न वायुक्रिये पृथगुपदेशात् ॥ ९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
न वायुक्रिये प्रुदगुबदेसात् ॥ ९ ॥
वायुर्वाऽक्षक्रिया वाऽन्यो वा प्राणः श्रुतितोऽनिलः ॥
सामान्येन्द्रियवृत्तिर्वा साङ्ख्यैरेवमुदीरणात् ॥ ९ ॥
भाति प्राणो वायुनेति भेदोक्तेरेकताश्रुतिः ॥
वायुजत्वेन सामन्यवृत्तिर्नाक्षेष्वतोऽन्यता ॥ १० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
–वैयासिक-न्यायमाला
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिराणऩ् ऎऩ्बदु वायुवेदाऩा? अल्लदु इन्दिरि यङ्गळिऩ् सेष्टैया? अल्लदु वेऱु एदेऩुमा? सुरुदि वाक्कियत्तिऩाल्, वायु ताऩ् अल्लदु साङ्गियर् इव्विदम् सॊल्वदाल्, इन्दिरियङ्गळुडैय पॊदुवाऩ सॆय्गै यायिरुक्कलाम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“पिराणऩ् वायुविऩाल् पिरगासिक्किऱदु" ऎऩ्ऱु वेऱुबडुत्तिच् चॊल्लियिरुप्पदाल्, ऒऩ्ऱागच् चॊल्लुम् सुरुदि वायुवि लिरुन्दु उण्डागुम् तऩ्मैयाल् (ऎऩ्ऱु वैत्तुक् कॊळ्ळ वेण्डुम्)। इन्दिरियङ्गळिडत्तिल् पॊदुवाऩ सॆयल् किडैयादु। आगैयाल् वेऱु ताऩ्।
स पुनर्मुख्यः प्राणः किंस्वरूप इति इदानीं जिज्ञास्यते। तत्र प्राप्तं तावत् — श्रुतेः वायुः प्राण इति। एवं हि श्रूयते — ‘यः प्राणः स वायुः स एष वायुः पञ्चविधः प्राणोऽपानो व्यान उदानः समानः’ इति। अथवा तन्त्रान्तरीयाभिप्रायात् समस्तकरणवृत्तिः प्राण इति प्राप्तम्; एवं हि तन्त्रान्तरीया आचक्षते — ‘सामान्या करणवृत्तिः प्राणाद्या वायवः पञ्च’ इति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(पुल्लाङ्गुऴलिऩ् ओट्टैक्कुळ् इरुक्कुम् वायु पोल् मुगत्तिऱ्कुळ् इरुक्कुम् वायुदाऩ् पिराणऩा, अल्लदु ऎल्ला इन्दिरियङ्गळुक्कुम् पॊदुवाऩ सॆयल्दाऩ् पिराणऩ् ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदा, अल्लदु पिराणऩ् तऩिप्पट्टदाऩ वस्तुवा ऎऩ्ऱु सन्देहम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पूर्वबक्षम्: पिराणऩ् वेऱाऩ तत्वमल्ल। सुरुदियिल् ‘पिराणऩ् ऎऩ्बदु वायुदाऩ्’ ऎऩ्ऱु सॊल्लि यिरुप्पदाल् मुगत्तिऱ्कुळ् उळ्ळ वायुदाऩ् पिराणऩ् ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु। अल्लदु इन्दिरियङ्गळिऩ् पॊदुवाऩ सॆयल् ताऩ् पिराणऩ्। ऒव्वॊरु पक्षिक्कुम् तऩित्तऩियाऩ सॆयल् इरुन्द पोदिलुम् अनेगम् पक्षिगळ् वेडऩुडैय वलैयिल् अगप्पट्टिरुक्कुम् पोदु ऎल्ला पक्षिगळुम् सेर्न्दु वलैयै असैत्तु मेले तूक्किच् चॆल्गिऱदु। इङ्गु वलैयैयसैप्पदु ऎऩ्बदु ऎल्ला पक्षिगळुक्कुम् पॊदुवाऩ सॆयल्। इदे पोल ऒव्वॊरु इन्दिरियत्तिऱ्कुम् तऩित्तऩियाऩ सॆयल् इरुन्द पोदिलुम् ऎल्ला इन्दिरियङ्गळुम् सेर्न्दु सरीरत्तै असैक्किऱदु। इदुदाऩ् पिराणऩ् ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सित्तान्दम्: पिराणऩ् वायुविऩाल् तऩ् कारियत्तैच् चॆय्यत् तिऱमैयुळ्ळदाग आगिऱदु ऎऩ्ऱु सुरुदि कूऱुवदाल् उदवि सॆय्युम् वायुवुम् उदवियैप् पॆऱुम् पिराणऩुम् वॆव्वेऱु वस्तुवे तविर वायुवुम्, पिराणऩुम् ऒरे तत्वमल्ल। तऩक्के ताऩ् उदवि सॆय्यमुडियादल्लवा! कारणमाऩ वायुवैयुम्, कारियमाऩ पिराणऩैयुम् ऒऩ्ऱागक् कल्बित्तु वायुवे पिराणऩ् ऎऩ्ऱु सुरुदि कूऱुगिऱदु। आगैयाल् वायुवे पिराणऩ् ऎऩ्ऱ पक्षम् सरियल्ल। इन्दिरियङ्गळिऩ् पॊदुच्चॆयल् पिराणऩ् ऎऩ्बदुम् सरियल्ल। कण्, कादु मुदलाऩ इन्दिरियङ्गळुक्कु पार्प्पदु केट्पदु मुदलाऩ तऩित्तऩियाऩ सॆयल्गळैत्तविर ऎल्ला इन्दिरियङ् गळुक्कुम् पॊदुवाऩ तेहम् असैवदऱ्कु अऩुगूल माऩ सॆयल् ऒऩ्ऱुमिल्लै। पार्प्पदु, केट्पदु मुदलियवै ऒव्वॊऩ्ऱुक्कुम् तऩिप्पट्ट सॆयल्गळ्। इवैगळ् तेहम् असैवदऱ्कु अऩुगूलमुमिल्लै। पक्षिगळिऩ् ऒरे विदमाऩ असैवुगळ् वलै असैवदऱ्कु अऩुगूलमाग उळ्ळऩ। आगैयाल् पिराणऩ् तऩियाऩ तत्वमे ऎऩ्बदु सित्तान्दम्)।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्द मुक्कियप् पिराणऩ् ऎऩ्ऩ स्वरूबत् तैयुडैयदु ऎऩ्ऱु इप्पॊऴुदु विसारिक्कप्पडुगिऱदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पूर्वबक्षम्: अङ्गु सुरुदियिलिरुन्दु पिराणऩ् वायु ऎऩ्ऱु एऱ्पडुगिऱदु। “ऎदु पिराणऩो अदु वायु। अन्द इन्द वायु पिराणऩ्, अबाऩऩ्, वियाऩऩ्, उदाऩऩ्, समाऩऩ् ऎऩ्ऱु ऐन्दु विदम्” ऎऩ्ऱल्लवा सॊल्लप्पडुगिऱदु! अल्लदु वेऱु सास्तिरङ्गळिऩ् अबिप्पिरायप्पडि ऎल्ला इन्दिरियङ्गळुडैय पॊदुवाऩ सॆयल् पिराणऩ् ऎऩ्ऱु एऱ्पडुगिऱदु। इव्विदमल्लवा वेऱु सास्तिरगारर्गळ् सॊल्लुगिऱार्गळ्,“पॊदु वायुळ्ळ इन्दिरियङ्गळिऩ् सॆयल्बिराणऩ् मुदलाऩ ऐन्दु वायुक्कळ्” ऎऩ्ऱु।
अत्रोच्यते — न वायुः प्राणः, नापि करणव्यापारः। कुतः ? पृथगुपदेशात्। वायोस्तावत् प्राणस्य पृथगुपदेशो भवति — ‘प्राण एव ब्रह्मणश्चतुर्थः पादः स वायुना ज्योतिषा भाति च तपति च’ (छा. उ. ३। १८। ४) इति। न हि वायुरेव सन् वायोः पृथगुपदिश्येत। तथा करणवृत्तेरपि पृथगुपदेशो भवति, वागादीनि करणान्यनुक्रम्य तत्र तत्र पृथक्प्राणस्यानुक्रमणात् , वृत्तिवृत्तिमतोश्चाभेदात्। न हि करणव्यापार एव सन् करणेभ्यः पृथगुपदिश्येत। तथा ‘एतस्माज्जायते प्राणो मनः सर्वेन्द्रियाणि च। खं वायुः’ (मु. उ. २। १। ३) इत्येवमादयोऽपि वायोः करणेभ्यश्च प्राणस्य पृथगुपदेशा अनुसर्तव्याः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सित्तान्दम्: इङ्गु सॊल्गिऱोम्; पिराणऩ् वायु अल्ल, इन्दिरियङ्गळुडैय सॆयलुम् अल्ल, एऩ्? वेऱाग उबदेसित्तिरुप्पदाल्, वायुवैक्काट्टिलुम् वेऱाग पिराणऩुक्कु उबदेसम् इरुक्किऱदु। “पिराणऩ् ताऩ् पिरह्मत्तिऩ् नाऩ्गावदु पादम् ; अदु वायुवागिऱ ज्योदियिऩाल् पिरगासिक्किऱदु तबिक्किऱदु” (सान्।