०३ उदकशान्तिप्रयोगः

कालः

अथोदकशान्तिप्रयोगः॥

गर्भाधानादिषु पूर्वेद्युः
तस्मिन् दिने वा उदकशान्तिः।

सङ्कल्पान्तम्

“नमः सदस” इत्य्-आदि

विष्वक्सेनाराधनान्तं कृत्वा,

प्राणानायम्य,

“श्रीगोविन्दे"त्यादि…

… प्रीत्यर्थम् एतत्-कर्म-साद्गुण्यार्थम्
एभिः श्रीवैष्णवैः (ब्राह्मणैः) बोधायनोक्त-प्रकारेण उदक-शान्ति-जप-कर्म करिष्यामि

इति सङ्कल्प्य,

रेखा-कर्षः

गोमयोपलिप्ते रङ्गवल्य्-आद्य्-अलङ्-कृते स्थण्डिले
व्रीहीन् तण्डुलान् निक्षिप्य,

[[44]]

प्राचीस् तिस्रो रेखाः

तत्र मध्ये

इति मध्ये ।

इति दक्षिणतः,

इत्य् उत्तरतः, प्राचीः तिस्रो रेखाः

उदीचीस् तिस्रो रेखाः

इति मध्ये, अप उपस्पृश्य ।

इति पश्चात् ।

इति पुरस्तात्, उदीचीस्तिस्रो रेखाः लिखित्वा

अद्भिर् अवोक्ष्य
तत्र व्रीहीन् निक्षिप्य

कुम्भः

तत्र

इति कुम्भं निधाय,

तस्मिन् गायत्र्या तिरः पवित्रं निधाय,

इत्य् अद्भिरापूर्य

ऊर्ध्वाग्रं कूर्चं निक्षिप्य
(“ओं भूर्भुवस्सुवरोमि”त्य् अक्षतान् निक्षिप्य)
गन्धाक्षत-पुष्पैर् अलङ्कृत्य
दूर्वा-पुष्प-फलैर् अवकीर्य
दूर्वादर्भैः प्रच्छाद्य

इच्य् अद्भिर् अभिमृश्य

जपः

सुप्रक्षालित-पाणिपादैः स्वाचान्तैश्
चतुर्-दिक्ष्व् आसनेषु निषण्णैः
चतुर्भिः ब्राह्मणैः सह
प्राणायामं कृत्वा,

कुम्भम् अन्वारभ्य,
गायत्रीं पच्छो ऽर्धर्चशः अनवानम् उक्त्वा,
वेदादीन् जपित्वा,
“कृणुष्वपाज” इत्यनुवाकं “मदेचिदस्ये"त्यर्धर्चमपोह्य,
“इन्द्रं वो विश्वतस्परि हवामहे” इत्यनुवाकं,
“यत इन्द्र, स्वस्तिदा, महाँ इन्द्रः, सजोषा इन्द्रे”ति चतस्रः,

[[45]]

“ये देवाः पुरस्सदः” इति पञ्च,
“अग्नये रक्षोघ्ने” इति पञ्च,
“अग्निरायुष्मा"निति पञ्च,
“यावामिन्द्रा वरुणे"ति चतुरः,
“यो वामिन्द्रावरुणा”वित्यष्टौ पर्यायान्,
“अग्ने यशस्विन्” इति चतस्रः,
“ऋताषाडि"ति सानुषङ्गमनुवाकं,
“नमो अस्तु सर्पेभ्यो” इति तिस्रः,
“अयं पुरो हरिकेश” इति पञ्च पर्यायान्
“आशुश्शिशानः”
“शं च मे”
“ममाग्ने”
“अग्नेर्मन्वे” इत्यनुवाकान्,

“समीची नामासी”ति षट्पर्यायान्,
“हेतयो नामस्थे”ति षट्पर्यायान्,
“शतायुधाये"ति पञ्चर्चः,

“भूतं भव्यं भविष्यत्”
“इन्द्रो दधीच” इत्यनुवाकौ,
“चक्षुषो हेत” आरभ्य “भ्रातृव्यं पादयामसी"त्यन्तं,
“प्राणो रक्षति”
“सिँहे व्याघ्रे”
“अहमस्मि”
“ता सूर्या”

“अग्निर्न”
“ऋद्ध्याः स्म”
“नवो नव” इत्यनुवाकान्,
“अग्नये स्वाहा कृत्तिकाभ्यः स्वाहा” इत्याद्युपहोमान्,

“दधिक्राव्ण्ण” इत्यृचम्,
“आपो हिष्ठा मयो भुव” इति तिस्रः,

“उदुत्तमं वरुण”
“अस्तभ्नाद्यां”
“यत्किञ्चेदं”
“कितवासः”
“अवते हेडः”
“तत्त्वायामी”ति वरुणसूक्तं,

“हिरण्यवर्णाः”
“पवमानः”
“तच्छय्ँयोः” इत्यनुवाकान्,

“यो ब्रह्मा ब्रह्मण” इति घृतसूक्तं,
“नमो ब्रह्मण” इति परिधानीयां त्रिः जपित्वा,

प्रोक्षणादि

प्रणवेन कुम्भमुत्थाप्य,
“देवस्य त्वे”ति व्याहृतिभिश् च यजमानं प्रोक्षयेत् ।

यजमानः
पुरस्ताद् उपविष्टाय हिरण्यं
दक्षिणत उपविशते रजतं
पश्चाद् उपविशते कांस्यम्
उत्तरत उपविशते वासश्च
दक्षिणां दत्वा

कुम्भ-जलेन स्नायात् ।