वाक्यान्वयात् ॥ १९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
वाक्यान्वयात् ॥ १९ ॥
आत्मा द्रष्टव्य इत्युक्तः संसारी वा परेश्वरः ॥
संसारी पतिजायादिभोगप्रीत्याऽस्य सूचनात् ॥ ११ ॥
अमृतत्वमुपक्रम्य तदन्तेऽप्युपसंहृतम् ॥
संसारिणमनूद्यातः परेशत्वं विधीयते ॥ १२ ॥
–वैयासिकन्यायमाला
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आत्मा साक्षात्करिक्क वेण्डियवर् ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पट्टिरुप्पदु संसारिया? अल्लदु परमेसुवररा? पर्त्ता।पार्यै मुदलाऩ पोगङ्गळिल् पिरीदियॆऩ्बदिऩाल् संसारिक्कु सूसऩमिरुप्पदाल् संसारि ताऩ्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मरणमऱ्ऱ तऩ्मैयॆऩ्ऱु आरम्बित्तु। मुडिविलुम् अदुवे सॊल्लप्पट्टु इरुक्किऱदु। आगैयाल् संसारियै अऩुवादम् सॆय्दु परमात्मावाग इरुक्कुम् तऩ्मै विदिक्कप्पडुगिऱदु।
बृहदारण्यके मैत्रेयीब्राह्मणेऽधीयते — ‘न वा अरे पत्युः कामाय’ इत्युपक्रम्य ‘न वा अरे सर्वस्य कामाय सर्वं प्रियं भवत्यात्मनस्तु कामाय सर्वं प्रियं भवत्यात्मा वा अरे द्रष्टव्यः श्रोतव्यो मन्तव्यो निदिध्यासितव्यो मैत्रेय्यात्मनो वा अरे दर्शनेन श्रवणेन मत्या विज्ञानेनेदँ सर्वं विदितम्’ (बृ. उ. ४। ५। ६) इति। तत्रैतद्विचिकित्स्यते — किं विज्ञानात्मैवायं द्रष्टव्यश्रोतव्यत्वादिरूपेणोपदिश्यते, आहोस्वित्परमात्मेति। कुतः पुनरेषा विचिकित्सा ? प्रियसंसूचितेनात्मना भोक्त्रोपक्रमाद्विज्ञानात्मोपदेश इति प्रतिभाति। सर्वविज्ञानोपदेशात्परमात्मोपदेश इति ।
आत्मा वारे द्रष्टव्यः श्रोतव्यो मन्तव्यो निदिध्यासितव्यः
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎऩ्ऱु मैत्रेयि पिराह्मणत्तिल् अऱियत्तक् कवराग आत्मा सॊल्लप्पट्टुळ्ळदु। इन्द आत्मा जीवात्मावा अल्लदु परमात्मावा ऎऩ्ऱु सन्देहम्। इङ्गु आरम्बत्तिल् कणवऩ् मऩैवि मुदलाऩ पोक्य वस्तुक्कळैक् कूऱि अवैगळिल् पिरीदियैक् कुऱिप्पिडुवदाल् पिरीदियुडऩ् अवैगळैयऩुबविक्किऱ पोक्तावाऩ जीवऩ्दाऩ् इङ्गु आत्मसप्तत्ताल् कुऱिप्पिडप्पडुगिऱदु ऎऩ्ऱु पूर्वबक्षम्। इङ्गु आरम्बत्तिलुम्, मुडिविलुम् मरणमऱ्ऱ तऩ्मैयैक् कुऱिप्पिडुवदाल् इदु परमात्मावैत् तविर वेऱु ऒरुवरुक्कुम् सम्बविक्काददाल् इङ्गु आत्मा परमात्मादाऩ् ऎऩ्ऱु सित्तान्दम्। संसारि पोक्तावाऩ जीवात्मावै अऩुवादम् सॆय्दु उबादिगळ् विलगिविट्टाल् अवऩे परमात्मावाग आगिऱाऩ् ऎऩ्ऱु जीवप्रह्माबेदम् इङ्गु उबदेसिक्कप्पडुगिऱदु।)
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिरुहदारण्यगत्तिल् मैत्रेयी पिराह् मणत्तिल् सॊल्लप्पडुगिऱदु। ‘अये, पदियिऩ् कामत्तिऱ्कागवेयिल्लै’ ऎऩ्ऱु आरम्बित्तु ‘अये, ऎल्लावऱ्ऱिऩ् कामत्तिऱ्कागवे ऎल्लाम् पिरियमा यिरुप्पदिल्लै; आत्माविऩ् कामत्तिऱ्कागत्ताऩ् ऎल्लाम् पिरियमायिरुप्पदु। अये, आत्मावैत् ताऩ् अऱिय वेण्डियदु, केट्क वेण्डियदु, मऩऩम् सॆय्य वेण्डियदु। निदित्यासऩम् सॆय्य वेण्डियदु। अये मैत्रेयी, आत्मावै अऱिवदिऩाल् केट्पदिऩाल् निऩैप्पदिऩाल् निदित्यासऩत्ताल् इदु ऎल्लाम् अऱियप्पट्टदागुम्’ ऎऩ्ऱु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अङ्गे इदु सन्देहिक्कप्पडुगिऱदु; अऱिय वेण्डियदु, केट्क वेण्डियदु मुदलाऩ रूबत्तुडऩ् इन्द विज्ञानात्मा (जीवऩ्) ताऩ् उबदेसिक्कप्पडु किऱदा? अल्लदु परमात्मावा? ऎऩ्ऱु एऩ् इन्द सन्दे हम्? कणवऩ् पत्ऩि मुदलाऩ पोक्यवस्तुक्कळाल् ऊगिक्कप्पट्ट पोक्तावाऩ आत्मावुडऩ् आरम्बित्तिरुप् पदाल् विज्ञानात्मावुक्कु उबदेसम् ऎऩ्ऱु तोऩ्ऱु किऱदु; अप्पडिये आत्मावै अऱिवदिऩाल् ऎल्लाम् अऱियप्पडुवदाग उबदेसिप्पदाल् परमात्मावुक्कु उबदेसम् ऎऩ्ऱु।
