जगद्वाचित्वात् ॥ १६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
जगत्वासित्वात् ॥ १६ ॥
पुरुषाणां तु कः कर्ता प्राणजीवपरात्मसु ॥
कर्मेति चलने प्राणो जीवोऽपूर्वे विवक्षिते ॥ ९ ॥
जगद्वाची कर्मशब्दः पुंमात्रविनिवृत्तये ॥
तत्कर्ता परमात्मैव न मृषावादिता ततः ॥ १० ॥
–वैयासिकन्यायमाला
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिराणऩ्। जीवऩ्, परमात्मा इवर्गळुक्कुळ् पुरुषर्गळुक्कु कर्त्ता ऎऩ्बदु यार्? कर्मावॆऩ्ऱु सलऩम् सॊल्वदाल् पिराणऩ्। (अल्लदु) अबूर्वत्तैच् चॊल्ल ऎण्णिऩाल् जीवऩ्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पुरुषर्गळै मात्तिरम् ऎऩ्बदैत् तडुप्पदऱ्काग कर्म सप्तम् (पोट्टिरुप्पदाल्) जगत्तैच् चॊल्गिऱदु। अदऩ् कर्त्ता परमात्मावे ताऩ्। अदऩाल् ताऩ् पॊय् सॊल्लात् तऩ्मै।
कौषीतकिब्राह्मणे बालाक्यजातशत्रुसंवादे श्रूयते — ‘यो वै बालाक एतेषां पुरुषाणां कर्ता यस्य वैतत्कर्म स वै वेदितव्यः’ (कौ. ब्रा. ४। १८) इति। तत्र किं जीवो वेदितव्यत्वेनोपदिश्यते, उत मुख्यः प्राणः, उत परमात्मेति विशयः। किं तावत्प्राप्तम् ? प्राण इति। कुतः ? ‘यस्य वैतत्कर्म’ इति श्रवणात्। परिस्पन्दलक्षणस्य च कर्मणः प्राणाश्रयत्वात्। वाक्यशेषे च ‘अथास्मिन्प्राण एवैकधा भवति’ इति प्राणशब्ददर्शनात्। प्राणशब्दस्य च मुख्ये प्राणे प्रसिद्धत्वात्। ये चैते पुरस्ताद्बालाकिना ‘आदित्ये पुरुषश्चन्द्रमसि पुरुषः’ इत्येवमादयः पुरुषा निर्दिष्टाः, तेषामपि भवति प्राणः कर्ता, प्राणावस्थाविशेषत्वादादित्यादिदेवतात्मनाम् — ‘कतम एको देव इति प्राण इति स ब्रह्म त्यदित्याचक्षते’ (बृ. उ. ३। ९। ९) इति श्रुत्यन्तरप्रसिद्धेः ।
[ यो वै बालाके एतेषां पुरुषाणां कर्ता यस्य वा एतत् कर्म स वै वोदतव्य : ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎऩ्ऱ कौषीदगि उबनिषत्तिल् पुरुषर्गळिऩ् कर्त्तावाग सॊल्लप्पट्टवर् पिराणऩा, जीवऩा, परमात्मावा ऎऩ्ऱु सन्देहम्। ‘कर्म’ ऎऩ्ऱ पदत्तिऱ्कु सलऩम् ऎऩ्ऱु अर्त्तम् कॊण्डोमाऩाल् पिराणऩ् कर्त्तावागलाम् अबूर्वम् ऎऩ्ऱु अर्त्तमाऩाल् कर्त्ता जीवऩागलाम् ऎऩ्ऱु पूर्वबक्षम्। इङ्गु कर्मबदम् जगत्तैक्कुऱिक्किऱदु। पुरुषऩुक्कु मट्टुम् कर्त्ता ऎऩ्बदिल्लै। जगत् मुऴुवदऱ्कुम् कर्त्ता ऎऩ्बदैक् काट्ट तऩियाग सॊल्लप्पडुगिऱदु। आगवे इन्द मन्दिरत्तिल् कर्त्तावाग सॊल्लप्पट्टदु परमेसुवरऩ् ताऩ् इप्पडि सॊऩ्ऩाल्दाऩ् अजाद सत्रुविऩ् वार्त्तै पॊय्यागामल् उण्मैयाग आगुम्।]
