०४ अस्थि-सञ्चयनम्

(सू - अपरेद्युस्तृतीयस्यां पञ्चम्यां सप्तम्यां वाऽस्थीनिसञ्चिन्वन्ति सू - क्षीरोत्सिक्तेनोदकेनोदुम्बर शाखयाऽप्रक्वाथयन् शरीराण्यवोक्षति, यन्ते अग्नि ममन्थामेति पञ्चभिः ।) द्वितीये दिवसे तुरीये षष्ठेऽष्ठमेवा दिवसे प्रातरस्थि सञ्चयनं) क्षीर मुदुम्बर शाखा माज्यं बृहतीफलं, नील लोहित सूत्रे अश्मनः सिकताः, कुम्भौ पालाशशाखेच सङ्गृह्य ज्येष्ठक्रमेण श्मशानं गच्छेत् । प्रस्थानात्पूर्वं वा मध्ये मार्गवाऽन्ततः श्मशाश परिसरेस्थित नदीतटाकयोर्वास्नात्वा पुण्ड्राणि धृत्वा प्रातस्सन्ध्यामुपास्य पवित्रं धृत्वा। सभ्यान्प्रणम्य प्राचीनावीती

अशेषे हे परिषत् ...{Loading}...

स्वामिनः!
अशेषे हे परिषत्
भवत्-पादमूले मया समर्पिताम् इमां सौवर्णीं यत्-किञ्चिद्-दक्षिणां
यथोक्तदक्षिणामिव स्वीकृत्य

गोत्रस्य + अद्य अहनि अस्थि सञ्चयनं कर्तुं + अनुगृहाण | -

उपविश्य, उपवीती, प्राणानायम्य प्राचीनावीती सङक्ल्प्य प्रीत्यर्थं, गोत्रस्य + अद्य अहनि अस्थि सञ्चयनं करिष्ये । उपवीती सात्विकत्यागः। प्राचीनावीती, अस्थिसञ्चयन काले तिथिवारेति कृच्छ्राचरणञ्च कुर्यात् । उपवीती प्राणानायम्य प्राचीनावीती प्रीत्यर्थं चितौ भस्मना मस्थ्नाञ्चश्व सूकर सृगाल चण्डालदिस्पर्शनेन योदोष: समजनि तद्दोष परिहारार्थं प्राजापत्य कृच्छ्रप्रत्याम्नायं यत्किञ्चिद्धिरण्यदानं करिष्ये। 58

चिते:

59

कृच्छ्रं चरित्वा । दक्षिणाभिमुखः

पाददेशेस्थित्वा

क्षीरोत्सिक्तेनोदकेनोदुम्बरशाखया अवोक्षति।

यन्ते॑, अ॒ग्निं, अमॅन्थाम, वृषभार्येव, पक्तवे। इ॒मन्तं, शमयामसि, क्षीरेनॅच, उदकेनॅ च। यन्त्वमॅग्ने, स॒मदॆहः, त्वमुँ, निर्वांपय, पुनः । क्याम्बूः, अत्रें जायतां, पाकदूर्वा, व्हॅल्कशा । शीर्तिके, शीर्तिकावति, ह्लादुके, ह्लादुकावति । म॒ण्डूक्यॉ सु, सङ्गमयॅ, इ॒मं, स्वॅग्निं, श॒मयॅ। शन्ते॑, ध॒न्व॒न्याः, आपॅः, शर्म॑ते, स॒न्तु,अ॒नूक्या॑ः। शन्ते॑, स॒मु॒द्रिया॑ः, आपॅः, शमुँते, स॒न्तु, वर्ष्याः ॥ शन्ते॑, स्रवॅन्ती:, त॒नुवे॑, शमु॒ते, स॒न्तु, कूप्या॑ः। शन्तै, नी॒हा॒रः, वर्षतु॒, शमु॒ पृष्वँ, अवॅशीयताम्। अन्ते सकृदवोक्षणं कुर्यात् ॥

4 (1) அஸ்தி ஸஞ்சயநம்

தஹந தினத்திற்கு மறுதினம், நான்காவது, ஆறாவது, எட்டாவது தினத்தில் அஸ்தி ஸஞ்சயனம் செய்யலாம்.

ஸஞ்சயநத்திற்குச் செல்லும்போது பசும்பால், அத்திக் கிளை, நெய், கத்தரிக்காய், கருப்பு சிகப்பு நூல்கள் (கம்பளிக் கயிறு), பாறாங்கற்கள், மணல்கள், மண் குடங்கள், பலாசக் கிளைகள், மண் வெட்டி, அபூபம், நவ தான்யம் இவைகளை எடுத்துக் கொண்டு மூத்தவன் முன் செல்ல, இளையவர்கள் க்ரமமாகச் செல்ல வேண்டும். வழியின் இடையிலோ, க்ராமத்திலோ, ச்மசானத்தின் அருகிலோ, நதி தடாகாதிகளில் ஸ்னானம் செய்து, திருமண் மட்டும் தரித்துக் கொண்டு ஸந்த்யா வந்தனம் செய்து ச்மசானம் செல்ல

வேண்டும். அங்கு ஒரு பில் பவித்ரத்தைத் தரித்து அனுஜ்ஞை, அஸ்தி ஸஞ்சயனம், கரிஷ்யே என்று ஸங்கல்ப்பம், கிருச்ரம், சிதையில் சண்டாளன், நாய், பன்றி, குள்ள நரி இவைகளின் ஸ்பர்சத்தினால் ஏற்பட்டுள்ள தோஷ பரிஹாரமாக கிருச்ர தானம் செய்ய வேண்டும். பால் கலந்த ஜலத்தை எடுத்துக் கொண்டு பாத ப்ரதேசம் சென்று பலாச சாகையினாலோ, வன்னி சாகையினா லோ “யந்தே அக்நிம் + அவசீயதாம்” என்கிற மந்திரங்களினால் கடைசியாக ஒரு அவோக்ஷணம் செய்ய வேண்டும்.