किं तावत्प्राप्तम् ? विज्ञानात्मोपदेश इति। कस्मात् ? उपक्रमसामर्थ्यात्। पतिजायापुत्रवित्तादिकं हि भोग्यभूतं सर्वं जगत् आत्मार्थतया प्रियं भवतीति प्रियसंसूचितं भोक्तारमात्मानमुपक्रम्यानन्तरमिदमात्मनो दर्शनाद्युपदिश्यमानं कस्यान्यस्यात्मनः स्यात्। मध्येऽपि ‘इदं महद्भूतमनन्तमपारं विज्ञानघन एवैतेभ्यो भूतेभ्यः समुत्थाय तान्येवानुविनश्यति न प्रेत्य संज्ञास्ति’(बृ. उ. २। ४। १२) इति प्रकृतस्यैव महतो भूतस्य द्रष्टव्यस्य भूतेभ्यः समुत्थानं विज्ञानात्मभावेन ब्रुवन्विज्ञानात्मन एवेदं द्रष्टव्यत्वं दर्शयति। तथा ‘विज्ञातारमरे केन विजानीयात्’(बृ. उ. २। ४। १४) इति कर्तृवचनेन शब्देनोपसंहरन्विज्ञानात्मानमेवेहोपदिष्टं दर्शयति। तस्मादात्मविज्ञानेन सर्वविज्ञानवचनं भोक्त्रर्थत्वाद्भोग्यजातस्यौपचारिकं द्रष्टव्यमित्येवं प्राप्ते ब्रूमः —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पूर्वबक्षम्: ऎदु न्यायम्? विज्ञानात्मावैप् पऱ्ऱि उबदेसम् ऎऩ्ऱु। एऩ्? आरम्बत्तिऩ् पलत्तिऩाल् पदि पत्ऩी पुत्तिरऩ् सॊत्तु मुदलाऩ पोक्कियमाग उळ्ळ उलगम्बूरावुम्, आत्मावुक्काग इरुप्पदाल् पिरियमाग विरुक्किऱदु ऎऩ्बदाल्। पिरियमॆऩ्बदाल् सूसिक्कप्पट्ट पोक्तावाऩ आत्मावै आरम्बित्तु, पिऱ्पाडु उबदेसिक्कप्पडुगिऱ इन्द आत्माविऩ् तर्सऩम् मुदलाऩदु वेऱु ऎन्द आत्मावैप् पऱ्ऱि इरुक्क मुडियुम्? मत्तियिलुम्, ‘इन्द पॆरिय पूदम् ऎल्लैयऱ्ऱदु करैयऱ्ऱदु। विज्ञानगऩमे उण्डागिऱ इन्द पूदङ्गळिलिरुन्दु सममाग वॆळिक्किळम्बि (पिऱन्दु) अवैगळैये अऩुसरित्तु नासत्तैयडैगिऱदु। मरणमडैन्द पिऱगु विसेष अऱिवु किडैयादु’ ऎऩ्ऱु पिरगिरुदमाय् अऱिय वेण्डियदायुळ्ळ पॆरिय पूदत्तिऱ्कु विज्ञानात्मत् तऩ्मैयुडऩ् पूदङ्गळिलिरुन्दु वॆळिक् किळम्बुवदै सॊल्वदु विज्ञानात्मावुक्के इन्द अऱियवेण्डिय तऩ्मैयै काट्टुगिऱदु। अप्पडिये ‘अये अऱिगिऱवऩै ऎदिऩाल् अऱियमुडियुम्’ ऎऩ्ऱु कर्त्तावैच् चॊल्लुम् सप्तत्तिऩाल् मुडिप्पदुम् विज्ञानात्मावैये इङ्गु उबदेसिक्कप्पट्टदाग काट्टुगिऱदु। आगैयाल् आत्मावै अऱिवदिऩाल् ऎल्लाम् अऱियप्पडुम् ऎऩ्ऱु सॊऩ्ऩदु पोक्किय कूट्टम् पोक्तावुक्काग इरुप्पदाल् उबसारमाग सॊल्लप्पट्टदु ऎऩ्ऱु अऱिय वेण्डुम् ऎऩ्ऱु।
परमात्मोपदेश एवायम्। कस्मात् ? वाक्यान्वयात्। वाक्यं हीदं पौर्वापर्येणावेक्ष्यमाणं परमात्मानं प्रत्यन्वितावयवं लक्ष्यते। कथमिति? तदुपपाद्यते — ‘अमृतत्वस्य तु नाशास्ति वित्तेन’ इति याज्ञवल्क्यादुपश्रुत्य ‘येनाहं नामृता स्यां किमहं तेन कुर्यां यदेव भगवान्वेद तदेव मे ब्रूहि’ इत्यमृतत्वमाशासानायै मैत्रेय्यै याज्ञवल्क्य आत्मविज्ञानमिदमुपदिशति। न चान्यत्र परमात्मविज्ञानादमृतत्वमस्तीति श्रुतिस्मृतिवादा वदन्ति। तथा चात्मविज्ञानेन सर्वविज्ञानमुच्यमानं नान्यत्र परमकारणविज्ञानान्मुख्यमवकल्पते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सित्तान्दम्: इव्विदम् वरुम्बोदु सॊल्गिऱोम्; इदु परमात्मा विषयमाऩ उबदेसम्दाऩ्। एऩ्? ‘वाक्कियत्तिऩ् अऩ्वयत्तिऩाल्’ इन्द वाक्कियम् मुऩ्बिऩ् नऩ्गु कवऩित्तुप्पार्त्ताल्, परमात्म विषयमाग पॊरुत्तमाऩ अवयवङ्गळुडऩिरुप्पदागत् (तात्पर्यमुळ्ळदागत्) तॆरिगिऱदु। ऎप्पडि यॆऩ्ऱाल् अदु ऎडुत्तुक् काट्टप्पडुगिऱदु। ‘मरणमऱ्ऱ तऩ्मै सॊत्तिऩाल् (कर्मावाल्) ऎऩ्ऱु आसैये वेण्डाम्’ ऎऩ्ऱु याक्ञवल्क्यरिडमिरुन्दु केट्टु विट्टु ‘ऎदऩाल् नाऩ् मरणमऱ्ऱवळाग आग माट्टेऩो। अदऩाल् नाऩ् ऎऩ्ऩ सॆय्वेऩ्? (ऎऩक्कु ऎऩ्ऩ उबयोगम्) ताङ्गळ् ऎदै अऱिन्दिरुक्किऱीर्गळो अदैये ऎऩक्कुच्चॊल् लुङ्गळ्’ ऎऩ्ऱु मरणमऱ्ऱ तऩ्मैयै वेण्डुगिऱ मैत्रेयिक्कु याक्ञवल्क्यर् इन्द आत्म विज्ञानत्तै उबदेसिक्किऱार्। परमात्मा विज्ञानत्तैत् तविर वेऱु ऎङ्गेयुम् मरणमऱ्ऱ तऩ्मै किडैयादॆऩ्ऱु सुरुदि स्मिरुदि वसऩङ्गळ् सॊल्लुगिऩ्ऱऩ। अप्पडिये आत्म विज्ञानत्तिऩाल् ऎल्लाम् अऱिवदु सॊल्लप्पडुवदुम् परमगारणमायुळ्ळदै विषयमायुळ्ळ विज्ञानत्तैत् तविर वेऱु ऎङ्गेयुम् मुक्कियमाग एऱ्पडादु।
