३४ देवतांकडून स्तुती, इंद्राकडून अमृत-वर्षाव

बरषहिं सुमन हरषि सुर बाजहिं गगन निसान।
गावहिं किंनर सुरबधू नाचहिं चढ़ीं बिमान॥ १०९(क)॥

देव आनंदाने फुले उधळत होते. आकाशात दुंदुभी वाजू लागल्या. किन्नर गाऊ लागले. विमानातील अप्सरा नाचू लागल्या.॥ १०९(क)॥

जनकसुता समेत प्रभु सोभा अमित अपार।
देखि भालु कपि हरषे जय रघुपति सुख सार॥ १०९(ख)॥

जानकीसह प्रभू रामचंद्रांची अपरिमित व अपार शोभा पाहून अस्वले व वानर आनंदून गेले आणि सुख-सागर श्रीरामांचा विजय असो, असे म्हणू लागले.॥ १०९(ख)॥

तब रघुपति अनुसासन पाई।
मातलि चलेउ चरन सिरु नाई॥
आए देव सदा स्वारथी।
बचन कहहिं जनु परमारथी॥

तेव्हा श्रीरघुनाथांची आज्ञा घेऊन व त्यांच्या चरणांवर मस्तक ठेवून इंद्र आपला सारथी मातली याच्यासह निघून गेला. त्यानंतर नेहमी स्वार्थी असलेले देव आले. ते जणू परमार्थ्याप्रमाणे बोलू लागले.॥ १॥

दीन बंधु दयाल रघुराया।
देव कीन्हि देवन्ह पर दाया॥
बिस्व द्रोह रत यह खल कामी।
निज अघ गयउ कुमारगगामी॥

‘हे दीनबंधू, हे दयाळू रघुराज, हे परमदेव, तुम्ही देवांवर मोठी कृपा केली. विश्वाचा द्रोह करण्यात तत्पर असलेला हा दुष्ट, कामी आणि कुमार्गी रावण स्वतःच्याच पापामुळे नष्ट झाला.॥ २॥

तुम्ह समरूप ब्रह्म अबिनासी।
सदा एकरस सहज उदासी॥
अकल अगुन अज अनघ अनामय।
अजित अमोघसक्ति करुनामय॥

तुम्ही समरूप, ब्रह्म, अविनाशी, नित्य, एकरस, स्वभावतःच शत्रु-मित्रभावाने रहित, अखंड, निर्गुण, अजन्मा, निष्पाप, निर्विकार, अजेय, अमोघशक्तीचे आणि दयामय आहात.॥ ३॥

मीन कमठ सूकर नरहरी।
बामन परसुराम बपु धरी॥
जब जब नाथ सुरन्ह दुखु पायो।
नाना तनु धरि तुम्हइँ नसायो॥

तुम्हीच मत्स्य, कूर्म, वराह, नृसिंह, वामन आणि परशुराम ही शरीरे धारण केली. हे नाथ, जेव्हा जेव्हा देवांना दुःख झाले, तेव्हा तेव्हा अनेक शरीरे धारण करून तुम्हीच त्यांचे दुःख दूर केले.॥ ४॥

यह खल मलिन सदा सुरद्रोही।
काम लोभ मद रत अति कोही॥
अधम सिरोमनि तव पद पावा।
यह हमरें मन बिसमय आवा॥

हा रावण दुष्ट, मलिनहृदयी, देवांचा कायमचा शत्रू, कामी, लोभी, मदपरायण आणि अत्यंत क्रोधी होता. अशा अधर्म-शिरोमणी रावणानेही तुमचे परमपद प्राप्त केले, या गोष्टीचे आमच्या मनाला आश्चर्य वाटते.॥ ५॥

हम देवता परम अधिकारी।
स्वारथ रत प्रभु भगति बिसारी॥
भव प्रबाहँ संतत हम परे।
अब प्रभु पाहि सरन अनुसरे॥

आम्ही देव श्रेष्ठ अधिकारी असूनही स्वार्थपरायण आहोत. तुमची भक्ती विसरून निरंतर जन्म-मृत्यूच्या चक्रात सापडलो आहोत. आता हे प्रभो, आम्ही तुम्हांला शरण आलो आहोत. आमचे रक्षण करा.’॥ ६॥

करि बिनती सुर सिद्ध सब रहे जहँ तहँ कर जोरि।
अति सप्रेम तन पुलकि बिधि अस्तुति करत बहोरि॥ ११०॥

अशी विनंती करून देव आणि सिद्ध तिथेच हात जोडून उभे राहिले. तेव्हा अत्यंत प्रेमाने पुलकित होऊन ब्रह्मदेव स्तुती करू लागले.॥ ११०॥

जय राम सदा सुखधाम हरे।
रघुनायक सायक चाप धरे॥
भव बारन दारन सिंह प्रभो।
गुन सागर नागर नाथ बिभो॥

