कर्ता शास्त्रार्थवत्त्वात् ॥ ३३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
कर्दा सास्त्रार्दवत्त्वात् ॥ ३३ ॥
जीवोऽकर्ताऽथवा कर्ता धियः कर्तृत्वसम्भवात् ॥
जीवकर्तृतया किं स्यादित्याहुः साङ्ख्यमानिनः ॥ २७ ॥
करणत्वान्न धीः कर्त्री यागश्रवणलौकिकाः ॥
व्यापारा न विना कर्त्रा तस्माज्जीवस्य कर्तृता ॥ २८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
–वैयासिक-न्यायमाला
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
जीवऩ् सॆय्बवऩा? अल्लदु सॆय्यादवऩा? पुत्तिक्कु सॆय्युम् तऩ्मै पॊरुन्दक् कूडियदाल् जीवऩुक्कुम् सॆय्युम् तऩ्मै ऎऩ्बदिऩाल् ऎऩ्ऩ किडैक्किऱदु? ऎऩ्ऱु साङ्गिय मद अबिमाऩिगळ् सॊल्गिऱार्गळ्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
करुवियायिरुप्पदाल् पुत्ति सॆय्वदु इल्लै। यागम्, सिरवणम्, उलगसम्बन्दमाऩवै ऎऩ्ऱ वियाबारङ्गळ् सॆय्गिऱवऩऩ्ऩियिल् इरुक्क मुडियादु। आगैयाल् जीवऩुक्कुच् चॆय्युम् तऩ्मै।
तद्गुणसारत्वाधिकारेणैवापरोऽपि जीवधर्मः प्रपञ्च्यते। कर्ता च अयं जीवः स्यात्। कस्मात् ? शास्त्रार्थवत्त्वात् — एवं च ‘यजेत’ ‘जुहुयात्’ ‘दद्यात्’ इत्येवंविधं विधिशास्त्रमर्थवद्भवति। अन्यथा तदनर्थकं स्यात्। तद्धि कर्तुः सतः कर्तव्यविशेषमुपदिशति। न च असति कर्तृत्वे तदुपपद्येत। तथेदमपि शास्त्रमर्थवद्भवति — ‘एष हि द्रष्टा श्रोता मन्ता बोद्धा कर्ता विज्ञानात्मा पुरुषः’ (प्र. उ. ४। ९) इति ॥ ३३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(जीवऩ् कर्त्तावा अल्लदु अगर्त्तावा ऎऩ्ऱु सन्देहम्। आत्मा कार्यत्तैच् चॆय्युम् कर्त्ता वाऩाल् विगारम् एऱ्पडुम्। आत्मावो असङ्गम्; विगारमिल् लाददु। आगैयाल् विगारमडैगिऱ पुत्तिदाऩ् कर्त्ता। असङ्गमाऩ आत्मा कर्त्तावल्ल ऎऩ्ऱ साङ्ग्य सित्तान्दम् पूर्वबक्षम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पुत्तिगरणमाग इरुप्पदाल् अदु ऒरु नाळुम् कर्त्तावाग मुडियादु। कोडालि ऎऩ्ऱ करुवि ताऩे मरत्तै वॆट्टुवदिल्लै। करणत्तैक्काट्टिलुम् वेऱागत्ताऩ् कर्त्ता इरुक्कुम्। पुत्तियै कर्त्तावागच् चॊऩ्ऩाल् वेऱॊऩ्ऱैक् करणमागच् चॊल्ल वेण्डुम्। कर्त्तावे वेण्डाम् ऎऩ्ऱु सॊल्ल मुडियादु। कर्मगाण्डत्तिल् सॊल्लप्पट्ट यागम् मुदलाऩ कर्माक्कळैयुम्, ञाऩगाण्डत्तिल् सॊल्लप् पट्ट सिरवणम् मुदलाऩ कारियङ्गळैयुम्, लौगिगमाऩ वियवसायम् मुदलाऩ कारियङ्गळैयुम् सॆय्वदऱ्कु कर्त्ता ऒरुवऩ् कट्टायम् इरुक्क वेण्डुम्। आदलाल् पुत्तियैक् काट्टिलुम् वेऱाऩ आत्मा कर्त्ता ऎऩ्ऱु सित्तान्दम्)।