சிதையின் தென் பக்கத்திலிருந்து தணல்களை எடுத்து, தென் பக்கத்தில் வைத்து அக்நி ப்ரதிஷ்டாதி, தர்வீ ஸம்ஸ்காரம் வரை செய்து அப்ரதக்ஷிண பரிஷேசனம் செய்து ‘அவஸ்ருஜ" என்று ஆரம்பிக்கும் மூன்று மந்திரங்களால், மூன்று ஆஹுதிகளைச் செய்து ஆஜ்ய பாத்ரம், தர்வீ இவைகளை அக்நியில் போட்டு விட்டு அப்ரதக்ஷிணமாகப் பரிஷேசனம் செய்ய வேண்டும்.

ஒற்றைப் படை ஜல கும்பங்களால் அந்தச் சிதையைத் தெளிக்க வேண்டும். கொப்புளிக்கும்படி தெளிக்கக் கூடாது. சிதையில் அக்நி இல்லாதபடிக்கு அணைத்து விட வேண்டும்.

अस्थिग्रहणम्

  • (सू अतएवाङ्गारान्दक्षिणान्निर्वर्त्य तिस्रस्खुवाहुतीर्जुहोति अवसृजेति प्रतिमन्त्रम्॥ चितायाः दक्षिणतः प्रदेशात्, अङ्गारान्निर्वर्त्य दक्षिणेन चितिं, यत्रक्वचाग्निमिति विधिनाऽग्निं प्रतिष्ठाप्य दर्वीसंस्कारान्तं

अपरपयोगे

कृत्वा, अप्रदक्षिणं परिषिच्य अवॅसृज, पुनॅरग्ने, पि॒तृभ्यः, यस्तै, आहु॑तः, चरॅति, स्वधाभिः। आयुँः, वसॉनः, उपॅयातु, शेषं, सच्छतां, त॒नुवा॑, जातवेदः, स्वाहा॑ अग्नये जातवेदसे, इदन्नमम।

सङ्गेच्छस्व, पि॒तृभँः, सं, स्व॒धाभिः, समिँष्ठापूर्तेन, परमे, व्योमन् । यत्रें, भूम्यै, वृणसै, तत्रॆगच्छ, तāत्वा, देवः सविता, धातु, स्वाहा॑ ।। तत्रॆत्वा, देवाय सवित्रे इदन्नमम। ?

यत्ते॑, कृ॒ष्णः, श॒कुन:, आ॒तुतो, पि॒पीलः, सर्पः, उतवा॑, श्वापो॑दः । अ॒ग्निष्टत्, विश्वा॑त्, अ॒नृणं, कृणोतु, सोमॅश्च यः, ब्राह्म॒णं, आवि॒वेशॅ, स्वाहा॑ अ॒ग्नीषोमा॒ाभ्यां॑ इ॒द॒न्नमम ॥ अत्रोभयं प्रहरति येन जुहोति समन्त मप्रदक्षिणं परिषिञ्चेत् ।।

अयुग्भिरुदकुम्भैस्स्वबोक्षित मवोक्ष्यायुजस्स्त्रिय(सू स्सञ्चिन्वन्ति ।)

इतरे जना: अयुग्भिरुदकुम्भैरप्रक्वाथयन्तः स्ववोक्षित मवोक्ष्य अग्निं निइशेषं शमयन्ति। कर्ता उपवीती प्रणम्य प्राचीनावीती,

अशेषे हे परिषत् ...{Loading}...

स्वामिनः!
अशेषे हे परिषत्
भवत्-पादमूले मया समर्पिताम् इमां सौवर्णीं यत्-किञ्चिद्-दक्षिणां
यथोक्तदक्षिणामिव स्वीकृत्य

गोत्रस्य + अद्य . अहनि, अस्थि ग्रहणं कर्तुं योग्यता सिद्धिमनुगृहाण।

2 அஸ்தி க்ரஹணம்

அனுஜ்ஞை, ஸங்கல்ப்பம், கிருச்ரம். முன் காலத்தில் ஸ்த்ரீகளைக் கொண்டுதான் அஸ்தி க்ரஹணம் செய்துள்ளார்கள். அதிலும் எவளுக்கு இதற்குமேல் ஸந்ததி ஏற்படாதோ அவளைக் கொண்டு அஸ்தி க்ரஹணம் செய்ய வேண்டும் என்கிறார் ஸுத்ரகாரர்.

