751 अभिहितान्वयः

अथ भट्टस्याभिमतः प्रोच्यतेऽभिहितान्वयः।पदैरेवाभिधीयन्ते पदार्थाः ते पृथक्पृथक्॥

विशेषव्यक्त्यभावात्तत्स्मारकान्न विशिष्यते।योगयत्वेन परामृष्टा तेऽर्था अभिहिताः पुनः॥

विशेषसंसर्गरूपं वाक्यार्थं बोधयन्ति तम्।पदमभ्यधिकाभावात् स्मारकान्न विशिष्यते॥

श्लो.क.[432]

यदाधिक्यं भवेत्किंचित् तत्पदस्य न गोचरः।न पदव्यापृतिस्तत्र चार्थैरेवार्थसिद्धतः॥

यथा कविभिरालोच्यमाना अर्थाः परस्परम्।अन्विता केवलं लोकोत्तकवाक्यस्य हेतवः॥

अत एव हि वाक्यार्थमेते लाक्षणिकं विदुः।यस्मादभिहितैरर्थैः संबन्धात्सोऽवगम्यते॥

नाकृतिः प्रथमं ज्ञाता व्यक्तिः पश्चात्प्रतीयते।किं तु प्रतीयते जातिः व्यक्त्य्यैव सहिता यथा॥

तथाऽन्वयोऽप्यधिगतस्त्वन्वितस्यावबोधकः।इत्यन्विताभिधाय्येष शब्द इत्युज्यते परैः॥

क्लृप्तमन्वितसामर्थ्यं पदार्थानां स्वभावतः।एकवाक्यतया तत्र कल्प्यं निययममात्रकम्॥

पदार्थैष्वभिधावृत्तिः पदानां पर्यवस्येति।तात्पर्यवृत्तिर्वाक्यार्थे स तस्माच्चोदनाश्रयः॥

न्या. र.[909]