न चैतदौपचारिकमाश्रयितुं शक्यम् , यत्कारणमात्मविज्ञानेन सर्वविज्ञानं प्रतिज्ञायानन्तरेण ग्रन्थेन तदेवोपपादयति — ‘ब्रह्म तं परादाद्योऽन्यत्रात्मनो ब्रह्म वेद’ इत्यादिना। यो हि ब्रह्मक्षत्रादिकं जगदात्मनोऽन्यत्र स्वातन्त्र्येण लब्धसद्भावं पश्यति, तं मिथ्यादर्शिनं तदेव मिथ्यादृष्टं ब्रह्मक्षत्रादिकं जगत्पराकरोतीति भेददृष्टिमपोद्य, ‘इदँ सर्वं यदयमात्मा’ इति सर्वस्य वस्तुजातस्यात्माव्यतिरेकमवतारयति । ‘दुन्दुभ्यादिदृष्टान्तैश्च’ (बृ. उ. ४। ५। ८) तमेवाव्यतिरेकं द्रढयति । ‘अस्य महतो भूतस्य निःश्वसितमेतद्यदृग्वेदः’ (बृ. उ. ४। ५। ११) इत्यादिना च प्रकृतस्यात्मनो नामरूपकर्मप्रपञ्चकारणतां व्याचक्षाणः परमात्मानमेनं गमयति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदु उबसारत्तिऩाल् सॊल्लप्पट्टदॆऩ्ऱु आसिरयिप्पदु मुडियादु। ऎऩ्ऩ कारणमॆऩ्ऱाल् आत्मविक् ञाऩत्तिऩाल् सर्व विज्ञानत्तै पिरदिक्ञै सॆय्दु विट्टु अडुत्त किरन्द पादत्तिऩाल् अदैये विळक्किक् काट्टुगिऱदु। ‘ऎवऩ् आत्मावुक्कु वेऱाग पिरह्मत्तै (पिराह्मण जादियै) अऱिगिऱाऩो, अवऩै पिरह्मम् (जादि) नऴुवविट्टुविडुम्’ ऎऩ्बदु मुदलाऩ तिऩाल् ऎवऩ् पिराह्मणऩ्, क्षत्तिरियऩ् मुदलिय जगत्तै आत्मावुक्कु वेऱाग, स्वदन्दिरमाग इरुप्पु उळ्ळदाग पार्क्किऱाऩो पॊय्याग पार्क्किऱ अवऩै पॊय्याग पार्क्कप्पडुगिऱ अन्द पिराह्मणऩ् क्षत्तिरियऩ् मुदलिय जगत्तु नऴुवविट्टुविडुम् ऎऩ्ऱु पेदप्पार्वैयै निन्दित्तुविट्टु, ‘इदु ऎल्लाम् ऎदुवो अदु इन्द आत्मा’ ऎऩ्ऱु ऎल्ला वस्तुक्कूट्टत्तिऱ्कुम्, आत्माविऱ्कु वेऱाग इल्लात्तऩ्मैयै सॊल्लुगिऱदु। तुन्दुबि मुदलाऩ तिरुष्टान्दङ्गळिऩालुम् अन्द वेऱाग इल्लात्तऩ्मैयैये उऱुदिप्पडुत्तुगिऱदु। ‘रिक्वेदम् ऎऩ्बदु ऎदुवो अदु इन्द पॆरिय पूदत्तिऩुडैय इन्द मूच्चु’ (पिरुहत् ४-५-११) ऎऩ्बदु मुदलाऩदिऩाल् पिरगिरुमायुळ्ळ आत्मावुक्कु नामम् रूबम् कर्मा अडङ्गिय पिरबञ्जत्तिऱ्कुक् कारणमा यिरुक्कुम् तऩ्मैयै सॊल्गिऱवर् इवरै परमात्मावाग अऱिविक्किऱार्।
तथैवैकायनप्रक्रियायामपि सविषयस्य सेन्द्रियस्य सान्तःकरणस्य प्रपञ्चस्यैकायनमनन्तरमबाह्यं कृत्स्नं प्रज्ञानघनं व्याचक्षाणः परमात्मानमेनं गमयति। तस्मात्परमात्मन एवायं दर्शनाद्युपदेश इति गम्यते ॥ १९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्पडिये एगायऩ पिरगरणत्तिलुम्गूड विषयङ्गळुडऩ् इन्दिरियङ्गळुडऩ् अन्दक्करणत् तुडऩ् कूडिऩ पिरबञ्जत्तिऱ्कु ऒरे अयऩमाग (पोक्काग, कदियाग) उळ्ळिल्लाद वॆळियिल्लाद मुऴु पिरक्ञाऩ कऩमाऩदै सॊल्वदुम् इवरै परमात्मावाग अऱिविक्किऱदु। आगैयाल् इन्द अऱिय वेण्डियदु मुदलाऩ उबदेसम् परमात्मावैप् पऱ्ऱित्ताऩ् ऎऩ्ऱु तॆरिगिऱदु।
यत्पुनरुक्तं प्रियसंसूचितोपक्रमाद्विज्ञानात्मन एवायं दर्शनाद्युपदेश इति, अत्र ब्रूमः —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिरियमॆऩ्बदाल् सूसिक्कप्पट्ट पोक्तावै आरम्बिप्पदिऩाल् इन्द अऱिय वेण्डियदागच् चॊऩ्ऩदु विज्ञानात्मावैप् पऱ्ऱित्ताऩ् ऎऩ्ऱु ऎदु सॊल्लप्पट्टदो, अव्विषयत्तिल् सॊल्गिऱोम्:-
प्रतिज्ञासिद्धेर्लिङ्गमाश्मरथ्यः ॥ २० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
प्रदिज्ञासित्तेर्लिङ्गमाच्मरत्य: ॥ २० ॥
अस्त्यत्र प्रतिज्ञा — ‘आत्मनि विज्ञाते सर्वमिदं विज्ञातं भवति’ ‘इदँ सर्वं यदयमात्मा’ इति च। तस्याः प्रतिज्ञायाः सिद्धिं सूचयत्येतल्लिङ्गम् , यत्प्रियसंसूचितस्यात्मनो द्रष्टव्यत्वादिसङ्कीर्तनम्। यदि हि विज्ञानात्मा परमात्मनोऽन्यः स्यात् , ततः परमात्मविज्ञानेऽपि विज्ञानात्मा न विज्ञात इत्येकविज्ञानेन सर्वविज्ञानं यत्प्रतिज्ञातम् , तद्धीयेत। तस्मात्प्रतिज्ञासिद्ध्यर्थं विज्ञानात्मपरमात्मनोरभेदांशेनोपक्रमणमित्याश्मरथ्य आचार्यो मन्यते ॥ २० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इङ्गे ‘आत्मा अऱियप्पट्टाल् इदु ऎल्लाम् अऱियप्पट्टदाग आगुम्। एऩॆऩ्ऱाल्, ऎल्लाम् इन्द आत्मा’ ऎऩ्ऱु पिरदिक्ञै इरुक्किऱदु। पिरियमॆऩ्ऱु सूसिप्पिक्कप्पट्ट आत्म विषयमाग अऱिय वेण्डियदु मुदलियदैच् चॊऩ्ऩदु ऎदुवो, अदु अन्दप् पिरदिक् ञैयिऩ् सित्तियै सूसिक्किऱदु इन्द लिङ्गम्। विक्ञा ऩात्मा परमात्मावैविड वेऱाग इरुक्कु मेयाऩाल्, अप्पॊऴुदु परमात्म विषयमाऩ विज्ञान मिरुन्दा लुम्गूड विज्ञानात्मा अऱियप् पट्टदाग आगादु ऎऩ्बदिऩाल् ऒऩ्ऱै अऱिवदिऩाल् ऎल्लाम् अऱियप् पडुमॆऩ्ऱु ऎदु पिरदिक्ञै सॆय्यप्पट्टदो अदु सित्तिक्कादु। आगैयाल् पिरदिक्ञै सित्तिप्पदऱ्काग, विज्ञानात्मावुक्कुम् परमात्मावुक्कुम् पेदमिल्लै यॆऩ्ऱ अंसत्तिऩाल् आरम्बम् सॆय्यप्पट्टिरुक्किऱदु ऎऩ्ऱु आच्मरत्य आसार्यर् ऎण्णुगिऱार्।
