३६ बिभीषणाकडून वस्त्राभूषणांचा वर्षाव

बहुरि बिभीषन भवन सिधायो।
मनि गन बसन बिमान भरायो॥
लै पुष्पक प्रभु आगें राखा।
हँसि करि कृपासिंधु तब भाषा॥

नंतर बिभीषण आपल्या महालात गेला आणि त्याने रत्ने व वस्त्रे विमानात भरली. मग ते पुष्पक विमान आणून प्रभूंसमोर ठेवले. तेव्हा कृपासागर श्रीराम हसून म्हणाले,॥ २॥

चढ़ि बिमान सुनु सखा बिभीषन।
गगन जाइ बरषहु पट भूषन॥
नभ पर जाइ बिभीषन तबही।
बरषि दिए मनि अंबर सबही॥

‘हे मित्रा बिभीषणा, विमानात बसून आकाशात जाऊन सर्व रत्ने व वस्त्रे उधळून टाक.’ आज्ञा होताच बिभीषणाने आकाशात जाऊन सर्व रत्ने व वस्त्रे यांचा वर्षाव केला.॥ ३॥

जोइ जोइ मन भावइ सोइ लेहीं।
मनि मुख मेलि डारि कपि देहीं॥
हँसे रामु श्री अनुज समेता।
परम कौतुकी कृपा निकेता॥

ज्याला जे आवडले, ते त्याने घेतले. वानर-अस्वले रत्ने तोंडात घालून या खाण्याच्या वस्तू नाहीत, म्हणून टाकून देत होते. ही गंमत पाहून परम विनोदी आणि कृपा-धाम श्रीराम, सीता व लक्ष्मण हसू लागले.॥ ४॥

मुनि जेहि ध्यान न पावहिं नेति नेति कह बेद।
कृपासिंधु सोइ कपिन्ह सन करत अनेक बिनोद॥ ११७(क)॥

मुनीसुद्धा ज्यांना ध्यानामध्ये प्राप्त करू शकत नाहीत, वेद ज्यांना ‘नेति नेति’ असे म्हणतात, तेच कृपासागर श्रीराम वानरांबरोबर अनेक प्रकारचे विनोद करीत आहेत.॥ ११७ (क)॥

उमा जोग जप दान तप नाना मख ब्रत नेम।
राम कृपा नहिं करहिं तसि जसि निष्केवल प्रेम॥ ११७(ख)॥

श्रीशिव म्हणतात, ‘हे उमा, अनेक प्रकारचे योग, जप, दान, तप, यज्ञ, व्रत आणि नियम केल्यावरही अनन्य प्रेम नसेल तर श्रीराम अशी कृपा करीत नाहीत.’॥ ११७ (ख)॥

भालु कपिन्ह पट भूषन पाए।
पहिरि पहिरि रघुपति पहिं आए॥
नाना जिनस देखि सब कीसा।
पुनि पुनि हँसत कोसलाधीसा॥

अस्वले व वानरांना कपडे व दागिने मिळाले. आणि ते घालून ते सर्व श्रीरघुनाथांजवळ आले. अनेक जातींच्या वानरांना पाहून श्रीराम वारंवार हसत होते.॥ १॥

चितइ सबन्हि पर कीन्ही दाया।
बोले मृदुल बचन रघुराया॥
तुम्हरें बल मैं रावनु मारॺो।
तिलक बिभीषन कहँ पुनि सारॺो॥

श्रीरघुनाथांनी कृपादृष्टीने पाहून सर्वांवर दया केली. मग ते कोमल स्वराने म्हणाले, ‘हे बंधूंनो, तुमच्या बळावरच मी रावणाला मारले आणि बिभीषणाला राजतिलक केला.॥ २॥

निजनिज गृह अब तुम्ह सब जाहू।
सुमिरेहु मोहि डरपहु जनि काहू॥
सुनत बचन प्रेमाकुल बानर।
जोरि पानि बोले सब सादर॥

आता तुम्ही आपापल्या घरी जा. माझे स्मरण करीत राहा आणि कुणालाही भिऊ नका.’ हे ऐकून सर्व वानर प्रेम-विव्हल होऊन हात जोडून आदराने म्हणाले,॥ ३॥

प्रभु जोइ कहहु तुम्हहि सब सोहा।
हमरें होत बचन सुनि मोहा॥
दीन जानि कपि किए सनाथा।
तुम्ह त्रैलोक ईस रघुनाथा॥

‘प्रभो, तुम्ही जे म्हणता, ते सर्व तुम्हांला शोभून दिसते. परंतु तुमचे बोलणे ऐकून आम्हांला मोह होत आहे. हे रघुनाथ, तुम्ही तिन्ही लोकांचे ईश्वर आहात. आम्हा वानरांना दीन समजून तुम्ही आम्हांला कृतार्थ केले आहे.॥ ४॥

सुनि प्रभु बचन लाज हम मरहीं।
मसक कहूँ खगपति हित करहीं॥
देखि राम रुख बानर रीछा।
प्रेम मगन नहिं गृह कै ईछा॥

प्रभूंचे बोलणे ऐकून आम्ही लाजेने मरून जात आहोत. माशा कधी गरुडाचे हित करू शकतील का?’ श्रीरामांचा रोख पाहून अस्वले व वानर प्रेम-मग्न होऊन गेले. त्यांना घरी जाण्याची इच्छा नव्हती.॥ ५॥