १। १) इत्येवमादिना वेदान्तेषु ब्रह्म प्रतिपाद्य तस्यैव पुनः अभावोऽभिलप्येत; ‘प्रक्षालनाद्धि पङ्कस्य दूरादस्पर्शनं वरम्’ इति हि न्यायः। प्रतिपादनप्रक्रिया तु एषा — ‘यतो वाचो निवर्तन्ते। अप्राप्य मनसा सह’ (तै. उ. २। ४। १) इति। एतदुक्तं भवति — वाङ्मनसातीतमविषयान्तःपाति प्रत्यगात्मभूतं नित्यशुद्धमुक्तस्वभावं ब्रह्मेति। तस्माद्ब्रह्मणो रूपप्रपञ्चं प्रतिषेधति, परिशिनष्टि ब्रह्म — इत्यभ्युपगन्तव्यम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
वाक्कुक्कुम्, मऩसिऱ्कुम् अदीदमायिरुक्कुम् तऩ्मैयुम् पिरह्मत्तिऩ् इल्लात्तऩ्मैयॆऩ्ऱ अबिप्पिरायत्तिल् सॊल्लविल्लै। “पिरह्मत्तै अऱिगिऱवऩ् परत्तै अडैगिऱाऩ्” (तैत्तिरीय।II;१-१), “सत्यमाय् ञाऩमाय् ऎल्लैयऱ्ऱदायुळ्ळदु पिरह्मम्” (तैत्तिरीय।II;१-१) ऎऩ्बदु मुदलाऩदिऩाल् पॆरिदाग काप्पुक्कट्टिक्कॊण्डु (सङ्गल्बम् सॆय्दु कॊण्डु) उबनिषत्तुक्कळिल् पिरह्मत्तैच् चॊल्लिविट्टु, अदऱ्के मऱुबडियुम् इल्लामैयै सॊल्लादल्लवा? सेऱ्ऱै अलम्बुवदैविड तॊडामलिरुप्पदु मिगवुम् मेलाऩदु अल्लवा? ऎऩ्ऱ न्यायम् पिरसित्तमाऩदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिरदिबादऩम् सॆय्युम् मुऱैयुम् “ऎदिलिरुन्दु वाक्कुगळ् मऩसुडऩ् अडैयामल् तिरुम्बुगिऩ्ऱऩवो” ऎऩ्ऱु इव्विदमिरुक्किऱदु। इदु सॊऩ्ऩदाग आगिऱदु। वाक्कुक्कुम् मऩसिऱ्कुमप्पाऱ् पट्टदु। विषयङ्गळुक्कुळ् सेराददु। उळ्ळेयिरुक्कुम् आत्मावागविरुप्पदु, नित्यमाय्, सुत्तमाय्, ञाऩमाय्, विडुबट्टदाय् इरुक्कुम् स्वबावत्तैयुडैयदु पिरह्मम् ऎऩ्ऱु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगैयाल् पिरह्मत्तिऩुडैय रूब पिरबञ्जत्तै मऱुक्किऱदु, पिरह्मत्तै मिञ्जवैक्किऱदु ऎऩ्ऱु ; अऱिय वेण्डुम्। अन्द इदुदाऩ् “पिरगिरुदमाऩ इव्वळवु ऎऩ्बदैयल्लवा मऱुक्किऱदु” ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु।
तदेतदुच्यते — प्रकृतैतावत्त्वं हि प्रतिषेधतीति। प्रकृतं यदेतावत् इयत्तापरिच्छिन्नं मूर्तामूर्तलक्षणं ब्रह्मणो रूपं तदेष शब्दः प्रतिषेधति। तद्धि प्रकृतं प्रपञ्चितं च पूर्वस्मिन्ग्रन्थे अधिदैवतमध्यात्मं च। तज्जनितमेव च वासनालक्षणमपरं रूपम् अमूर्तरसभूतं पुरुषशब्दोदितं लिङ्गात्मव्यपाश्रयं माहारजनाद्युपमाभिर्दर्शितम् — अमूर्तरसस्य पुरुषस्य चक्षुर्ग्राह्यरूपयोगित्वानुपपत्तेः। तदेतत् सप्रपञ्चं ब्रह्मणो रूपं सन्निहितालम्बनेन इतिकरणेन प्रतिषेधकं नञं प्रति उपनीयत इति गम्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“इव्वाऱु ऎऩ्बदु”, इव्वळवॆऩ्ऱु वरम्बिऱ्कु उळ्बट्टदायुळ्ळ, मूर्त्तम्, अमूर्त्तम् ऎऩ्ऱ लक्षणत् तैयुडैय, पिरह्मत्तिऩ् रूबम् ऎदु पिरगिरुदमो, अदै इन्द सप्तम् मऱुक्किऱदु। अदल्लवा पिरगिरुदम्, मुऩ्ऩुळ्ळ किरन्दबागत्तिल् अदिदैवदम् अत्यात्मम् ऎऩ्ऱु विस्तरिक्कप्पट्टिरुक्किऱदु? अवैगळिलिरुन्दु एऱ्पट्टु वासऩैयॆऩ्ऱ स्वरूबमाग, मूर्त्तमिल्लाद रसमाग, पुरुषऩ् ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऩाल् सॊल्लप्पडुगिऱ, लिङ्ग सरीरत्तै आसिरयित्तदाऩ, वेऱु रूबम्दाऩ् मञ्जळ् वास्तिरम् मुदलाऩ उबमाऩङ्गळाल् काट्टप्पट्टि रुक्किऱदु। मूर्त्तमऩ्ऩियिल् रसमायिरुक्कुम् पुरुषऩुक्कु कण्णाल् पार्क्कक्कूडिय रूबत्तुडऩ् सेर्न्दिरुक्कुम् तऩ्मैयिल्लाददिऩाल्, अन्द इन्द पिरबञ्जत्तोडु कूडिऩ पिरह्मरूबम् समीबत्तिल् उळ्ळदैत् तऴुवुगिऱ “इदु” ऎऩ्ऱु सॊल्वदिऩाल् मऱुप्पदैच् चॊल्लुम् ‘इल्लै’ ऎऩ्बदुडऩ् सेर्क्कप्पडुगिऱदु ऎऩ्ऱु तॆरिगिऱदु।