उत्क्रमिष्यत एवंभावादित्यौडुलोमिः ॥ २१ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
उत्क्रमिष्यद एवम्बावादित्यौडुलेर्मि: ॥ २१ ॥
विज्ञानात्मन एव देहेन्द्रियमनोबुद्धिसङ्घातोपाधिसम्पर्कात्कलुषीभूतस्य ज्ञानध्यानादिसाधनानुष्ठानात्सम्प्रसन्नस्य देहादिसङ्घातादुत्क्रमिष्यतः परमात्मनैक्योपपत्तेरिदमभेदेनोपक्रमणमित्यौडुलोमिराचार्यो मन्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तेहम्, इन्दिरियम्, मऩस्, पुत्ति इवैगळिऩ् कूट्टमागिऱ उबादियिऩ् सेर्क्कैयाल् कलङ्गियिरुक्किऱ (अऴुक्कु अडैन्दिरुक्किऱ) विज्ञानात्मावुक्के, ञाऩम् तियाऩम् मुदलाऩ सादऩङ्गळिऩ् अऩुष्टा ऩत्तिऩाल् तॆळिवडैन्दु तेहम् मुदलाऩ कूट्टत् तिलिरुन्दु वॆळिक्किळम्बुगिऱवरुक्कु परमात्मावोडु ऐक्कियम् एऱ्पडुमाऩदिऩाल्, पेदमऱ्ऱ मुऱैयिल् इन्द आरम्बम् ऎऩ्ऱु औडुलोमि आसार्यर् ऎण्णुगिऱार्।
श्रुतिश्चैवं भवति — ‘एष सम्प्रसादोऽस्माच्छरीरात्समुत्थाय परं ज्योतिरुपसम्पद्य स्वेन रूपेणाभिनिष्पद्यते’ (छा. उ. ८। १२। ३) इति। क्वचिच्च जीवाश्रयमपि नामरूपं नदीनिदर्शनेन ज्ञापयति — ‘यथा नद्यः स्यन्दमानाः समुद्रेऽस्तं गच्छन्ति नामरूपे विहाय। तथा विद्वान्नामरूपाद्विमुक्तः परात्परं पुरुषमुपैति दिव्यम्’ (मु. उ. ३। २। ८) इति। यथा लोके नद्यः स्वाश्रयमेव नामरूपं विहाय समुद्रमुपयन्ति, एवं जीवोऽपि स्वाश्रयमेव नामरूपं विहाय परं पुरुषमुपैतीति हि तत्रार्थः प्रतीयते — दृष्टान्तदार्ष्टान्तिकयोस्तुल्यतायै ॥ २१ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सुरुदियुम् इव्विदमिरुक्किऱदु: ‘इन्द सम्बिर सादऩ् इन्द सरीरत्तिलिरुन्दु किळम्बि मेलाऩ ज्योदि सैयडैन्दु तऩ् रूबत्तुडऩ् एऱ्पडुगिऱाऩ्’ (सान्। ८-१२-३) ऎऩ्ऱु। सिलविडत्तिल् नामरूबम् जीवऩै आसिरयित्तदु ऎऩ्ऱु नदीदिरुष्टान्दत्तिऩाल् अऱिविक् किऱदु। पिरवहिक्किऱ नदिगळ् ऎप्पडि नामरूबङ्गळै विट्टुविट्टु समुत्रत्तिल् लयमडैगिऩ्ऱऩवो, अप्पडिये वित्वाऩ् नामरूबत्तिलिरुन्दु विडुबट्टव ऩाय् मेलुक्कु मेलाऩदायुळ्ळ स्वयम् पिरगासमाऩ पुरुषऩै अडैगिऱाऩ् (मुण्डग ३-२-८) ऎऩ्ऱु ऎप्पडि उलगत्तिल् नदिगळ् तऩ्ऩैये आसिरयमायुळ्ळ नाम रूबत्तै विट्टुविट्टु समुत्तिरत्तै अडैगिऩ् ऱऩवो, अप्पडिये जीवऩुम् तऩ्ऩैये आसिरयमा युडैय नामरूबत्तै विट्टुविट्टु मेलाऩ पुरुषऩै अडैगिऱाऩ् ऎऩ्ऱु अङ्गे अर्त्तम् तॆरिगिऱदु। तिरुष्टान्दमुम् तार्ष्टान्दिगमुम् तुल्यमायिरुप् पदऱ्काग।
अवस्थितेरिति काशकृत्स्नः ॥ २२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अवस्तिदेरिदि कासक्रुत्स्न: ॥ २२ ।
अस्यैव परमात्मनोऽनेनापि विज्ञानात्मभावेनावस्थानादुपपन्नमिदमभेदेनोपक्रमणमिति काशकृत्स्न आचार्यो मन्यते। तथा च ब्राह्मणम् — ‘अनेन जीवेनात्मनानुप्रविश्य नामरूपे व्याकरवाणि’ (छा. उ. ६। ३। २) इत्येवंजातीयकं परस्यैवात्मनो जीवभावेनावस्थानं दर्शयति। मन्त्रवर्णश्च — ‘सर्वाणि रूपाणि विचित्य धीरो नामानि कृत्वाभिवदन्यदास्ते’ (तै. आ. ३। १२। ७) इत्येवंजातीयकः। न च तेजःप्रभृतीनां सृष्टौ जीवस्य पृथक्सृष्टिः श्रुता, येन परस्मादात्मनोऽन्यस्तद्विकारो जीवः स्यात्। काशकृत्स्नस्याचार्यस्याविकृतः परमेश्वरो जीवः, नान्य इति मतम्। आश्मरथ्यस्य तु यद्यपि जीवस्य परस्मादनन्यत्वमभिप्रेतम् , तथापि ‘प्रतिज्ञासिद्धेः’ इति सापेक्षत्वाभिधानात्कार्यकारणभावः कियानप्यभिप्रेत इति गम्यते। औडुलोमिपक्षे पुनः स्पष्टमेवावस्थान्तरापेक्षौ भेदाभेदौ गम्येते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द परमात्मावुक्के इन्द विज्ञानात्मत् तऩ्मैयुडऩुम् इरुप्पु इरुप्पदाल् पेदमऩ्ऩियिलुळ्ळ इन्द आरम्बम् पॊरुत्तमाऩदु