60

उपविश्य, उपवीती, प्राणानायम्य प्राचीनावीती, प्रीत्यर्थं गोत्रस्य + अद्य अहनि अस्थि ग्रहणं करिष्ये कृच्छ्रा चरणञ्च कुर्यात् ।। -

(सू - यस्याः पुनर्विजननं नस्या त्सा सव्ये हस्ते नील लोहिताभ्यां सूत्राभ्यां बृहतीफल माबध्य सव्येन पदाऽइमान मास्थाय सव्येन पाणिनाऽनन्वीक्षमाणाऽस्थीन्यादत्ते उत्तिष्ठात इति दद्भयशिरसोवा।

सूत्रेतावदस्थि ग्रहणं स्त्रिया कार्य मित्युक्तमपि इदानीन्तनकाले कर्तवास्थि ग्रहणं करोति । यथादेशाचारं व्यवस्था ॥ सव्ये हस्ते नील लोहिताभ्यां सूत्राभ्यां बृहतीफल माबध्य सव्येन पदाऽश्मान मास्थाय सव्येन पाणिना अनन्वीक्षामाणः अस्थीन्यादत्ते उत्तिष्ठात इति दद्भ्यः शिरसोवा अत्र वेति समुच्चयार्थे ।

उत्तिष्ठाः, तनुवं, सम्भरस्व, मेह गात्रं, अवॅहाः, मा शरीरम् । यत्रॆ, भूम्यै, वृ॒णसै, तत्रॆगच्छ, तāत्वा, दे॒वः सवि॒ता, धातु ।। इति दन्तास्थीनि शिरोऽस्थिचादाय शब्दमकृत्वाकुम्भे निदधाति ।

(सू - तद्वाससिकुम्भेवानिदधाति ।

(सू इदन्त एकमितिद्वितीयांऽसाभ्यां बाहुभ्यां वा

ஆகிலும் தத்காலம் ஸஞ்சயனத்திற்காக ஸ்த்ரீகளை அழைத்துச் செல்வதில்லை. கர்த்தாவே இந்தக் காரியத்தையும் செய்கிறான். டது கையில் கருப்பு, சிகப்பு கயிறுகளால் கத்தரிக்காயைக் கட்டி, இடது காலினால் பாறாங்கல்லில் ஏறி, கண்களை மூடிக் கொண்டு, இடது கையினால் அஸ்திகளை எடுக்க வேண்டும். “உத்திஷ்டாத:” என்கிற மந்திரத்தினால் பற்கள், தலை — இவைகளின் அஸ்தியை எடுத்து சப்தப்படுத்தாமல் மண் குடத்தில் வைக்க வேண்டும்.

“இதம் தே ஏகம்” என்கிற மந்திரத்தினால் தோள் பட்டைகள், கைகள் இவைகளின் அஸ்திகளை எடுத்து வைக்க வேண்டும். “பர ஊத ஏகம்” என்கிற மந்திரத்தினால் விலா பாகம், இடுப்பின் மேல் பாகம் இவைகளின் அஸ்திகளை எடுக்க வேண்டும். “த்ருதீயேந ஜ்யோதிஷா ஸம்விசஸ்வ” தொடைகள், முழங்கால் இவைகளின்

61

(सू पर ऊत एकमिति तृतीया पार्श्वाभ्यां श्रोणिभ्यां वा । (सू तृतीयेन ज्योतिषेति चतुर्थ्यरुभ्यां जङ्घाभ्यां वा । (सू संवेशन इति पञ्चमी पद्भ्यां

(सू एव मेवायुजाकारं सुसञ्चितं सञ्चिन्वन्ति ॥

‘‘इदन्त॒ एकं॑" इति, अंसास्थि, बाह्रस्थि चादाय कुम्भेनिदध्यात् ‘‘ पर ऊँत एकै" इति पार्श्वास्थि श्रोण्यस्थिचादाय कुम्भे निदध्यात् ।

“तृतीयॅन, ज्योतिषा, संविँशस्व" इति, ऊर्वस्थि, जङ्घास्थिचादाय कुम्भे निदध्यात् । "

‘‘संवेशॅनः, त॒नुवै, चारुँरेधि, प्रियः, दे॒वान, परमे, स॒धस्थे॑ ।” इति पादास्थिचादाय कुम्भेनिदध्यात् ।

इतः परं एतत्क्रमेणैव त्रिवारं पञ्चवारं सप्तवारं समन्त्रं सर्वाण्यस्थीन्यादाय कुम्भेनिदध्यात् ।

(सू तद्भस्म समूह्य संश्लिष्य दक्षिणाशिरसं शरीराकृतिं कुर्युः ।)

कर्ता तद्भस्म समूह्य शरीराकृतिं कृत्वा पाद देशेस्थित्वा गोत्रस्य + अद्य - अहनि श्मशान वासिभ्यः भूतेभ्यः एतानि पञ्च भक्ष्याणि ददामि। ।

அஸ்திகளை எடுக்க வேண்டும். ‘ஸம்வேசந: + ஸதஸ்த்தே’ என்று கால்களின் அஸ்திகளை எடுக்க வேண்டும்.

இதே க்ரமத்தில் மூன்று தடவைகளிலோ, ஐந்து தடவைகளிலேர், ஏழு தடவைகளிலோ எல்லாவற்றையும் எடுத்து, கும்பத்தில் சேர்த்துக் கொள்ள வேண்டும். பிறகு அந்தச் சாம்பலைக் குவித்து புருஷாக்ருதியாகச் செய்து பாத தேசத்தில் நின்று கொண்டு ச்மசான வாஸி பூதங்களுக்காக ஐந்து பக்ஷ்யங்களையும் வாய், வலது கை, இடது கை, வலது கால், இடது கால் இவைகளில் சேர்த்து நவ தான்யங்களையும் இரைத்து, இளநீர் இருந்தால் ப்ரேதத்தின் தாஹோபசமநமாக வாய்ப் பாகத்தில் சேர்த்து ஒரு மண் குடத்தை வயிற்றுப் பாகத்தில் வைத்து, மண் வெட்டியின் காம்புப்

