यथा च तक्षोभयथा ॥ ४० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यदा स तक्षोबयदा ॥ ४० ॥
कर्तृत्वंं वास्तवं किंवा कल्पितं वास्तवं भवेत् ॥
यजेतेत्यादिशास्त्रेण सिद्धस्याबाधितत्वतः ॥ २९ ॥
असङ्गो हीति तद्बाधात्स्फटिके रक्ततेव तत् ॥
अध्यस्तं धीचक्षुरादिकरणोपाधिसंनिधेः ॥ ३० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
–वैयासिक-न्यायमाला
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(जीवऩुडैय) कर्त्तावायिरुक्कुम् तऩ्मै वास्तवमा? अल्लदु कल्बिक्कप् पडुवदु ताऩा? “यागम् सॆय् यवुम्” ऎऩ्ऱु सास्तिरत्तिऩाल् एऱ्पट्टुळ्ळ सॆय्युम् तऩ्मैक्कु पादिक्कप्पडुम् तऩ्मैयिल्लाददिऩाल् वास्तव मागत् ताऩ् इरुक्कुम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“(अवऩ्) असङ्गऩ् अल्लवा?” ऎऩ्बदिऩाल् अदु पादिक्कप्पडुवदाल्, स्पडिगत्तिल् सिवप्पायिरुक्कुम् तऩ्मै पोल अदु (सॆय्युम् तऩ्मै) पुत्तियिऩ् कण् मुदलाऩ करुवि कळाऩ उबादिगळिऩ् मुऩ्ऩिलैयिल् (जीवऩिडत्तिल्) एऱ्ऱप् पडुवदु ताऩ्।
एवं तावच्छास्त्रार्थवत्त्वादिभिर्हेतुभिः कर्तृत्वं शारीरस्य प्रदर्शितम्। तत्पुनः स्वाभाविकं वा स्यात् , उपाधिनिमित्तं वेति चिन्त्यते। तत्रैतैरेव शास्त्रार्थवत्त्वादिभिर्हेतुभिः स्वाभाविकं कर्तृत्वम् , अपवादहेत्वभावादिति। एवं प्राप्ते, ब्रूमः — न स्वाभाविकं कर्तृत्वमात्मनः सम्भवति, अनिर्मोक्षप्रसङ्गात्। कर्तृत्वस्वभावत्वे ह्यात्मनो न कर्तृत्वान्निर्मोक्षः सम्भवति — अग्नेरिवौष्ण्यात्। न च कर्तृत्वादनिर्मुक्तस्यास्ति पुरुषार्थसिद्धिः कर्तृत्वस्य दुःखरूपत्वात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(मुऩ् अदिगरणत्तिल् कर्मगाण्डत्तिल् यागम् मुदलाऩ कर्माक्कळैयुम् ञाऩ काण्डत्तिल् सिरवणम् मुदलाऩ सादऩङ्गळैयुम् विदित्तिरुप्पदाल् अवै कळैच् चॆय्गिऱ आत्मा कर्त्ता ऎऩ्ऱु तीर्माऩिक्कप् पट्टदु। इन्द अदिगरणत्तिल् सॆय्युम् तऩ्मै आत्मावुक्कु इयऱ्कैयागवे अमैन्ददा अल्लदु उबादियिऩ् मूलम् आत्माविल् तोऩ्ऱुगिऱदा ऎऩ्बदु पऱ्ऱि आरायप्पडुगिऱदु। पादगम् ऒऩ्ऱुमिल्लाददाल् कर्त्रुत्वम् स्वाबाविगम् ऎऩ्ऱु पूर्वबक्षम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
उबनिषत्तिल् आत्मावै असङ्गमागक् कूऱियिरुप्पदाल् कर्त्रुत्वम् आत्मावैच् चेर्न्ददल्ल, सॆम्बरत्तप्पूविऩ् सिवप्पु अरुगिलुळ्ळ वॆळुप्पाऩ स्पडिगत्तिल् तोऩ्ऱि स्पडिगम् सिवप्पागत् तॆरिगिऱदु ऎऩ्ऱु सॊल्वदुबोल अरुगिलुळ्ळ पुत्ति, कण् मुदलाऩ उबादिगळिऩ् सम्बन्दत्ताल् ताऩ् आत्माविल् कर्त्रुत्वम् तोऩ्ऱुगिऱदे तविर स्वबावत्तिल् आत्मा कर्त्तावल्ल। वाच्चियैक् कैयिल् वैत्तुक्कॊण्डु वेलै सॆय्युम्बॊऴुदु ताऩ् तच्चऩ् कर्त्तावागिऱाऩ्। मऱ्ऱ समयङ्गळिल् कर्त्तावल्ल। इदुबोल् जाक्रत् स्वप्ऩा वस्तैगळिल् पुत्तियुडऩ् सेर्न्दिरुक्कुम् पॊऴुदुदाऩ् आत्मा कर्त्ता। सुषुप्तियिलुम् मुक्तियिलुम् उबादि सम्बन्दमिल्लाददाल् अगर्त्ता। इदुदाऩ् आत्मावुक्कु स्वाबाविग निलै ऎऩ्ऱु सित्तान्दम्)।