III;१८-४) ऎऩ्ऱु, वायुवागवे इरुप्पदु वायुवुक्कु वेऱाग उबदेसिक्कप्पडादु अल्लवा?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्पडिये इन्दिरियङ्गळुडैय विरुत्तिक्कुम् वेऱाग उबदेसम् इरुक्किऱदु। वाक्कु मुदलाऩ इन्दिरि यङ्गळै आरम्बित्तु अङ्गङ्गु वेऱाग पिराणऩैच् चॊल्लियिरुप्पदाल् विरुत्तिक्कुम् विरुत्तियैयुडैय तिऱ्कुम् पेदमिल्लाददिऩालुम्। इन्दिरियङ्गळिऩ् वियाबारमागवे इरुप्पदु इन्दिरियङ्गळुक्कु वेऱाग उबदेसिक्कप्पडादु अल्लवा?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्पडिये, “इदिलिरुन्दु उण्डागिऱदु पिराणऩ्, मऩस्, ऎल्ला इन्दिरियङ्गळुम्, आगासम्, वायु” (मुण्डग।II;१-३) ऎऩ्बदु मुदलाऩ, वायुवुक्कुम्, इन्दिरियङ्गळुक्कुम् वेऱाग पिराणऩुक्कु सॆय्यप् पट्टिरुक्कुम्, उबदेसङ्गळुम् अऩुसरिक्क वेण्डियवै।
न च समस्तानां करणानामेका वृत्तिः सम्भवति, प्रत्येकमेकैकवृत्तित्वात् , समुदायस्य च अकारकत्वात्। ननु पञ्जरचालनन्यायेन एतद्भविष्यति — यथा एकपञ्जरवर्तिन एकादशपक्षिणः प्रत्येकं प्रतिनियतव्यापाराः सन्तः सम्भूय एकं पञ्जरं चालयन्ति, एवमेकशरीरवर्तिन एकादशप्राणाः प्रत्येकं प्रतिनियतवृत्तयः सन्तः सम्भूय एकां प्राणाख्यां वृत्तिं प्रतिलप्स्यन्त इति। नेत्युच्यते — युक्तं तत्र प्रत्येकवृत्तिभिरवान्तरव्यापारैः पञ्जरचालनानुरूपैरेवोपेताः पक्षिणः सम्भूय एकं पञ्जरं चालयेयुरिति, तथा दृष्टत्वात्। इह तु श्रवणाद्यवान्तरव्यापारोपेताः प्राणा न सम्भूय प्राण्युरिति युक्तम् , प्रमाणाभावात् , अत्यन्तविजातीयत्वाच्च श्रवणादिभ्यः प्राणनस्य। तथा प्राणस्य श्रेष्ठत्वाद्युद्घोषणम् , गुणभावोपगमश्च तं प्रति वागादीनाम् , न करणवृत्तिमात्रे प्राणेऽवकल्पते। तस्मादन्यो वायुक्रियाभ्यां प्राणः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्, ऎल्ला करणङ्गळुक्कुम्, ऒरे विरुत्ति सम्बविक्कादु। करणङ्गळुक्कु तऩित्तऩियाग ऒव्वॊरु विरुत्तियिरुप्पदालुम्। समुदायत्तिऱ्कु सॆय्युम् तऩ्मै किडैयाददालुम्, कूट्टै असैक्कुम् नियायप्पडि एऱ्पडलामे? ऒरे कूट्टिलुळ्ळ पदिऩोरु पक्षिगळ्, अददऱ्कुत् तऩित्तऩियाय् एऱ्पट्ट वियाबारङ्गळुडऩ् कूडिऩवैगळाग इरुन्दबोदिलुम्, सेर्न्दुगॊण्डु ऒरु कूट्टै ऎप्पडि असैक्किऩ्ऱऩवो, इव्विदमे ऒरे सरीरत्तिलुळ्ळ पदिऩोरु पिराणऩ्गळ्, अददऱ्कुत् तऩित् तऩियाय् एऱ्पट्ट विरुत्तिगळैयुडैयवैगळाग इरुन्द पोदिलुम्, सेर्न्दु कॊण्डु पिराणऩ् ऎऩ्ऱ ऒरु विरुत्तियैयडैयलामे? ऎऩ्ऱाल्, अप्पडियल्ल ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु। अङ्गे, कूट्टै असैप्पदऱ्कु अऩुगूलमाऩ ऒव्वॊऩ्ऱिलुम् इरुक्किऱ तऩित्तऩि