62

अस्थिसञ्चयनं

63

नव धान्यानि ददामि, (यथादेशाचारं ) पितुः प्रेतस्य दाहोप शमनार्थं (पञ्च) नालिकेरोदकं ददामि इति आस्यस्थलेनालिकेरोदकं दद्यात् । प्रथमंनालिकेरं शिरोभागे निदध्यात्, एवं द्वितीयं दत्वा दक्षिणपाणि प्रदेशे निदध्यात् । एवं तृतीयंदत्वा सव्यपाणि प्रदेशे निदध्यात्, एवं तुरीयं दत्वा दक्षिण पाददेशे निदध्यात् । पञ्चमंदत्वा सव्य पाददेशे निदध्यात् । प्रेत शरीरस्योदरभागे मृत्कलशं संस्थाप्य खनित्र दण्डभागेन सुषिररूपं भेदनं कुर्यात् ।

। (सू शरीराण्यादायोत्तिष्ठति उत्तिष्ठप्रेहीति । अस्थीन्यादाय, उत्तिष्ठ, प्रेहि, प्रद्रवौक, कृणुष्व, परमे, व्योमन् । यमेनत्वं, य॒म्या॑, संविदाना, उत्तमं, नाकै, अधिरोहेमम् ॥ इति उत्तिष्ठति । अस्थिस्थापनदेशं गत्वा कुम्भं निधाय गर्तं खात्वा क्षीरेणाज्येन गन्ध तोयेन च अस्थीनि सेचयित्वा ब्राह्मणानुज्ञां प्रार्थयेत्। उपवीती प्रणम्य प्राचीनावीती

अशेषे हे परिषत् ...{Loading}...

स्वामिनः!
अशेषे हे परिषत्
भवत्-पादमूले मया समर्पिताम् इमां सौवर्णीं यत्-किञ्चिद्-दक्षिणां
यथोक्तदक्षिणामिव स्वीकृत्य

गोत्रस्य + अद्य अहनि अस्थिनिक्षेपणं कर्तुं योग्यता सिद्धिमनुगृहाग । उपवीती, उपविश्य, प्राणानायम्य प्राचीनावीती, प्रीत्यर्थं गोत्रस्य + अहनि, अस्थिनिक्षेपणं करिष्ये । निक्षेपण काले तिथिवार + हिरण्यदानं करिष्ये हिरण्य + यत्किञ्चिद्धिरण्यं श्रीवैष्णवायसम्प्रददे। नमः, नमम अच्युतः प्रीयतां ।

பாகத்தினால் குத்தினாற்போல் உடைத்து விட்டு, “உத்திஷ்ட ப்ரேஹி” என்கிற மந்திரத்தினால் அஸ்தி குடத்தை எடுத்துக் கொண்டு அஸ்தியை வைக்கும் இடம் சேர வேண்டும்.

3 அஸ்தி நிக்ஷேபணம்

அனுஜ்ஞை, ஸங்கல்ப்பம், க்ருச்ரம். ஆழமான குழி தோண்டி, அதில் அஸ்திக் கும்பத்தை வைத்து பிராம்மணர்களைக் கொண்டு “அகமர்ஷணம்" ஜபிக்கச் சொல்லி, பால், நெய், சந்தன ஜலம் இவைகளையும் அஸ்தி கும்பத்தில் சேர்த்து, கைகளையும் பாலால் அலம்பி, குடத்தைப் புதைத்து மண்களால் மூடி விட்டு அப்படியே மூழ்கி எழுந்து, தஹநஸம் ஸ்காரத்தில் அனுசம்ஸநத்திற்குப் பிறகு

अस्थिकुम्भ निधानकाले ब्राह्मणैस्सह अघमर्षणं जपेत् । हिरॅण्यशृङ्गं वरुँणं प्रपद्ये तीर्थं मेंदेहि याचिंतः । यन्मयाँ भुक्तम॒साधूनां पापेभ्यॆश्च प्रतिग्रॅह:। यन्मे मनॅसा वाचा कर्मणा वा दुष्कृतं कृतम्॥ तन्न॒ इन्द्रो बरु॑णो बृह॒स्पति॑र॒सवि॒ताचॆपुनन्तु पुनः पुनः । सुमि॒त्रान आप ओष॑धयस्सन्तु दुर्मि॒ित्रास्तस्मै॑ भूयासु, यो॑ऽस्मान्द्वेष्टि यञ्चेवयं द्विष्मः | नमोऽग्नये॑ऽफ्सुमते नम॒ इन्द्रॉय॒ नमो बरुँणाय॒ नमो वारुण्यै नमोऽद्भचः । यदपां क्रूरं यदॅमेध्यं यदशान्तन्तदपॅ गच्छतात् । अत्याशनादॆतीपानाद्यच्च उग्रात्प्रेतिग्रहा॑त् ।। तन्मे वरु॑णोराज पा॒ाणिना॑ह्यव॒ म॑शँतु। सोंऽहमँपापो विरजो निर्मुक्तो मुक्तकिल्बिषः । नाकॅस्य पृष्ठ मारुँह्य गच्छेद्ब्रह्मंसलोकताम् । इमम्मेगङ्गे यमुने सरस्वति शुतुंद्रिस्तोमॅसचताप रुष्णिया । असिक्लियामॅरुद्वृधे वि॒तस्त॒याजकीये शृणुह्या सुषोमॅया। ऋ॒तञ्चँ सत्यञ्चाभी॒द्धात्तपसोऽध्यॆ जायत । ततो रात्रिँर॒जायत॒ ततॅस्समु॒द्रो ॲर्णवः। समु॒द्रादॅर्ण॒वा दधँसंबथ्स॒रो अँजायत। अहोरात्राणि विदधद्विश्वस्य मिषतो वशी।

