अनुकृतेस्तस्य च ॥ २२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अऩुक्रुदेस्तस्य स ॥ २२ ॥
न तत्र सूर्यो भातीति तेजोन्तरमुतात्र चित् ॥
तेजोभिभावकत्वेन तेजोन्तरमिदं महत् ॥ १३ ॥
चित्स्यात्सूर्याद्यभास्यत्वात्तादृक्तेजोप्रसिद्धितः ॥
सर्वस्मात्पुरतो भानात्तद्भासा चान्यभासनात् ॥ १४ ॥
–वैयासिकन्यायमाला
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“अवरिडत्तिल् सूर्यऩ् पिरगासिक्किऱदिल्लै” ऎऩ्बदु वेऱु तेजसा? अल्लदु इङ्गे सैदऩ्यमा? (मऱ्ऱ) तेजस्कळै पिरयोजऩमऱ्ऱदागच् चॆय्युम् तऩ्मैयिऩाल् इदु पॆरिदायुळ्ळ वेऱॊरु तेजस्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सूर्यऩ् मुदलियऩवैगळाल् पिरगासप्पडुत्त मुडियाददिऩालुम्, ( सूर्यऩ् मुदलियदिऩ् तेजसै वीणागच् चॆय्यक्कूडिय) अप्पडियुळ्ळवेऱु तेजस् इरुप्पदाग पिरसित्तियिल्लाददिऩालुम् सैदऩ्यमागत् ताऩ् इरुक्क वेण्डुम्। (उलगत्तिल् पिरगासिक्किऱ) ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् मुऩ्ऩालेये पिरगासित्तुक् कॊण्डिरुप्पदाल् अदऩुडैय पिरगासत्तिऩाल् ताऩ् मऱ्ऱवैगळ् पिरगासिक्किऩ्ऱऩ।
‘न तत्र सूर्यो भाति न चन्द्रतारकं नेमा विद्युतो भान्ति कुतोऽयमग्निः। तमेव भान्तमनुभाति सर्वं तस्य भासा सर्वमिदं विभाति’ (मु. उ. २। २। ११) इति समामनन्ति। तत्र यं भान्तमनुभाति सर्वं यस्य च भासा सर्वमिदं विभाति, स किं तेजोधातुः कश्चित् , उत प्राज्ञ आत्मेति विचिकित्सायां तेजोधातुरिति तावत्प्राप्तम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎऩ्ऱ मुण्डगोबनिषत् मन्दिरत्तिल् सूर्यऩ् मुदलाऩ ऎल्ला ज्योदिस्सैयुम् पिरगासप् पडुत्तुवदागक् कूऱप्पडुम् पिरगास वस्तु, सूर्यऩ् मुदलिय ऎल्ला ज्योदिस्सैयुम् ऒळि मङ्गच्चॆय्युम् अबूर्वमाऩ पॆरिय ज्योदिस्सा अल्लदु सैदऩ्य ज्योदिस्सा ऎऩ्ऱु सन्देहम्। न तत्र सूर्यो भाति ऎऩ्बदऱ्कु अदु वन्दुविट्टाल् सूर्यऩ् मुदलियवै पिरगासिक्कादु ऎऩ्ऱु अर्त्तम्। सूर्यऩ् पिरगासिक्कुम् पॊऴुदु सन्दिरऩ् मुदलियवैगळिऩ् ऒळि मङ्गिप् पोवदुबोल, अदु वन्दुविट्टाल् सूर्यादिगळिऩ् ऒळिमङ्गि विडुगिऱदु। आगवे सूर्यादिगळै मङ्गच्चॆय्युम् अदुवुम् इवैगळैक् काट्टिलुम् अदिग प्रगासमुळ्ळ, इदु पोऩ्ऱ अबूर्वमाऩ ज्योदिदाऩ् ऎऩ्ऱु पूर्वबक्षम्। पूर्वबक्षत्तिल् (तत्र ऎऩ्बदु। सति सप्तमी इप्पॊऴुदु सूर्यादिगळ् प्रगासित्तुक् कॊण्डिरुप्पदाल् वरुङ्गालत्तिल् अन्द ज्योदिस् वन्दुविट्टाल् सूर्यादिगळ् पिरगासिक्कादु ऎऩ्ऱुबॊरुळ्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