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्विदम् इदुवरै सास्तिरत्तिऱ्कु पयऩुळ्ळ तऩ्मैयिरुप्पदाल् ऎऩ्बदु मुदलिय कारणङ्गळिऩाल्, सारीरऩुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै काट्टप्पट्टदु; आऩाल् अदु स्वबावत्तिलुळ्ळदा, उबादियै निमित्तमायुळ्ळदा ऎऩ्ऱु सिन्दिक्कप्पडुगिऱदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अङ्गे सास्तिरत्तिऱ्कु अर्त्तमुळ्ळ तऩ्मै यिरुप्पदाल् ऎऩ्बदु मुदलिय इन्द कारणङ्गळिऩालेये सॆय्युम् तऩ्मै स्वाबाविगम्, मऱुप्पदऱ्कुक् कारणम् इल्लाददिऩाल्, ऎऩ्ऱु इव्विदम् एऱ्पडुम्बोदु सॊल्गिऱोम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आत्मावुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै स्वाबाविगमाग इरुप्पदु सम्बविक्कादु। मोक्षमिल्लैयॆऩ्ऱु एऱ्पडुमाऩदिऩाल्। आत्मावुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै स्वबा वमायिरुन्दाल्, सॆय्युम् तऩ्मैयिलिरुन्दु विडुबडुदल् सम्बविक्कादल्लवा? अक्ऩिक्कु, उष्णमायिरुक्कुम् तऩ्मैयिलिरुन्दुबोल। सॆय्युम् तऩ्मैयिलिरुन्दु विडुबडादवऩुक्को पुरुषार्त्तम् सित्तिप्पदिल्लै। सॆय्युम् तऩ्मै तुक्क स्वरूबमुळ्ळदाल्।
ननु स्थितायामपि कर्तृत्वशक्तौ कर्तृत्वकार्यपरिहारात्पुरुषार्थः सेत्स्यति। तत्परिहारश्च निमित्तपरिहारात् — यथाग्नेर्दहनशक्तियुक्तस्यापि काष्ठवियोगाद्दहनकार्याभावः — तद्वत् — न; निमित्तानामपि शक्तिलक्षणेन सम्बन्धेन सम्बद्धानामत्यन्तपरिहारासम्भवात्। ननु मोक्षसाधनविधानान्मोक्षः सेत्स्यति — न; साधनायत्तस्य अनित्यत्वात्। अपि च नित्यशुद्धमुक्तात्मप्रतिपादनात् मोक्षसिद्धिरभिमता। तादृगात्मप्रतिपादनं च न स्वाभाविके कर्तृत्वेऽवकल्पेत। तस्मात् उपाधिधर्माध्यासेनैवात्मनः कर्तृत्वम् , न स्वाभाविकम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सॆय्युम् सक्तियिरुन्दालुम्गूड सॆय्युम् तऩ्मैयिऩाल् एऱ्पडुम् कार्यत्तै परिहरिप्पदिऩाल् पुरुषार्त्तम् सित्तिक्कलामे? अदऩ् परिहारमुम् निमित्तत्तै परिहरिप्पदिऩाल् एऱ्पडुगिऱदु। ऎरिक्कुम् सक्तियोडु कूडिऩ अक्ऩिक्कुम् कट्टैयै विलक्किविडुवदिऩाल् ऎरिप्पदाऩ कार्यमिल्लामल् ऎप्पडि इरुक्किऱदो, अदैप्पोल, ऎऩ्ऱाल् सरियल्ल। सक्तियिऩाल् अऱियप्पडुगिऱ कारियत्तुडऩ् सम्बन्दत्ताल् सेर्न्दिरुक्किऱ निमित्तङ् गळुक्कु पूरावुम् परिहारम् सॆय्वदु सम्बविक्काददिऩाल्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मोक्षत्तिऱ्कु