ब्रह्म तु रूपविशेषणत्वेन षष्ठ्या निर्दिष्टं पूर्वस्मिन्ग्रन्थे, न स्वप्रधानत्वेन। प्रपञ्चिते च तदीये रूपद्वये रूपवतः स्वरूपजिज्ञासायाम् इदमुपक्रान्तम् — ‘अथात आदेशो नेति नेति’ (बृ. उ. २। ३। ६) इति। तत्र कल्पितरूपप्रत्याख्यानेन ब्रह्मणः स्वरूपावेदनमिदमिति निर्णीयते। तदास्पदं हि इदं समस्तं कार्यम् ‘नेति नेति’ इति प्रतिषिद्धम्। युक्तं च कार्यस्य वाचारम्भणशब्दादिभ्योऽसत्त्वमिति नेति नेतीति प्रतिषेधनम्। न तु ब्रह्मणः, सर्वकल्पनामूलत्वात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिरह्ममो रूबत्तिऱ्कु विसेषणमाऩ मुऩ् किरन्द पागत्तिल् आऱाम् वेऱ्ऱुमैयाल् कुऱिक्कप् पट्टिरुक्किऱदु। तऩक्कु पिरादाऩ्यत्तुडऩ् इल्लै, अदऩुडैय इरण्डु रूबमुम् सॊल्लप्पट्टदुम्, रूबत्तैयुडैयदै अऱिय विरुम्बुम्बोदु “पिऱगु आगैयाल् इदु इल्लै इदु इल्लै ऎऩ्ऱु उबदेसम्” (पिरुहत्।II;३-६) ऎऩ्ऱु आरम्बिक्कप्पट्टिरुक्किऱदु। अङ्गे कल्बिदमायुळ्ळ रूबत्तै मऱुप्पदिऩ् मूलमाय् पिरह्मत्तिऩ् स्वरूबत्तैत् तॆरिविप्पदु इदु ऎऩ्ऱु निर्णयम् सॆय्यप्पडुगिऱदु। इदु इल्लै इदु इल्लैयॆऩ्ऱु मऱुक्कप्पडुगिऱ इन्द ऎल्ला कार्यमुम् (उण्डाऩदु) अदैये अडिप्पडै यायुळ्ळ तल्लवा? कार्यत्तिऱ्कु वाक्किऩाल् आरम्बिक्कप्पडुगिऱदु ऎऩ्ऱ सप्तम् मुदलाऩवैगळिलिरुन्दु इल्लामैयॆऩ्ब तिऩाल् इदु इल्लै इदु इल्लैयॆऩ्ऱु मऱुत्तल् न्यायमागुम् ऎल्ला कल्बऩैक्कुम् मूलमायिरुप्पदाल् पिरह्मत्तिऱ्को (मऱुत्तल्) न्यायमागादु।
न च अत्र इयमाशङ्का कर्तव्या — कथं हि शास्त्रं स्वयमेव ब्रह्मणो रूपद्वयं दर्शयित्वा, स्वयमेव पुनः प्रतिषेधति — ‘प्रक्षालनाद्धि पङ्कस्य दूरादस्पर्शनं वरम्’ इति — यतः नेदं शास्त्रं प्रतिपाद्यत्वेन ब्रह्मणो रूपद्वयं निर्दिशति, लोकप्रसिद्धं तु इदं रूपद्वयं ब्रह्मणि कल्पितं परामृशति प्रतिषेध्यत्वाय शुद्धब्रह्मस्वरूपप्रतिपादनाय च — इति निरवद्यम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सास्तिरम् ताऩागवे पिरह्मत्तिऩुडैय इरण्डु रूबत्तैक्काट्टिविट्टु, ताऩे मऱुबडियुम् ऎप्पडि मऱुक्कुम्, सेऱ्ऱै अलम्बुवदैविड तॊडामलि रुप्पदु मिगवुम् सिऱन्ददु ऎऩ्ऱबडि, ऎऩ्ऱ इन्द सङ्गै इङ्गे सॆय्यक्कूडादु। एऩॆऩ्ऱाल् इन्द सास्तिरम् पिरह्मत्तिऱ्कु इरण्डुरूबमुण्डॆऩ्ऱु पिरदिबादिक्क वेण्डिय विषयमागच् चॊल्लविल्लै। इन्द इरण्डु रूबमुम् उलगत्तिलेये पिरसित्तम्। ’ पिरह्मत्तिल् कल्बिदमायिरुक्कुम् अदै मऱुप्पदऱ्कागवुम्, सुत्तमाऩ पिरह्मस्वरूबत्तै पिरदिबादऩम् सॆय्वदऱ्कागवुम्, ऎडुत्तुच् चॊल्गिऱदु, ऎऩ्ऱु तोषमऱ्ऱदु।