स्वयम् ज्योदियाऩ पिरह्मम्दाऩ् इन्द मन्दिरत्तिल् कूऱप्पडुगिऱदु ऎऩ्ऱु सित्तान्दम् TET ऎऩ्बदु विषय सप्तमि। सैदऩ्य ज्योदिस्साल् ऒळियुडऩ् विळङ्गुगिऱ सूर्यादिगळ् अदै पिरगासप्पडुत्तादु। अबूर्वमाऩ ज्योदिस् पिरसित् तमायिल्लै। ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् मुऩ्ऩाल् इरुन्दु कॊण्डु पिरगासिक्किऱदु पिरह्मम्। तत्र ऎऩ्ऱ पदत्ताल् कूऱप्पडुवदु स्वयम् ज्योदियाऩ पिरह्मम् अञ्दर्: अदै अणुसरित्तु ऎल्लाम् पिरगासिप्पदाल् मऱ्ऱदाल् अदैप्पिरगासप्पडुत्त मुडियादु। मेलुम् TP ‘ि अदऩ् ऒळियाल्दाऩ् मऱ्ऱवै ऒळियुळ्ळदाग विळङ्गुगिऱदु। तऩियाऩ इदऱ्कु पिरगासम् किडैयादु ऎऩ्बदु सूत्रार्त्तम्]
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“अदऩिडत्तिल् सूर्यऩ् पिरगासिक्कादु सन्दिरऩुम्, नक्षत्तिरङ्गळुम् पिरगासिक्कादु। इन्द मिऩ्ऩल्गळुम् पिरगासिक्कादु। इन्द अक्ऩि ऎप्पडि पिरगासिक्कुम्? पिरगासिक्किऱ अदै अऩुसरित्ते ऎल्लाम् पिरगासिक्किऱदु; अदऩुडैय पिरगासत्तिऩाल् इदु ऎल्लाम् पिरगासिक् किऱदु” (मुण्डग २-२-१०) ऎऩ्ऱु सॊल्लु किऱार्गळ्। अङ्गे, पिरगासिक्किऱ ऎदै अऩुसरित्तु ऎल्लाम् पिरगासिक्किऱदो, ऎदऩुडैय पिरगासत्तिऩाल् इदु ऎल्लाम् पिरगासिक्किऱदो, अदु एदो तेजोदादुवा (पिरगासमुळ्ळ वस्तुवा) अल्लदु पिराक्ञऩाऩ (ञाऩ स्वरूबियाऩ) आत्मावा ऎऩ्ऱु सन्देहम् वरुम्बोदु।
कुतः ? तेजोधातूनामेव सूर्यादीनां भानप्रतिषेधात्। तेजःस्वभावकं हि चन्द्रतारकादि तेजःस्वभावक एव सूर्ये भासमाने अहनि न भासत इति प्रसिद्धम्। तथा सह सूर्येण सर्वमिदं चन्द्रतारकादि यस्मिन्न भासते, सोऽपि तेजःस्वभाव एव कश्चिदित्यवगम्यते। अनुभानमपि तेजःस्वभावक एवोपपद्यते, समानस्वभावकेष्वनुकारदर्शनात्; ‘गच्छन्तमनुगच्छति’ इतिवत्। तस्मात्तेजोधातुः कश्चिदित्येवं प्राप्ते ब्रूमः —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पूर्वबक्षम्: तेजोदादु ऎऩ्ऱु एऱ्पडुगिऱदु। ऎदऩाल्? तेजो