१ पञ्चदश (षोडश) एकोद्दिष्ट श्राद्धानि

एकदर्भकृत पवित्रं धृत्वा प्रणम्य प्राचीनावीती,

अशेषे हे परिषत् ...{Loading}...

स्वामिनः!
अशेषे हे परिषत्
भवत्-पादमूले मया समर्पिताम् इमां सौवर्णीं यत्-किञ्चिद्-दक्षिणां
यथोक्तदक्षिणामिव स्वीकृत्य

गोत्रस्य शर्मणः मम पितुः प्रेतस्य अद्य द्वादशेऽहनि सपिण्डीकरण श्राद्धं करिष्यन् तत्पूर्व भावीनि, ऊनमासिक, आदीनि, ऊनाब्दिकपर्यन्तानि पञ्चदश (षोडश) एकोद्दिष्टश्राद्धानि तत्तत्कालादाकृष्य मुख्यतः कर्तु मशक्तः तत्प्रतिनिधितया यत्किञ्चिद्धिरण्य रूपेणकर्तुं योग्यता सिद्धिमनुगृहाण।

अत्रायं विवेक: । सौरमासे त्रयोदश तारीकात्परं मृतानां नाधिमासः सम्भवति । तथा दशम तारीक पर्यन्तं मृताना मधिमासस्सम्भवत्येव ।

अन्तराले वर्तमानेषु दिनेषु मृतानामधिमास विषयः तत्तद्वर्षीयपञ्चाङ्गं दृष्ट्वा निर्धारणीयः । अपिच यस्मिन्मासे अधिक मास: ? इत्यपि पर्यालोच्य तत्तन्मासिक काले सङ्घटय्य वक्तव्यः । तथा केषुचिन्मासेषु मासारम्भे मासान्तेच अस्मिन्दिनेशून्यतिथिः अस्मिन्दिने निजतिथि: इति व्यवस्थितिश्च पञ्चाङ्गे तिथि निर्णयः कृतस्स्यात् । तथाऽपि अधिमासविषये मासारम्भे वर्तमाना तिथिरेव ( सा शून्यतिथिर्यद्यपि ) मासिकोच्चारणे निजमासेगणनीया, अन्ततः वर्तमाना तिथिः पञ्चाङ्गे निजतिथिरिति वर्णिताऽपि सैवाधिमासतिथिः इति निर्धारणीया । अतः पञ्चाङ्गे विद्यमानाः शून्यतिथि निजतिथि विषयाः प्रत्याब्दिक विषयाः । न तु मासिक विषया इति बोधनीयः) सौर मासे मासारम्भ मासान्तेषु तिथि द्वय सम्भवे प्रथमतः श्रूयमाणा तिथि: तन्मासिकविषया, अन्ततः श्रूयमाणा तिथि: अधिक मासिक विषया इति व्यवस्थितिः । "

उपवीती, दर्भेष्वासीनः दर्भान्धारय माणः प्राणानायम्य प्राचीनावीती सङ्कल्प्य, अस्यां तिथौ… प्रीत्यर्थं, गोत्रस्य शर्मणः मम पितुः प्रेतस्य, अद्य द्वादशेऽहनि सपिण्डीकरण श्राद्धं करिष्यन् तत्पूर्वभावीनि ऊन मासिकादीनि, ऊनाब्दिक पर्यन्तानि पञ्चदश (षोडश) एकोद्दिष्ट