ऎऩ्ऱु कासगिरुत्स्ऩ आसार्यर् ऎण्णुगिऱार्। अप्पडिये इन्द जीवात्म रूबमाग उळ्ळेबुगुन्दु नामरूबङ्गळै वियागरणम् सॆय्वेऩ्’ (सान्। ६-३-२) ऎऩ्ऱदुबोलुळ्ळ पिराह्मणम् परमात्मावुक्के जीवत्तऩ्मैयुडऩ् इरुप्पदैक् काट्टुगिऱदु। ‘ऎल्ला रूबङ्गळैयुम् स्रुष्टित्तु तीरऩ् नामङ्गळै एऱ्पडुत्ति वियवहरित्तु कॊण्डु इरुक्किऱाऩ्’ (तैत्तिरीय आरण्यगम् ३-१२-७) पोलुळ्ळ मन्दिरवर्णमुम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तेजस् मुदलियवैगळुक्कु स्रुष्टि सॊल्लुम् पोदु जीवऩुक्कु तऩियाग स्रुष्टि सॊल्लप्पड विल्लै, सॊल्लप्पट्टिरुन्दाल् परमात्मावुक्कु वेऱाग अदऩ् विगारमाग जीवऩ् इरुक्कुम् विगारमडैयाद परमेसुवरऩे जीवऩ्, वेऱिल्लै ऎऩ्ऱु कासगिरुत्स्न आसार्यरुडैय अबिप्पिरायम्। आच्मरत्यरुक्को, जीवऩ् परमात्मावैविड वेऱिल्लै ऎऩ्ऱिरुन्दबोदिलुम्, अप्पडियुम् पिरदिक्ञै सित्तिप्पदऱ्काग ऎऩ्ऱु अबेक्षैयुळ्ळदाग सॊल्लप्पट्टिरुक्किऱबडियाल् कॊञ्जमावदु कार्यम् कारणम् ऎऩ्ऱ तऩ्मै अबिप्पिरा यप्पडुवदागत् तॆरिगिऱदु। ऒळडुलोमि पक्षत्तिलो तॆळिवागवे वॆव्वेऱु निलैयै अबेक्षित्तु पेदम् अबेदम् इरण्डुम् ऎऩ्ऱु अऱियप्पडुगिऱदु।
तत्र काशकृत्स्नीयं मतं श्रुत्यनुसारीति गम्यते, प्रतिपिपादयिषितार्थानुसारात् ‘तत्त्वमसि’ इत्यादिश्रुतिभ्यः। एवं च सति तज्ज्ञानादमृतत्वमवकल्पते। विकारात्मकत्वे हि जीवस्याभ्युपगम्यमाने विकारस्य प्रकृतिसम्बन्धे प्रलयप्रसङ्गान्न तज्ज्ञानादमृतत्वमवकल्पेत। अतश्च स्वाश्रयस्य नामरूपस्यासम्भवादुपाध्याश्रयं नामरूपं जीवे उपचर्यते। अत एवोत्पत्तिरपि जीवस्य क्वचिदग्निविस्फुलिङ्गोदाहरणेन श्राव्यमाणा उपाध्याश्रयैव वेदितव्या ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अवैगळिल् कासगिरुत्स्नर् मदम् सुरुदियै अऩुसरित्तदागत् तॆरिगिऱदु। ऎडुत्तुक्काट्ट उत्तेस मुळ्ळ विषयत्तै अऩुसरिप्पदाल्, ‘तत्त्वम् असि’ ऎऩ्बदु मुदलिय सुरुदिगळिलिरुन्दु। इव्विदम् इरुन्दाल् ताऩ् अदऩ् ञाऩत्तिऩाल् मरणमऱ्ऱ तऩ्मै उसिदमागुम्। जीवऩुक्कु विगारमायिरुक्कुम् तऩ्मै यॆऩ्ऱु ऒप्पुक्कॊण्डाल्, विगारत्तिऱ्कु कारणत्तुडऩ् सम्बन्दमेऱ्पट्टाल् लयमेऱ्पडुमाऩदिऩाल्, अदऩ् ञाऩत्तिऩाल् मरणमऱ्ऱदऩ्मै एऱ्पडादु अल्लवा? इदऩाल् तऩ्ऩै आसिरयमायुडैय नामरूबम् सम्बविक्काददिऩाल् उबादियै आसियमाडैय नामरूबम् जीवऩिडत्तिल् उबसारमागच् चॊल्लप्पडुगिऱदु। अदऩालेये जीवऩुडैय उत्पत्तियुम् सिलविडङ्गळिल् तीप्पॊऱि तिरुष्टान्दत्तिऩाल् सॊल्लप्पडुवदु उबादियै आसिरयित्तदागवे अऱिय वेण्डुम्।
यदप्युक्तं प्रकृतस्यैव महतो भूतस्य द्रष्टव्यस्य भूतेभ्यः समुत्थानं विज्ञानात्मभावेन दर्शयन्विज्ञानात्मन एवेदं द्रष्टव्यत्वं दर्शयतीति, तत्रापीयमेव त्रिसूत्री योजयितव्या। ‘प्रतिज्ञासिद्धेर्लिङ्गमाश्मरथ्यः’ — इदमत्र प्रतिज्ञातम् — ‘आत्मनि विदिते सर्वमिदं विदितं भवति’ ‘इदँ सर्वं यदयमात्मा’ (बृ. उ. २। ४। ६) इति च; उपपादितं च सर्वस्य नामरूपकर्मप्रपञ्चस्यैकप्रसवत्वादेकप्रलयत्वाच्च दुन्दुभ्यादिदृष्टान्तैश्च कार्यकारणयोरव्यतिरेकप्रतिपादनात्; तस्या एव प्रतिज्ञायाः सिद्धिं सूचयत्येतल्लिङ्गम् , यन्महतो भूतस्य द्रष्टव्यस्य भूतेभ्यः समुत्थानं विज्ञानात्मभावेन कथितम् इत्याश्मरथ्य आचार्यो मन्यते — अभेदे हि सत्येकविज्ञानेन सर्वविज्ञानं प्रतिज्ञातमवकल्पत इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अऱिय वेण्डियदाऩ् पिरगिरुदमायुळ्ळ पॆरिय पूदत्तिऱ्के विज्ञानात्मत् तऩ्मैयुडऩ् पूदङ्गळि लिरुन्दु वॆळिगिळम्बुदलै सॊल्वदु विज्ञानात् मावुक्कुत् ताऩ् इन्द अऱियप्पडवेण्डिय तऩ्मैयै काट्टुगिऱदु ऎऩ्ऱु ऎदु सॊल्लप्पट्टदो, अव्विषयत् तिलुम् इन्द मूऩ्ऱु सूत्तिरङ्गळुमे सेर्त्तुक् कॊळ्ळप्पडवेण्डियदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