तादुक्कळायिरुक्कुम् सूर्यऩ् मुदलाऩवैगळुक्के पिरगासम् मऱुक्कप्पट्टिरुप्पदाल्, तेजसै स्वबावमागवुडैय सन्दिरऩ् नक्षत्तिरम् मुदलियवै, तेजस् स्वबावमागवेयुळ्ळ सूर्यऩ् पगलिल् पिरगासिक्कुम्बोदु, पिरगासिप्पदिल्लै ऎऩ्बदु अल्लवा पिरसित्तम्? अप्पडिये सूर्यऩुडऩ् सेर्न्दु सन्दिरऩ् नक्षत्रम् मुदलिय इदु ऎल्लाम् ऎदु इरुक्कुम् पॊऴुदु पिरगासिप्पदिल्लैयो अदुवुम् तेजस् स्वबा वमुळ्ळ एदोवॊऩ्ऱुदाऩ् ऎऩ्ऱु अऱियप् पडुगिऱदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
समाऩमाऩ स्वबावमुळ्ळवैगळुक्कुळ्ळेये अऩुगारम् (अऩुसरित्तल्) काणुवदाल्, अऩुसरित्तु पिरगासिप्पदु ऎऩ्बदुम् तेजस् स्वबावमुळ्ळदिल्दाऩ् पॊरुत्तमागुम् पोगिऱवऩै अऩुसरित्तुप् पोगिऱाऩ् ऎऩ्बदैप्पोल।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगैयाल् एदो ऒरु तेजोदादु, ऎऩ्ऱु।
प्राज्ञ एवायमात्मा भवितुमर्हति। कस्मात् ? अनुकृतेः; अनुकरणमनुकृतिः। यदेतत् ‘तमेव भान्तमनुभाति सर्वम्’ इत्यनुभानम् , तत्प्राज्ञपरिग्रहेऽवकल्पते । ‘भारूपः सत्यसङ्कल्पः’ (छा. उ. ३। १४। २) इति हि प्राज्ञमात्मानमामनन्ति। न तु तेजोधातुं कञ्चित्सूर्यादयोऽनुभान्तीति प्रसिद्धम्। समत्वाच्च तेजोधातूनां सूर्यादीनां न तेजोधातुमन्यं प्रत्यपेक्षास्ति, यं भान्तमनुभायुः। न हि प्रदीपः प्रदीपान्तरमनुभाति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सित्तान्दम्: इप्पडि वरुम् पोदु सॊल्गिऱोम्। इदु पिराक्ञऩाऩ आत्मावाग इरुप्पदुदाऩ् न्यायम्। एऩ्? “अऩुगिरुदियिऩाल्” अऩुगिरुदि ऎऩ्बदु अऩुगरणम्, ‘पिरगासिक्किऱ अवरैये अऩुसरित्तु ऎल्लाम् पिरगासिक्किऱदु’ ऎऩ्ऱु इन्द अऩुसरित्तुप् पिरगासिप्पदु ऎदुवो, अदु पिराक्ञऩै ऎडुत्तुक् कॊण्डाल् पॊरुन्दुम्; “पिरगासस्वरूबर्, तैयसङ् गल्बर्” (सान्। ३-१४-२) ऎऩ्ऱु पिराक्ञऩाऩ आत्मावै अल्लवा सॊल्गिऱार्गळ्?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सूर्यऩ् मुदलाऩवैगळो ऎन्द तेजोदादु वैयुम् अऩुसरित्तुप् पिरगासिप्पदाग पिरसित्तमिल्लै। सूर्यऩ् मुदलाऩ तेजो तादुक्कळुक्कु समाऩमाऩ तऩ्मैयिरुप्पदाल्, पिरगासिक्किऱ ऎदैयऩुसरित्तुप् पिरगासिक्कुमो अन्द वेऱु तेजोदादु विषयमाग अबेक्षै किडैयादु। ऒरु तीबम् मऱ्ऱॊरु तीबत्तै अऩुसरित्तुप् पिरगासिक्किऱदिल्लैयल्लवा।