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
कौषीदगि पिराह्मणत्तिल् (४-१९) पालागिक्कुम् अजाद सत्रुवुक्कुमुळ्ळ संवादत्तिल् ‘हे पालागे, ऎवर् इन्द पुरुषर्गळुक्कु कर्त्तावो इदु ऎवरुडैय कर्मावो अवर्दाऩ् अऱियत्तक्कवर्’ ऎऩ्ऱु सॊल्लि यिरुक्किऱदु। अङ्गे अऱिय वेण्डियदाग जीवऩ् उबदेसिक्कप्पडुगिऱदा, अल्लदु मुक्किय पिराणऩा, अल्लदु परमात्मावा ऎऩ्ऱु सन्देहम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पूर्वबक्षम्: ऎदु न्यायम्? पिराणऩ् ऎऩ्ऱु एऩ्? “इदु ऎवरुडैय कर्मावो” ऎऩ्ऱु सॊल्लियिरुप्पदाल्, असैवुरूबमाऩ कर्मा पिराणऩै आसिरयित्तिरुप्पदाल्; वाक्किय सेषत्तिलुम् ‘पिऱगु इन्द पिराणऩिल्दाऩ् ऒऩ्ऱाग आगिऱदु’ ऎऩ्ऱु पिराणसप्तम् काण्बदिऩालुम्; पिराणसप्तम् मुक्कियमाऩ पिराणऩिल् पिरसित्त मायिरुप्पदिऩालुम्, मुऩ्ऩाल् ‘आदित्यऩिल् पुरुषऩ्, सन्दिरऩिल् पुरुषऩ्’ ऎऩ्बदु मुदलाऩ ऎन्द इन्द पुरुषर्गळ् पालागियिऩाल् कुऱिप्पिडप्पट्टार्गळो, अवर्गळुक्कुम् कर्त्तावाग पिराणऩ् इरुक्कमुडियुम्, आदित्यऩ् मुदलाऩ तेवदात्माक्कळ् पिराणऩुडैय अवस्ता विसेषङ्गळाग (कुऱिप्पिट्ट निलैगळाग) इरुप्पदाल्। ‘ऎवर् ऒरु तेवर् ऎऩ्ऱु, पिराणऩ् ऎऩ्ऱु, अवर् पिरह्मम् त्यत् (अदु) ऎऩ्ऱु सॊल्लुगिऱार्गळ्’ (पिरुहत् ३-९-९) ऎऩ्ऱ वेऱु सुरुदियिल् पिरसित्ति यिरुप्पदाल्।
जीवो वायमिह वेदितव्यतयोपदिश्यते। तस्यापि धर्माधर्मलक्षणं कर्म शक्यते श्रावयितुम् — ‘यस्य वैतत्कर्म’ इति। सोऽपि भोक्तृत्वाद्भोगोपकरणभूतानामेतेषां पुरुषाणां कर्तोपपद्यते। वाक्यशेषे च जीवलिङ्गमवगम्यते — यत्कारणं वेदितव्यतयोपन्यस्तस्य पुरुषाणां कर्तुर्वेदनायोपेतं बालाकिं प्रति बुबोधयिषुरजातशत्रुः सुप्तं पुरुषमामन्त्र्य आमन्त्रणशब्दाश्रवणात्प्राणादीनामभोक्तृत्वं प्रतिबोध्य यष्टिघातोत्थापनात्प्राणादिव्यतिरिक्तं जीवं भोक्तारं प्रतिबोधयति। तथा परस्तादपि जीवलिङ्गमवगम्यते — ‘तद्यथा श्रेष्ठी स्वैर्भुङ्क्ते यथा वा स्वाः श्रेष्ठिनं भुञ्जन्त्येवमेवैष प्रज्ञात्मैतैरात्मभिर्भुङ्क्ते एवमेवैत आत्मान एतमात्मानं भुञ्जन्ति’ (कौ. ब्रा. ४। २०) इति। प्राणभृत्त्वाच्च जीवस्योपपन्नं प्राणशब्दत्वम्। तस्माज्जीवमुख्यप्राणयोरन्यतर इह ग्रहणीयः, न परमेश्वरः, तल्लिङ्गानवगमादित्येवं प्राप्ते ब्रूमः —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अल्लदु, इन्द जीवऩे इङ्गु अऱिय वेण्डियदाग सॊल्लप्पट्टिरुक्किऱदु। अवऩुक्कुम् ‘इदु ऎवरुडैय