சொல்லப்படும் காரியங்களை இங்கேயும் செய்ய வேண்டும். மூன்று குழிகளில் ஜலம் நிரப்பி ப்ரோக்ஷித்துக் கொள்ளுதல், இரு பக்கங்களிலும் பலாசக் கிளைகளை நட்டு முறுக்கிய தர்ப்பங்களால் அவ்விரண்டையும் இணைத்து, அதன் இடையில் ஞாதிகள் செல்ல கடைசியாகச் செல்லுகிற கர்த்தா தகர்த்துச் சென்று ஆதித்யனை உபஸ்தானம் செய்து “தாதாபுநாது" என்கிற மந்திரத்தினால் அவகாஹம் செய்ய வேண்டும்.

பிரம்ம தண்டம் செய்து தக்ஷிணை கொடுத்து, சாஸ்திரப்படி அனுஷ்டித்ததாக அனுக்ரஹம் பெற வேண்டும். க

பிறகு நித்ய விதி. இங்கு ஒரு சிறிய விசாரம்.

64

65

अस्थि सञ्चयनं

सूर्या चन्द्र मस धाता यँथा पूर्वमॅकल्पयत् । दिवॅञ्च पृथिवीञ्च॒न्तरि॑क्ष॒मथो॒ो सुर्वैः । यत्पृ॑थि॒व्या रजॅस्व॒मान्तरि॑क्षे वि॒रोदसी । इ॒मास्तापोवॅरुणः पुनात्वॅघमर्षणः । एषभूतस्य भव्ये भुवनस्य गोप्ता । ए॒ष पुण्यकृताँल्लोकाने॒ष मृ॒त्योहि॑र॒ण्मय॑म् । द्यावॉ पृथि॒व्योहँ र॒ण्मय॒ सश्र॑त॒सुर्वैः। सन॒स्सुव॒स्सशिँशाधि। आज्वलॆति॒ ज्योति॑र॒हमॅस्मि। ज्योति॒र्ज्वलॅति॒ ब्रह्मामॅस्मि। यो॑ऽहमॅस्मि॒ ब्रह्मास्मि । अ॒हमे॒वाह॑ माञ्जुहोमि॒स्वाहा॑ । अकार्यकार्यंवकीर्णीस्ते॒नो भ्रूणहा गुरुतल्पगः । वरु॑णी॒ोपामँघमर्षण स्तस्मा॑त्पा॒पात्प्रमुच्यते । र॒जो भूमँस्त्व॒मारोदॅयस्व॒ प्रवे॑द॒न्ति॒ धीरा॑ः। पुनन्तु ऋषॆयः, पुनन्तुवसॅवः पुनातुवरु॑णः पुनात्वँघमर्षणः॥ गर्तेऽस्थिकुम्भं निधाय मृत्समूहेन प्रच्छादयेत् ।

(सू शम्यां पलाशमूलेवा कुम्भं निधाय जघनेन कुम्भं कर्ध्वादिसमानमास्नानात् ॥

நித்ய விதியை முடித்துக் கொண்டு ஸஞ்சயனத்திற்குச் செல்வதா? ஸஞ்சயனத்தைச் செய்த பிறகு நித்ய விதியைச் செய்வதா? என்பதாக விசாரம். ஸஞ்சயனத்திற்கு ப்ராத: காலம் சொல்லப்பட்டிருப்பதாலும் நித்ய விதி, பிண்ட தானத்திற்கு மாத்யான்னிக காலம் சொல்லப்பட்டிருப்பதாலும் முதலில் ஸஞ்சயனத்தை முடித்துக் கொண்டு, பிறகு நித்ய விதியைச் செய்ய வேண்டும்.

வேறு காரணங்களால் ஸஞ்சயனம் செய்யப்படாமல் நின்றிருந்து நித்யவிதி நடந்து கொண்டிருக்கும்போது, வர வேண்டிய ஜ்யேஷ்டன் ப்ராத: காலம் தாண்டிய பிறகுதான் வருகிற காலத்தில் அன்றே அவன் நித்ய விதியை ஏற்று நடத்தினாலும் ஸஞ்சயனத்தை மறுதினம் காலையில்தான் செய்ய வேண்டும். W

कुम्भस्य पश्चिमेदेशे तिस्रः कर्पूः खात्वा इत्यादि दहन संस्कार दिनवत्सर्वं कुर्यात् ॥

जघनेन कर्पू: दीर्घान् त्रीन्गर्तान्खात्वा, अश्मनः सिकताश्च प्रकीर्यायुग्मैः कुम्भजलैः पूरयित्वा तेषुज्ञातयः कनिष्ठपूर्वा: अश्मॅन्वतीः, रेवती: सरॅभध्वं, उत्तिष्ठत, प्रतरत, सखायः । अत्रॉजहाम, ये असॅन्, अर्शेवाः, शिवान्, वयं, अभिवाजॉन्, उत्तरेम ।