यदप्युक्तं समानस्वभावकेष्वनुकारो दृश्यत इति — नायमेकान्तो नियमः। भिन्नस्वभावकेष्वपि ह्यनुकारो दृश्यते; यथा सुतप्तोऽयःपिण्डोऽग्न्यनुकृतिरग्निं दहन्तमनुदहति, भौमं वा रजो वायुं वहन्तमनुवहतीति। ‘अनुकृतेः’ इत्यनुभानमसुसूचत्। ‘तस्य च’ इति चतुर्थं पादमस्य श्लोकस्य सूचयति। ‘तस्य भासा सर्वमिदं विभाति’ इति तद्धेतुकं भानं सूर्यादेरुच्यमानं प्राज्ञमात्मानं गमयति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
समाऩ स्वबावमुळ्ळवैगळुक्कुत् ताऩ् अऩुगरणम् काणप्पडुगिऱदॆऩ्ऱु ऎदु सॊल्लप् पट्टदो, इन्द नियमम् अप्पडियेदाऩ् ऎऩ्बदु किडैयादु, वेऱुबट्ट स्वबावमुळ्ळवैगळुक्कुम् अऩुगरणम् काणप्पडुगिऱदु अल्लवा? नऩ्गु काय्च्चिऩ इरुम्बुक्कट्टि अक्ऩियै अऩुगरणम् सॆय्वदाग सुडुगिऱ अक्ऩियै अऩुसरित्तु सुडुगिऱदु; अल्लदु, पूमियै सेर्न्द तूळि वीसिक्कॊण्डिरुक्कुम् वायुवै अऩुसरित्तु वीसुगिऱदु (सञ्जरिक्किऱदु) ऎप्पडियो अप्पडि
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
‘सूत्रत्तदिल् अनुक्रुदे:’ ऎऩ्बदु अऩुबा ऩत्तै सूसिप्पित्तदु ‘अदऩुडैयवुम्’ ऎऩ्बदु इन्द मन्दिर सुलोगत्तिऩ् नाऩ्गाम् पादत्तै सूसिप्पिक्किऱदु। ‘अदऩुडैय पिरगासत्तिऩाल् इदु ऎल्लाम् पिरगासिक्किऱदु’ ऎऩ्ऱु सूर्यऩ् मुदलियदिऩ् पिरगासम् अदैक् कारणमायुडैयदाग सॊल्लप्पडुवदु पिराक्ञऩाऩ आत्मावै अऱिविक्किऱदु।
‘तद्देवा ज्योतिषां ज्योतिरायुर्होपासतेऽमृतम्’ (बृ. उ. ४। ४। १६) इति हि प्राज्ञमात्मानमामनन्ति। तेजोन्तरेण सूर्यादितेजो विभातीत्यप्रसिद्धम् , विरुद्धं च। तेजोन्तरेण तेजोन्तरस्य प्रतिघातात्। अथवा न सूर्यादीनामेव श्लोकपरिपठितानामिदं तद्धेतुकं विभानमुच्यते। किं तर्हि ? ‘सर्वमिदम्’ इत्यविशेषश्रुतेः सर्वस्यैवास्य नामरूपक्रियाकारकफलजातस्य या अभिव्यक्तिः, सा ब्रह्मज्योतिःसत्तानिमित्ता; यथा सूर्यादिज्योतिःसत्तानिमित्ता सर्वस्य रूपजातस्याभिव्यक्तिः, तद्वत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