सादऩम् विदिक्कप्पट्टिरुप्पदाल् मोक्षम् सित्तिक्कलामे ऎऩ्ऱाल्, सरियल्ल। सादऩत्तिऱ्कु अदीऩमाग एऱ्पडुवदऱ्कु नित्यत्तऩ्मै किडैयाददिऩाल्। मेलुम्, ऎप्पॊऴुदुम् सुत्तमाय्, पुत्तमाय् मुक्तमायुळ्ळ आत्मावै ऎडुत्तुच् चॊल्वदि ऩाल् मोक्षम् सित्तिप्पदाग ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पडुगिऱदु। अव्विदमाऩ आत्मावै ऎडुत्तुच्चॊल्वदु सॆय्युम् तऩ्मै स्वाबाविगमायिरुन्दाल् पॊरुन्दादु। आगैयाल् उबादियिऩ्दर्म विषयमाऩ अत्यासत्तिऩाल् ताऩ् आत्मावुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै, स्वाबाविगम् अल्ल।
तथा च श्रुतिः — ‘ध्यायतीव लेलायतीव’ (बृ. उ. ४। ३। ७) इति ‘आत्मेन्द्रियमनोयुक्तं भोक्तेत्याहुर्मनीषिणः’ (क. उ. १। ३। ४) इति च — उपाधिसम्पृक्तस्यैवात्मनो भोक्तृत्वादिविशेषलाभं दर्शयति। न हि विवेकिनां परस्मादन्यो जीवो नाम कर्ता भोक्ता वा विद्यते, ‘नान्योऽतोऽस्ति द्रष्टा’ (बृ. उ. ४। ३। २३) इत्यादिश्रवणात्। पर एव तर्हि संसारी कर्ता भोक्ता च प्रसज्येत। परस्मादन्यश्चेच्चितिमाञ्जीवः कर्ता, बुद्ध्यादिसङ्घातव्यतिरिक्तो न स्यात् — न, अविद्याप्रत्युपस्थापितत्वात्कर्तृत्वभोक्तृत्वयोः। तथा च शास्त्रम् — ‘यत्र हि द्वैतमिव भवति तदितर इतरं पश्यति’ (बृ. उ. २। ४। १४) इत्यविद्यावस्थायां कर्तृत्वभोक्तृत्वे दर्शयित्वा, विद्यावस्थायां ते एव कर्तृत्वभोक्तृत्वे निवारयति — ‘यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत्तत्केन कं पश्येत्’ (बृ. उ. २। ४। १४) इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्पडिये सुरुदियुम् “तियाऩम् सॆय्वदुबोल, सलिप्पदु पोल” (पिरुहत्। IV।३-७) ऎऩ्ऱुम्, “सरीरम्, इन्दिरियम्, मऩस्, इवैगळुडऩ् सेर्न्द आत्मावै पोक्ता ऎऩ्ऱु अऱिवाळिगळ् सॊल्गिऱार्गळ्” (काडग। III।४) ऎऩ्ऱु। उबादियुडऩ् कलन्दिरुक्कुम् आत्मा वुक्कुत्ताऩ् पोक्ता मुदलाऩ विसेषत्तै अडैवदु काट्टप्पडुगिऱदु। विवेगमुळ्ळवर्गळुक्को, परमात्मा वुक्कु वेऱाग जीवऩ् कर्त्ता ऎऩ्ऱो, पोक्ता ऎऩ्ऱो किडैयादु। “इवरुक्कु वेऱाग पार्प्पवऩ् किडैयादु” (पिरुहत्। IV।३-२३) ऎऩ्बदु मुदलियदु सॊल्लब पट्टिरुप्पदाल्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्पडियाऩाल्, परमात्मावेदाऩ् संसारि कर्त्ता पोक्ता ऎऩ्ऱु एऱ्पडुम्; परमात्मावैविड वेऱागवुम्, पुत्ति मुदलाऩ कूट्टत्तिऱ्कु वेऱागवुम् सैदऩ्यमुळ्ळवऩाऩ जीवऩ् कर्त्तावाग इल्लै याऩाल्। अप्पडियल्ल, कर्त्तावायिरुत्तल्, पोक्तावा यिरुत्तल् इरण्डुमे अवित्यैयिऩाल् एऱ्पडुत्तप्पट्टि रुक्किऱबडियाल् अप्पडिये सास्तिरम् “ऎङ्गे इरण्डा यिरुप्पदुबोल इरुक्किऱदो अङ्गेयल्लवा ऒऩ्ऱु मऱ्ऱॊऩ्ऱैप् पार्क्कुम्" (पिरुहत्। II।४-१४) ऎऩ्ऱु अवित्या तसैयिल् कर्त्तात्तऩ्मै, पोक्तात्तऩ्मै इवैगळैक् काट्टिविट्टु, वित्यादसैयिल् अन्द कर्त्तात्तऩ्मै, पोक्तात्तऩ्मै इवैगळैये मऱुक्किऱदु, “ऎङ्गे इवऩुक्कु ऎल्लाम् आत्मावाग वेयिरुक्कुमो, अङ्गे ऎदिऩाल् ऎदैप् पार्प्पाऩ्?” (पिरुहत्। II।४-१४) ऎऩ्ऱु।