द्वौ च एतौ प्रतिषेधौ यथासंख्यन्यायेन द्वे अपि मूर्तामूर्ते प्रतिषेधतः। यद्वा पूर्वः प्रतिषेधो भूतराशिं प्रतिषेधति, उत्तरो वासनाराशिम्। अथवा ‘नेति नेति’ (बृ. उ. २। ३। ६) इति वीप्सा इयम् — ‘इति’ इति यावत्किञ्चित् उत्प्रेक्ष्यते, तत्सर्वं न भवतीत्यर्थः — परिगणितप्रतिषेधे हि क्रियमाणे, यदि नैतद्ब्रह्म, किमन्यद्ब्रह्म भवेदिति जिज्ञासा स्यात्। वीप्सायां तु सत्यां समस्तस्य विषयजातस्य प्रतिषेधात् अविषयः प्रत्यगात्मा ब्रह्मेति, जिज्ञासा निवर्तते। तस्मात् प्रपञ्चमेव ब्रह्मणि कल्पितं प्रतिषेधति, परिशिनष्टि ब्रह्म — इति निर्णयः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द इरण्डु मऱुत्तल्गळुम् वरिसैप्पडियॆऩ्ऱ नियायत्तिऩाल् मूर्त्तम्, अमूर्त्तम् ऎऩ्ऱ इरण्डैयुम् मऱुक्कुम्। अल्लदु, मुदलिल् उळ्ळदु पूदक्कुवियलै मऱुक्किऱदु, मेलुळ्ळदु वासऩैक् कुवियलै मऱुक्किऱदु, अल्लदु इदु इल्लै, इदु इल्लैयॆऩ्ऱु इव्विदम् तिरुम्बच् चॊल्लियिरुप्पदु, ऎऩ्ऱ कारणत्ताल् “इदु” ऎऩ्ऱु ऎदॆल्लाम् निऩैक्किऱप्पडुगिऱदो अवै यॆल्लाम् “इल्लै” ऎऩ्ऱु अर्त्तम्। कुऱिप्पिट्टु मऱुप्पु सॆय्यप्पट्टाल् “इदु पिरह्मम् इल्लैयाऩाल् वेऱु ऎदु पिरह्मम्” ऎऩ्ऱु अऱिय विरुप्पम् एऱ्पडुम्। तिरुम्बच् चॊल्लिविट्टालो, ऎल्ला विषयक् कूट्टत्तैयुम् मऱुत्तुविट्टबडियाल्, उळ्ळेयुळ्ळ आत्मादाऩ् पिरह्मम्। इदु अऱिविऱ्कु विषयमल्ल ऎऩ्ऱु (अऱिवदाल्) अऱिय विरुप्पम् निव्रुत्तियागिविडुम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगैयाल्, पिरह्मत्तिल् कल्बिदमायुळ्ळ पिरबञ् जत्तै ताऩ् मऱुक्किऱदु। पिरह्मत्तै मीदमाक्कुगिऱदु ऎऩ्ऱु निर्णयम्।
इतश्च एष एव निर्णयः, यतः — ततः प्रतिषेधात् , भूयो ब्रह्म ब्रवीति — ‘अन्यत्परमस्ति’ (बृ. उ. २। ३। ६) इति। अभावावसाने हि प्रतिषेधे क्रियमाणे किमन्यत्परमस्तीति ब्रूयात्। तत्रैषा अक्षरयोजना — ‘नेति नेति’ इति ब्रह्म आदिश्य, तमेव आदेशं पुनर्निर्वक्ति। ‘नेति नेति’ इत्यस्य कोऽर्थः ? न हि एतस्माद्ब्रह्मणो व्यतिरिक्तमस्तीत्यतः ‘नेति नेति’ इत्युच्यते, न पुनः स्वयमेव नास्ति — इत्यर्थः। तच्च दर्शयति — अन्यत्परम् अप्रतिषिद्धं ब्रह्म अस्तीति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदिऩालेयुम् इदु ताऩ् निर्णयम् ; ऎदु ऎऩ्ऱाल् अन्द मऱुत्तलुक्कुप् पिऩ्ऩाल् मऱुबडियुम्। “वेऱु मेलाऩदु इरुक्किऱदु” (पिरुहत्। II;३-४) ऎऩ्ऱु सॊल्गिऱदु। इल्लै ऎऩ्ऱु मुडिवु सॆय्युम् मऱुप्पु सॆय्यप्पट्टाल् वेऱु मेले उण्डु ऎऩ्ऱु ऎदै सॊल्लमुडियुम्?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अङ्गु इप्पडि वार्त्तैगळुक्कु अऩ्वयम्। इदु इल्लै इदु इल्लै ऎऩ्ऱु पिरह्मत्तै उबदेसित्तु विट्टु, मऱुबडियुम् अन्द उबदेसत्तैये विळक्कुगिऱदु। इदु इल्लै इदु इल्लै ऎऩ्बदऱ्कु ऎऩ्ऩ अर्त्तम्? इन्द पिरह्मत्तैत्तविर वेऱु ऎदुवुम् किडैयादु ऎऩ्बदऱ्काग इदु इल्लै इदु इल्लै ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु; ताऩे किडैयादु ऎऩ्ऱु अर्त्त मिल्लै। अदैये काट्टुगिऱार्। “वेऱाग मेलाग, मऱुक्कप् पडाददाग, पिरह्मम् इरुक्किऱदु” ऎऩ्ऱु।