कर्मावो’ ऎऩ्ऱु तर्मम्, अदर्ममॆऩ्ऱु लक्षणमुळ्ळ कर्मावै सॊल्ल मुडियुम्। अवऩुम् पोक्तावाग इरुप्पदाल् पोगत्तिऱ्कु सादऩमायि रुक्किऱ इन्द पुरुषर्गळुक्कु कर्त्ता ऎऩ्बदु पॊरुन्दुम्। वाक्किय सेषत्तिलुम् जीवलिङ्गम् अऱियप्पडुगिऱदु। ऎदऩाल् ऎऩ्ऱाल्, अऱियप्पडवेण्डियदाय् सॊल्लप् पट्ट पुरुषर्गळिऩ् कर्त्तावै अऱिवदऱ्काग अरुगिल् वन्द पालागियै उत्तेसित्तु, अऱिविक्क विरुप्पमुळ्ळ अजादसत्रु तूङ्गुगिऱ मऩिदऩै कूप्पिडुम् कूप्पिट्ट सप्तत्तै केट्कामलिरुन्ददाल् पिराणऩ् मुदलाऩवै कळुक्कु पोक्ता ऎऩ्ऱ तऩ्मैयिल्लै ऎऩ्बदै पोदित्तुविट्टु, कम्बिऩाल् तट्टिऩबिऱगु ऎऴुन्दिरुन्द तिऩाल् पिराणऩ् मुदलाऩवैगळुक्कु वेऱागवुळ्ळ जीवऩै पोक्ता ऎऩ्ऱु पोदिक्किऱार्। अप्पडिये पिऩ्ऩालुम् जीवलिङ्गम् काण्गिऱदु, ‘ऎप्पडि ऒरु पिरदाऩ पुरुषऩ् तऩ्ऩैच् चेर्न्दवर्गळैक् कॊण्डु पोगत्तै अऩुबविक्किऱाऩो, ऎप्पडि पिरदाऩ पुरुषऩैक्कॊण्डु सेर्न्दवर्गळ् पोगत्तै अऩुबविक्किऱार्गळो, अप्पडिये इन्द पिरक्ञात्मा इन्द आत्माक्कळैक् कॊण्डु पोगत्तै अऩुबविक् किऱाऩ्; अप्पडिये इन्द आत्माक्कळ् इन्द आत्मावैक् कॊण्डु पोगत्तै अऩुबविक्किऱार्गळ्’ (कौषीदगी पिराह्मणम् ४-२०) ऎऩ्ऱु, पिराणऩै तरिप्पदालुम् जीवऩुक्कु पिराणऩ् ऎऩ्ऱ सप्तमिरुप्पदु पॊरुन्दुम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगैयाल् जीवऩ् मुक्किय पिराणऩ्। इव्विरण्डिल् ऒऩ्ऱु इङ्गे ऎडुत्तुक्कॊळ्ळत्तक्कदु, परमेसुवरऩ् अल्ल अवरुक्कुरिय लिङ्गम् काणाददिऩाल्, ऎऩ्ऱु।
परमेश्वर एवायमेतेषां पुरुषाणां कर्ता स्यात्। कस्मात् ? उपक्रमसामर्थ्यात्। इह हि बालाकिरजातशत्रुणा सह ‘ब्रह्म ते ब्रवाणि’ इति संवदितुमुपचक्रमे। स च कतिचिदादित्याद्यधिकरणान्पुरुषानमुख्यब्रह्मदृष्टिभाज उक्त्वा तूष्णीं बभूव। तमजातशत्रुः ‘मृषा वै खलु मा संवदिष्ठा ब्रह्म ते ब्रवाणि’ इत्यमुख्यब्रह्मवादितयापोद्य, तत्कर्तारमन्यं वेदितव्यतयोपचिक्षेप। यदि सोऽप्यमुख्यब्रह्मदृष्टिभाक्स्यात् , उपक्रमो बाध्येत। तस्मात्परमेश्वर एवायं भवितुमर्हति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सित्तान्दम्: इव्विदम् वरुम् पोदु सॊल्गिऱोम्; इन्द पुरुषर्गळुक्कु कर्त्तावाग इरुक्कुम् इवर् परमेसुवरऩागत्ताऩ् इरुक्क वेण्डुम्। एऩ्? आरम्बत्तिल् पलत्तिऩाल् इङ्गे पालागि अजाद सत्रुवुडऩ् कूड ‘उमक्कु पिरह् मत्तैच् चॊल्गिऱेऩ्’ ऎऩ्ऱल्लवा सम्बाषणै सॆय्य आरम्बित्तार्। अवर् मुक्कियमाऩ पिरह्म तिरुष्टिक्कु