तथा स्वप्नजागरितयोरात्मन उपाधिसम्पर्ककृतं श्रमं श्येनस्येवाकाशे विपरिपततः श्रावयित्वा, तदभावं सुषुप्तौ प्राज्ञेनात्मना सम्परिष्वक्तस्य श्रावयति — ‘तद्वा अस्यैतदाप्तकाममात्मकाममकामं रूपं शोकान्तरम्’ (बृ. उ. ४। ३। २१) इत्यारभ्य ‘एषास्य परमा गतिरेषास्य परमा सम्पदेषोऽस्य परमो लोक एषोऽस्य परम आनन्दः’ (बृ. उ. ४। ३। ३२) इत्युपसंहारात् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्पडिये स्वप्ऩत्तिलुम्, जागरत्तिलुम् आगासत्तिल् पऱक्कुम् परुन्दिऱ्कुप्पोल्, उबादियिऩ् सम्बन्दत्तिऩाल् आत्मावुक्कु एऱ्पडुम् सिरमत्तै सॊल्लिविट्टु, सुषुप्तियिल् पिराक्ञऩाऩ आत्मा वुडऩ् नऩ्गु सेर्न्दिरुप्पवऩुक्कु अदऩ् (सिरमत्तिऩ्) इल्लामैयै सॊल्लुगिऱदु। “अप्पॊऴुदु इवऩुक् कुळ्ळ रूबम् अडैयप्पट्ट कामत्तैयुडैयदु। आत्मा विलेये काममुळ्ळदु। काममेयिल्लाददु, तुक्कत्तिऱ्कु वॆळिप्पट्टदु" (पिरुहत्। IV।३-२१) ऎऩ्ऱु आरम्बित्तु “इदु इवऩुडैय मेलाऩ निलै, इदु इवऩुडैय मेलाऩ सॆल्वम्, इदु इवऩुडैय मेलाऩ उलगम्। इदु इवऩुडैय मेलाऩ आऩन्दम्" (पिरुहत्। IV।३-३२) ऎऩ्ऱु मुडित्तिरुप्पदिऩाल्।
तदेतदाहाचार्यः — ‘यथा च तक्षोभयथा’ इति। त्वर्थे च अयं चः पठितः। नैवं मन्तव्यम् — स्वाभाविकमेवात्मनः कर्तृत्वम् , अग्नेरिवौष्ण्यमिति। यथा तु तक्षा लोके वास्यादिकरणहस्तः कर्ता दुःखी भवति, स एव स्वगृहं प्राप्तो विमुक्तवास्यादिकरणः स्वस्थो निर्वृतो निर्व्यापारः सुखी भवति — एवमविद्याप्रत्युपस्थापितद्वैतसम्पृक्त आत्मा स्वप्नजागरितावस्थयोः कर्ता दुःखी भवति, सः तच्छ्रमापनुत्तये स्वमात्मानं परं ब्रह्म प्रविश्य विमुक्तकार्यकरणसङ्घातोऽकर्ता सुखी भवति सम्प्रसादावस्थायाम् — तथा मुक्त्यवस्थायामप्यविद्याध्वान्तं विद्याप्रदीपेन विधूय आत्मैव केवलो निर्वृतः सुखी भवति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्द इदै आसार्यार् “तच्चऩैप्पोलवुम् इरण्डु विदमाग” ऎऩ्ऱु सॊल्लुगिऱार्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“उम्” ऎऩ्ऱ इदु आऩाल् ऎऩ्ऱ अर्त्तत्तिल् सॊल्लप्पट्टिरुक्किऱदु। अक्ऩिक्कु उष्णत्तऩ्मै पोल आत्मावुक्कु कर्त्तावायिरुक्कुम् तऩ्मै स्वाबा विगम्दाऩ् ऎऩ्ऱु निऩैक्कवे कूडादु। आऩाल् उलगत्तिल् तच्चऩ् वाच्चि मुदलाऩ करुविगळै कैयिल् वैत्तुक्कॊण्डु कर्त्तावाग तुक्कमुळ्ळवऩाग इरुक्किऱाऩ्, अवऩे तऩ् वीडु पोय्च् चेर्न्दु वाच्चि मुदलाऩ करुविगळै विट्टुविट्टु तऩ्ऩिलैयिलि रुप्पवऩाग सुगियाग कवलैयऱ्ऱु वियाबारमऱ्ऱवऩाग