‘ज्योदिस्कळुक्कु ज्योदिस्साय् आयुसाग अमिरुदमायिरुक्कुम् अदै तेवर्गळ् उबासिक्किऱार्गळ्’ (पिरुहत् ४-४-१६) ऎऩ्ऱल्लवा पिराक्ञऩाऩ आत्मावै सॊल्लुगिऱार्गळ्। वेऱु तेजसिऩाल् सूर्यऩ् मुदलियदिऩ् तेजस् पिरगासिक्किऱदॆऩ्बदु पिरसित्तमिल्लै; वेऱु तेजसिऩाल् मऱ्ऱ तेजुसुक्कु इडैञ्जलिरुप्पदाल्, विरुत्तम् कूड।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अल्लदु, अदैक् कारणमायुळ्ळ पिरगासम् ऎऩ्बदु सुलोगत्तिल् कण्ड सूर्यऩ् मुदलाऩवैगळुक्कु मात्तिरम् सॊल्लप्पडुगिऱदॆऩ्बदिल्लै, अप्पडिया ऩाल् ऎऩ्ऩ? ‘इदु ऎल्लाम्’ ऎऩ्ऱु विसेषमिल्लामले सॊल्लियिरुप्पदाल्, नामम् रूबम् किरियै कारगम् पलऩ् ऎऩ्ऱ समूहमागिय इन्द ऎल्लावऱ्ऱिऩुडैयवे ऎन्द तॆळिवाय्त् तॆरिवदुण्डो, अदु पिरह्ममागिऱ ज्योदिस्सिऩ् इरुप्पै निमित्तमायुळ्ळदु। ऎप्पडि सूर्य वॆळिच्चत्तिऩ् इरुप्पै निमित्तमायुळ्ळदाग ऎल्ला रूब समूहङ्गळिऩ् तॆळिवाय् तॆरिदलो अदैप्पोल।
‘न तत्र सूर्यो भाति’ इति च तत्रशब्दमाहरन्प्रकृतग्रहणं दर्शयति। प्रकृतं च ब्रह्म ‘यस्मिन्द्यौः पृथिवी चान्तरिक्षमोतम्’ (मु. उ. २। २। ५) इत्यादिना; अनन्तरं च ‘हिरण्मये परे कोशे विरजं ब्रह्म निष्कलम्। तच्छुभ्रं ज्योतिषां ज्योतिस्तद्यदात्मविदो विदुः’ इति। कथं तज्ज्योतिषां ज्योतिरित्यत इदमुत्थितम् — ‘न तत्र सूर्यो भाति’ इति। यदप्युक्तम् सूर्यादीनां तेजसां भानप्रतिषेधस्तेजोधातावेवान्यस्मिन्नवकल्पते, सूर्य इवेतरेषामिति; तत्र तु स एव तेजोधातुरन्यो न सम्भवतीत्युपपादितम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
‘अदऩिडत्तिल् सूर्यऩ् पिरगासिक्किऱदिल्लै’ ऎऩ्ऱु ‘अदऩिडत्तिल्’ ऎऩ्ऱ सप्तत्तैक् कॊण्डुवन्दु पिरगिरुदत्तै किरहिक्क वेण्डुमॆऩ्बदै काट्टुगिऱदु। पिरगिरुदमायिरुप्पदो पिरह्मम्, ‘ऎदऩिडत्तिल् त्युलोगम् पिरुदिवी अन्दरिक्षमुम् कोर्क्कप्पट्टिरुक् किऱदो’ (मुण्डग २-२-५) ऎऩ्बदु मुदलियदाल्। पिऱ्पाडुम्, ‘तङ्गमयमाऩ उत्तममाऩ कोसत्तिल् अऴुक्किल्लामल् अवयवमिल्लामल् पिरह्मम्। अदु सुत्तम्, ज्योदिस्कळुक्कु ज्योदिस्। ऎदै आत्मावै अऱिन्दवर्गळ् अऱिगिऱार्गळो अदु’ ऎऩ्ऱु। अदु ऎप्पडि ज्योदिस्कळुक्कु ज्योदिस् ऎऩ्बदऱ्काग ‘अदऩिडत्तिल् सूर्यऩ् पिरगासिक् किऱदिल्लै’ ऎऩ्ऱ इदु एऱ्पट्टिरुक्किऱदु।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सूर्यऩ् मुदलाऩ तेजस्कळुक्कु वेऱु तेजोदादु इरुन्दाल्दाऩ् पिरगासत्तिऱ्कु तडैयि रुक्कुम्, सूर्यऩ् इरुक्कुम्बोदु मऱ्ऱवैगळुक्कुप् पोल, ऎऩ्ऱु ऎदु सॊल्लप्पट्टदो, अव्विषयत्तिल् अवरेदाऩ् तेजोदादु वेऱु किडैयादॆऩ्ऱु ऎडुत्तुक् काट्टप्पट्टदु।