वियाबारङ्गळोडु कूडिऩ पक्षिगळ् ताऩ् ऒऩ्ऱु सेर्न्दु ऒरु कूट्टै असैक्कलाम् ऎऩ्बदु पॊरुत्तम्। अव् विदम् पार्क्कप्पडुवदाल् इङ्गेयो, केट्पदु मुदलाऩ तऩिप्पट्ट वियाबारङ्गळोडु कूडिऩ पिराणऩ्गळ् ऒऩ्ऱु सेर्न्दु पिराण वियाबारत्तै सॆय्युम्। अदावदु मूच्चुविडुमॆऩ्बदु पॊरुत्तमिल्लै। पिरमाणमिल्लाद तिऩाल्; मूच्चुविडुदल्, केट्पदु मुदलिय वैगळिलिरुन्दु पूरावुम् वेऱुबट्ट इऩत्तैच् चेर्न्ददिऩालुम्। पिराणऩ् इन्दिरियङ्गळुडैय विरुत्तियाग मात्तिर मिरुन्ददेयाऩाल्। पिराणऩुक्कु सिरेष्टत्तऩ्मै मुदलि यदैच् चॊल्वदुम्, अदऱ्कु कीऴ्बट्टदाग वाक्कु मुदलियवैगळैच् चॊल्वदुम्, पॊरुत्तमागादु। आगै याल् पिराणऩ् वायु, सॆयल् इवैगळिलिरुन्दु वेऱु।
कथं तर्हीयं श्रुतिः — ‘यः प्राणः स वायुः’ इति ? उच्यते — वायुरेवायम् अध्यात्ममापन्नः पञ्चव्यूहो विशेषात्मनावतिष्ठमानः प्राणो नाम भण्यते, न तत्त्वान्तरम् , नापि वायुमात्रम्। अतश्चोभे अपि भेदाभेदश्रुती न विरुध्येते ॥ ९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्पडियाऩाल् “ऎदु पिराणऩो अदु वायु” ऎऩ्ऱ इन्द सुरुदि ऎप्पडि? ऎऩ्ऱु सॊल्गिऱोम्। इन्द वायुदाऩ् अत्यात्ममागि (सरीरत्तिल् सम्बन्दप्पट्टु) ऐन्दु पिरिवुळ्ळदाय् विसेषमाऩ स्वरूबत्तुडऩ् इरुन्दु कॊण्डु पिराणऩ् ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु; इदु वायुवैक् काट्टिलुम् वेऱु तत्वम् अल्ल; वायुवे ताऩ् ऎऩ्बदुम् अल्ल। आगैयाल् पेदत्तै सॊल्लुम् सुरुदि अबेदत्तैच् चॊल्लुम् सुरुदि इरण्डुमे विरोदप्पडुवदिल्लै।
स्यादेतत् — प्राणोऽपि तर्हि जीववत् अस्मिन् शरीरे स्वातन्त्र्यं प्राप्नोति, श्रेष्ठत्वात् , गुणभावोपगमाच्च तं प्रति वागादीनामिन्द्रियाणाम्। तथा हि अनेकविधा विभूतिः प्राणस्य श्राव्यते — सुप्तेषु वागादिषु प्राण एवैको जागर्ति, प्राण एवैको मृत्युना अनाप्तः, प्राणः संवर्गो वागादीन् संवृङ्क्ते, प्राण मातेव पुत्रान् — इति। तस्मात्प्राणस्यापि जीववत् स्वातन्त्र्यप्रसङ्गः; तं परिहरति —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदु इरुक्कलाम्। अप्पडियाऩाल्, जीवऩैप्पोल पिराणऩुम् इन्द सरीरत्तिल् स्वादन्दिरियम् अडैयुम्, सिरेष्टम् ऎऩ्बदिऩालुम्, अदै उत्तेसित्तु वाक्कु मुदलाऩ इन्दिरियङ्गळुक्कु उळ्बडुम् तऩ्मैयेऱ्पट्टि रुप्पदिऩालुम् अप्पडिये पिराणऩुक्कु पलविदमाऩ महिमै सॊल्लप्पट्टिरुक्किऱदु, “वाक्कु मुदलिय वैगळ् तूङ्गुम्बोदु पिराणऩ् ऒऩ्ऱे विऴित्तुक् कॊण्डिरुक्किऱदल्लवा? पिराणऩ् ऒऩ्ऱुदाऩ् मिरुत्यु विऩाल् अडैयप्पडाददु। पिराणऩ् संवर्क्कम्, वाक्कु मुदलियवैगळै सेर्त्तुक् कॊळ्गिऱदु। पिराणऩ् मऱ्ऱ पिराणऩ्गळै रक्षिक्किऱदु। तायार् पुत्तिरर्गळैप् पोल” ऎऩ्ऱु। आगैयाल् पिराणऩुक्कुम्गूड जीवऩैप्पोल स्वादन्दिरियम् एऱ्पडुम् अदै परिहरिक्किऱार्:-
