आकाशोऽर्थान्तरत्वादिव्यपदेशात् ॥ ४१ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगासोअर्दान्दरवादिव्यबदेसात् ॥ ४१ ॥
वियद्वा ब्रह्म वाऽऽकाशो वै नामेति श्रुतं, वियत् ॥
अवकाशप्रदानेन सर्वनिर्वाहकत्वतः ॥ २५ ॥
निर्वोढृत्वं नियन्तृत्वं चैतन्यस्यैव तत्त्वतः ॥
ब्रह्म स्याद्वाक्यशेषे च ब्रह्मात्मेत्यादिशब्दतः ॥ २६ ॥
–वैयासिकन्यायमाला
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
नामरूबङ्गळै निर्वहिप्पदु आगासमे ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुवदु (वॆऱुम् पूद) आगासमा? अल्लदु पिरह्ममा? (ऎल्ला पदार्त्तङ्गळुक्कुम्) इडम् कॊडुक्कुम् कारणत्तिऩाल् ऎल्लावऱ्ऱैयुम् निर्वहिक्कुम् तऩ्मै युळ्ळदाल् (पूद) आगासम् ताऩ्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
निर्वहिक्कुम् तऩ्मै, अदावदु नियमऩम् सॆय्युम् तऩ्मै सैदऩ्यत्तिऱ्कुत्ताऩ् वास्तवत्तिल् उण्डु। इन्द वाक्कियत्तिऩ् मिच्च पागत्तिल् पिरह्मम्, आत्मा मुदलाऩ सप्तङ्गळ् इरुप्पदिऩालुम् (इङ्गे आगासम् ऎऩ्बदु) पिरह्मम् ताऩ् आगुम्।
‘आकाशो वै नाम नामरूपयोर्निर्वहिता ते यदन्तरा तद्ब्रह्म तदमृतं स आत्मा’ (छा. उ. ८। १४। १) इति श्रूयते। तत्किमाकाशशब्दं परं ब्रह्म, किं वा प्रसिद्धमेव भूताकाशमिति विचारे — भूतपरिग्रहो युक्तः; आकाशशब्दस्य तस्मिन् रूढत्वात्। नामरूपनिर्वहणस्य चावकाशदानद्वारेण तस्मिन्योजयितुं शक्यत्वात्। स्रष्टृत्वादेश्च स्पष्टस्य ब्रह्मलिङ्गस्याश्रवणादित्येवं प्राप्ते इदमुच्यते —
[आकाशो वे नाम नामरूपयोः निर्वहिता ते यदन्तरा तत् ब्रहम,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎऩ्ऱ सान्दोक्य सुरुदियिल् नामरूबङ्गळै निर्व हिप्पदागक् कूऱप्पडुम् आगासम् पूदागासमा, अल्लदु प्रह्ममा? ऎऩ्ऱु सन्देहम्। उलगप् पिरसित्तियैक् कॊण्डु आगासम् पूदागासत्तैक् कूऱुवदाग पूर्वबक्षम् ऎल्ला पॊरुळ्गळुक्कुम् इडम् कॊडुप्पदाल् आगासत्तिऱ्कुम् नामरूबनिर्वाहम् पॊरुन्दुम्। नाम रूबङ्गळ् आगासत्तिऱ्कुळ् उळ्ळऩ ऎऩ्ऱु पूर्वबक्षम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सुरुदिप्रसित्तियिरुप्पदाल् इङ्गु आगासबदम् प्रह्मत्तैत्ताऩ् कुऱिक्किऱदु। इङ्गु नाम रूबबदम् सप्तार्त्त रूबमाऩ पिरबञ्जम् मुऴुवदैयुम् कुऱिक्किऱदु। इदिल् आगासमुम् अडङ्गिऩदु। आगासम् मुदलाऩ ऎल्ला पिरबञ्जत्तैयुम् निर्वहिप्पदु ऎऩ्बदु प्रह्मत् तिऱ्कुत्ताऩ् पॊरुन्दुम्। आगासत्तिऱ्कुप् पॊरुन्दादु। तऩ्ऩैत्ताऩे निर्वगिक्क मुडियादु। मेलुम् नामरूबङ्गळ् आगासत्तैक् काट्टिलुम् वेऱाऩदाग सॊल्लियिरुक्किऱदु। नामरूबात्मगमाऩ पूदागासत्तैक् काट्टिलुम् नामरूबम् ऎप्पडि वेऱायिरुक्क मुडियुम्? इङ्गु निर्वाहम् ऎऩ्बदु अडक्कि आळुदल् इदु सेदऩमाऩ प्रह्मत्तिऱ्कुत्ताऩ् पॊरुन्दुम् जडमाऩ आगासत्तिऱ्कुप् पॊरुन्दादु। ‘आकाशस्तल्लिङ्गात’ ऎऩ्ऱ अदिगरणत्तिल् आगासबदम् प्रह्मत्तैक् कुऱिप्पगागत् तीर्माऩित्त पोदिलुम् अङ्गुबोल् इङ्गु सिरुष्टि लिङ्गम् स्पष्टमाग इल्लाददाल् इन्द अदिगरणम् तऩियाग आरम्बिक्कप्पट्टदु]।