यदा पुनरेवमक्षराणि योज्यन्ते — न हि, एतस्मात् ‘इति न’ ‘इति न’ इति प्रपञ्चप्रतिषेधरूपात् आदेशनात् , अन्यत्परमादेशनं ब्रह्मणः अस्तीति — तदा, ‘ततो ब्रवीति च भूयः’ इत्येतत् नामधेयविषयं योजयितव्यम् — ‘अथ नामधेयं सत्यस्य सत्यमिति प्राणा वै सत्यं तेषामेष सत्यम्’ (बृ. उ. २। १। २०) इति हि ब्रवीति — इति। तच्च ब्रह्मावसाने प्रतिषेधे समञ्जसं भवति। अभावावसाने तु प्रतिषेधे, किम् ‘सत्यस्य सत्यम्’ इत्युच्येत ? तस्माद्ब्रह्मावसानः अयं प्रतिषेधः, नाभावावसानः — इत्यध्यवस्यामः ॥ २२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎप्पॊऴुदु “इदु इल्लै इदु इल्लैयॆऩ्गिऱ इदैत्तविर, वेऱु इल्लै। पिरबञ्जत्तै मऱुक्किऱ मुऱैयायुळ्ळ उबदेसत्तैत्तविर, पिरह्म विषयमाग, वेऱु मेलाऩ उबदेसम् किडैयादु”ऎऩ्ऱु वार्त्तै कळै सेर्प्पदाऩाल्, अप्पॊऴुदु “पिऩ्ऩालुम् मऱु पडियुम् सॊल्गिऱदु” ऎऩ्बदु पॆयरै विषयमायुळ्ळ तॆऩ्ऱु सेर्त्तुक्कॊळ्ळ वेण्डुम्। पिऱगु नामदेयम् “सत्यत्तिऱ्कुम् सत्यम् ऎऩ्ऱु; पिराणऩ्गळो सत्यम्, इदु अवैगळुक्कुम् सत्यम्” (पिरुहत्।II;१-२०) ऎऩ्ऱु अल्लवा सॊल्गिऱदु ऎऩ्ऱु अदुवुम् पिरह्मत्तै मुडिविलुळ्ळ मऱुप्पिल् उसिदमाय् इरुक्कुम्। ऒऩ्ऱु मिल् लाददैये मुडिवायुळ्ळदाग मऱुप्पु इरुन्ददेयाऩाल्, सत्यत्तिऱ्कु सत्यम् ऎऩ्ऱु ऎदु सॊल्लप्पड मुडियुम्?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगैयाल् इन्द मऱुप्पु, पिरह्मत्तै मुडिविलु टैयदु, इल्लामैयै मुडिविलुडैयदल्ल, ऎऩ्ऱु तीर्माऩिक्किऱोम्।
तदव्यक्तमाह हि ॥ २३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तदव्यक्तमाह हि ॥ २३ ॥
यत्तत् प्रतिषिद्धात्प्रपञ्चजातादन्यत् परं ब्रह्म, तदस्ति चेत् , कस्मान्न गृह्यत इति, उच्यते — तत् अव्यक्तमनिन्द्रियग्राह्यम् , सर्वदृश्यसाक्षित्वात्। आह हि एवं श्रुतिः — ‘न चक्षुषा गृह्यते नापि वाचा नान्यैर्देवैस्तपसा कर्मणा वा’ (मु. उ. ३। १। ८) ‘स एष नेति नेत्यात्माऽगृह्यो न हि गृह्यते’ (बृ. उ. ३। ९। २६) ‘यत्तदद्रेश्यमग्राह्यम्’ (मु. उ. १। १। ६) ‘यदा ह्येवैष एतस्मिन्नदृश्येऽनात्म्येऽनिरुक्तेऽनिलयने’ (तै. उ. २। ७। १) इत्याद्या। स्मृतिरपि — ‘अव्यक्तोऽयमचिन्त्योऽयमविकार्योऽयमुच्यते’ (भ. गी. २। २५) इत्याद्या ॥ २३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मऱुक्कप्पट्ट पिरबञ्जक् कूट्टत्तिऱ्कु वेऱाग मेलाग पिरह्मम् ऎदुवो, अदु इरुक्कुमेयाऩाल् ऎऩ्ऩ कारणत्तिऩाल् अऱियप्पडविल्लै? ऎऩ्ऱाल् सॊल्लप्पडुगिऱदु; “अदु अव्यक्तम्”, इन्दिरियङ्गळाल् किरहिक्कत्तक्कदिल्लै, पार्क्कप्पडुम् ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् साक्षियायिरुप्पदाल्। इप्पडिये सुरुदि सॊल्गिऱदल् लवा? “कण्णिऩाल् किरहिक्कप्पडुवदिल्लै। वाक्किऩा लुम् इल्लै, मऱ्ऱ इन्दिरियङ्गळिऩालुमो, तबसिऩा लो, कर्माविऩालो इल्लै”(मुण्डग।III;१-८): “अन्द इन्द आत्मा इदु इल्लै, इदु इल्लै; किरहिक्क मुडियादवर्; किरहिक्कप्पडुवदिल्लैयल्लवा?” (पिरुहत्।