ब्रह्मण्यपि चैषां भानप्रतिषेधोऽवकल्पते। यतः — यदुपलभ्यते तत्सर्वं ब्रह्मणैव ज्योतिषोपलभ्यते। ब्रह्म तु नान्येन ज्योतिषोपलभ्यते, स्वयंज्योतिःस्वरूपत्वात् , येन सूर्यादयस्तस्मिन्भायुः। ब्रह्म हि अन्यद्व्यनक्ति, न तु ब्रह्मान्येन व्यज्यते, ‘आत्मनैवायं ज्योतिषास्ते’ (बृ. उ. ४। ३। ६) ‘अगृह्यो न हि गृह्यते’ (बृ. उ. ४। २। ४) इत्यादिश्रुतिभ्यः ॥ २२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्, पिरह्मत्तिऩिडत्तिल् इवैगळुडैय पिरगासत्तिऱ्कु मऱुप्पु पॊरुन्दुम्, एऩॆऩ्ऱाल् ऎदु काणप्पडुगिऱदो अदु ऎल्लाम् पिरह्ममागिऱ ज्योदिसिऩालेये काणप्पडुगिऱदु; पिरह्ममो स्वयम् पिरगास स्वरूबमुळ्ळदाल् वेऱु ऎन्द ज्योदिसिऩालुम् काणप्पडुवदिल्लै, ऎदऩाल् सूर्यऩ् मुदलाऩवै अदिल् पिरगासिक्कुमो। पिरह्ममो मऱ्ऱदै विळक्कुगिऱदे तविर वेऱु ऎदिऩालुम् विळक्कप्पडुवदिल्लै, ‘आत्मावागिऱ ज्योदिसिऩाल्दाऩ् इवऩ् इरुक्किऱाऩ्” (पिरुह् ४-३-६), “किरहिक्कमुडियादवर् किरहिक्कप्पडुवदिल्लै अल्लवा” (पिरुहत् ४-२-४) ऎऩ्बदु मुदलिय सुरुदिगळाल्।
अपि च स्मर्यते ॥ २३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अबि स स्मर्यदे ॥ २३ ॥
अपि चेदृग्रूपत्वं प्राज्ञस्यैवात्मनः स्मर्यते भगवद्गीतासु — ‘न तद्भासयते सूर्यो न शशाङ्को न पावकः। यद्गत्वा न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम’ (भ. गी. १५। ६) इति । ‘यदादित्यगतं तेजो जगद्भासयतेऽखिलम्। यच्चन्द्रमसि यच्चाग्नौ तत्तेजो विद्धि मामकम्’ (भ. गी. १५। १२) इति च ॥ २३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् इन्द स्वरूबमुळ्ळ तऩ्मै पिराक्ञऩाऩ आत्माविऱ्कुत्ताऩ् पगवत् कीदैयिल् स्मरिक्कप्पडुगिऱदु, ‘अदै सूर्यऩ् पिरगासप् पडुत्तुवदिल्लै। सन्दिरऩुमिल्लै, अक्ऩियुमिल्लै’, ‘ऎदै अडैन्दाल् तिरुम्बुवदिल्लैयो अदु ऎऩ्ऩुडैय मेलाऩ इरुप्पिडम्’ ऎऩ्ऱुम्, सूरियऩिड मुळ्ळदाय् ऎन्द तेजस् जगत्तुप् पूरावैयुम् पिरगासप्पडुत्तुगिऱदो, ऎदु सन्दिरऩिडत्तिलिरुक्किऱदो, ऎदु अक्ऩियिलुमिरुक्किऱदो अन्द तेजस् ऎऩ्ऩुडैयदु ऎऩ्ऱु अऱिन्दुगॊळ्’ (कीदै १५-६, १२) ऎऩ्ऱुम्।