‘पिरदिक्ञैयिऩ् सित्तिक्कु लिङ्गम् ऎऩ्ऱु आच्मरत्यर् इङ्गे इदु पिरदिक्ञै सॆय्यप्पट्टि रुक् किऱदु। आत्मा अऱियप्पट्टाल् ऎल्लाम् अऱियप्पट्टदाग आगुम्’। ‘ऎदु इदु ऎल्लामो, अदु इन्द आत्मा’ (पिरु। २-४-६) ऎऩ्ऱुम्, नामम्, रूबम्, कर्मावागिय जगत् ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् ऒऩ्ऱिलिरुन्दे उत्पत्तियुम्, ऒऩ्ऱि लेये पिरळयमुम् एऱ्पडुवदालुम्, तुन्दुबि मुदलाऩ तिरुष्टान्दङ्गळालुम् कारियत्तिऱ्कुम् कारणत्तिऱ्कुम् वेऱुबाडु इल्लैयॆऩ्ऱु काट्टिऩदिऩालुम् विळक्कप् पट्टुविट्टदु।" पॆरिय पूदत्तिऱ्कु विज्ञानात्मत् तऩ्मैयुडऩ् पूदङ्गळिलिरुन्दु वॆळिक्किळम्बुदल् सॊल्लप्पट्टिरुप्पदु ऎदुवो, अन्द लिङ्गम् अदे पिरदिक्ञैयिऩ् सित्तियै सूसिक्किऱदु ऎऩ्ऱु आच्मरत्य आसार्यर् ऎण्णुगिऱार्। पेदमिल्लैयाऩालल्वा ऒऩ्ऱै अऱिवदऩाल् ऎल्ला विषयमाऩ अऱिवुम् ऎऩ्ऱु पिरदिक्ञै सॆय्यप्पट्टदु न्यायमागुम्।
‘उत्क्रमिष्यत एवंभावादित्यौडुलोमिः’ — उत्क्रमिष्यतो विज्ञानात्मनो ज्ञानध्यानादिसामर्थ्यात्सम्प्रसन्नस्य परेणात्मनैक्यसम्भवादिदमभेदाभिधानमित्यौडुलोमिराचार्यो मन्यते। ‘अवस्थितेरिति काशकृत्स्नः’ — अस्यैव परमात्मनोऽनेनापि विज्ञानात्मभावेनावस्थानादुपपन्नमिदमभेदाभिधानमिति काशकृत्स्न आचार्यो मन्यते। ननूच्छेदाभिधानमेतत् — ‘एतेभ्यो भूतेभ्यः समुत्थाय तान्येवानुविनश्यति न प्रेत्य संज्ञास्ति’ (बृ. उ. २। ४। १२) इति। कथमेतदभेदाभिधानम् ? नैष दोषः। विशेषविज्ञानविनाशाभिप्रायमेतद्विनाशाभिधानम् , नात्मोच्छेदाभिप्रायम्। ‘अत्रैव मा भगवानमूमुहन्न प्रेत्य संज्ञास्ति’ इति पर्यनुयुज्य, स्वयमेव श्रुत्या अर्थान्तरस्य दर्शितत्वात् — ‘न वा अरेऽहं मोहं ब्रवीम्यविनाशी वा अरेऽयमात्मानुच्छित्तिधर्मा मात्राऽसंसर्गस्त्वस्य भवति’ इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
‘वॆळियिल् किळम्बुगिऱवर् इव्विदम् आवदाल् ऎऩ्ऱु औडुलोमि’; वॆळियिल् किळम्बुगिऱ विज्ञानात् मावुक्कु, ञाऩम्, तियाऩम् मुदलियदिऩ् पलत्तिऩाल् तॆळिवडैन्ददऱ्कु परमात्मावुडऩ् ऐक्कियम् सम्बविक् कुमादलाल् इन्द पेदम् इल्लामल् सॊल्वदु ऎऩ्ऱु ऒळडुलोमि आसार्यर् ऎण्णुगिऱार्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
‘(अव्विदम्) इरुप्पदाल् ऎऩ्ऱु कासगिरुत्स्नर्’: इन्द परमात्मावुक्के इन्द विज्ञानात्मावागवुम् इरुप्पु इरुप्पदाल् इन्द पेदमिल्लामल् सॊल्वदु पॊरुत्तमेयॆऩ्ऱु कासगिरुत्स्ना आसार्यर् ऎण्णुगिऱार्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
‘इन्दप् पूदङ्गळिलिरुन्दु किळम्बि अवैगळैये अऩुसरित्तु नसिक्किऱदु, पोऩबिऱ्पाडु अऱिवुगिडैयादु’ (पिरुहत् २-४-१२) ऎऩ्ऱु नासत्तै सॊल्वदल्लवा इदु, पेदमिल्लैयॆऩ्ऱुसॊल्वदु ऎप्पडियागुम्? इदु तोषमिल्लै। इन्द नासत्तैच् चॊल्वदु विसेष अऱिविऩ् नासमॆऩ्ऱ अबिप्पिरायत्तैयुडैयदे तविर आत्माविऩ् नासमॆऩ्ऱ अबिप्पिरायत्तैयुडैयदिल्लै। ‘पोऩबिऱ्पाडु अऱिवु किडैयादु ऎऩ्ऱविडत्तिल्दाऩ् ऎऩ्ऩैत् ताङ्गळ् मयङ्गुम्बडिच् चॆय्गिऱीर्गळ्’ ऎऩ्ऱु केट्टु, ताऩे सुरुदियिऩाल् वेऱु तात्पर्यमॆऩ्ऱु काट्टप्पट्टिरुप्पदाल्, ‘अये, नाऩ् मोहत्तै सॊल्लवेयिल्लै, अये, इन्द आत्माविऱ्कु नासत्तिऱ्कुक् कारणमिल्लै। अदऩाल् नासमऱ्ऱदे, इदऱ्कु मात्तिरैगळुडऩ् सेर्क्कै विलगिविडुगिऱदु’ ऎऩ्ऱु, इदु सॊऩ्ऩदाग आगिऱदु।
एतदुक्तं भवति — कूटस्थनित्य एवायं विज्ञानघन आत्मा; नास्योच्छेदप्रसङ्गोऽस्ति। मात्राभिस्त्वस्य भूतेन्द्रियलक्षणाभिरविद्याकृताभिरसंसर्गो विद्यया भवति। संसर्गाभावे च तत्कृतस्य विशेषविज्ञानस्याभावात् ‘न प्रेत्य संज्ञास्ति’ इत्युक्तमिति। यदप्युक्तम् — ‘विज्ञातारमरे केन विजानीयात्’ इति कर्तृवचनेन शब्देनोपसंहाराद्विज्ञानात्मन एवेदं द्रष्टव्यत्वमिति, तदपि काशकृत्स्नीयेनैव दर्शनेन परिहरणीयम्। अपि च ‘यत्र हि द्वैतमिव भवति तदितर इतरं पश्यति’ (बृ. उ. २। ४। १५) इत्यारभ्याविद्याविषये तस्यैव दर्शनादिलक्षणं विशेषविज्ञानं प्रपञ्च्य, ‘यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत्तत्केन कं पश्येत्’ इत्यादिना विद्याविषये तस्यैव दर्शनादिलक्षणस्य विशेषविज्ञानस्याभावमभिदधाति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द