चक्षुरादिवत्तु तत्सहशिष्ट्यादिभ्यः ॥ १० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सक्षुरादिवत्तु तत्सहसिष्ट्यादिदिप्य: ॥ १० ॥
तुशब्दः प्राणस्य जीववत् स्वातन्त्र्यं व्यावर्तयति। यथा चक्षुरादीनि, राजप्रकृतिवत् , जीवस्य कर्तृत्वं भोक्तृत्वं च प्रति उपकरणानि, न स्वतन्त्राणि; तथा मुख्योऽपि प्राणः, राजमन्त्रिवत् , जीवस्य सर्वार्थकरत्वेन उपकरणभूतः, न स्वतन्त्रः। कुतः ? तत्सहशिष्ट्यादिभ्यः; तैश्चक्षुरादिभिः सहैव प्राणः शिष्यते प्राणसंवादादिषु; समानधर्मणां च सह शासनं युक्तं बृहद्रथंतरादिवत्। आदिशब्देन संहतत्वाचेतनत्वादीन् प्राणस्य स्वातन्त्र्यनिराकरणहेतून् दर्शयति ॥ १० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“आऩाल्” ऎऩ्ऱ सप्तम् पिराणऩुक्कु जीवऩैप् पोल स्वादन्दिरियम् ऎऩ्बदै विलक्कुगिऱदु। ऎप्पडि कण् मुदलियवै अरसऩुक्कु पिरजैगळैप्पोल जीवऩुडैय सॆय्युम् तऩ्मै, अऩुबविक्कुम् तऩ्मै इवैगळुक्कु सादऩङ्गळे तविर स्वदन्दिर मिल्लैयो, अप्पडिये मुक्किय पिराणऩुम्, अरसऩुक्कु मन्दिरियैप्पोल जीवऩुक्कु ऎल्ला कार्यङ्गळैयुम् सॆय्युम् तऩ्मैयिऩाल् सादऩमायिरुप्पदे तविर स्वदन्दिरमिल्लै।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
एऩ्? “अवैगळुडऩ् सेर्त्तु सॊल्लप्पट्टि रुप्पदु मुदलियवैगळाल्” पिराण संवादम् मुदलाऩ विडङ्गळिल्, अन्द कण् मुदलियवैगळुडऩ् सेर्त्ते सॊल्लप्पट्टिरुक्किऱदु पिराणऩ्। समाऩमाऩ तर्मङ् गळै उडैयवैगळै सेर्त्तुच् चॊल्लुवदु न्यायम्। पिरुहत्रदन्दिरम् ऎऩ्ऱ सामङ्गळ् मुदलियदैप् पोल। (सूत्तिरत्तिल् उळ्ळ) ‘मुदलियवै’ ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऩाल् पिराणऩुक्कु स्वादन्दिरियत्तै निरागरिक्कक् कारणमा युळ्ळ सेर्न्दिरुक्कुम् तऩ्मै, असेदऩमायिरुक्कुम् तऩ्मै। मुदलियदैक् काट्टुगिऱार्।
स्यादेतत् — यदि चक्षुरादिवत् प्राणस्य जीवं प्रति करणभावोऽभ्युपगम्येत, विषयान्तरं रूपादिवत् प्रसज्येत, रूपालोचनादिभिर्वृत्तिभिर्यथास्वं चक्षुरादीनां जीवं प्रति करणभावो भवति। अपि च एकादशैव कार्यजातानि रूपालोचनादीनि परिगणितानि, यदर्थमेकादश प्राणाः सङ्गृहीताः। न तु द्वादशमपरं कार्यजातमवगम्यते, यदर्थमयं द्वादशः प्राणः प्रतिज्ञायत इति। अत उत्तरं पठति —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदु इरुक्कलाम्; कण् मुदलियदैप्पोल पिराणऩुक्कु जीवऩ् विषयमाय् करुवियायिरुक्कुम् तऩ्मै ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पडुमेयाऩाल्, रूबम् मुदलिय तैप्पोल (अदऱ्कु) वेऱु विषयम् इरुक्क वेण्डि वरुम्। कण् मुदलियवैगळुक्कु रूबम् मुदलिय, आलोसऩै मुदलिय विरुत्तिगळाल् अददऱ्कुत् तक्कबडि