हे नित्य सुखधाम आणि दुःख हरण करणारे हरी, हे धनुष्यबाण धारण केलेले श्रीरघुनाथ, तुमचा विजय असो. हे प्रभो, तुम्ही भवरूपी हत्तीला विदीर्ण करणाऱ्या सिंहासमान आहात. हे नाथ, हे सर्वव्यापक, तुम्ही गुणांचे समुद्र व सज्जनशिरोमणी आहात.॥ १॥

तन काम अनेक अनूप छबी।
गुन गावत सिद्ध मुनींद्र कबी॥
जसु पावन रावन नाग महा।
खगनाथ जथा करि कोप गहा॥

तुमच्या शरीराचे सौंदर्य अनेक कामदेवांसमान परंतु अनुपम सौंदर्यशाली आहे. सिद्ध, मुनीश्वर आणि कवी तुमचे गुण गात असतात. तुमचीकीर्ती पवित्र आहे. तुम्ही रावणरूपी महासर्पाला क्रुद्ध होऊन गरुडाप्रमाणे पकडले.॥ २॥

जन रंजन भंजन सोक भयं।
गतक्रोध सदा प्रभु बोधमयं॥
अवतार उदार अपार गुनं।
महि भार बिभंजन ग्यानघनं॥

हे प्रभो, तुम्ही सेवकांना आनंद देणारे, शोक व भय यांचा नाश करणारे, नित्य क्रोधरहित आणि नित्य ज्ञानस्वरूप आहात. तुमचा अवतार श्रेष्ठ,अपार दिव्य गुणांनी पूर्ण, पृथ्वीचा भार उतरवणारा व ज्ञानाचा समूह आहे.॥ ३॥

अज ब्यापकमेकमनादि सदा।
करुनाकर राम नमामि मुदा॥
रघुबंस बिभूषन दूषन हा।
कृत भूप बिभीषन दीन रहा॥

परंतु अवतार घेऊनही तुम्ही नित्य, अजन्मा, व्यापक, अद्वितीय आणि अनादी आहात. हे करुणेची खाण असलेले श्रीराम, मी तुम्हांला मोठॺा आनंदाने नमस्कार करतो. हे रघुकुलाचे भूषण, हे दूषण राक्षसाला मारणारे आणि सर्व दोष हरण करणारे, बिभीषण दीन होता, त्याला तुम्ही लंकेचा राजा बनविले.॥ ४॥

गुन ग्यान निधान अमान अजं।
नित राम नमामि बिभुं बिरजं॥
भुजदंड प्रचंड प्रताप बलं।
खल बृंद निकंद महा कुसलं॥

हे गुण आणि ज्ञानाचे भांडार, हे मानरहित, हे अजन्मा, व्यापक व मायिक विकारांनी रहित श्रीराम, मी तुम्हांला नित्य नमस्कार करतो. तुमच्या भुजदंडांचा प्रताप आणि बळ प्रचंड आहे. दुष्टसमूहाचा नाश करण्यात तुम्ही अत्यंत निपुण आहात.॥ ५॥

बिनु कारन दीन दयाल हितं।
छबि धाम नमामि रमा सहितं॥
भव तारन कारन काज परं।
मन संभव दारुन दोष हरं॥

हे दीनांवर अकारण दया करणारे व त्यांचे हित करणारे आणि शोभाधाम, जानकीसह तुम्हांला मी नमस्कार करतो. तुम्ही भवसागरातून तारून नेणारे आहात. कारणरूप प्रकृती व कार्यरूप विश्व या दोहींच्या पलीकडचे आहात आणि मनात उत्पन्न होणाऱ्या भयंकर दोषांचे हरण करणारे आहात.॥ ६॥

सर चाप मनोहर त्रोन धरं।
जलजारुन लोचन भूपबरं॥
सुख मंदिर सुंदर श्रीरमनं।
मद मार मुधा ममता समनं॥

तुम्ही मनोहर बाण, धनुष्य आणि भाता धारण करणारे आहात. लाल कमलांप्रमाणे रक्तवर्ण तुमचे नेत्र आहेत. तुम्ही राजांमध्ये श्रेष्ठ, सुखाचे मंदिर, सुंदर श्रीलक्ष्मीचे वल्लभ आणि मद, काम आणि खोटॺा ममतेचा नाश करणारे आहात.॥ ७॥

अनवद्य अखंड न गोचर गो।
सबरूप सदा सब होइ न गो॥
इति बेद बदंति न दंतकथा।
रबि आतप भिन्नमभिन्न जथा॥

तुम्ही दोषरहित आहात. अखंड आहात, तुम्ही इंद्रियांचे विषय नाहीत. सदा सर्वरूप असूनही तुम्ही कधी ते सर्व झाला नाहीत, असे वेद म्हणतात. ही काही दंतकथा नाही. ज्याप्रमाणे सूर्य आणि सूर्यप्रकाश वेगळे असूनही वेगळे नाहीत, त्याप्रमाणे तुम्हीसुद्धा संसाराहून भिन्न व अभिन्न दोन्हीही आहात.॥ ८॥