III;९-२६); “ऎन्द अदु पार्क्क मुडियाददु, किरहिक्कमुडियादादु”(मुण्डग।१;१-६),“ऎप्पॊऴुदु इवऩ् पार्क्क मुडियाददाय्, वडिवमिल्लाददाय्, ऎडुत्तुच्चॊल्ल मुडियाददाय्, इरुप्पिडमिल्लाददाय्, इरुक्कुम् इदिल्” (तैत्तिरीय।II;७-१) ऎऩ्बदु मुदलियदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“इदु वियक्तमिल्लाददु, इदु निऩैक्कमुडियाददु; इदु माऱुदलडैयाददु, ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु” (कीदै।II;२५) ऎऩ्बदु मुदलिय स्मिरुदियुम् सॊल्गिऱदु।
अपि च संराधने प्रत्यक्षानुमानाभ्याम् ॥ २४ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अबि स सम्रादऩे प्रत्यक्षाऩुमाऩाप्याम् ॥ २४ ॥
अपि च एनमात्मानं निरस्तसमस्तप्रपञ्चमव्यक्तं संराधनकाले पश्यन्ति योगिनः। संराधनं च भक्तिध्यानप्रणिधानाद्यनुष्ठानम्। कथं पुनरवगम्यते — संराधनकाले पश्यन्तीति ? प्रत्यक्षानुमानाभ्याम् , श्रुतिस्मृतिभ्यामित्यर्थः। तथा हि श्रुतिः — ‘पराञ्चि खानि व्यतृणत्स्वयंभूस्तस्मात्पराङ् पश्यति नान्तरात्मन्। कश्चिद्धीरः प्रत्यगात्मानमैक्षदावृत्तचक्षुरमृतत्वमिच्छन्’ (क. उ. २। १। १) इति, ‘ज्ञानप्रसादेन विशुद्धसत्त्वस्ततस्तु तं पश्यते निष्कलं ध्यायमानः’ (मु. उ. ३। १। ८) इति चैवमाद्या। स्मृतिरपि — ‘यं विनिद्रा जितश्वासाः सन्तुष्टाः संयतेन्द्रियाः। ज्योतिः पश्यन्ति युञ्जानास्तस्मै योगात्मने नमः॥’ (म. भा. १२। ४७। ५४) ‘योगिनस्तं प्रपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम्’ (म. भा. ५। ४६। १) इति चैवमाद्या ॥ २४ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् समस्त पिरबञ्जमुम् विलगिऩदाऩ अव्यक्तमायुळ्ळ आत्मावागिय इवरै “सम्रादऩत् तिलुम्गूड” योगिगळ् पार्क्किऱार्गळ्। “सम्रादऩम्” ऎऩ्बदु पक्ति, तियाऩम्, आत्माविल् निलैक्कच् चॆय्दल्, मुदलियदै अऩुष्टिप्पदु। सम्रादऩ समयत्तिल् पार्क्किऱार्गळ् ऎऩ्ऱु ऎप्पडि तॆरिगिऱदु? “पिरत्यक्ष- अऩुमाऩङ्गळिलिरुन्दु”, सुरुदि स्मिरुदिगळिलिरुन्दु ऎऩ्ऱु अर्त्तम्। अप्पडिये सुरुदि “स्वयम्बुवाऩवर् इन्दिरियङ्गळै वॆळिनोक्कुळ्ळवैगळाग हिंसित्तु विट्टार्; आगैयाल् वॆळियिल् पार्क्किऱाऩ्। उळ्ळे आत्मावै पार्क्कविल्लै यारो ऒरु तीरऩ् (पुत्तिसालि) मरणमऱ्ऱ तऩ्मैयै विरुम्बि कण्णै (पुलऩ् कळै)त् तिरुप्पि उळ्ळेयुळ्ळ आत्मावैप् पार्क्किऱाऩ्” (कडIV;१) ऎऩ्ऱु, “कर्मयोगत्ताल् पुत्ति सुत्तमागि निर्मलमाऩ अन्दक् करणत्ताल् तियाऩम् सॆय्गिऱवऩाय् अवयवमऱ्ऱ अदैप्पार्क्किऱाऩ्” (मुण्डग।III;१-८) ऎऩ्ऱुम् इदु मुदलाऩदुम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
स्मिरुदियुम् “तूक्कमऱ्ऱु मूच्चैयडक्कि, सन्दोष मुळ्ळवर्गळाग, इन्दिरियङ्गळै नऩ्गु अडक्किऩवर्ग ळाग मऩसै ऒरुमैप्पडुत्तुगिऱवर्गळ् ऎन्द ज्योदिस् सै पार्क्किऱार्गळो, अन्द योगस्वरूबमायिरुप्पव रुक्कु नमस्कारम्”।“पगवाऩाय् सनादऩरायिरुक्कुम् अवरै योगिगळ् नऩ्गु पार्क्किऱार्गळ्” ऎऩ्बदु मुदलाऩदु।