जीवऩ् विषयमाय् करुवियायिरुक्कुम् तऩ्मै इरुक्किऱदु। ऎदऱ्काग पदिऩोरु इन्दिरियङ्गळ् एऱ्पट्टु इरुक्किऩ्ऱ ऩवो अव्विद रूबम्, आलोसऩै मुदलाऩ कार्यक् कूट्टङ्गळुम् पदिऩॊऩ्ऱुदाऩ् कणक्किडप्पट्टिरुक् किऩ्ऱऩ। ऎदऱ्काग इन्द पिराणऩ् पऩ्ऩिरण्डावदु ऎऩ्ऱु तीर्माऩिक्क वेण्डुमो, अव्विदम् पऩ्ऩिरण् डावदाग वेऱु कार्यक् कूट्टमो अऱियप्पडविल्लै, ऎऩ्ऱु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अदऱ्काग पदिल् सॊल्गिऱार्।
अकरणत्वाच्च न दोषस्तथाहि दर्शयति ॥ ११ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अगरणत्वाच्च न तोषस्तदाहि तर्सयदि ॥ ११ ॥
न तावद्विषयान्तरप्रसङ्गो दोषः, अकरणत्वात्प्राणस्य। न हि चक्षुरादिवत् प्राणस्य विषयपरिच्छेदेन करणत्वमभ्युपगम्यते। न च अस्य एतावता कार्याभाव एव। कस्मात् ? तथा हि श्रुतिः प्राणान्तरेष्वसम्भाव्यमानं मुख्यप्राणस्य वैशेषिकं कार्यं दर्शयति प्राणसंवादादिषु — ‘अथ ह प्राणा अहँ श्रेयसि व्यूदिरे’ (छा. उ. ५। १। ६) इत्युपक्रम्य, ‘यस्मिन्व उत्क्रान्ते शरीरं पापिष्ठतरमिव दृश्येत स वः श्रेष्ठः’ (छा. उ. ५। १। ७) इति च उपन्यस्य, प्रत्येकं वागाद्युत्क्रमणेन तद्वृत्तिमात्रहीनं यथापूर्वं जीवनं दर्शयित्वा, प्राणोच्चिक्रमिषायां वागादिशैथिल्यापत्तिं शरीरपातप्रसङ्गं च दर्शयन्ती श्रुतिः प्राणनिमित्तां शरीरेन्द्रियस्थितिं दर्शयति;
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
वेऱु विषयम् इरुक्कुम्बडि एऱ्पडुमॆऩ्ऱ तोषमिल्लै पिराणऩुक्कु करुवि ऎऩ्ऱ तऩ्मैयिल् लाददाल्। कण् मुदलियवैगळैप्पोल, पिराणऩुक्कु विषयत्तै अऱिवदऩ् मूलम् करुवित्तऩ्मैयॆऩ्ऱु ऒप्पुक्कॊळ्ळविल्लैये? इव्वळविऩाल् इदऱ्कु कार्यमिल्लै ऎऩ्बदुमिल्लै। एऩ्? अप्पडिये पिराण संवादम् मुदलाऩविडङ्गळिल्, मऱ्ऱ पिराणऩ्गळिल् इरुक्क मुडियाद विसेषमायुळ्ळ कार्यत्तै मुक्किय पिराणऩुक्कु सुरुदि काट्टुगिऱदु। “पिराणऩ्गळ् नाऩ् पॆरियवऩ्, ऎऩ्ऱ कारणत्तिऱ्काग विवादम् सॆय्दऩ” ऎऩ्ऱु आरम्बित्तु “उङ्गळुक्कुळ् यार् वॆळिक्कि ळम्बिऩाल् सरीरम् मिगवुम् कॆट्टदागक् काणप्पडुमो अवर् उङ्गळुक्कुळ् मिगवुम् मेलाऩवर्” (सान्। V-१-६,७) ऎऩ्ऱु सॊल्लिविट्टु, तऩित्तऩियाग वाक्कु मुदलियवै वॆळिक्किळम्बुवदिऩाल् अदऩ् सॆयल् मात्तिरमिल्लामल् मुऩ्बोलवे जीवित्तिरुप्पदैक् काट्टि, पिराणऩ् किळम्ब निऩैत्तदिल् वाक्कु मुदलियवैगळुक्कु तळर्च्चि एऱ्पडुवदैयुम्, सरीरम् विऴुन्दुविडुम् निलै एऱ्पडुवदैयुम् काट्टुम् सुरुदि सरीरम् इन्दिरियङ्गळ् इवैगळिऩ् निलै पिराणऩै निमित्तमायुळ्ळदॆऩ्ऱु काट्टुगिऱदु।