विषयमिल्लाद, आदित्यऩ् मुदलाऩदु कळिल् उळ्ळ सिल पुरुषर्गळै सॊल्लिविट्टु सुम्मा इरुन्दुविट्टार्। ‘उमक्कु पिरह्मत्तैच् चॊल्गिऱेऩ् ऎऩ्ऱु पॊय्यागच् चॊल्लादीर्’ ऎऩ्ऱु अजाद सत्रु अवरै मुक्कियमिल्लाद पिरह्मत्तैच् चॊऩ्ऩवराग अबवादम् सॊल्लिविट्टु, अवैगळुक्कु कर्त्ता वायुळ्ळ वेऱु ऒऩ्ऱै अऱिय वेण्डियदाग ऎडुत्तुक्काट्टिऩार्। अदुवुम् मुक्कियमाऩ पिरह्म तिरुष्टिक्कु विषयमिल्लैयाऩाल्, आरम्बम् पादिक्कप्पडुम्। आगैयाल् इदु परमेसुवरऩागत्ताऩ् इरुप्पदु न्यायम्।
कर्तृत्वं चैतेषां पुरुषाणां न परमेश्वरादन्यस्य स्वातन्त्र्येणावकल्पते। ‘यस्य वैतत्कर्म’ इत्यपि नायं परिस्पन्दलक्षणस्य धर्माधर्मलक्षणस्य वा कर्मणो निर्देशः, तयोरन्यतरस्याप्यप्रकृतत्वात् , असंशब्दितत्वाच्च। नापि पुरुषाणामयं निर्देशः, ‘एतेषां पुरुषाणां कर्ता’ इत्येव तेषां निर्दिष्टत्वात् , लिङ्गवचनविगानाच्च। नापि पुरुषविषयस्य करोत्यर्थस्य क्रियाफलस्य वायं निर्देशः, कर्तृशब्देनैव तयोरुपात्तत्वात्। पारिशेष्यात्प्रत्यक्षसन्निहितं जगत्सर्वनाम्नैतच्छब्देन निर्दिश्यते। क्रियत इति च तदेव जगत्कर्म ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द पुरुषर्गळुक्कु कर्त्तावागयिरुक्कुम् तऩ्मैयुम्, परमेसुवरऩैत् तविर वेऱॊरुवरुक्कुम् स्वदन्दिरमाग पॊरुन्दादु। अवरुडैय कर्मा इदु’ ऎऩ्ऱ इदुवुम् असैवु रूबमागवो, तर्मादर्म रूबमागवो उळ्ळ कर्मावै कुऱिप्पिडुवदिल्लै। अवैगळिल् ऒऩ्ऱुम्गूड पिरगिरुदमिल्लाददिऩाल्, सॊल्लप् पडाददिऩालुम् इन्दक् कुऱिप्पिडल् पुरुषर्गळैप् पऱ्ऱियुमिल्लै, इन्द पुरुषर्गळुक्कु कर्त्ता ऎऩ्ऱे अवर्गळ् कुऱिप्पिडप्पट्टिरुप्पदिऩाल्, लिङ्गम्, वसऩम् इरण्डिलुम् वित्यासप्पडुवदिऩालुम्, पुरुषऩै विषयमायुळ्ळ ‘क्रु’तादुविऩ् अर्त्तमाऩ उण्डुबण्णु वदो, अदऩ् पलमाऩ उत्पत्तियो इङ्गु कर्म सप्तत्ताल् कुऱिप्पिडप्पडविल्लै, अव्विरण्डुम् कर्त्ता ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऩालेये, किडैत्तुविट्टबडियाल्। मिञ्जुवदिऩाल्, पिरत्यक्षमाय् मुऩ् निऱ्कुम् जगत्तु ‘एदत्’ ऎऩ्ऱ सर्व नाम् सप्तत्तिऩाल् कुऱिक्कप्पडुगिऱदु। सॆय्यप्पडुगिऱदु ऎऩ्बदिऩाल् अन्द जगत्ते कर्मा।