106

द्वादशाह कृत्यं

श्राद्धानि तत्तत्कालादाकृष्य मुख्यतः कर्तुमशक्तः तत्प्रतिनिधितया यत्किञ्चिद्धिरण्य रूपेण करिष्ये । दर्भान्निरस्य, उपवीती अपउपस्पृश्य । भगवानेव + पितरं प्रेतमुद्दिश्य यत्किञ्चिद्धिरण्य रूप पञ्चदश (षोडश, ) एकोदिष्टश्राद्धाख्यं कर्मस्वस्मैस्वप्रीतये स्वयमेव कारयति । प्राचीनावीती, पञ्चदश (षोडश) एकोद्दिष्ट श्राद्ध द्रव्यं पत्रपुटे आदाय - प्रणव व्याहृतीभिः प्रोक्ष्य गायत्र्याऽभिमन्त्रच पृथिवीते पात्रं- इदं विष्णुरिति चाभिमत्रच, इदं हिरण्यं रक्ष, गोत्रस्य + अद्य द्वादशेऽहनि सपिण्डीकरण श्राद्धं करिष्यन् तत्पूर्व भावीनि, ऊनमासिक द्वितीय मासिक, ऊनत्रैपक्षिक तृतीय मासिक तुरीय मासिक पञ्चममासिक, षष्ठमासिक ऊन षाण्मासिक सप्तम मासिक, अष्टममासिक नवम मासिक दशम मासिक एकादश मासिक द्वादश मासिक ऊनाब्दिक पर्यन्तानि पञ्चदश (षोडश) एकोद्दिष्ट श्राद्धानि तत्तत्कालादाकृष्य मुख्यतः कर्तुमशक्तः, तत्प्रतिनिधितया यत्किञ्चिद्धिरण्यं गोत्राय शर्मणे पित्रे प्रेताय नमः नमम इति तुलसीमिश्रित तिलोदकं निनयेत् ।

एको विष्णुः + अव्ययः । एभिः पञ्चदश सङ्ख्याकैः, (षोडश सङ्ख्याकैः) यत्किञ्चिद्धिरण्यरूपैः एकोद्दिष्टश्राद्धैः पितृ प्रेतरूपी भगवान्

107

सदेवः श्री जनार्दनः प्रीयतां । श्री विष्णु पादे दत्तम् इति दक्षिणाग्रे दर्भे तुलसीमिश्रित तिलोदकं ( स्वस्यहस्ते स्वधर्मपत्न्यासमर्पितं) निनयेत् । उपवीती उत्तराभिमुखः गय गय गय गयाश्राद्धं गयाश्राद्धं गयाश्राद्धं । प्राचीनाबीती, दक्षिणाभिमुखः, अक्षय्य वटः, अक्षय्य वटः, अक्षय्य वटः । इत्युच्चार्य, पञ्चदश एकोद्दिष्टश्राद्ध द्रव्यं नाना गोत्रेभ्यः श्रीवैष्णवेभ्यस्तेभ्य स्तेभ्यः सम्प्रददे, नमः नमम अच्युतः प्रीयताम् । मुख्यकल्पे अत्र स्नात्वा धौत वस्त्रं पुण्ड्रादिकञ्चधृत्वा पुण्याहं वाचयेत् । तथा कर्तु मशक्त: मन्त्रस्नानं कृत्वा पुण्याहं वाचयेत्। अत्रावश्यं पुण्याहवाचनं कार्यं। केचित् प्रातः कृत पुण्याह तीर्थ प्रोक्षणेनैवालमिति साधयन्ति । तन्न साधु। एतावत्पर्यन्तं असकृदुच्चारित अपशब्ददोष परिहाराय ब्राह्मणमुखात् स्वस्त्यृद्धी अवश्यं वाचयेत् इति विशेषेण पितृमेधसारे उपदिष्टत्वात् इदानीमपि अवश्यं पुण्याहवाचनं कर्तव्यमेव ॥ -

7 த்வாதசாஹக்கு த்யம்

“ப்ராத ஸ்னானம், ஸந்த்யோபாஸநம், ப்ரம்ம யஜ்ஞம்” வரையான ஆஹ்நிகத்தை அனுஷ்டித்து சரீர சுத்யர்த்தமாகவும், ஸ்தல சுத்யர்த்தமாகவும், புண்யாஹவாசனம் செய்ய வேண்டும்.

அக்நி ஸந்தானம் ஔபாஸன ஹோமம் இவைகளைச் செய்தும், பஞ்ச தசம் (ஷோடசம்) செய்யலாம். அல்லது முதலில் பஞ்சதசம் (ஷோடசம்) செய்து ஸ்னானம், புண்யாஹம் செய்தும் அக்நி ஸந்தானம் செய்யலாம்.

