१२ आग्नेयः स्थालीपाकः

(सू - अथैनामाग्नेयेन स्थालीपाकेन याजयति । पत्न्यवहन्ति । श्रपयित्वाऽभिघार्य, प्राचीनमुदीचीनं वोद्वास्य प्रतिष्ठितमभिघारयति ।)

अनुज्ञापूर्वकं सङ्कल्पं कुर्यात् । अनया नवोढ्वा सह आग्नेयेन स्थालीपाकेन यक्ष्ये । अत्र पत्न्याः अवहननमेव कार्यम् । न तु श्रपणादिकम्, इति तात्पर्यदर्शनम् । मौढ्येन पत्न्या श्रपणादिकमपि केचित्कुर्वन्ति इति गृह्यरत्नकण्ठभूषणम् । अवहननं नाम उलूखले व्रीहीन्निक्षिप्य मुसलकुट्टनेन सञ्जायमानतण्डुलनिष्पत्तिः ।

ஆக்நேயஸ்தாலீ பாகம்

அனுஜ்ஞை. ஆக்நேயேந ஸ்தாலீ பாகேந யக்ஷ்யே என்று ஸங்கல்ப்பம். பத்னியானவள் நெல்லிலிருந்து அரிசியை குத்தி எடுக்க வேண்டும். பர்த்தா அந்த அரிசியை மூன்று தடவை களைந்து அளவாக ஜலம் சேர்த்து விவாஹாக்நியில் பாகம் செய்து பக்குவமானதும் கொஞ்சம் நெய் சேர்த்து வடவண்டை இறக்கி, இறக்கியதும் நெய் சேர்க்க வேண்டும்.

அக்நிப்ரதிஷ்டாதி ஆஜ்ய பாகாந்தம் ஆனதும், “அக்நயே ஸ்வாஹா” என்கிற முகாஹுதியையும் செய்து ப்ரதான தர்வியை உபஸ்தரனம் செய்து ஹவிஸ்ஸின் நடுவிலிருந்து ஒரு தடவையும் கீழ்ப் பக்கத்திலிருந்து ஒரு தடவையும் ஆக இரண்டு தடவை [[TODO::परिष्कार्यम्??]]

[[156]]

निष्पन्नान्तण्डुलान् स्वयं त्रिः प्रक्षाल्य पाकोचितेन जलेन सह तण्डुलान् वैदिकाग्नौ श्रपयित्वा लौकिकेनाज्येनाभिघार्य प्राचीनमुदीचीनं वा उद्वास्य प्रतिष्ठितमभिधारयति ।

((सू - अग्नेरुपसमाधानाद्याज्यभागान्तेऽन्वारब्धायां स्थालीपाकाज्जुहोति, सकृदुपस्तरणाभिघारणे द्विरवदानम्) अग्निर्देवता स्वाहाकारप्रदानः)

अग्नेरुपसमाधानाद्याज्यभागान्ते, “अग्नये स्वाहा” इति मुखाहुतिं जुहुयात् । कर्मारम्भप्रभृति एतावत्पर्यन्तं सम्भावितसमस्तदोषप्रायश्चित्तर्थं सर्वप्रायश्चित्ताहुतिं च (ओंभूर्भुवस्सुवः स्वाहा) जुहुयात् । दर्व्यामुपस्तीर्य स्थालीपाकस्य मध्यात् पूर्वाच्च द्विरवदाय (वत्सानां त्रिरवदानम्) सकृदभिघार्य, स्विष्टकृदर्थं हविः प्रत्यभिघार्य वध्वामन्वारब्धायाम्, “अ॒ग्नये॒ स्वाहा॑” इति मध्ये जुहुयात् । “अग्नये, इदन्न मम” । अनन्वारब्धः, दर्व्यामुपस्तीर्य, उत्तरार्धात्सकृदवदाय, (वत्सानां द्विरवदानं) द्विरभिधार्य

अ॒ग्नये॑ स्विष्ट॒कृते॒ स्वाहा॑ । [[TODO::परिष्कार्यम्??]]

इत उत्तरार्धपूर्वार्धे होमः ।

अग्नये, स्विष्टकृते, इदन्न मम ।

(सू - अग्निस्स्विष्टद्द्वितीयः । सकृदुपस्तरणावदाने द्विरभिधारणम् । मध्यात्पूर्वस्यावदानम् । मध्ये होमः । उत्तरार्धादुत्तरस्य । उत्तरार्धपूर्वार्धे

எடுத்து அபிகாரணம் செய்ய வேண்டும். இதுவே வாத்ஸ்யர்கள் ஆகில் ஹவி: பாத்ரத்தின் மேலண்டைப் புறத்திலிருந்து மூன்றாவது தடவையும் எடுத்து அபிகாரணம் செய்ய வேண்டும். ஸ்விஷ்டகிருத் ஹோமத்திற்காக ஹவி: பாத்ரத்திலிருந்து ஹவிஸ் எடுக்கப்பட்ட இடத்தில் ப்ரத்யபிகாரணம் செய்ய வேண்டும். பத்னியின் அந்வாரம்பணத்துடன் “அக்நயே ஸ்வாஹா" என்று மத்யத்தில் ஹோமம் செய்ய வேண்டும். தர்வியை உபஸ்தரணம் செய்து ஹவி: பாத்ரத்தின் ஈசான்ய பாகத்திலிருந்து ஒரே தடவையில் அதிகமாக ஹவிஸ்ஸை எடுத்துக் கொள்ள [[TODO::परिष्कार्यम्??]]