आत्मा कूडस्तऩाय् (ऎव्विद माऱुदलु मिल्लामल्) नित्तियमाय् विज्ञानगऩ ऩायिरुप्पवऩ्, इवऩुक्कु नास विषयमाऩ पेच्चुक्के इडमिल्लै। आऩाल् इवऩुक्कु ‘मात्तिरैगळुडऩ्’, अवित्यैयिऩाल् एऱ्पट्टुळ्ळ पूदङ्गळ् इन्दिरियङ्गळ् ऎऩ्ऱ लक्षण मुडैयवैगळुडऩ्, सेरामलिरुप्पदु वित्यैयिऩाल् एऱ्पडुगिऱदु। सेर्क्कैयिल्लादबोदु अदऩाल् एऱ्पडुम् विसेषमाऩ अऱिवु इल्लामल् पोवदाल् पोऩबिऱगु अऱिवु इल्लै ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पट्टदु, ऎऩ्ऱु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
‘अये अऱिगिऱवऩै ऎदिऩाल् अऱिय मुडियुम्? ऎऩ्ऱु कर्त्तावै सॊल्लुम् सप्तत्तिऩाल् मुडित्तिरुप् पदिऩाल् इदु विज्ञानात्मावुक्कुत्ताऩ् ऎऩ्ऱु अऱिय वेण्डुम् ऎऩ्ऱु ऎदु सॊल्लप्पट्टदो, अदुवुम्गूड कासगिरुत् स्नरुडैय मदप्पडिक्कु परिहरिक्कप्पड वेण्डियदु। मेलुम् ‘ऎङ्गे इरण्डु पोल् इरुक्किऱदो अङ्गे ऒऩ्ऱु मऱ्ऱॊऩ्ऱैप् पार्क्कुम्’ (पिरुह २-४-१३) ऎऩ्ऱु आरम्बित्तु अवित्याविषयत्तिल् अवऩुक्के पार्प्पदु मुदलिय लक्षणमुळ्ळ विसे ष अऱिवै विस्तरित्तु विट्टु ‘ऎङ्गे इवऩुक्कु ऎल्लाम् आत्मावागवे इरुक्कुमो अङ्गे ऎदऩाल् ऎदैप्पार्प्पवऩ्’, ऎऩ्बदु मुदलाऩदिऩाल् वित्या विषयत्तिल् अवऩुक्के पार्प्पदु मुदलिय लक्षणमुळ्ळ विसेष अऱिविऩ् इल्लामैयैच् चॊल्गिऱदु।
पुनश्च विषयाभावेऽप्यात्मानं विजानीयादित्याशङ्क्य, ‘विज्ञातारमरे केन विजानीयात्’ इत्याह। ततश्च विशेषविज्ञानाभावोपपादनपरत्वाद्वाक्यस्य विज्ञानधातुरेव केवलः सन्भूतपूर्वगत्या कर्तृवचनेन तृचा निर्दिष्ट इति गम्यते। दर्शितं तु पुरस्तात्काशकृत्स्नीयस्य पक्षस्य श्रुतिमत्त्वम्। अतश्च विज्ञानात्मपरमात्मनोरविद्याप्रत्युपस्थापितनामरूपरचितदेहाद्युपाधिनिमित्तो भेदः, न पारमार्थिक इत्येषोऽर्थः सर्वैर्वेदान्तवादिभिरभ्युपगन्तव्यः — ‘सदेव सोम्येदमग्र आसीदेकमेवाद्वितीयम्’ (छा. उ. ६। २। १) ‘आत्मैवेदं सर्वम्’ (छा. उ. ७। २५। २) ‘ब्रह्मैवेदं सर्वम्’ ‘इदँ सर्वं यदयमात्मा’ (बृ. उ. २। ४। ६) ‘नान्योऽतोऽस्ति द्रष्टा’ (बृ. उ. ३। ७। २३) ‘नान्यदतोऽस्ति द्रष्टृ’ (बृ. उ. ३। ८। ११) इत्येवंरूपाभ्यः श्रुतिभ्यः। स्मृतिभ्यश्च — ‘वासुदेवः सर्वमिति’ (भ. गी. ७। १९) ‘क्षेत्रज्ञं चापि मां विद्धि सर्वक्षेत्रेषु भारत’ (भ. गी. १३। २) ‘समं सर्वेषु भूतेषु तिष्ठन्तं परमेश्वरम्’ (भ. गी. १३। २७) इत्येवंरूपाभ्यः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मऱुबडियुम् विषयमिल्लैयाऩालुम् तऩ्ऩै अऱियलामे ऎऩ्ऱु आसङ्गित्तु ‘अये अऱिगिऱवऩै ऎदऩाल् अऱिय मुडियुम्’ ऎऩ्ऱु सॊल्गिऱदु। अदिऩाल् वाक्कियत्तिऱ्कु विसेष अऱिविऩ् इल्लामैयै ऎडुत्तुक्काट्टुवदिल् तात्पर्यमुळ्ळ तऩ्मैयिरुप्पदाल् अऱिवु स्वरूबमागमट्टुमे इरुक्कुम् आत्मा मुऩ् इरुन्द निलैयैक् कॊण्डु कर्त्तावैच् चॊल्लुम् ‘त्रुच्’सिऩाल् कुऱिक्कप्पट्टदु ऎऩ्ऱु तॆरिगिऱदु। कासगिरुत्स्नरिऩ् पक्षत्तिऱ्कु वेदत्तैयॊट्टिऩ तऩ्मैयो मुऩ्ऩमेये काट्टप्पट्टदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगैयाल् अवित्यैयिऩाल् एऱ्पडुत्तप्पट्ट नामरूबत्तिऩाल् उण्डाऩ तेहम् मुदलाऩ उबादिगळिऩ् निमित्तमागत्ताऩ् विज्ञानात्मावुक्कुम्, परमात्मावुक्कुम् पेदम्, इदु वास्तवमाऩदल्ल, ऎऩ्ऱ इन्द विषयम् ऎल्ला वेदान्दवादिगळालुम् ऒप्पुक् कॊळ्ळप्पडवेण्डियदु। ‘हे सोम्य, इदु मुऩ्ऩाल् सत्तागवेयिरुन्ददु, ऒऩ्ऱागवे, इरण्डाव तऱ्ऱदाग’ (सान् ६-२-१), ‘इदु ऎल्लाम् आत्मावे’ (सान् ७-२५-२), ‘इदु ऎल्लाम् पिरह्ममे’ (मुण्डग २-२-११), ‘ऎदु इदु ऎल्लामो अदु इन्द आत्मा’ (पिरुहत् २-४-६), इदैविड पार्क्किऱवऩ् वेऱुगिडैयादु’ (पिरुहत् ३-७-२३), ‘इदैविड पार्प्पदु वेऱुगिडैयादु’ (पिरुहत् ३-८-११) ऎऩ्बदु पोलुळ्ळ सुरुदिगळाल् ‘ऎल्लाम् वासुदेवर् ऎऩ्ऱु’ (कीदै ७-१९), ‘हे पारद, ऎल्ला सरीरङ्गळिलुमुळ्ळ क्षेत्रक्ञऩैयुम् नाऩाग अऱि’ (कीदै १३-२), ‘ऎल्ला पिराणिगळिलुम् सममाय् इरुक्कुम् परमेसुवरऩै’ (कीदै १३-२७) ऎऩ्बदु पोलुळ्ळ स्मिरुदिगळालुम्।