பஞ்சதச (ஷோடச) ஏகோத்திஷ்ட ச்ராத்தத்தில் ஆசமனம் ஒரு தர்ப்பத்தினால் செய்யப்பட்ட பவித்ரத்தைத் தரித்து, ஸதஸ்ஸை ப்ரணாமம் செய்து ப்ராசீநாவீதத்துடன் அனுஜ்ஞை, உபவீதம், ப்ராணாயாமம், ப்ராசீநாவீதம், ஸங்கல்ப்பம் முழுவதையும் சொல்லி, “கோத்ரஸ்ய + அத்ய த்வாதசேஹநி ஸபிண்டகரண

ச்ராத்தம் கரிஷ்யந் தத்பூர்வபாவிநி ஊநமாஸிகாbநி ஊநாப்திக பர்யந்தாநி பஞ்சதச ஏகோத்திஷ்ட ச்ராத்தாநி தத்தத் காலாத் ஆக்ருஷ்ய முக்யத: கர்த்தும் அசக்த: தத்ப்ரநிதி யத்கிஞ்சித் ஹிரண்ய ரூபேண கரிஷ்யே”. உபவீதம், ஸாத்விக த்யாகம் ப்ராசீநாவீதம், ச்ராத்த த்ரவ்யத்தை (ஹிரண்யத்தை) ஒரு தொன்னையில் சேர்த்து, வ்யாஹ்ருதிகளால் ப்ரோக்ஷித்து, காயத்ரியினால் அபிமந்த்ரணம் செய்து, “தேவஸவித: ப்ரஸுவ” என்று அப்ரதக்ஷிண பரிஷேசனம் செய்து, “ப்ருதீவீதே இதம் விஷ்ணு: இதம் ஹிரண்யம் ரக்ஷ. கோத்ரஸ்ய + அத்யத்வாதசேஹநி ஸபிண்டீகரண ச்ராத்தம் கரிஷ்யந். தத்பூர்வ பாவீநி ஊநமாஸிக த்விதீய மாஸிக ஊநத்ரைபக்ஷிக, த்ருதீய மாஸிக துரீயமாஸிக பஞ்சம மாஸிக ஷஷ்ட மாஸிக ஊநஷான் மாஸிக, ஸப்தம மாஸிக, அஷ்டம மாஸிக, நவம மாஸிக, தசம மாஸிக, ஏகாதச மாஸிக, த்வாதச மாஸிக, ஊநாப்திக பர்யந்தாநி, பஞ்ச தச ஏகோத்திஷ்ட ச்ராத்தாநி" (அதிக மாஸிகம் ஸம்பவிக்குமாகில் அதையும் இடையில் சேர்த்துக் கொள்ள வேண்டும்). “தத்தத்காலாத் ஆக்ருஷ்ய முக்யத: கர்த்தும் அசக்த: தத்ப்ரதிநிதித்வேந யத்கிஞ்சித் ஹிரண்யம் கோத்ராய சர்மணே பித்ரே ப்ரேதாய நம: நமம” என்று எள்ளும் ஜலமும் விட வேண்டும்.

“ஏகோவிஷ்ணு: + அவ்யய: ஏபி: பஞ்சதச ஸங்க்யாகை: யத்கிஞ்சித் ஹிரண்யரூபை: ஏகோத்திஷ்ட ச்ராத்தை: பித்ரு ப்ரேதரூபீ பகவாந் ஸதேவ: ஸ்ரீ ஜநார்தந: ப்ரீயதாம். ஸ்ரீ விஷ்ணு பாதே தத்தம்” என்று துளசி, எள் கலந்த ஜலத்தை தெற்கு நுனியாகத் தர்ப்பத்தில் விட வேண்டும். உபவீதம். வடக்காகத் திரும்பி கய கய கயாச்ராத்தம் என்று மூன்று தடவை கய சொல்ல வேண்டும். - - தெற்காகத் திரும்பி, “ப்ராசீநாவீதம், அக்ஷய்யவட:” என்று மூன்று தடவை சொல்ல வேண்டும். “பஞ்சதச ஏகோத்திஷ்ட ச்ராத்த த்ரவ்யம் நாநாகோத்ரேப்ய: ஸம்ப்ரததே” என்று ஸமர்ப்பித்து விட்டு, உபவீதம், ஆசமனம், ஸாத்விக த்யாகம், ஸ்னானம் அல்லது (கௌணரீதியாக) மந்த்ர ஸ்னானம், புண்யாஹவாசனம், அக்நி ஸந்தானம், ஔபாஸந ஹோமம், மாத்யாஹ்நிகம், இஜ்யாராதனம், பஞ்ச மஹா யக்ஞம் செய்ய வேண்டும்.

२ सपिण्डी-करण-श्राद्धम्