(सू जघनेन कर्पू: पलाश शाखे शमी शाखे वानिरवनन्ति। (सू अथैने दर्भ मयेन शुल्बेन संबध्य ते अन्तरेण प्रसर्पन्ति । यद्वै, दे॒वस्यँ, स॒वि॒तुः, प॒वित्र॑, स॒हस्र॑धारं, विटॅतं, अ॒न्तरि॑क्षे । येनापुँनात्, इन्द्रं, अना॑र्तं, आर्त्यै, तेनाहं मां, सर्वसॅनुं, पुनाम । शाखे उत्क्षिप्य रज्जून् छित्वा या राष्ट्रात्, प॒न्नात्, अ॒प॒यन्तँ, शाखः, अ॒भिमृ॒ताः, नृपति, इच्छमॉनाः । धा॒तुस्ताः, सर्वा: पबॅनेन पूताः प्र॒जया॑ अ॒स्मान्, रय्या वर्चंसा, ससृजाथ। इति दक्षिणस्यां नैऋत्याञ्च दिशिपृथक्परित्यजेत् । " -

सू उद्वयं तमसस्परीत्यादित्यमुपतिष्ठते । उद्वयं, तमस॒स्परिं, पश्यॅन्त:, ज्योति॒रुत्तँरम्। दे॒वं, देवत्रा, सूर्यं, अगॅन्म, ज्योति॑िः, उत्तमम्। அக்நி நஷ்ட ப்ராயச்சித்தம்

பிரகிருதத்தில் ஸஞ்சயனத்தினுடைய ஹோமத்திற்கு ச்மசானத்தில் உள்ள சிதையிலிருந்து அக்நியை எடுத்து, அதைக் கொண்டு ஸஞ்சயன ஹோமத்தைச் செய்ய வேண்டும். அது அணைந்திருந்ததாகில் அதற்கான ப்ராயச்சித்தம் சொல்லப்படுகிறது. மஹர்ஷிகளுக்குச் சுபாசுபங்கள் இரண்டும் ஒரே மாதிரிதான் போதாயன மஹர்ஷி தன்னுடைய கிருஹ்யத்தில் நான்கு தின உபநயனத்தில் நான்கு தினங்களுக்குள் உபநயன அக்நி நஷ்டம் ஆனாலும், ஐந்து தின விவாஹத்தில் இடையில் விவாஹாக்னி நஷ்டமானாலும் தஹநம் ஆகி ஸஞ்சயனத்திற்கு முன்பு ச்மசானாக்நி நஷ்டமானாலும் இந்த மூன்றிற்கும் ஒரே விதமான பிராயச்சித்தத்தைத்தான் போதிக்கிறார். பித்ருமேத ஸாரத்திலும் அதை அப்படியே அனுவதிக்கிறார். அதன் ப்ரயோகமாவது

66

अपरप्रयोगः

अग्नि-नष्ट-प्रायश्चित्तम्

॥ अग्निनष्ट प्रायश्चित्तम् ॥

अत्र बोधायनः अथ यद्यपनयनाग्निर्विवाहाग्निर्जातकाग्निश्श्मशानाग्निराचतुर्थादापञ्चमाहादास्थि सञ्चयनाद्वाऽनुगतस्यादपहता असुरा इति प्रोक्ष्यक्षिप्रं भस्म समारापणं अयन्ते योनिरिति समिधि समारोप्य लौकिकाग्नि माहृत्य समिधमादधाति, आजुह्वान उद्बुध्यस्व इति द्वाभ्यां, सम्परिस्तीर्य प्रायश्चित्तञ्जुहोति, अयाश्चाग्ने, पञ्चहोता, ब्राह्मण एकहोता, मनस्वती मिन्दाहुतीमहाव्याहृती र्व्याहृतीश्च प्रायश्चित्तञ्जुहुयात् ॥ तदनुसृत्य पितृमेधसारे सूत्रं । यदि श्मशानग्यनुगतः स्यात्ततस्सङ्कल्प्य अपहता असुरा इति तद्भस्म प्रोक्ष्य अयन्ते योनिरिति समिध्यग्निं समारोप्य लौकिकमग्निं प्रतिष्ठाप्य, आजुह्वान उद्बुध्यस्वेति द्वाभ्यां समिध माधाय परिस्तीर्य, आज्यं दर्वीञ्च संस्कृत्य, परिषिच्य, अयाश्च, अग्निर्होता इति द्वाभ्यां, ब्राह्मण एकहोतेत्यनुवाकेन, प्रति वाक्य चतुष्टयं, मनोज्योतिर्जुषतां, यन्म आत्मनः, पुनरग्निरिति त्रयेण, भूरग्नयेचेति चतुर्भिर्व्याहृतीश्च हुत्वा, अग्निं परिषिच्य ततः कर्म प्रति पद्यते ॥

यदि श्मशानाग्निर्नष्टः स्यात् कर्ता पवितं धृत्वा सभ्यान्प्रणम्य

प्राचीनावीती

अशेषे हे परिषत् ...{Loading}...