ननु जगदप्यप्रकृतमसंशब्दितं च। सत्यमेतत्। तथाप्यसति विशेषोपादाने साधारणेनार्थेन सन्निधानेन सन्निहितवस्तुमात्रस्यायं निर्देश इति गम्यते, न विशिष्टस्य कस्यचित् , विशेषसन्निधानाभावात्। पूर्वत्र च जगदेकदेशभूतानां पुरुषाणां विशेषोपादानादविशेषितं जगदेवेहोपादीयत इति गम्यते। एतदुक्तं भवति — य एतेषां पुरुषाणां जगदेकदेशभूतानां कर्ता — किमनेन विशेषेण ? — यस्य कृत्स्नमेव जगदविशेषितं कर्मेति वाशब्द एकदेशावच्छिन्नकर्तृत्वव्यावृत्त्यर्थः। ये बालाकिना ब्रह्मत्वाभिमताः पुरुषाः कीर्तिताः, तेषामब्रह्मत्वख्यापनाय विशेषोपादानम्। एवं ब्राह्मणपरिव्राजकन्यायेन सामान्यविशेषाभ्यां जगतः कर्ता वेदितव्यतयोपदिश्यते। परमेश्वरश्च सर्वजगतः कर्ता सर्ववेदान्तेष्ववधारितः ॥ १६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
जगत्तुम् पिरगिरुदमिल्लैये, सॊल्लप्पडवुम् इल्लैये ऎऩ्ऱाल्, इदु वास्तवम्, अप्पडि याऩालुम्, विसेषत्तै सॊल्लामलिरुक्कुम्बोदु, पॊदुवाऩ पदार्त्तम् मुऩ् इरुप्पदिऩाल् मुऩ्ऩुळ्ळ वस्तु मात्तिरत्तिऱ्कु इन्द कुऱिप्पिडल् विसेषत्तुडऩ् कूडिऩ ऎदऱ्कुमिल्लै, ऎऩ्ऱु तॆरिगिऱदु। विसेषम् मुऩ् इल्ला तदिऩाल्, मुऩ्ऩाल् जगत्तिऩ् ऒरु अंसमायिरुक्कुम् पुरुषर्गळै विसे षमागक् कण्डिरुप्पदऩाल्, पॊदुवायुळ्ळ जगत्तुत्ताऩ् इङ्गे ऎडुत्तुक्कॊळ्ळप् पट्टिरुक्किऱदु ऎऩ्ऱु तॆरिगिऱदु। इदु सॊऩ्ऩदाग आगिऱदु। जगत्तिऩ् ऒरु अंसमायिरुक्कुम् इन्द पुरुषर्गळुक्कु ऎवर् कर्त्तावो, इन्द विसेषम्दाऩ् ऎदऱ्कु? पॊदुवायुळ्ळ पूरा जगत्तुमे ऎवरुडैय कार्यमाग इरुक्किऱदो, ऎऩ्ऱु ‘वा’ ऎऩ्ऱ सप्तम् ऒरु अंसत्तिऩाल् वरैयऱुक्कप्पट्ट कर्त्तात् तऩ्मैयै विलक्कुवदिल् तात्पर्यमुळ्ळदु। पालागियिऩाल् पिरह्म मॆऩ्ऱु निऩैत्तु ऎन्द पुरुषर्गळ् सॊल्लप् पट्टार्गळो, अवर्गळुक्कु पिरह्मत्तऩ्मै इल्लै यॆऩ्ऱु तॆरिविप्पदऱ्काग विसेषत्तैच् चॊऩ्ऩदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्विदम्, पिराह्मण परिविराजग नियायप्पडि, पॊदुवागवुम् विसेषमागवुम् जगत्तिऩ् कर्त्ता अऱियप् पड वेण्डियवराग उबदेसिक्कप्पडुगिऱार्। परमेसुवर ऩो ऎल्ला जगत्तिऱ्कुम् कर्त्ता ऎऩ्ऱु ऎल्ला उबनिषत् तुक्कळिलुम् तीर्माऩम् सॆय्यप्पट्टिरुक्किऱदु।
जीवमुख्यप्राणलिङ्गान्नेति चेत्तद्व्याख्यातम् ॥ १७ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
जीवमुक्यप्राणलिङ्गान्नेदि सेत्तत्व्याक्यादम् ॥ १७ ॥