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अदऩ् कुणत्तै सारमायुडैयदॆऩ्ऱ सम्बन् दमागवे जीवऩुडैय तर्मम् वेऱॊऩ्ऱुम् विस्तरिक् कप्पडुगिऱदु। इन्द जीवऩ् कर्त्ता (सॆय्गिऱवऩ्) आगवुम् इरुक्क वेण्डुम्। एऩ्? सास्तिरम् पयऩुळ्ळदा यिरुप्पदाल्। इप्पडियिरुन्दाल्दाऩ् “यागम् सॆय्यवुम्”, “होमम् सॆय्यवुम्”, “ताऩम् सॆय्यवुम्” ऎऩ्ऱु इव्विदम् इरुक्कुम् विदिक्किऱ सास्तिरम् पयऩुळ्ळदाग आगुम्; वेऱु विदमाऩाल् अदु पयऩऱ्ऱदाग एऱ्पडुम्। सॆय्गिऱवऩाग इरुक्किऱवऩुक्कल्लवा सॆय्य वेण्डिय कुऱिप्पिट्ट विषयत्तै अदु उबदेसिक्किऱदु? सॆय्युम् तऩ्मै इल्लैयाऩाल् अदु पॊरुन्दादु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्पडिये, “इवऩल्लवा पार्क्किऱवऩ्, केट्किऱवऩ्, निऩैक्किऱवऩ्, अऱिगिऱवऩ्, सॆय्गिऱवऩ्, विज्ञानात्मा, पुरुषऩ्” (पिरच्ऩ। IV।९) ऎऩ्ऱ इन्द सास्तिरमुम् पयऩ्उळ्ळदाग आगिऱदु।
विहारोपदेशात् ॥ ३४ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
विहारोबदेसात् ॥ ३४ ॥
इतश्च जीवस्य कर्तृत्वम् , यज्जीवप्रक्रियायां सन्ध्ये स्थाने विहारमुपदिशति — ‘स ईयतेऽमृतो यत्र कामम्’ (बृ. उ. ४। ३। १२) इति, ‘स्वे शरीरे यथाकामं परिवर्तते’ (बृ. उ. २। १। १८) इति च ॥ ३४ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदिऩालुम् जीवऩुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै ऎदिऩाल् जीवऩैप्पऱ्ऱिच् चॊल्लुम् पोदु स्वप्ऩावस्तैयिल् “मरणमऱ्ऱ अवऩ् ऎङ्गे इष्टप्पडि पोगिऱाऩो” (पिरुहत्। IV।३-१२) ऎऩ्ऱुम्, “तऩ् सरीरत्तिल् इष्टप्पडि सुऱ्ऱिवरुगिऱाऩ्” (पिरुहत्। II।१-१८) ऎऩ्ऱुम् विहारत्तै उबदेसिक्किऱदु।
उपादानात् ॥ ३५ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
उबादानात् ॥ ३५ ॥
इतश्चास्य कर्तृत्वम् , यज्जीवप्रक्रियायामेव करणानामुपादानं सङ्कीर्तयति — ‘तदेषां प्राणानां विज्ञानेन विज्ञानमादाय’ (बृ. उ. २। १। १७) इति, ‘प्राणान्गृहीत्वा’ (बृ. उ. २। १। १८) इति च ॥ ३५ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदिऩालुम् इवऩुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै, ऎदिऩाल् जीवऩैप्पऱ्ऱिच् चॊल्लुम्बोदे, “अप्पॊऴुदु इन्द पिराणऩ्गळुक्कुळ् विज्ञानत्तिऩाल् (पुत्तियिऩाल्) विज्ञानत्तै (इन्दिरिय सक्तियै) ऎडुत्तुक् कॊण्डु” (पिरुहत्।II।१-१७) ऎऩ्ऱुम्, “पिराणऩ्गळै ऎडुत्तुक् कॊण्डु” (पिरुहत्। II।१-१८) ऎऩ्ऱुम् करणङ्गळै ऎडुत्तुक्कॊळ्वदैक् काट्टुगिऱदो,
व्यपदेशाच्च क्रियायां न चेन्निर्देशविपर्ययः ॥ ३६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
व्यबदेसाच्च क्रियायाम् न सेन्निर्देसविबर्यय: ॥ ३६ ॥