स्वामिनः!
अशेषे हे परिषत्
भवत्-पादमूले मया समर्पिताम् इमां सौवर्णीं यत्-किञ्चिद्-दक्षिणां
यथोक्तदक्षिणामिव स्वीकृत्य

, गोत्रस्य + अद्य अहनि श्मशानाम्न्यनुगत ஸங்கல்ப்பம், க்ருச்ரம் செய்து கொண்டு “அபஹதா அஸுரா:’’ என்கிற மந்திரத்தினால் பஸ்மாவை ப்ரோக்ஷித்து “அயந்தேயோநி:” என்கிற மந்திரத்தினால் ஒரு ஸமித்தில் பஸ்மாவை ஏற்றி லௌகிகமான அக்நியில் அந்த ஸமித்தை “ஆஜுஹ்வாந:", ‘“உத்புத்யஸ்வ” என்கிற மந்திரங்களால் சேர்த்து அக்நி ப்ரதிஷ்டாதி தர்வீ ஸம்ஸ்காரம் வரை செய்து பரிஷேசனம் செய்து, “அயாச்ச”, “अकेलli Coming”, “Goming 10"GhagGunn:” “ww शुक्रं”, “45ऊंगी”, “पुकं Gua” 4 Groin சதுஷ்டய ஹோமம். ஸ்ரீ விஷ்ணவே ஸ்வாஹா என்கிற பூர்ணாஹுதி. அப்ரதக்ஷிண பரிஷேசனம் செய்து இந்த அக்நியில் ஸஞ்சயன ஹோமம் செய்ய வேண்டும்.

67

अपरप्रयोगः

प्रायश्चित्तं कर्तुं योग्यता सिद्धि मनुगृहाण । उपवीती प्राणानायम्य प्राचीनाबीती सङक्ल्प्य प्रीत्यर्थं गोत्रस्य + अद्य अहनि ( श्मशानाग्नि नष्ट प्रायश्चित्तं करिष्ये) श्मशानानि सन्धानं करिष्ये कृच्छ्र त्रयं चरित्वा । लौकिकाग्निं सम्पाद्य, अपॅहताः असुराः, रक्षॉसि, पिशाचाः, येक्षयॅन्ति पृथि॒वीमनु॒, अ॒न्यत्रेतँः गच्छन्तु, यत्रास्यॅ ( यत्रास्यः) गतं मनॅः, शन्नोदेवीः, अ॒भिष्ट॑ये, आपॅः, भवन्तु, पी॒तये॑ । शंयोः अ॒भिāवन्तु नः ॥ इति तस्म प्रोक्ष्य अ॒यन्ते॑, योनँः, ऋत्वियॅः, यतः, जातः, अरो॑चथाः। तञ्जनन्, अग्ने, आरोह, अथॉनः, वर्धय, रयिं ॥ इति समिधि भस्म समारोप्य, आजुह्वॉनः, सुप्रतींकः, पु॒रस्ता॑त् अग्ने॑ स्वांयोनिं, आसींद, साध्या। अ॒स्मिन्, स॒धस्थे॑, अधँ, उत्तरस्मिन्, विश्वेदेवाः, यजॅमानश्च, सीदत। उद्बुध्यस्व, अग्ने, प्रतिजागृहि, एनं, इष्टापूर्ते, ससृजेथां, अयञ्चॅ। पुनॅः, कृ॒ण्वस्त्वा॑, पि॒तरः॑, युवॉनं, अन्वात सीत्, त्वयिँ, तन्तुं, ए॒तम् । इति द्वाभ्यां लौकिकाग्नौ तां समिधमाधाय, प्रज्वाल्य, यत्रक्वचाग्निमितिविधिना अग्नि प्रतिष्ठापनादि दर्वी संस्कारान्तं कृत्वा परिषिच्य

१८ अयाश्चाग्नेऽस्यनभिशस्तीश्च सत्यमित्त्वमया ...{Loading}...

अ॒याश्+++(=एतुम् योग्यः, गमनशीलो वा)+++ चा॒ग्ने ऽस्य् अ॑नभिश॒स्तीश्च॑+++(=अनवद्यः)+++
स॒त्यम् इ॑त् त्वम् अ॒या अ॑सि ।
अय॑सा॒+++(=प्रतिगन्त्रा)+++ मन॑सा धृ॒तो॑
ऽयसा॑ ह॒व्यम् ऊ॑हिषे॒+++(=वहस्व)+++
ऽया नो॑ धेहि भेष॒जम् ।।+++(५)+++

(अग्नये अयसे इदन्नमम)

अ॒ग्निर्होता॑। अ॒श्विना॑, अ॒ध्व॒र्यू । त्वष्टाऽग्नीत् । मि॒त्रः, उपवक्ता। सोमॅः, सोमॅस्य, पुरोगाः। शुक्रः, शुक्रस्पॅ, पुरोगाः । श्रृतास्ते॑, इ॒न्द्र॒ सोमा॑ । वापैः, ह॒व॒न॒श्रु॒तँः, स्वाहा॑ । वाचस्पतये इदन्नमम । ब्राह्मणः, एकॅहोता। सय॒ज्ञः। समे॑ददातु, प्र॒जा॑, प॒शून्, पुष्टिं यशॅः । य॒ज्ञॲ, मे॒भूयात् । स्वाहा॑ । ब्राह्मणाय इदन्नमम । . கர்த்தாவிற்குப் போல ஞாதிகளுக்கும்

பத்து தின க்ருத்யத்தில் ப்ரதி தினம் நதி (தடாக) தீர குண்டத்தில் வாஸோதக திலோதக ப்ரதானங்கள், கர்த்தவ்யங்களே. அப்படி முடியாதவர்களுக்குத் தசம தினத்தில் பத்து தின வாஸோதக திலோதகங்களையும் ஆகர்ஷித்துச் செய்ய வேண்டும். பிறகுதான் கர்த்தா நித்யவிதியை ஆரம்பிக்க வேண்டும்.