इरुक्किऱाऩ्; ऎऩ्बदु ऎप्पडियो, अप्पडिये अवित्यै यिऩाल् एऱ्पडुत्तप्पट्ट, इरण्डायिरुक्कुम् तऩ्मै युडऩ् सम्बन्दप्पट्टु आत्मा स्वप्ऩम् जागरम् ऎऩ्ऱ तसैगळिल् कर्त्तावाग तुक्कियाग इरुक्किऱाऩ्। अन्द सिरमत्तैप् पोक्कडिप्पदऱ्काग अवऩ् तऩ्ऩुडैय स्वरूबमाऩ परबिरह्मत्तिल् नुऴैन्दुगॊण्डु सरीरम् इन्दिरियम् सेर्न्द कूट्टत्तिलिरुन्दु विडुबट्टवऩाय् सुषुप्ति तसैयिल् कर्त्तावल्लामल् सुगियाग इरुक्किऱाऩ्।
तक्षदृष्टान्तश्चैतावतांशेन द्रष्टव्यः — तक्षा हि विशिष्टेषु तक्षणादिव्यापारेष्वपेक्ष्यैव प्रतिनियतानि करणानि वास्यादीनि कर्ता भवति, स्वशरीरेण तु अकर्तैव। एवमयमात्मा सर्वव्यापारेष्वपेक्ष्यैव मनआदीनि करणानि कर्ता भवति, स्वात्मना तु अकर्तैवेति। न तु आत्मनस्तक्ष्ण इवावयवाः सन्ति, यैः हस्तादिभिरिव वास्यादीनि तक्षा, मनआदीनि करणान्यात्मोपाददीत न्यस्येद्वा ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तच्चऩ् ऎऩ्ऱ तिरुष्टान्दम् इव्वळवु अंसत् तुडऩ् अऱिय वेण्डुम्। तच्चऩ् कुऱिप्पिट्ट सॆदुक्कुवदु मुदलाऩ कारियङ्गळिल् अददऱ्कु एऱ्पट्ट वाच्चि मुदलाऩ करुविगळै अबेक्षित्ते कर्त्तावाग आगिऱाऩ्; तऩ् सरीर निलैयिलो, कर्त्ताविल्लैदाऩ्। इव्विदमे, इन्द आत्मा ऎल्ला वियाबारङ्गळिलुम् मऩस् मुदलाऩ करुविगळै अबेक्षित्ते कर्त्तावाग आगिऱाऩ्; तऩ् स्वरूबत्तिऩालो, कर्त्तावे इल्लै। आऩाल् ऎन्द कै मुदलाऩ ऎवैगळाल् तच्चऩ् वाच्चि मुदलियवैगळै ऎडुक्कवो, वैत्तुविडवो सॆय्गिऱाऩो, अन्द अवयवङ्गळ् तच्चऩुक्कु इरुप्पदुबोल आत्मावुक्कु मऩस् मुदलाऩ करुविगळै ऎडुक्कवो वैत्तुविडवो अवयवङ्गळ् किडैयादु।
यत्तूक्तम् , शास्त्रार्थवत्त्वादिभिर्हेतुभिः स्वाभाविकमात्मनः कर्तृत्वमिति, तन्न — विधिशास्त्रं तावद्यथाप्राप्तं कर्तृत्वमुपादाय कर्तव्यविशेषमुपदिशति, न कर्तृत्वमात्मनः प्रतिपादयति। न च स्वाभाविकमस्य कर्तृत्वमस्ति, ब्रह्मात्मत्वोपदेशात् — इत्यवोचाम। तस्मादविद्याकृतं कर्तृत्वमुपादाय विधिशास्त्रं प्रवर्तिष्यते। कर्ता विज्ञानात्मा पुरुषः — इत्येवंजातीयकमपि शास्त्रमनुवादरूपत्वाद्यथाप्राप्तमेवाविद्याकृतं कर्तृत्वमनुवदिष्यति। एतेन विहारोपादाने परिहृते, तयोरप्यनुवादरूपत्वात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सास्तिरत्तिऱ्कुप् पयऩुळ्ळ तऩ्मै मुदलाऩ कारणङ्गळाल् आत्मावुक्कु कर्त्तावॆऩ्ऱ तऩ्मै स्वाबाविगम् ऎऩ्ऱु ऎदु सॊल्लप्पट्टदो, अदु सरियल्ल। विदि सास्तिरमाऩदु वेऱु विदत्तिल् पिराप्तमाऩ कर्त्ता ऎऩ्ऱ तऩ्मैयै ऎडुत्तुक्कॊण्डु सॆय्यवेण्डिय विसेषत्तै उबदेसिक्किऱदे तविर, आत्मावुक्कु कर्त्ता ऎऩ्ऱ तऩ्मैयै पिरदिबादिक्क विल्लै। इवऩुक्कु कर्त्ता ऎऩ्ऱ तऩ्मै स्वाबाविग मल्ल। पिरह्ममे आत्मा ऎऩ्ऱु उबदेसिप्पदाल्, ऎऩ्ऱु