भेददर्शनापवादाच्च — ‘अन्योऽसावन्योऽहमस्मीति न स वेद यथा पशुः’ (बृ. उ. १। ४। १०) ‘मृत्योः स मृत्युमाप्नोति य इह नानेव पश्यति’ (बृ. उ. ४। ४। १९) इत्येवंजातीयकात् । ‘स वा एष महानज आत्माजरोऽमरोऽमृतोऽभयो ब्रह्म’ (बृ. उ. ४। ४। २५) इति च आत्मनि सर्वविक्रियाप्रतिषेधात्। अन्यथा च मुमुक्षूणां निरपवादविज्ञानानुपपत्तेः, सुनिश्चितार्थत्वानुपपत्तेश्च। निरपवादं हि विज्ञानं सर्वाकाङ्क्षानिवर्तकमात्मविषयमिष्यते — ‘वेदान्तविज्ञानसुनिश्चितार्थाः’ (मु. उ. ३। २। ६) इति च श्रुतेः । ‘तत्र को मोहः कः शोक एकत्वमनुपश्यतः’ (ई. उ. ७) इति च । स्थितप्रज्ञलक्षणस्मृतेश्च । स्थिते च क्षेत्रज्ञपरमात्मैकत्वविषये सम्यग्दर्शने क्षेत्रज्ञः परमात्मेति नाममात्रभेदात्क्षेत्रज्ञोऽयं परमात्मनो भिन्नः परमात्मायं क्षेत्रज्ञाद्भिन्न इत्येवंजातीयक आत्मभेदविषयो निर्बन्धो निरर्थकः — एको ह्ययमात्मा नाममात्रभेदेन बहुधाभिधीयत इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“अवर्वेऱु, नाऩ्वेऱाग इरुक्किऱेऩ् ऎऩ्ऱु (ऎण्णुगिऱवऩ्) अवऩ् अऱिगिऱाऩ् इल्लै, पसुवैप् पोल" (पिरुहत् १-४-१०), ऎवऩ् इङ्गु पलबोल पार्क्किऱाऩो अवऩ् मिरुत्युविलिरुन्दु मिरुत्युवै अडैगिऱाऩ् (पिरु ४-४-१९) ऎऩ्बदु पोलुळ्ळ पेदप् पार्वैयिऩ् ’ निन्दैयिऩालुम्, ‘अवरे इन्द पॆरिय पिऱप्पऱ्ऱ आत्मा जरैयऱ्ऱु, मरणमऱ्ऱु, अमिरुदमाय्, पयमऱ्ऱु, पिरह्मम् (पिरु ४-४-२५) ऎऩ्ऱु आत्मावि ऩिडत्तिल् ऎल्ला विगारङ्गळुम् मऱुक्कप्पट् टिरुप्पदाल्, अप्पडियिल्लैयाऩाल्, मुऴुक्षक्कळुक्कु तोष मिल्लाद अऱिवु एऱ्पड मुडियाददिऩालुम्, नऩ्गु निच्चयिक्कप्पट्ट तात्पर्यत्तुडऩिरुक्कुम् तऩ्मै पॊरुन्दाददालुम् तोषमऱ्ऱ अऱिवो ऎल्ला सन्देहङ्गळैयुम् निवर्त्तिक्कुम् आत्म विषयमाऩदु ऎऩ्ऱु ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पडुगिदु’, ‘वेदान्द अऱिविऩाल् नऩ्गु निच्चयिक्कप्पट्ट तात्पर्यमुळ्ळवर्गळ्’ (मुण्डग ३-२-६) ऎऩ्ऱ सुरुदियिऩाल् ‘अङ्गे ऒऩ्ऱायिरुप्पदै पार्क्किऱवऩुक्कु मोहम् एदु सोगम् एदु’ (ईसा ७) ऎऩ्ऱुम् स्तिदप्पिरक्ञऩुडैय लक्षणत्तैच् चॊल्लुम् स्मिरुदियिऩालुम् सम्यक्तर्सऩम् (नल्ल अऱिवु) ऎऩ्बदु क्षेत्रक्ञऩुक्कुम्, परमात्मावुक्कुमुळ्ळ ऒऩ्ऱायि रुक्कुम् तऩ्मैयै विषयमाग उडैयदु ऎऩ्ऱु एऱ्पडुम्बोदु क्षेत्रक्ञऩ् परमात्मा ऎऩ्ऱु पॆयर् मात्तिरत्तिल् पेदमिरुप्पदाल्, इन्द क्षेत्तिरक्ञऩ् परमात्माविडमिरुन्दु वेऱु, इन्द परमात्मा क्षेत्तिरक् ञऩिडमिरुन्दु वेऱु ऎऩ्बदु पोलुळ्ळ आत्मबेद विषयमायुळ्ळ निर्बन्दम् अर्त्तमऱ्ऱदु। ऒऩ्ऱागयिरुक्कुम् इन्द आत्मा ताऩे पॆयर् मात्तिरत्तिलुळ्ळ पेदत्तिऩाल् पलविदमाग सॊल्लप्पडुगिऱदु ऎऩ्ऱु।
न हि ‘सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्म। यो वेद निहितं गुहायाम्’ (तै. उ. २। १। १) इति काञ्चिदेवैकां गुहामधिकृत्यैतदुक्तम्। न च ब्रह्मणोऽन्यो गुहायां निहितोऽस्ति, ‘तत्सृष्ट्वा तदेवानुप्राविशत्’ (तै. उ. २। ६। १) इति स्रष्टुरेव प्रवेशश्रवणात्। ये तु निर्बन्धं कुर्वन्ति, ते वेदान्तार्थं बाधमानाः श्रेयोद्वारं सम्यग्दर्शनमेव बाधन्ते। कृतकमनित्यं च मोक्षं कल्पयन्ति। न्यायेन च न सङ्गच्छन्त इति ॥ २२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
‘सत्यम् ञाऩम् अऩन्दम् पिरह्मम् कुहैयिल् इरुप्पदै ऎवर् अऱिगिऱाऩो’ (तैत्तिरीय २-१) ऎऩ्ऱु एदो ऒरु कुहैयैये कुऱित्तु इदिल् सॊल्लप्पट्टदल्लवे? पिरह्मत्तैत् तविर वेऱु ऎदुवुम् कुहैयिल् वैक्कप्पट्टिरुप्पदुम् किडैयादु। ‘अदु स्रुष्टित्तु अदुवे उळ्ळे नुऴैन्ददु’ (तैत्तिरीय २-६) ऎऩ्ऱु स्रुष्टि सॆय्दवरुक्के ताऩ् पिरवेसम् सॊल्लप्पट्टिरुप्पदाल् ऎवर्गळ् (पेदम् ऎऩ्ऱु) निर्बन्दम् सॆय्गिऱार्गळो अवर्गळ् उबनिषत्तुक्कळिऩ् अर्त्तङ्गळै कॆडुप्पवर्गळाग सिरेयसिऱ्कु वऴियाऩ नल्ल अऱिवैये पादिक्किऱार्गळ्; उण्डावदाल् अनित्यमायुळ्ळदाय् मोक्षत्तैक् कल्बिक्किऱार्गळ्। नियायत्तुडऩ् ऒत्तु वरुवदुमिल्लै, ऎऩ्ऱु।