68

अग्निः, द्विता । सभर्ता । सर्मेददातु, प्रजां, पशून्, पुष्टिं यशॅः । भ॒र्ताचॅमे, भू॒यात्, स्वाहा॑। अग्नये इदन्नमम । पृथि॒वी, त्रिहो॑ता। सप्रॆति॒ष्ठा। सददातु, प्र॒जां, पशून्, पुष्टिं यशॅः । प्रतिष्ठाचॅमे, भूयात् स्वाहा॑ । पृथिव्यै इदन्नमम। अ॒न्तरि॑क्षं, चतुर्होता । सवि॒ष्ठाः । सर्मेददातु, प्र॒जां प॒शून्, पुष्टं यशॅः । वि॒ष्टाश्चॅमे, भुयात् स्वाहा॑ । अन्तरिक्षाय इदन्नमम। वायुः, पञ्चॅहोता। सप्राणः । सर्मेददातु, प्र॒जां, प॒शून्, पुष्टिं यशः । प्राणश्चमे, भूयात् स्वाहा॑ । वाय॒वे॒ इदन्नमम। च॒न्द्रमा॑ः, षड्ढता । सऋ॒तूनू, क॒ल्प॒याति॒। समे॑ददातु, प्र॒जां, प॒शून्, पुष्टिं यशॅः । ऋ॒तवँश्चमे, कल्पन्तां स्वाहा॑। चन्द्रमसे इदन्नमम । अन्न॑ स॒प्तहो॑ता । सप्राणस्य, प्राणः । सर्मेददातु, प्र॒जां, प॒शून्, पुष्टिं यशॅः । प्राणस्यॅचमे, प्रा॒णो भूयात् स्वाहा॑ । अन्नाय इदन्नमम, द्यौर॒ष्टहो॑ता । सो॑ऽनाधृष्यः । सर्मेददातु, प्र॒जां प॒शून्, पुष्टं यशॅः । अनाधृष्यॲ, भूयासं स्वाहा॑ । दिवे इदन्नमम । आदित्यः, नवॅहोता। सतेजस्वी समे॑ददातु प्रजां पशून्, पुष्टिं यशः । तेजस्वीचॅ, भूयासं स्वाहा॑ । आदित्याय इदन्नमम। प्र॒जापॅति: दशॅहोता । सइ॒दं सर्वं । सददातु, प्र॒जां, प॒शून्, पुष्टं यशॅः। सर्व॑ञ्चमे, भूयात् स्वाहा॑ । प्रजापतये इदन्नमम। मनो॒ज्योति॑, जुषतां, आज्यं॑, विच्छिन्नं, य॒ज्ञं, समि॒मं, दधातु। याइ॒ष्टाः, उ॒षसॅः, निम्रुचॅश्च, तास्सन्दधामि, ह॒विषा॑ घृ॒तेनँ, स्वाहा॑। मनसे, ज्योतिषे " " " इदन्नमम ।। -

यन्मे॑, आत्मनः॑ः मि॒न्दा, अर्भूत् अ॒ग्निस्तत्, पुनराहा॑ जा॒तवे॑दाः, विचॅर्षणिः, स्वाहा॑। अग्नये जातवेदसे इदन्नमम | पुनॅर॒ग्निः चक्षुरदात्, पुन॒रिन्द्रैः बृहस्पतिः। पुनॅर्मे, अश्विना, युवं, चक्षुः, आर्धेत्तं, अ॒क्ष्योः, स्वाहा॑। अग्नीन्द्राबृहस्पति, अश्विभ्यः, इदन्नमम | भूरग्नये॑ च, पृथि॒व्यै चॅ, म॒ह॒ते चॅ, स्वाहा॑। अग्नये, महते, इदन्नमम । भुववायवे॑च, अ॒न्तरि॑क्षायच, म॒ह॒तेचँ, स्वाहा॑। वायवे महते इदन्नमम । सुवँरादि॒त्यायॅ च, दि॒वेचँ, मह॒तेचॆं, स्वाहा॑। आदि॒त्याय॒ मह॒ते इदन्नमम । भूर्भुवस्सुवॅः, चन्द्रमॅसेच, नक्षॆत्रेभ्यश्च,

69

दि॒ग्भ्यश्ă, म॒ह॒ते चॅ, स्वाहा॑ । प्रजापतये महते इदन्नमम, अनाज्ञात त्र्यं व्याहृति चतुष्टयञ्च हुत्वा, श्री वि॒ष्ण॑वे॒ स्वाहा॑ । विष्णवे परमात्मने इदन्नमम। समन्तं, अप्रदक्षिणं परिषिच्य तस्मिन्नग्नौ सञ्चयन होमं कुर्यात् ।।

कर्तुरिव ज्ञातिभिरपि प्रतिदिनं नदीतीर (तटाकतीर) कुण्डे वासोदक तिलोदक प्रदानानि कर्तव्यान्येव । तथा कर्तुमशक्ताः वयसाऽवरे सर्वे ज्ञातयः दशमदिने सर्वांगानि वापयित्वास्नात्वा प्रथमदिन प्रभृति तद्दिन पर्यन्तं कर्तव्यानि वासोदकतिलोदक प्रदानानि तत्तत्कालादाकृष्य कनिष्ठक्रमेणदद्युः । तथावयसा पूर्विका (ज्येष्ठाः) वापनमकृत्वोदकदानं कुर्युः ।

तेषां सर्वेषां त्रिंशद्वासोदकदानानि । पञ्च सप्तति तिलोदक प्रदानानि । एतत्सर्वं कर्तृकरणात्पूर्वमेव ।।