सॊल्लियिरुक्किऱोम्। आगैयाल् अवित्यैयिऩाल् एऱ्पट्टुळ्ळ कर्त्तात्तऩ्मैयै ऎडुत्तुक्कॊण्डु विदि सास्तिरम् पिरविरुत्तिक्किऱदु। कर्त्ता, विज्ञानात्मा, पुरुषऩ्, ऎऩ्बदु पोलुळ्ळ सास्तिरमुम् अऩुवाद रूबमायिरुप्पदाल् एऱ्कऩवे एऱ्पट्टिरुक्किऱबडियुळ्ळ अदावदु अवित्यैयिऩाल् सॆय्यप्पट्टिरुक्कुम् कर्त्तात् तऩ्मैयै अऩुवदिक्किऱदु। इदिऩाल् विहारम् ऎडुत्तुक्कॊळ्वदु इवैगळुम् परिहरिक्कप्पट्टु विट्टऩ। अवैगळुम् अऩुवादरूबमायिरुप्पदाल्।
ननु सन्ध्ये स्थाने प्रसुप्तेषु करणेषु स्वे शरीरे यथाकामं परिवर्तते — इति विहार उपदिश्यमानः केवलस्यात्मनः कर्तृत्वमावहति। तथोपादानेऽपि ‘तदेषां प्राणानां विज्ञानेन विज्ञानमादाय’ (बृ. उ. २। १। १७) इति करणेषु कर्मकरणविभक्ती श्रूयमाणे केवलस्यात्मनः कर्तृत्वं गमयत इति। अत्रोच्यते — न तावत्सन्ध्ये स्थानेऽत्यन्तमात्मनः करणविरमणमस्ति, ‘सधीः स्वप्नो भूत्वेमं लोकमतिक्रामति’ (बृ. उ. ४। ३। ७) इति तत्रापि धीसम्बन्धश्रवणात्। तथा च स्मरन्ति — ‘इन्द्रियाणामुपरमे मनोऽनुपरतं यदि। सेवते विषयानेव तद्विद्यात्स्वप्नदर्शनम्’ इति। कामादयश्च मनसो वृत्तयः इति श्रुतिः। ताश्च स्वप्ने दृश्यन्ते। तस्मात्समना एव स्वप्ने विहरति। विहारोऽपि च तत्रत्यो वासनामय एव, न तु पारमार्थिकोऽस्ति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
स्वप्ऩ तसैयिल्, इन्दिरियङ्गळ् नऩ्गु तूङ्गुम्बोदु, तऩ् सरीरत्तिल् इष्टप्पडि सुऱ्ऱि वरुगिऱाऩ् ऎऩ्ऱु उबदेसिक्कप्पडुम् विहारम् वॆऱुम् आत्मावुक्कु कर्त्तात्तऩ्मैयै सॊल्लुगिऱदल्लवा? अप्पडिये “अप्पॊऴुदु इन्द पिराणऩ्गळुक्कुळ् विज्ञानत्तिऩाल् विज्ञानत्तै ऎडुत्तुक्कॊण्डु” ऎऩ्ऱु ऎडुत्तुक् कॊळ्वदिलुम् करणङ्गळिल् सॊल्लप्पडुगिऱ कर्म विबक्ति (इरण्डाम् वेऱ्ऱुमै) करण विबक्ति (मूऩ्ऱाम् वेऱ्ऱुमै) इवैगळ् वॆऱुम् आत्मावुक्कु कर्त्तात्तऩ्मैयै अऱिविक्किऱदिल्लैया? ऎऩ्ऱाल् अव्विषयत्तिल् सॊल्लुगिऱोम्; स्वप्ऩ तसैयिल् आत्मावुक्कु मुऱ्ऱिलुम् करणङ्गळुडैय निऱुत्तल् इल्लै, पुत्तियुडऩ् स्वप्ऩमागि स्वप्ऩत्तै अऩुबविप्पवऩागि इन्द उलगत्तै जाक्रत्प्रबञ्जत्तैक् कडक्किऱाऩ्” (पिरुहत्। IV।३-७) ऎऩ्ऱु अङ्गेयुम् पुत्तियिऩ् सम्बन्दम् सॊल्लप्पडुवदाल्। अप्पडिये “इन्दिरियङ्गळ् ओय्वु अडैन्दु मऩस् अडङ् गविल्लैयाऩाल् विषयङ्गळैये सेविक्किऱाऩ्; अदै स्वप्ऩम् काण्बदु ऎऩ्ऱु अऱियवुम्” ऎऩ्ऱुम् स्मरिक्किऱार्गळ्। “कामम् मुदलियवै मऩसिऩ् विरुत्तिगळ्” ऎऩ्ऱु सुरुदि; अवैगळो स्वप्ऩत्तिल् काणप्पडुगिऩ्ऱऩ; आगैयाल् मऩसुडऩ् कूडवेदाऩ् स्वप्ऩत्तिल् विहारम् सॆय्गिऱाऩ्। अङ्गुळ्ळ विहारमुम् वासऩामयम्दाऩ्, पारमार्त्तिगम् अल्ल।