अथ यदुक्तं वाक्यशेषगताज्जीवलिङ्गान्मुख्यप्राणलिङ्गाच्च तयोरेवान्यतरस्येह ग्रहणं न्याय्यं न परमेश्वरस्येति, तत्परिहर्तव्यम्। अत्रोच्यते — परिहृतं चैतत् ‘नोपासात्रैविध्यादाश्रितत्वादिह तद्योगात्’ (ब्र. सू. १। १। ३१) इत्यत्र। त्रिविधं ह्यत्रोपासनमेवं सति प्रसज्येत — जीवोपासनं मुख्यप्राणोपासनं ब्रह्मोपासनं चेति। न चैतन्न्याय्यम्। उपक्रमोपसंहाराभ्यां हि ब्रह्मविषयत्वमस्य वाक्यस्यावगम्यते। तत्रोपक्रमस्य तावद्ब्रह्मविषयत्वं दर्शितम्। उपसंहारस्यापि निरतिशयफलश्रवणाद्ब्रह्मविषयत्वं दृश्यते — ‘सर्वान्पाप्मनोऽपहत्य सर्वेषां च भूतानां श्रैष्ठ्यं स्वाराज्यमाधिपत्यं पर्येति य एवं वेद’ इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
वाक्कियसे षत्तिलुळ्ळ जीवलिङ्गत्तिऩालुम् मुक्कियप्राण लिङ्गत्तिऩालुम् अवैगळुक्कुळ् ऒऩ्ऱुक्कुत्ताऩ् इङ्गे ऎडुत्तल् न्यायम्। परमेसुरवऩुक्कु अल्ल, ऎऩ्ऱु ऎदु सॊल्लप्पट्टदो, अदु परिहरिक्कप्पडवेण्डुम्। अव्विषयत्तिल् सॊल्लप्पडुगिऱदु। इदु ‘उबासऩै मूऩ्ऱुविदमागु मादलाल् इल्लै, आसिरयिक्कप्पट्टिरुप्पदाल् इङ्गे अदऩ् सेर्क्कै इरुप्पदाल्’ (सूत्रम् १-१-३१) ऎऩ्ऱविडत्तिल् परिहरिक्कप्पट्टुविट्टदु। इव्विदमि रुन्दाल् इङ्गे मूऩ्ऱुविदमाऩ उबासऩै ऎऩ्ऱु एऱ्पडुम्। जीव उबासऩै, मुक्यप्राण उबासऩै, पिरह्म उबासऩै ऎऩ्ऱु। इदुवो न्यायमिल्लै। आरम्बम्, मुडिवु इरण्डिलिरुन्दुम् इन्द वाक्कियम् प्रह्म विषयमॆऩ्ऱु तॆरिगिऱदु। अदिल् आरम्बत्तिल् प्रह्म विषयम् ऎऩ्बदु काट्टप्पट्टुविट्टदु। मुडिविऱ्कुम् निरदिसयमाऩ पलऩ् सॊल्लियिरुप्पदाल् पिरह्म विषयत्तऩ्मै काण्गिऱदु। ‘ऎवऩ् इव्विदम् अऱिगिऱाऩो अवऩ् ऎल्ला पावङ्गळैयुम् नासम् सॆय्दुविट्टु, ऎल्ला पिराणिगळुक्कुम् मेलायिरुक्कुम् तऩ्मैयैयुम् तऩक्कुत्ताऩे राजावागविरुक्कुम् तऩ्मैयैयुम् अदिबदियायिरुक्कुम् तऩ्मैयैयुम् अडैगिऱाऩ्’ ऎऩ्ऱु।
नन्वेवं सति प्रतर्दनवाक्यनिर्णयेनैवेदमपि वाक्यं निर्णीयेत। न निर्णीयते, ‘यस्य वैतत्कर्म’ इत्यस्य ब्रह्मविषयत्वेन तत्र अनिर्धारितत्वात्। तस्मादत्र जीवमुख्यप्राणशङ्का पुनरुत्पद्यमाना निवर्त्यते। प्राणशब्दोऽपि ब्रह्मविषयो दृष्टः ‘प्राणबन्धनं हि सोम्य मनः’ (छा. उ. ६। ८। २) इत्यत्र। जीवलिङ्गमप्युपक्रमोपसंहारयोर्ब्रह्मविषयत्वादभेदाभिप्रायेण योजयितव्यम् ॥ १७ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इप्पडियिरुन्दाल् पिरदर्दऩऩुडैय वाक्यत्तै निर्णयम् सॆय्वदिऩालेये इन्द वाक्कियमुम् कूड निर्णयिक्कप्पट्टदाग आगिविडुमे! ऎऩ्ऱाल्, निर्णयिक् कप्पडविल्लै। ‘इदु ऎवरुडैय कर्मावो’ ऎऩ्बदऱ्कु पिरह्म विषयत्तऩ्मै ऎऩ्ऱु अङ्गे तीर्माऩिक् कप्पडाददाल्। आगैयाल् इङ्गे जीवऩ् मुक्किय पिराणऩ् ऎऩ्ऱ सङ्गै मऱुबडियुम् किळम्बुवदु निवर्त्तिक् कप्पडुगिऱदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिराणऩ् ऎऩ्ऱ सप्तमुम्, ‘हे सोम्य, पिराणऩिल् कट्टुप्पट्टदल्लवा मऩस्’ (सान् ६-८-२) ऎऩ्ऱ इडत्तिल् पिरह्म विषयमाग काण्गिऱदु। जीवलिङ्गमुम्, आरम्बम् मुडिवु इव्विरण्डुम् पिरह्म विषयमायिरुप्पदाल्, (जीवऩुक्कुम् पिरह्मत्तिऱ्कु मुळ्ळ) अबेदमॆऩ्ऱु अबिप्पिरायत्तिऩाल् सरिप्पडुत् तिक्कॊळ्ळ वेण्डुम्।