ननु संराध्यसंराधकभावाभ्युपगमात्परेतरात्मनोरन्यत्वं स्यादिति; नेत्युच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सम्रादिक्कप्पडुबवर् सम्रादिक्किऱवर्, उण्डॆऩ्ऱु ऒप्पुक्कॊळ्वदिलिरुन्दु परमात्मा मऱ्ऱ आत्मा (जीवऩ्) इवर्गळुक्कुळ् वेऱायिरुक्कुम् तऩ्मै एऱ्पडुगिऱ तल्लवा? ऎऩ्ऱाल्, इल्लैयॆऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु।
प्रकाशादिवच्चावैशेष्यं प्रकाशश्च कर्मण्यभ्यासात् ॥ २५ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
प्रगासादिवच्चावैसेष्यम् प्रगासच्च कर्मण्यप्या सात् ॥ २५ ॥
यथा प्रकाशाकाशसवितृप्रभृतयः अङ्गुलिकरकोदकप्रभृतिषु कर्मसु उपाधिभूतेषु सविशेषा इवावभासन्ते, न च स्वाभाविकीमविशेषात्मतां जहति; एवमुपाधिनिमित्त एवायमात्मभेदः, स्वतस्तु ऐकात्म्यमेव। तथा हि वेदान्तेषु अभ्यासेन असकृत् जीवप्राज्ञयोरभेदः प्रतिपाद्यते ॥ २५ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिरगासम्, आगासम्, सूर्यऩ् मुदलियवैगळ् “कर्माविल्” उबादिगळायिरुक्किऱ विरल्, कुडम्, जलम् मुदलियवैगळिल् विसेषमुळ्ळवैबोल तोऩ्ऱु किऩ्ऱऩ; आऩाल् स्वबावमायुळ्ळ विसेषमऱ्ऱ तऩ्मैयै विडुवदु इल्लै। अव्विदमे, उबादिगळिऩ् निमित्तमागत्ताऩ् आत्माविल् वेऱ्ऱुमै ; तऩ् निलैयिलो ऒरे आत्मावायिरुक्कुम् तऩ्मैदाऩ्। अप्पडिये “अप्पियासत्तिऩाल्”, अडिक्कडि, उबनिषत्तु कळिल् जीवऩुक्कुम्, परमात्माविऱ्कुम् वेऱ्ऱुमैयिल् लादददु ऎडुत्तुच्चॊल्लप्पडुगिऱदु।
अतोऽनन्तेन तथा हि लिङ्गम् ॥ २६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अदोअऩन्देन तदा२हि लिङ्गम् ॥ २६ ॥
अतश्च स्वाभाविकत्वादभेदस्य, अविद्याकृतत्वाच्च भेदस्य, विद्यया अविद्यां विधूय जीवः परेण अनन्तेन प्राज्ञेन आत्मना एकतां गच्छति। तथा हि लिङ्गम् — ‘स यो ह वै तत्परमं ब्रह्म वेद ब्रह्मैव भवति’ (मु. उ. ३। २। ९) ‘ब्रह्मैव सन्ब्रह्माप्येति’ (बृ. उ. ४। ४। ६) इत्यादि ॥ २६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“आगैयाल्”, वेऱ्ऱुमैयिल्लाददु स्वबावमाय् इरुप्पदिऩालुम्, वेऱ्ऱुमै अवित्यैयिऩाल् एऱ्पट्टिरुप्पदिऩालुम् वित्यैयिऩाल् अवित्यैयै उदऱिविट्टु जीवऩ् मेलाऩ “ऎल्लैयऱ्ऱ” ञाऩस्वरू पऩाऩ आत्मावुडऩ् ऒऩ्ऱायिरुक्कुम् तऩ्मैयै अडै किऱाऩ् “अप्पडिये लिङ्गम्” “ऎवऩ्” अन्द मेलाऩ पिरह्मत्तै अऱिगिऱाऩो, अवऩ् पिरह्ममागवे आगिविडुगिऱाऩ्” (मुण्डग। III ; २-९), “पिरह्ममागवे इरुक्किऱवऩ् पिरह्मत्तै अडैगिऱाऩ्” (पिरुहत्। IV;४-६) ऎऩ्बदु मुदलियदु।
उभयव्यपदेशात्त्वहिकुण्डलवत् ॥ २७ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
उबयव्यबदेसात्त्वहिगुण्डलवत् ॥ २७ ॥
तस्मिन्नेव संराध्यसंराधकभावे मतान्तरमुपन्यस्यति, स्वमतविशुद्धये। क्वचित् जीवप्राज्ञयोर्भेदो व्यपदिश्यते — ‘ततस्तु तं पश्यते निष्कलं ध्यायमानः’ (मु. उ. ३। १। ८) इति ध्यातृध्यातव्यत्वेन द्रष्टृद्रष्टव्यत्वेन च । ‘परात्परं पुरुषमुपैति दिव्यम्’ (मु. उ. ३। २। ८) इति गन्तृगन्तव्यत्वेन। ‘यः सर्वाणि भूतान्यन्तरो यमयति’ इति नियन्तृनियन्तव्यत्वेन च ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सम्रादिक्कत्तक्कदु, सम्रादिक्किऱवऩ्, ऎऩ्ऱ तऩ्मैयाऩ अव्विषयत्तिलेये वेऱुळ्ळ अबिप्पिरा यत्तैच् चॊल्गिऱार्। तऩ् अबिप्पिरायत्तै तॆळिवु पडुत्तुवदऱ्काग।