इतश्च जीवस्य कर्तृत्वम् , यदस्य लौकिकीषु वैदिकीषु च क्रियासु कर्तृत्वं व्यपदिशति शास्त्रम् — ‘विज्ञानं यज्ञं तनुते। कर्माणि तनुतेऽपि च’ (तै. उ. २। ५। १) इति। ननु विज्ञानशब्दो बुद्धौ समधिगतः, कथमनेन जीवस्य कर्तृत्वं सूच्यत इति, नेत्युच्यते — जीवस्यैवैष निर्देशः, न बुद्धेः। न चेज्जीवस्य स्यात् , निर्देशविपर्ययः स्यात् — विज्ञानेनेत्येवं निरदेक्ष्यत्। तथा हि अन्यत्र बुद्धिविवक्षायां विज्ञानशब्दस्य करणविभक्तिनिर्देशो दृश्यते — ‘तदेषां प्राणानां विज्ञानेन विज्ञानमादाय’ (बृ. उ. २। १। १७) इति। इह तु ‘विज्ञानं यज्ञं तनुते’ (तै. उ. २। ५। १) इति कर्तृसामानाधिकरण्यनिर्देशाद्बुद्धिव्यतिरिक्तस्यैवात्मनः कर्तृत्वं सूच्यत इत्यदोषः ॥ ३६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदिऩालुम् जीवऩुक्कु सॆय्युम्दऩ्मै, ऎदिऩाल् सास्तिरम् लौगिगमाऩवैगळ् वैदिगमाऩवैगळ् आगिय कर्माक्कळिल् इवऩुक्कुच् चॆय्युम् तऩ्मैयैक् कुऱिप्पिडुगिऱदो, “विज्ञानम् यक्ञत्तैच् चॆय्गिऱदु, कर्माक्कळैयुम् सॆय्गिऱदु” (तैत्तिरीय। II।५-१) ऎऩ्ऱु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
विज्ञानम् ऎऩ्ऱ सप्तम् पुत्ति विषयत्तिलल्लवा अऱियप्पट्टदु? इदिऩाल् जीवऩुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै ऎप्पडि सूसिक्कप्पडुम्? ऎऩ्ऱाल्, अप्पडियल्लवॆऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु। इन्द निर्देसम् जीवऩुक्कुत्ताऩ्, पुत्तिक्कु अल्ल। जीवऩुक्कु इल्लैयाऩाल् कुऱिप्पिडु वदिल् माऱुदल् इरुक्कुम्। “विज्ञानत्तिऩाल्” ऎऩ्ऱु इव्विदम् कुऱिप्पिट्टिरुक्कुम्। अप्पडि वेऱु इडत्तिल् पुत्तियैच् चॊल्ल विरुम्बुम् पोदु विज्ञानम् ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऱ्कु करुवियैक्काट्टुम् वेऱ्ऱुमैयाल् (मूऩ्ऱाम् वेऱ्ऱुमैयाल्) निर्देसम् काणप्पडुगिऱदु। “अप्पॊऴुदु पिराणऩ्गळुक्कुळ् विज्ञानत्तिऩाल् (पुत्तियाल्) विज्ञानत्तै ऎडुत्तुक्कॊण्डु” (पिरुहत्। II;१ - १७) ऎऩ्ऱु। इङ्गेयो “विज्ञानम् यक्ञत्तै सॆय्गिऱदु” (तैत्तिरीय। II;५-१) ऎऩ्ऱु कर्त्तावुडऩ् सामाऩादिगरण्यम् सॊल्लियिरुप्पदाल्, पुत्तिक्कु वेऱायुळ्ळ आत्मावुक्कुत्ताऩ् सॆय्युम् तऩ्मै सूसिक्कप्पडुगिऱदु, ऎऩ्बदिऩाल् ऎव्विद तोषमुमिल्लै।
अत्राह — यदि बुद्धिव्यतिरिक्तो जीवः कर्ता स्यात् , स स्वतन्त्रः सन् प्रियं हितं चैव आत्मनो नियमेन सम्पादयेत् , न विपरीतम्। विपरीतमपि तु सम्पादयन्नुपलभ्यते। न च स्वतन्त्रस्यात्मनः ईदृशी प्रवृत्तिरनियमेनोपपद्यत इति, अत उत्तरं पठति —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इङ्गे सॊल्गिऱाऩ्। पुत्तिक्कु वेऱाग जीवऩ् कर्त्तावाग इरुन्दाल् अवऩ् स्वदन्दिरऩाग इरुन्दु तऩक्कु पिरियमाऩदैयुम् हिदमाऩदैयुमे नियममाग सम्बादित्तुक् कॊळ्वाऩ्। विबरीदमायुळ्ळदै सम्बादित् तुक्कॊळ्ळमाट्टाऩ्; आऩाल् विबरीदमायुळ्ळदैयुम् सम्बादिप्पवऩागक् काणप्पडुगिऱाऩ्; स्वदन्दिर मायिरुक्कुम् आत्मावुक्कु नियममऩ्ऩियिल् इव्विदप् पिरविरुत्ति पॊरुन्दविल्लैये? ऎऩ्ऱु अदऱ्काग पदिल् सॊल्गिऱार्:-