अन्यार्थं तु जैमिनिः प्रश्नव्याख्यानाभ्यामपि चैवमेके ॥ १८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्यार्दम् तु जैमिनि: प्रच्नव्याक्यानाप्यामबि सैवमेगे ॥ १८ ॥
अपि च नैवात्र विवदितव्यम् — जीवप्रधानं वेदं वाक्यं स्यात् ब्रह्मप्रधानं वेति। यतोऽन्यार्थं जीवपरामर्शं ब्रह्मप्रतिपत्त्यर्थमस्मिन्वाक्ये जैमिनिराचार्यो मन्यते। कस्मात् ? प्रश्नव्याख्यानाभ्याम्। प्रश्नस्तावत्सुप्तपुरुषप्रतिबोधनेन प्राणादिव्यतिरिक्ते जीवे प्रतिबोधिते पुनर्जीवव्यतिरिक्तविषयो दृश्यते — ‘क्वैष एतद्बालाके पुरुषोऽशयिष्ट क्व वा एतदभूत्कुत एतदागात्’ (कौ. ब्रा. ४। १९) इति। प्रतिवचनमपि — ‘यदा सुप्तः स्वप्नं न कञ्चन पश्यत्यथास्मिन्प्राण एवैकधा भवति’ (कौ. ब्रा. ४। २०) इत्यादि, ‘एतस्मादात्मनः प्राणा यथायतनं विप्रतिष्ठन्ते प्राणेभ्यो देवा देवेभ्यो लोकाः’ इति च। सुषुप्तिकाले च परेण ब्रह्मणा जीव एकतां गच्छति; परस्माच्च ब्रह्मणः प्राणादिकं जगज्जायत इति वेदान्तमर्यादा। तस्माद्यत्रास्य जीवस्य निःसम्बोधतास्वच्छतारूपः स्वापः — उपाधिजनितविशेषविज्ञानरहितं स्वरूपम् , यतस्तद्भ्रंशरूपमागमनम् , सोऽत्र परमात्मा वेदितव्यतया श्रावित इति गम्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्, इङ्गे इन्द वाक्कियम् जीवऩै पिरदाऩमाग उळ्ळदा अल्लदु पिरह्मत्तै पिरदाऩ मायुळ्ळदा ऎऩ्ऱ विवादमे वेण्डाम्। एऩॆऩ्ऱाल्, इन्द वाक्कियत्तिल् जीवऩै सॊल्लियिरुप्पदु वेऱु विषयत्तिऱ्काग, अदावदु प्रह्मत्तै अऱिवदऱ्काग, ऎऩ्ऱु जैमिऩि आसार्यार् ऎण्णुगिऱार्। ऎदऩाल्, ‘केळ्वियिलिरुन्दुम् वियाक्याऩत्तिलिरुन्दुम्’ केळ्वि, तूङ्गिऩ मऩुष्यऩै ऎऴुप्पिऩदिऩाल् पिराणऩ् मुदलाऩदिऱ्कु वेऱाग जीवऩै पोदित्तुविट्टु, मऱुबडियुम् जीवऩुक्कु वेऱायुळ्ळ विषयम् काणप् पडुगिऱदु। ‘हे पालागे, इवऩ् ऎङ्गे इव्विदम् तूङ्गिऩाऩ्? ऎङ्गे इव्विदम् इरुन्दाऩ्? ऎङ्गे यिरुन्दु इव्विदम् वन्दाऩ्?’ (कौषीदगि पिराह्मणम् ४-१९) ऎऩ्ऱु। पदिलुम्, ‘तूङ्गुगिऱवऩ् ऎप्पॊऴुदु ऎन्द स्वप्ऩत्तैयुम् काण्बदिल्लैयो अप्पॊऴुदु इन्द पिराणणिल्दाऩ् ऒऩ्ऱाग आगिविडुगिऱाऩ्’ (कौ। ४-२०) ऎऩ्बदु मुदलाऩदु। ‘इन्द आत्माविलिरुन्दु (किळम्बि) इन्दिरियङ्गळ् अदऩदऩ् इडत्तिऱ्कुत्तक्कबडि वन्दु सेरुगिऩ्ऱऩ’ (४-२०) ऎऩ्ऱु। सुषुप्ति कालत्तिलो, जीवऩ् परबिरह्मत्तुडऩ् ऒऩ्ऱायिरुक्कुम् तऩमैयै अडैगिऱाऩ् परबिरह्मत्तिलिरुन्दु पिराणऩ् मुदलाऩ जगत् उण्डागिऱदु ऎऩ्बदु उबनिषत्तुक्कळिऩ् कोट्पाडु। आगैयाल्, ऎङ्गे इन्द जीवऩुक्कु विसेष अऱिविल्लाद तॆळिवु रूबमाऩ तूक्कम् उबादिगळाल् एऱ्पडुगिऱ, विसेष अऱिविल्लाद स्वरूबमो, अन्द निलैयिलिरुन्दु नऴुवुदल् ऎऩ्ऱ वरवु ऎदिलिरुन्दो अन्द परमात्मा इङ्गु अऱियप्पड वेण्डियवराग सॊल्लप्पट्टिरुक्किऱार् ऎऩ्ऱु तॆरिगिऱदु।
अपि चैवमेके शाखिनो वाजसनेयिनोऽस्मिन्नेव बालाक्यजातशत्रुसंवादे स्पष्टं विज्ञानमयशब्देन जीवमाम्नाय तद्व्यतिरिक्तं परमात्मानमामनन्ति ‘य एष विज्ञानमयः पुरुषः क्वैष तदाभूत्कुत एतदागात्’ (बृ. उ. २। १। १६) इति प्रश्ने। प्रतिवचनेऽपि ‘य एषोऽन्तर्हृदय आकाशस्तस्मिञ्शेते’ (बृ. उ. २। १। १७) इति। आकाशशब्दश्च परमात्मनि प्रयुक्तः ‘दहरोऽस्मिन्नन्तराकाशः’ (छा. उ. ८। १। २) इत्यत्र। ‘सर्व एत आत्मानो व्युच्चरन्ति’ इति चोपाधिमतामात्मनामन्यतो व्युच्चरणमामनन्तः परमात्मानमेव कारणत्वेनामनन्तीति गम्यते। प्राणनिराकरणस्यापि सुषुप्तपुरुषोत्थापनेन प्राणादिव्यतिरिक्तोपदेशोऽभ्युच्चयः ॥ १८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् इव्विदमे सिलरुम्, अदावदु वाजसनेयि सागिगळ्, इन्द पालागि अजादसत्रु संवादत्तिलेये स्पष्टमाग विज्ञानमयऩ् ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऩाल् जीवऩै सॊल्लिविट्टु, अदऱ्कु वेऱाग परमात्मावै सॊल्गिऱार्गळ्; ‘ऎन्द इन्द विज्ञान मयऩाऩ पुरुषऩो अवऩ् अप्पॊऴुदु ऎङ्गे इरुन्दाऩ्? ऎङ्गेयिरुन्दु इव्विदम् वन्दाऩ्?’ ऎऩ्ऱु केळ्वियिलुम्, ‘ह्रुदयत्तिऱ्कुळ्ळे ऎन्द इन्द आगासमो अदिल् पडुत्तिरुक्किऱाऩ्’ ऎऩ्ऱ पदिलिलुम्। आगासम् ऎऩ्ऱ सप्तम् परमात्मा ऎऩ्ऱ अर्त्तत्तिल् पिरयोगम् सॆय्यप्पट्टिरुक्किऱदु। ‘इदिल् उळ्ळे तहरमाऩ आगासम्’ (सान्। ८-१-१) ऎऩ्ऱविडत्तिल्, ‘इन्द आत्माक्कळ् ऎल्लाम् वॆळिक्किळम्बुगिऩ्ऱऩ’ ऎऩ्ऱु उबादिगळोडु कूडिय आत्माक्कळुक्कु वेऱॊऩ्ऱि लिरुन्दु वॆळिक्किळम्बुवदैच् चॊल्गिऱवर्गळ् परमात् मावैये कारणमागच् चॊल्गिऱार्गळ् ऎऩ्ऱु तॆरिगिऱदु। तूङ्गिऩ मऩिदऩै ऎऴुप्पुवदऩ् मूलम् पिराणऩ् मुदलियवैगळुक्कु वेऱायुळ्ळदै उबदेसिप्पदु पिराणऩै निरागरणम् सॆय्वदऱ्कु पलत्तैक् कॊडुक्किऱदु।