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सिलविडङ्गळिल् जीवऩुक्कुम्, परमात्माविऱ्कुम् पेदम् सॊल्लप्पडुगिऱदु। “पिऱगु अवऩ् तियाऩम् सॆय्गिऱवऩाय् इरुन्दु कॊण्डु, अवयवमऱ्ऱ अवरैप् पार्क्किऱाऩ्” (मुण्डग।III;१-८) ऎऩ्ऱु तियाऩम् सॆय्गिऱवऩ्, तियाऩम् सॆय्यप्पडुवदु ऎऩ्ऱुम्, पार्क्किऱवऩ् पार्क्कप्पडुवदु ऎऩ्ऱुम्; “मेलाऩदिऱ्कुम् मेलाऩ तिव्यमाऩ (स्वयम् पिरगासमाऩ) पुरुषऩै अडैगिऱाऩ्” (मुण्डग।I११;२-८) ऎऩ्ऱु अडैगिऱवऩ्, अडैयप्पडुवदु ऎऩ्ऱुम्, “ऎवर् ऎल्ला पिराणिगळैयुम् उळ्ळेयिरुन्दुगॊण्डु नियमऩम् सॆय्गिऱारो’ (पिरुहत्।III;७-१५) ऎऩ्ऱु नियमऩम् सॆय्गिऱवर्, नियमऩम् सॆय्यप्पडुवदु ऎऩ्ऱुम्।
क्वचित्तु तयोरेवाभेदो व्यपदिश्यते — ‘तत्त्वमसि’ (छा. उ. ६। ८। ७) ‘अहं ब्रह्मास्मि’ (बृ. उ. १। ४। १०) ‘एष त आत्मा सर्वान्तरः’ (बृ. उ. ३। ४। १) ‘एष त आत्मान्तर्याम्यमृतः’ (बृ. उ. ३। ७। ३) इति। तत्रैवमुभयव्यपदेशे सति, यद्यभेद एव एकान्ततो गृह्येत, भेदव्यपदेशो निरालम्बन एव स्यात्। अत उभयव्यपदेशदर्शनात् अहिकुण्डलवदत्र तत्त्वं भवितुमर्हति — यथा अहिरित्यभेदः, कुण्डलाभोगप्रांशुत्वादीनीति च भेदः, एवमिहापीति ॥ २७ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सिलविडङ्गळिलो, अवैयिरण्डुक्कुमे अबेदमे सॊल्लप्पडुगिऱदु। ‘नी अदाग इरुक्किऱाय्’ (सान्।VI;८-७), “नाऩ् पिरह्ममाग इरुक्किऱेऩ्” (पिरुहत्। १;४-१०), ऎल्लावऱ्ऱिलुम् उळ्ळेयुळ्ळ इवर् उऩ् आत्मा, (पिरुहत्।III;४-१), “उळ्ळिरुन्दु एवुगिऱवराय् मरण मऱ् ऱवरायुळ्ळ इवर् उऩ् आत्मा” (पिरुहत्।III;७-३) ऎऩ्ऱु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्विदम् अङ्गु इरण्डु विदमायुम् कुऱिप्पिडप् पट्टिरुक्कैयिल्, अबेदम्, मात्तिरम् पूरावुम् किरहिक् कप्पट्टदेयाऩाल्, पेदत्तैक् कुऱिप्पिट्टदु। आलम्बऩ मऩ्ऩियिल् पोय्विडुम्। आगैयाल्, इरण्डु विद कुऱिप्पिडलुम् इरुप्पदागक् काणुवदाल्, “पाम्बु वट्टम् पोल” इङ्गु तत्वम् इरुप्पदु न्यायम्, ऎप्पडि “पाम्बु” ऎऩ्ऱु अबेदम्, आऩाल् वट्टमायिरुप्पदु, वळैन्दिरुप्पदु, नीळमाग इरुप्पदु मुदलियदु ऎऩ्ऱु पेदम् इरुक्कुमो, अव्विदमे इङ्गेयुम् ऎऩ्ऱु।
प्रकाशाश्रयवद्वा तेजस्त्वात् ॥ २८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
प्रगासाच्रयवत्वा तेजस्त्वात् ॥ २८ ॥
अथवा प्रकाशाश्रयवदेतत्प्रतिपत्तव्यम् — यथा प्रकाशः सावित्रः तदाश्रयश्च सविता नात्यन्तभिन्नौ, उभयोरपि तेजस्त्वाविशेषात्; अथ च भेदव्यपदेशभाजौ भवतः — एवमिहापीति ॥ २८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अल्लदु, पिरगासत्तिऩ् आसिरयम्बोल इदु अऱियप्पड वेण्डुम्। सूर्यऩुडैय पिरगासम्, अदऩ् आसिरयमाऩ सूर्यऩ्, ऎऩ्ऱ इरण्डुम्, इरण्डिऱ्कुम् तेजसायिरुक्कुम् तऩ्मैयिल् वित्तियासमिल्लाद तिऩाल्, पूरावुम् वॆव्वेऱु ऎऩ्ऱु ऎप्पडि इल्लैयो, पेदमागक् कुऱिप्पिडप्पट्टु इरुक्कुम् तऩ्मैयुडऩुम्, ऎप्पडि इरुक्किऱदो, अप्पडिये इङ्गेयुम् ऎऩ्ऱु।