उपलब्धिवदनियमः ॥ ३७ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
उबलप्तिवदनियम: ॥ ३७ ॥
यथायमात्मोपलब्धिं प्रति स्वतन्त्रोऽपि अनियमेनेष्टमनिष्टं च उपलभते, एवमनियमेनैवेष्टमनिष्टं च सम्पादयिष्यति। उपलब्धावप्यस्वातन्त्र्यम् , उपलब्धिहेतूपादानोपलम्भादिति चेत् , न। विषयप्रकल्पनामात्रप्रयोजनत्वादुपलब्धिहेतूनाम्। उपलब्धौ तु अनन्यापेक्षत्वमात्मनः, चैतन्ययोगात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द आत्मा अऱियुम् विषयत्तिल् स्वदन्दिरऩाग इरुन्दबोदिलुम् नियमम् इल्लामल् वेण्डियदैयुम्, वेण्डाददैयुम् ऎप्पडि अऱिगिऱाऩो, अव्विदम् नियमम् इल्लामले वेण्डियदैयुम्, वेण्डाददैयुम् सम्बादित्तुक्कॊळ्गिऱाऩ्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अऱिवदिल्गूड स्वादन्दिरियम् इल्लै। अऱिवुक्कु कारणमायुळ्ळ इन्दिरियङ्गळै ऎडुत्तुक्कॊळ्वदु काणुवदाल्, ऎऩ्ऱाल् अप्पडियल्ल। अऱिविऱ्कु कारण माऩ करुविगळ् विषयङ्गळिऩ् सम्बन्दत्तै कल्बित्तुक् कॊडुप्पदै मात्तिरम् पिरयोजऩमाग उळ्ळदाल्। अऱिवदिलो आत्मावुक्कु वेऱु ऎदैयुम् अबेक्षिक्कुम् तऩ्मै किडैयादु, सैदऩ्यसम्बन्दमिरुप्पदाल्।
अपि च अर्थक्रियायामपि नात्यन्तमात्मनः स्वातन्त्र्यमस्ति, देशकालनिमित्तविशेषापेक्षत्वात्। न च सहायापेक्षस्य कर्तुः कर्तृत्वं निवर्तते। भवति ह्येधोदकाद्यपेक्षस्यापि पक्तुः पक्तृत्वम्। सहकारिवैचित्र्याच्च इष्टानिष्टार्थक्रियायामनियमेन प्रवृत्तिरात्मनो न विरुध्यते ॥ ३७ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्, पिरयोजऩत्तैत्तरुम् कारियत्तिलुम् आत्मावुक्कु पूरा स्वादन्दिरियमुम् किडैयादु। कुऱिप्पिट्ट तेसम् कालम् निमित्तम् इवैगळै अबेक्षिप्पदाल्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्, उदवियै अबेक्षिक्कुम् कर्त्तावुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै पोय्विडादु। विऱगु, जलम् मुदलियदै अबेक्षिक्किऱवऩायिरुन्दुम् समैयल् सॆय्गिऱवऩुक्कु समैयल् सॆय्युम् तऩ्मै इरुक्किऱदल्लवा? उदवुगिऱ वैगळिलुळ्ळ विसित्तिरत्तऩ्मैयाल् वेण्डियदु वेण्डाददैप् पिरयोजऩमायुळ्ळ किरियैयिल् नियममिल्लामल् पिरविरुत्ति ऎऩ्बदु आत्मा विषयत्तिल् विरोदप्पडविल्लै।
शक्तिविपर्ययात् ॥ ३८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सक्तिविबर्ययात् ॥ ३८ ॥