तथा च श्रुतिः इवकारानुबद्धमेव स्वप्नव्यापारं वर्णयति — ‘उतेव स्त्रीभिः सह मोदमानो जक्षदुतेवापि भयानि पश्यन्’ (बृ. उ. ४। ३। १३) इति। लौकिका अपि तथैव स्वप्नं कथयन्ति — आरुक्षमिव गिरिशृङ्गम् , अद्राक्षमिव वनराजिमिति। तथोपादानेऽपि यद्यपि करणेषु कर्मकरणविभक्तिनिर्देशः, तथापि तत्संपृक्तस्यैवात्मनः कर्तृत्वं द्रष्टव्यम् , केवले कर्तृत्वासम्भवस्य दर्शितत्वात्। भवति च लोकेऽनेकप्रकारा विवक्षा — योधा युध्यन्ते, योधै राजा युध्यत इति। अपि च अस्मिन्नुपादाने करणव्यापारोपरममात्रं विवक्ष्यते, न स्वातन्त्र्यं कस्यचित् , अबुद्धिपूर्वकस्यापि स्वापे करणव्यापारोपरमस्य दृष्टत्वात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्पडिये सुरुदियुम् “पोल” ऎऩ्ऱ सप्तत्तैच् चेर्त्ते स्वप्ऩ वियाबारत्तै वर्णिक्किऱदु। “अल्लदु स्तिरीगळुडऩ् सेर्न्दु सन्दोषिक्किऱवऩ् पोलवुम् साप्पिडुगिऱवऩ् पोलवुम् अल्लदु पयङ्गळै (पयत्तैत्तरुम् वस्तुक्कळै) पार्प्पदु पोलवुम्” (पिरुहत्। IV।३-१३) ऎऩ्ऱु। उलगत्तारुम् अप्पडिये स्वप्ऩत्तैप् पऱ्ऱि सॊल्लुगिऱार्गळ्। “मलै मुडियै एऱिऩेऩ् पोल काट्टु वरिसैयै पार्त्तेऩ् पोल" ऎऩ्ऱु। अप्पडिये ऎडुत्तुक् कॊळ्वदिलुम् करणङ्गळ् विषयत्तिल् कर्म करणविबक्तियै (इरण्डाम्, मूऩ्ऱाम् वेऱ्ऱुमै) कुऱिप्पिट्ट पोदिलुम् अप्पडियुम् अवैगळुडऩ् सेर्न्दुळ्ळ आत्मावुक्कुत्ताऩ् सॆय्युम् तऩ्मै ऎऩ्ऱु अऱिय वेण्डुम्। वॆऱुम् आत्मावुक्कु सॆय्युम्दऩ्मै सम्बविक्कादु ऎऩ्ऱु काट्टप्पट्टबडियाल्। उलगत्तिलुम्, “युत्त वीरर्गळ् युत्तम् सॆय्गिऱार्गळ्”, “युत्त वीरर्गळैक् कॊण्डु अरसऩ् युत्तम् सॆय्गिऱाऩ्” ऎऩ्ऱु पलवाऱाग सॊल्ल विरुप्पमुण्डु। मेलुम् इन्द ऎडुत्तुक्कॊळ्ळुदलिल्, इन्दिरियङ्ग ळुडैय वियाबारम् निऱ्पदु मात्तिरम्दाऩ् सॊल्ल उत्तेसम्, ऎदऱ्कुम् स्वादन्दिरियम् सॊल्ल उत्तेसमिल्लै, पुत्ति पूर्वगमायिल्लामल् ताऩागवे तूक्कत्तिल् इन्दिरियङ्ग ळुडैय वियाबारम् निऱ्पदु काणप्पडुवदाल्।
यस्त्वयं व्यपदेशो दर्शितः, ‘विज्ञानं यज्ञं तनुते’ इति, स बुद्धेरेव कर्तृत्वं प्रापयति — विज्ञानशब्दस्य तत्र प्रसिद्धत्वात् , मनोऽनन्तरं पाठाच्च, ‘तस्य श्रद्धैव शिरः’ (तै. उ. २। ४। १) इति च विज्ञानमयस्यात्मनः श्रद्धाद्यवयवत्वसङ्कीर्तनात् — श्रद्धादीनां च बुद्धिधर्मत्वप्रसिद्धेः, ‘विज्ञानं देवाः सर्वे ब्रह्म ज्येष्ठमुपासते’ (तै. उ. २। ५। १) इति च वाक्यशेषात् — ज्येष्ठत्वस्य च प्रथमजत्वस्य बुद्धौ प्रसिद्धत्वात् , ‘स एष वाचश्चित्तस्योत्तरोत्तरक्रमो यद्यज्ञः’ इति च श्रुत्यन्तरे यज्ञस्य वाग्बुद्धिसाध्यत्वावधारणात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“विज्ञानम् यक्ञत्तै सॆय्गिऱदु” ऎऩ्ऱ ऎन्द कुऱिप्पिडल् काट्टप्पट्टदो, अदु पुत्तिक्के सॆय्युम् तऩ्मैयैक् कॊडुक्किऱदु, विज्ञानम् ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऱ्कु