पूर्ववद्वा ॥ २९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पूर्ववत्३वा ॥ २९ ॥
यथा वा पूर्वमुपन्यस्तम् — ‘प्रकाशादिवच्चावैशेष्यम्’ इति, तथैव एतद्भवितुमर्हति। तथा हि अविद्याकृतत्वाद्बन्धस्य विद्यया मोक्ष उपपद्यते। यदि पुनः परमार्थत एव बद्धः कश्चिदात्मा अहिकुण्डलन्यायेन परस्य आत्मनः संस्थानभूतः, प्रकाशाश्रयन्यायेन च एकदेशभूतोऽभ्युपगम्येत। ततः पारमार्थिकस्य बन्धस्य तिरस्कर्तुमशक्यत्वात् मोक्षशास्त्रवैयर्थ्यं प्रसज्येत। न चात्र उभावपि भेदाभेदौ श्रुतिः तुल्यवद्व्यपदिशति। अभेदमेव हि प्रतिपाद्यत्वेन निर्दिशति, भेदं तु पूर्वप्रसिद्धमेवानुवदति अर्थान्तरविवक्षया। तस्मात्प्रकाशादिवच्चावैशेष्यमित्येष एव सिद्धान्तः ॥ २९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अल्लदु, “मुऩ् सॊऩ्ऩदु”, “पिरगासम् मुदलि यदैप् पोलवे वेऱ्ऱुमैयिल्लै” ऎऩ्ऱु अव्विदमे इदु इरुक्कलाम्। अप्पडियाऩाल्दाऩ्, पन्दम् अवित्यै यिऩाल् एऱ्पट्टिरुप्पदिऩाल् वित्यैयिऩाल् मोक्षम् न्यायमागुम्। पाम्बुवट्ट नियायप्पडिक्कु परमात्माविऩ् ऒरु निलैयागवो पिरगास आसिरय नियायप्पडिक्कु ऒरु अंसमागवो, उळ्ळ ऒरु आत्मा वास्तवमागवे पन्दत्तिऱ्कु उळ्बट्टवऩॆऩ्ऱु ऒप्पुक्कॊळ्गिऱ पक्षत्तिल्, अप्पॊऴुदु वास्तवमायिरुक्कुम्, पन्दत्तै पोक्कडिक्क मुडियाददिऩाल्, मोक्ष सास्तिरत्तिऱ्कु पिरयोजऩमऱ्ऱ तऩ्मै एऱ्पट्टुविडुम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्, पेदम्, अबेदम् इरण्डैयुम् समाऩमाग इङ्गु सुरुदि कुऱिप्पिडवुमिल्लै। अबेदत् तैत् ताऩ् ऎडुत्तुच् चॊल्ल वेण्डियदाग कुऱिप्पिडुगिऱदु; पेदत्तैयो, मुऩ्ऩालेये एऱ्पट्टि रुप्पदै, वेऱु तात्पर्यम् सॊल्लुम् विरुप्पत्तिऩाल्, अऩुवादम् सॆय्गिऱदु। आगैयाल् “पिरगासम् मुदलियदैप् पोलवे वेऱ्ऱुमैयिल्लै” ऎऩ्ऱु इदुदाऩ् सित्तान्दम्।
प्रतिषेधाच्च ॥ ३० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
प्रदिषेदाच्च ॥ ३० ॥
इतश्च एष एव सिद्धान्तः, यत्कारणं परस्मादात्मनोऽन्यं चेतनं प्रतिषेधति शास्त्रम् — ‘नान्योऽतोऽस्ति द्रष्टा’ (बृ. उ. ३। ७। २३) इत्येवमादि । ‘अथात आदेशो नेति नेति’ (बृ. उ. २। ३। ६) ‘तदेतद्ब्रह्मापूर्वमनपरमनन्तरमबाह्यम्’ (बृ. उ. २। ५। १९) इति च ब्रह्मव्यतिरिक्तप्रपञ्चनिराकरणात् ब्रह्ममात्रपरिशेषाच्च एष एव सिद्धान्त इति गम्यते ॥ ३० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदिऩालेयुम् इदु ताऩ् सित्तान्दम्। ऎदिऩालॆऩ्ऱाल् परमात्माविऱ्कु वेऱाग सेदऩऩैत् तडुक्किऱदु। सास्तिरम् - “इदैत्तविर वेऱु पार्क्किऱवऩ् किडैयादु” (पिरुहत्।III;७-२३) ऎऩ्बदु मुदलियदु। “पिऱगु आगैयाल् इदु इल्लै इदु इल्लै ऎऩ्ऱु उबदेसम्” (पिरुहत्।II;३-६), “अन्द इन्द पिरह्मम् मुऩ्ऩिल्लाददु, पिऩ्ऩिल्लाददु, उळ् इल्लाददु, वॆळि इल्लाददु” (पिरुहत्।II;५-१९), ऎऩ्ऱुम् पिरह्मत्तैत् तविर वेऱाग पिरबञ्जत्तै निरागरणम् सॆय्वदालुम्, पिरह्मम् मात्तिरम् मिञ्जुवदिऩालुम् इदु ताऩ् सित्तान्दम् ऎऩ्ऱु अऱियप्पडुगिऱदु।