इतश्च विज्ञानव्यतिरिक्तो जीवः कर्ता भवितुमर्हति। यदि पुनर्विज्ञानशब्दवाच्या बुद्धिरेव कर्त्री स्यात् , ततः शक्तिविपर्ययः स्यात् — करणशक्तिर्बुद्धेर्हीयेत, कर्तृशक्तिश्चापद्येत। सत्यां च बुद्धेः कर्तृशक्तौ, तस्या एव अहंप्रत्ययविषयत्वमभ्युपगन्तव्यम् , अहंकारपूर्विकाया एव प्रवृत्तेः सर्वत्र दर्शनात् — ‘अहं गच्छामि, अहमागच्छामि, अहं भुञ्जे, अहं पिबामि’ इति च। तस्याश्च कर्तृशक्तियुक्तायाः सर्वार्थकारि करणमन्यत्कल्पयितव्यम्। शक्तोऽपि हि सन् कर्ता करणमुपादाय क्रियासु प्रवर्तमानो ततश्च संज्ञामात्रे विवादः स्यात् , न वस्तुभेदः कश्चित् , करणव्यतिरिक्तस्य कर्तृत्वाभ्युपगमात् ॥ ३८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदिऩालुम् पुत्तिक्कु वेऱाग उळ्ळ जीवऩ् कर्त्तावाग इरुप्पदु न्यायम्-विज्ञानम् ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऩाल् सॊल्लप्पडुम् पुत्तिये सॆय्वदाग इरुन्दाल्, अप्पॊऴुदु सक्तिक्कु वेऱुबाडु एऱ्पडुम्। पुत्तिक्कु करुवियॆऩ्ऱ सक्ति पोय्विडुम्, सॆय्वदु ऎऩ्ऱ सक्ति एऱ्पडुम्। पुत्तिक्के सॆय्वदु ऎऩ्ऱ सक्तियिरुक्कुमे याऩाल्, अदऱ्के “नाऩ्” ऎऩ्ऱ ऎण्णत्तिऱ्कु विषयमा यिरुक्कुम् तऩ्मैयै ऒप्पुक्कॊळ्ळ वेण्डुम्। “नाऩ्” ऎऩ्ऱ ऎण्णत्तै मुऩ्ऩिट्टे ऎङ्गुम् पिरविरुत्ति काणप्पडुवदाल्, “नाऩ् पोगिऱेऩ्, नाऩ् वरुगिऱेऩ्, नाऩ् साप्पिडुगिऱेऩ्, नाऩ् कुडिक्किऱेऩ्” ऎऩ्ऱु सॆय्युम् सक्तियैयुडैय अदऱ्कु ऎल्ला कार्यत्तैयुम् सॆय्यक् कूडियदाग करुवि वेऱु कल्बिक्कप्पडवेण्डुम्। सक्ति युळ्ळवऩायिरुक्किऱ कर्त्तावुम् करुवियै ऎडुत्तुक् कॊण्डु किरियैगळिल् पिरविरुत्तिक्किऱदाग अल्लवा काणप्पडुगिऱदु ऎऩ्ऱु। अदिऩाल् पॆयर् मात्तिरत्तिल् विवादमिरुक्कलामे तविर, वस्तुविल् पेदम् ऎदुवुमिल्लै, करुविक्कु वेऱायिरुप्पदऱ्कु सॆय्युम् तऩ्मैयै ऒप्पुक्कॊळ्वदाल्।
समाध्यभावाच्च ॥ ३९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
समात्यबावाच्च ॥ ३९ ॥
योऽप्ययमौपनिषदात्मप्रतिपत्तिप्रयोजनः समाधिरुपदिष्टो वेदान्तेषु — ‘आत्मा वा अरे द्रष्टव्यः श्रोतव्यो मन्तव्यो निदिध्यासितव्यः’ (बृ. उ. २। ४। ५) ‘सोऽन्वेष्टव्यः स विजिज्ञासितव्यः’ ‘ओमित्येवं ध्यायथ आत्मानम्’ (मु. उ. २। २। ६) इत्येवंलक्षणः, सोऽप्यसत्यात्मनः कर्तृत्वे नोपपद्येत। तस्मादप्यस्य कर्तृत्वसिद्धिः ॥ ३९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
उबनिषत्तिल् कण्ड आत्मावै अऱिवदै पिरयोजऩमायुळ्ळ ऎन्द इन्द समादि उबनिषत् तुक्कळिल् “अये, आत्मा काणप्पड वेण्डियदु, केट्कप्पडवेण्डियदु, निऩैक्कप्पड वेण्डियदु, निदित्यासऩम् (तियाऩम्) सॆय्यप्पडवेण्डियदु, अवर् तेडवेण्डियवर्, अवर् अऱिय वेण्डियवर्" (पिरुहत्।II।४-५), “ओम् ऎऩ्ऱु इव्विदम् आत्मावै तियाऩम् सॆय्युङ्गळ्” (मुण्डग। II।२-६), ऎऩ्ऱु इव्विद लक्षणमुळ्ळदाग उबदेसिक्कप्पट्टिरुक्किऱदो, अदुवुम्, आत्मावुक्कु सॆय्युम् तऩ्मैयिल्लाद विषयत्तिल्, पॊरुत्तमागादु। अदिऩालुम् इवऩुक्कु सॆय्युम् तऩ्मै सित्तिक्किऱदु।