अदिल् (पुत्ति ऎऩ्बदिल्) पिरसित्तियिरुप् पदालुम्, मऩसै, अडुत्तु सॊल्लि यिरुप्पदालुम्, “अदऱ्कु सिरत्तैये सिरस्” ऎऩ्ऱु विज्ञानमयऩाऩ आत्मावुक्कु सिरत्तै मुदलाऩ अवयवङ्गळै सॊल्लियिरुप्पदाल्; सिरत्तै मुदलियवैगळ् पुत्तियिऩ् तर्मङ्गळॆऩ्ऱु पिरसित्तियिरुप्पदाल्। “विज्ञानमागिऱ ज्येष्टमागिय पिरह्मत्तै ऎल्ला तेवर्गळुम् उबासिक्किऱार्गळ्” (तैत्तिरीय। II।५-१) ऎऩ्ऱ वाक्किय सेषत्तिऩालुम् मुदलिल् पिऱन्ददालुळ्ळ ज्येष्टत् तऩ्मैयुम् पुत्तियिऩिडत्तिल् पिरसित्तमायिरुप्पदाल्। “यक्ञम् ऎऩ्बदु ऎदुवो अदु वाक्कुक्कुम् सित्तत् तिऱ्कुमुळ्ळ मेल् मेल् किरमम्” ऎऩ्ऱु वेऱु सुरुदियिल् यक्ञमाऩदु वाक्कु पुत्ति इवैगळाल् सादिक्कप् पडुवदॆऩ्ऱु वऱ्पुऱुत्ति इरुप्पदाल्।
न च बुद्धेः शक्तिविपर्ययः करणानां कर्तृत्वाभ्युपगमे भवति, सर्वकारकाणामेव स्वस्वव्यापारेषु कर्तृत्वस्यावश्यंभावित्वात्। उपलब्ध्यपेक्षं त्वेषां करणानां करणत्वम्। सा चात्मनः। न च तस्यामप्यस्य कर्तृत्वमस्ति, नित्योपलब्धिस्वरूपत्वात्। अहंकारपूर्वकमपि कर्तृत्वं नोपलब्धुर्भवितुमर्हति, अहंकारस्याप्युपलभ्यमानत्वात्। न चैवं सति करणान्तरकल्पनाप्रसङ्गः, बुद्धेः करणत्वाभ्युपगमात्। समाध्यभावस्तु शास्त्रार्थवत्त्वेनैव परिहृतः, यथाप्राप्तमेव कर्तृत्वमुपादाय समाधिविधानात्। तस्मात्कर्तृत्वमप्यात्मन उपाधिनिमित्तमेवेति स्थितम् ॥ ४० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
करणङ्गळुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै ऒप्पुक् कॊण्डाल् पुत्तियिऩुडैय (करण) सक्तिक्कु ऎव्विद माऱुदलुम् एऱ्पडादु। ऎल्ला कारगङ्गळुक्कुमे अदऩदऩ् वियाबारङ्गळिल् सॆय्युम् तऩ्मै अवसियम् इरुक्कुमाऩ तिऩाल्। इन्द करणङ्गळुक्कु करणत्तऩ्मैयो, अऱिवै अबेक्षित्तदु; अदुवो आत्मावै सेर्न्ददु। अदिलुम्गूड (अऱिवदिलुम्गूड) इवऩुक्कु (आत्मा वुक्कु) कर्त्ता ऎऩ्ऱ तऩ्मै किडैयादु। ऎप्पॊऴुदुमे अऱिवायिरुक्कुम् स्वरूबमुळ्ळदाल्। अहङ्गारत्तै (नाऩ् ऎऩ्बदै) मुऩ्ऩिट्ट कर्त्ता ऎऩ्ऱ तऩ्मैयुम् अऱिगिऱवऩिडम् इरुक्क न्यायम् इल्लै। अहङ्गारमुम् कूड अऱियप्पडुगिऱबडियाल्। इप्पडि इरुन्दाल् वेऱु करणत्तैक् कल्बिक्कुम्बडि एऱ्पडुमे ऎऩ्बदुम् किडैयादु। पुत्तिक्कु करणत्तऩ्मैयै ऒप्पुक् कॊळ्वदाल्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
समादियिल्लामल् पोगुमे ऎऩ्बदुवो सास्तिरत् तिऱ्कु अर्त्तमुळ्ळ तऩ्मैयिऩालेये परिहरिक्कप् पट्टुविट्टदु, एऱ्कऩवे एऱ्पट्टिरुक्किऱबडियुळ्ळ सॆय्युम् तऩ्मैयै वैत्तुक्कॊण्डु समादि विदिक्कप् पट्टिरुप्पदाल्,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगैयाल् सॆय्युम् तऩ्मैयुम्गूड आत्मावुक्कु उबादि निमित्तमागत्ताऩ् ऎऩ्ऱु एऱ्पडुगिऱदु।