‘तान्वरिष्ठः प्राण उवाच मा मोहमापद्यथाहमेवैतत्पञ्चधात्मानं प्रविभज्यैतद्बाणमवष्टभ्य विधारयामि’ इति च एतमेवार्थं श्रुतिराह । ‘प्राणेन रक्षन्नवरं कुलायम्’ (बृ. उ. ४। ३। १२) इति च सुप्तेषु चक्षुरादिषु प्राणनिमित्तां शरीररक्षां दर्शयति; ‘यस्मात्कस्माच्चाङ्गात्प्राण उत्क्रामति तदेव तच्छुष्यति’ (बृ. उ. १। ३। १९) , इति ‘तेन यदश्नाति यत्पिबति तेनेतरान्प्राणानवति’ इति च प्राणनिमित्तां शरीरेन्द्रियपुष्टिं दर्शयति; ‘कस्मिन्न्वहमुत्क्रान्त उत्क्रान्तो भविष्यामि कस्मिन्वा प्रतिष्ठिते प्रतिष्ठास्यामीति। स प्राणमसृजत’ इति च प्राणनिमित्ते जीवस्योत्क्रान्तिप्रतिष्ठे दर्शयति ॥ ११ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द विषयत्तैये अवैगळैप् पार्त्तु मिगवुम् मेलाऩ पिराणऩ् सॊल्लिऱ्ऱु - मोहत्तै अडैयादीर्गळ्। नाऩ् ताऩ् इव्विदमाग ऎऩ्ऩै ऐन्दागप् पिरित्तुक्कॊण्डु इन्द सरीरत्तै निऱुत्तित् ताङ्गिक्कॊण्डिरुक्किऱेऩ्” (पिरच्ऩ २-३) ऎऩ्ऱ सुरुदि सॊल्गिऱदु। “कीऴ्बट्ट कूट्टै (सरीरत्तै) पिराणऩैक् कॊण्डु रक्षित्तुक्कॊण्डु” (पिरुहत्।IV;३-१२) ऎऩ्ऱुम् कण् मुदलाऩवै तूङ्गुम्बोदु पिराणऩ् निमित्तमाग सरीरम् रक्षिक्कप्पडुवदैक् काट्टुगिऱदु। “ऎन्द ऎन्द अङ्गत्तिलिरुन्दु पिराणऩ् वॆळिप्पडुगिऱदो, अदुदाऩ् अप्पॊऴुदु वाडुगिऱदु” (पिरुहत्।१;३-१९) “जीवऩ् अन्द पिराणऩ् मूलम् ऎदैच् चाप्पिडुगिऱाऩो, ऎदै कुडिक्किऱाऩो अदऩाल् मऱ्ऱप्पिराणऩ्गळै रक्षिक् किऱाऩ्” ऎऩ्ऱुम् सरीरम् इन्दिरियङ्गळ् इवैगळिऩ् पुष्टियुम् पिराणऩै निमित्तमायुळ्ळदु ऎऩ्ऱु काट्टु किऱदु। “ऎदु वॆळिक्किळम्बिऩाल् नाऩ् वॆळिक्किळम् पिऩवऩाग आवेऩ्? ऎदु निलैत्तिरुन्दाल् नाऩ् निलैत्तिरुप्पेऩ् ऎऩ्ऱुम् अवर् पिराणऩै स्रुष्टित् तार्" ऎऩ्ऱुम् पिराणऩै निमित्तमायुळ्ळदागवे जीवऩुडैय वॆळिक् किळम्बुदलैयुम्, निलैत्तिरुप् पदैयुम् काट्टुगिऱदु।
पञ्चवृत्तिर्मनोवद्व्यपदिश्यते ॥ १२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पञ्जव्रुत्तिर्मऩोवत्व्यबदिच्यदे ॥ १२ ॥
इतश्चास्ति मुख्यस्य प्राणस्य वैशेषिकं कार्यम् , यत्कारणं पञ्चवृत्तिरयं व्यपदिश्यते श्रुतिषु — ‘प्राणोऽपानो व्यान उदानः समानः’ (बृ. उ. १। ५। ३) इति। वृत्तिभेदश्चायं कार्यभेदापेक्षः — प्राणः प्राग्वृत्तिः उच्छ्वासादिकर्मा, अपानः अर्वाग्वृत्तिर्निश्वासादिकर्मा, व्यानः तयोः सन्धौ वर्तमानो वीर्यवत्कर्महेतुः, उदानः ऊर्ध्ववृत्तिरुत्क्रान्त्यादिहेतुः, समानः समं सर्वेष्वङ्गेषु योऽन्नरसान्नयति — इत्येवं पञ्चवृत्तिः प्राणः, मनोवत् — यथा मनसः पञ्च वृत्तयः, एवं प्राणस्यापीत्यर्थः। श्रोत्रादिनिमित्ताः शब्दादिविषया मनसः पञ्च वृत्तयः प्रसिद्धाः। न तु ‘कामः सङ्कल्पः’ इत्याद्याः परिपठिता गृह्येरन् , पञ्चसंख्यातिरेकात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदिऩालुम् मुक्किय पिराणऩुक्कु विसेषमाऩ कार्यम् उण्डु। ऎन्द कारणत्तिऩाल् ऎऩ्ऱाल्, सुरुदिगळिल् इदु “पिराणऩ्, अबाऩऩ्, वियाऩऩ्, उदाऩऩ्, समाऩऩ्" (पिरुहत्।