[[157]]

होमः । लेपयोः प्रस्तरवत् तूष्णीं बर्हि रक्त्वाऽग्नौ प्रहरति । सिद्धमुत्तरं परिषेचनं । तेन सर्पिष्मता ब्राह्मणं भोजयेत् ॥) परिध्यञ्जनम् । लेपकार्यम् । आज्यस्थालीमुत्तरतः । प्रधानां दर्वीं दक्षिणतः । इतरां मध्ये । पात्रसादनदर्भान्गृहीत्वा, दर्व्यामग्रं मध्ये मध्यम्, आज्यस्थाल्यां मूलमिति क्रमेण त्रिरक्त्वा एकं दर्भं प्रज्ञातं निधाय दक्षिणोत्तराभ्यां पाणिभ्यां दर्भान् प्रधानदर्व्यां प्रतिष्ठाप्य सव्यं निरस्य, तिर्यञ्चं सव्यं हस्तं धारयन् अग्रमद्युत्य, अग्नौ प्रहृत्य, पुनरुद्युत्य मध्यमं प्रहृत्य अवशिष्टमुद्युत्य मूलं प्रहृत्य, अप उपस्पृश्य पृथक्कृतं दर्भञ्च पूर्ववत्प्रहृत्य तूष्णीं तर्जन्या त्रिरग्निं निर्दिश्य अग्निमभिमन्त्र्य दक्षिणहस्तेन भूमिं स्पृष्ट्वा मध्यमं परिधिमग्नौ प्रहृत्य, अन्यौ परिधी हस्ताभ्यामादाय युगपदग्नौ प्रहरन् उत्तरार्धस्याग्रमङ्गारेषूपगूहेत् । दक्षिणहस्ते प्रधानदर्वीं वामहस्ते इतरदर्वीं चादाय आज्यं गृहीत्वा दर्व्यामुपदर्व्या अग्रं प्रक्षिप्य दर्व्या सँस्रावहोमं तूष्णीं जुहोति । “वसुभ्यः, रुद्रेभ्यः, आदित्येभ्यः, सँस्रावभागेभ्य इदन्न मम” ॥ अप उपस्पृश्य प्राणानायम्य, प्रायश्चित्तहोमान् जुहुयात् । प्राणायामः । परिषेचनं - प्रणीतामोक्षणं, ब्राह्मणस्य सर्पिषा पूर्णेन स्थालीपाकान्नेन भोजनं कारयित्वा दक्षिणां च समर्पयेत् । अग्न्युपस्थानम् । “आग्नेयस्थालीपाककर्माङ्गं ऋषभदानं करिष्ये” । (ऋषभप्रतिनिधित्वेन यत्किञ्चिद्धिरण्यदानं वा कुर्यात् । ब्रह्मस्थाने वृताय ब्राह्मणाय यस्मै कस्मैचिद्ब्राह्मणाय वा दद्यात् ॥

வேண்டும். வாத்ஸ்யர்கள் ஆகில் மேலும் ஒரு தடவை ஹவிஸ்ஸை எடுத்துக் கொண்டு இரு தடவை அபிகாரணம் செய்து அந்வாரம்பணமன்னியில் அக்னியில் ஈசான்ய பாகத்தில் “அக்நயே ஸ்விஷ்ட க்ருதே ஸ்வாஹா" என்று ஹோமம் செய்ய வேண்டும். பரித்யஞ்ஜனாதிகளை அக்நிமுக ப்ரயோகத்தில் உள்ளபடி செய்து அக்ன்யுபஸ்தானம் வரை செய்ய வேண்டும். ப்ராம்மண தக்ஷிணை ஸமயத்தில் ஹவிஸ்சேஷத்தில் நெய்யைச் சேர்த்துப் போஜனம் செய்விக்க வேண்டும். ஆக்நேய ஸ்தாலீபாக அங்கமாக ரிஷப தானம் செய்ய வேண்டும். சிலர் பூர்ண பாத்ரத்தை தக்ஷிணையாகச் சொல்லுகின்றனர். [[TODO::परिष्कार्यम्??]]

[[158]]

अथवा पूर्णपात्रं वा दक्षिणात्वेन दद्यात् । पूर्णपात्रं नाम किम्? धान्यादेः पूर्णं यत्किञ्चित्पात्रं पूर्णपात्रम् । यद्वा अष्टमुष्टिभवेत्किञ्चित्किञ्चिच्चत्वारि पुष्कलम् । पुष्कलानि च चत्वारि पूर्णपात्रं प्रचक्षते । अनेन धान्यमुष्टीनाम् अष्टाविंशत्यधिकं शतं पूर्णपात्रं भवति । अत्र ऋषभः पूर्णपात्रञ्च विकल्प्यते ।

(सू - योऽस्यापचितस्तस्माऋषभं ददाति, पूर्णपात्रस्तु दक्षिणेत्येके)