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“आगासम्दाऩ् नामरूबङ्गळै निर्वहिप्पदु। अवै ऎदैक्काट्टिलुम् वेऱाऩवैयो अदु पिरह्मम्, अदु मरणमऱ्ऱदु, अदु आत्मा" (सान्। ८-१४-१) ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु। अन्द आगासम् ऎऩ्ऱ सप्तत्ताल् सॊल्लप्पडुवदु परप्पिरह्ममा अल्लदु पिरसित्तमाऩ पूदागासमे ताऩा ऎऩ्ऱु विसारिक्कैयिल्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पूर्वबक्षम्: पूदागासत्तै ऎडुत्तुक्कॊळ्वदुदाऩ् युक्तम्। आगासम् ऎऩ्ऱ सप्तम् अदिलेये रूडमायि रुप्प ताल् नामरूबङ्गळिऩ् निर्वाहत्तैयुम्, इडम् कॊडुक्कि ऱमुऱैयिल् अदिल् पॊरुन्दुम्बडि सॆय्य मुडियुमाऩ तिऩाल्; स्रुष्टिप्पदु मुदलिय तऩ्मैयाऩ स्पष्टमा युळ्ळ पिरह्म लिङ्गम् सॊल्लप्पडामैयालुम्, ऎऩ्ऱु।
परमेव ब्रह्म इहाकाशशब्दं भवितुमर्हति। कस्मात् ? अर्थान्तरत्वादि व्यपदेशात्। ‘ते यदन्तरा तद्ब्रह्म’ इति हि नामरूपाभ्यामर्थान्तरभूतमाकाशं व्यपदिशति। न च ब्रह्मणोऽन्यन्नामरूपाभ्यामर्थान्तरं सम्भवति, सर्वस्य विकारजातस्य नामरूपाभ्यामेव व्याकृतत्वात्। नामरूपयोरपि निर्वहणं निरङ्कुशं न ब्रह्मणोऽन्यत्र सम्भवति, ‘अनेन जीवेनात्मनानुप्रविश्य नामरूपे व्याकरवाणि’ (छा. उ. ६। ३। २) इति ब्रह्मकर्तृकत्वश्रवणात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सित्तान्दम्: इव्विदम् वरुम्बोदु इदु सॊल्लप्पडुगिऱदु; आगासम् ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऩाल् इङ्गे सॊल्लप्पडुवदु परबिरुह्ममाय् इरुप्पदुदाऩ् न्यायम्। ऎदऩाल्? “वेऱु पॊरुळायिरुक्कुम् तऩ्मै मुदलियदु सॊल्लियिरुप्पदाल्” ‘अवै ऎदैक्काट्टिलुम् वेऱो अदु पिरह्मम्’ ऎऩ्बदु नामरूबङ्गळुक्कु वेऱाऩ वस्तुवाग इरुप्पदाग आगासत्तैक् काट्टुगिऱदल्लवा? नाम रूबङ्गळुक्कु वेऱायुळ्ळ वस्तु पिरह्मत्तैत् तविर वेऱु सम्बविक्कादु, उण्डागुम् कूट्टम् ऎल्लामे नामरूबङ्गळाल् वियागरणम् सॆय्यप् पट्टिरुप्पदाल् नामरूबङ्गळै तडङ्गलऩ्ऩियिल् निर्वहिप्पदुम् पिरह्मत्तैत् तविर वेऱु ऎदऩि टत्तिलुम् सम्बविक्कादु। ‘इन्द जीवस्व रूबमाग उळ्ळे पुगुन्दु नामरूबङ्गळै वियागरणम् सॆय्वेऩ्’ (सान्।६-३-२) ऎऩ्बदु मुदलाऩ पिरह्मत्तै कर्त्तावाग सॊल्लुम् वाक्कियङ्गळ् इरुप्पदाल्।
ननु जीवस्यापि प्रत्यक्षं नामरूपविषयं निर्वोढृत्वमस्ति। बाढमस्ति। अभेदस्त्विह विवक्षितः। नामरूपनिर्वहणाभिधानादेव च स्रष्टृत्वादि ब्रह्मलिङ्गमभिहितं भवति । ‘तद्ब्रह्म तदमृतं स आत्मा’ (छा. उ. ८। १४। १) इति च ब्रह्मवादस्य लिङ्गानि । ‘आकाशस्तल्लिङ्गात्’ (ब्र. सू. १। १। २२) इत्यस्यैवायं प्रपञ्चः ॥ ४१ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
जीवऩुक्कुमल्लवा पिरत्यक्षमाग नामरूब विषयमाऩ निर्वहिक्कुम् तऩ्मैयिरुक्किऱदु ऎऩ्ऱाल्, वास्तवम् इरुक्किऱदु। आऩाल्, इङ्गे पेदमऱ्ऱ तऩ्मै सॊल्ल विरुम्बप्पट्टिरुक्किऱदु। नामरूब निर्वाहत्तैच् चॊल्वदिऩालेये स्रुष्टिप्पदु मुदलिय पिरह्मलिङ्गमुम् सॊल्लप्पट्टदागवे आगिऱदु। ‘अदु पिरह्मम्, अदु मरणमऱ्ऱदु, अदु आत्मा’ ऎऩ्बदुम् पिरह्मत्तै सॊल्गिऱदॆऩ्बदऱ्कु लिङ्गङ्गळ्। ‘आगासम्, अदऩ् लिङ्गमिरुप्पदाल्’ (सूत्रम्। १-१-२२) ऎऩ्बदिऩुडैय विस्तारमे इदु।