१;५-३) ऎऩ्ऱु ऐन्दु विरुत्तिगळुळ्ळदागच् चॊल्लप्पडुगिऱदु। इन्द विरुत्ति कळुक्कुळ्ळ पेदम् कार्यत्तिलुळ्ळ पेदत्तैय पेक्षित्तदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिराणऩ् वॆळि विरुत्तियुळ्ळदु, मूच्चुविडुवदु मुदलिय सॆयलैयुडैयदु। अबाऩऩ् कीऴे विरुत्ति युळ्ळदु, मूच्चु इऴुप्पदु मुदलिय सॆयलैयुडैयदु। वियाऩऩ् अव्विरण्डुम् सेरुमिडत्तिल् इरुप्पदु, पलमायुळ्ळ सॆयलुक्कुक्कारणम्। उदाऩऩ् मेल्नोक्कि विरुत्तियुळ्ळदु, वॆळिक्किळम्बुवदु मुदलियदिऱ्कुक् कारणम्। ऎदु ऎल्ला अङ्गङ्गळिलुम् अऩ्ऩ रसत्तै सममागगॊण्डु पोय्क् कॊडुक्किऱदो अदु समाऩऩ् ऎऩ्ऱु इव्विदम् ऐन्दु विरुत्तिगळैयुडैयदु पिराणऩ्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“मऩसैप्पोल": ऎप्पडि मऩसिऱ्कु ऐन्दु विरुत्तिगळ् इरुक्किऩ्ऱऩवो, अप्पडिये पिराणऩुक्कुम् ऎऩ्ऱु अर्त्तम्। कादु मुदलाऩवैगळै निमित्तमागक् कॊण्डदुम् सप्तम् मुदलाऩवैगळै विषयङ्गळागक् कॊण्डदुमाऩ मऩसिऩ् ऐन्दु विरुत्तिगळ् पिरसित्त मायिरुक्किऩ्ऱऩ। (वेदत्तिल्) सॊल्लप्पट्टिरुक्कुम् कामम्, सङ्गल्बम् मुदलियवै इङ्गु ऎडुत्तुक्कॊळ्ळप् पडविल्लै, ऐन्दु ऎऩ्ऱ ऎण्णिक्कैक्कु अदिगमा यिरुप्पदाल्।
नन्वत्रापि श्रोत्रादिनिरपेक्षा भूतभविष्यदादिविषया अपरा मनसो वृत्तिरस्तीति समानः पञ्चसंख्यातिरेकः; एवं तर्हि ‘परमतमप्रतिषिद्धमनुमतं भवति’ इति न्यायात् इहापि योगशास्त्रप्रसिद्धा मनसः पञ्च वृत्तयः परिगृह्यन्ते — ‘प्रमाणविपर्ययविकल्पनिद्रास्मृतयः’ (पा. यो. सू. १। १। ६) नाम। बहुवृत्तित्वमात्रेण वा मनः प्राणस्य निदर्शनमिति द्रष्टव्यम्। जीवोपकरणत्वमपि प्राणस्य पञ्चवृत्तित्वात् , मनोवत् — इति वा योजयितव्यम् ॥ १२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इङ्गेयुम् कादु मुदलाऩदै अबेक्षिक्कामल् सॆऩ्ऱदु वरप्पोवदु मुदलियदै विषयमायुळ्ळ वेऱु विरुत्तियुम् मऩसिऱ्कु इरुक्किऱदॆऩ्बदाल्, ऐन्दु ऎऩ्ऱ ऎण्णिक्कैक्कु अदिगमायिरुप्पदु समाऩमल्लवा? अप्पडियाऩाल्, “पिऱरुडैय मदमुम् तडुक्कप्पडादिरुन् दाल् अऩुमदिक्कप्पट्टदाग आगुम्” ऎऩ्ऱ नियायप्पडि, इङ्गेयुम् योग सास्तिरत्तिल् पिरसित्तमायुळ्ळ *“पिरमाणम्, विबर्ययम्, विगल्बम्, नित्तिरै, स्मिरुदि” (योगसूत्रम्। १;६) ऎऩ्ऱ मऩसिऩ् ऐन्दु विरुत्तिगळै ऎडुत्तुक्कॊळ्ळलाम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अल्लदु पल विरुत्तिगळैयुडैयदु ऎऩ्बदु मात्तिरत्तिल् पिराणऩुक्कु मऩस् तिरुष्टान्दम् ऎऩ्ऱु अऱिय वेण्डुम्। पिराणऩ् ऐन्दु विरुत्तियुळ्ळदाल् मऩसैप्पोल अदऱ्कुम् जीवऩुक्कु उदवुम् तऩ्मै ऎऩ्ऱुम् सेर्त्तुक् कॊळ्ळ वेण्डुम्।