कृतकृत्य बिभो सब बानर ए।
निरखंति तवानन सादर ए॥
धिग जीवन देव सरीर हरे।
तव भक्ति बिना भव भूलि परे॥

हे व्यापक प्रभो, हे सर्व वानर कृतार्थ झाले आहेत. ते आदराने तुमचे मुखदर्शन करीत आहेत. हे हरी, आम्हा अमरांचे जीवन आणि देव-शरीर यांचा धिक्कार असो. आम्ही तुमच्या भक्तीने रहित असून सांसारिक विषयांमध्ये गुंतून पडलो आहोत.॥ ९॥

अब दीनदयाल दया करिऐ।
मति मोरि बिभेदकरी हरिऐ॥
जेहि ते बिपरीत क्रिया करिऐ।
दुख सो सुख मानि सुखी चरिऐ॥

हे दीनदयाळ, आता दया करा आणि भेद उत्पन्न करणारी माझी बुद्धी हरण करा. तिच्यामुळे मी विपरीत कर्म करतो आणि जे दुःख आहे, त्यालाच सुख मानून आनंदाने फिरतो.॥ १०॥

खल खंडन मंडन रम्य छमा।
पद पंकज सेवित संभु उमा॥
नृप नायक दे बरदानमिदं।
चरनांबुज प्रेमु सदा सुभदं॥

तुम्ही दुष्टांचे खंडन करणारे आहात आणि पृथ्वीचे रमणीय अलंकार आहात. तुमच्या चरणकमलांची सेवा श्रीशिवपार्वतीकडून होते. हे राजांचे महाराज, तुमच्या चरणकमलांच्या ठायी माझे सदा अनन्य प्रेम राहो, असे वरदान मला द्या.’॥ ११॥

बिनय कीन्हि चतुरानन प्रेम पुलक अति गात।
सोभासिंधु बिलोकत लोचन नहीं अघात॥ १११॥

अशा प्रकारे ब्रह्मदेवांनी अत्यंत प्रेमाने पुलकित होऊन विनंती केली. शोभेचे समुद्र असलेल्या श्रीरामांचे दर्शन घेताना त्यांचे नेत्र तृप्तच होत नव्हते.॥ १११॥

तेहि अवसर दसरथ तहँ आए।
तनय बिलोकि नयन जल छाए॥
अनुज सहित प्रभु बंदन कीन्हा।
आसिरबाद पिताँ तब दीन्हा॥

त्याचवेळी दशरथ तेथे अवतीर्ण झाले. पुत्र श्रीरामांना पाहून त्यांच्या नेत्रांमध्ये प्रेमाश्रू आले. राम व लक्ष्मणांनी त्यांना वंदन केले, तेव्हा पित्याने त्यांना आशीर्वाद दिला.॥ १॥

तात सकल तव पुन्य प्रभाऊ।
जीत्यों अजय निसाचर राऊ॥
सुनि सुत बचन प्रीति अति बाढ़ी।
नयन सलिल रोमावलि ठाढ़ी॥

श्रीराम म्हणाले, ‘हे तात, हा सर्व तुमच्या पुण्याचा प्रभाव आहे.त्यामुळे मी अजेय राक्षसराजाला जिंकले.’ पुत्राचे बोलणे ऐकून दशरथांच्यामनातील प्रेमाला भरती आली. नेत्रांमध्ये पाणी आले आणि ते रोमांचित झाले.॥ २॥

रघुपति प्रथम प्रेम अनुमाना।
चितइ पितहि दीन्हेउ दृढ़ ग्याना॥
ताते उमा मोच्छ नहिं पायो।
दसरथ भेद भगति मन लायो॥

श्रीरामांनी त्यांच्या जिवंतपणीच्या प्रेमाच्या विचाराने पित्याकडे पाहून त्यांना आपल्या स्वरूपाचे दृढ ज्ञान करून दिले. हे उमा, दशरथांनी भेद-भक्तीमध्ये मन लावले होते, त्यामुळे त्यांना मोक्ष मिळाला नव्हता.॥ ३॥

सगुनोपासक मोच्छ न लेहीं।
तिन्ह कहुँ राम भगति निज देहीं॥
बार बार करि प्रभुहि प्रनामा।
दसरथ हरषि गए सुरधामा॥

मायारहित सच्चिदानंद स्वरूपभूत दिव्यगुणयुक्त सगुण स्वरूपाची उपासना करणारे जे भक्त अशा प्रकारचा मोक्षही घेत नाहीत, त्यांना श्रीराम आपली भक्ती देतात. प्रभूंना मनःपूर्वक वारंवार प्रणाम करून दशरथ आनंदाने देवलोकी गेले.॥ ४॥

अनुज जानकी सहित प्रभु कुसल कोसलाधीस।
सोभा देखि हरषि मन अस्तुति कर सुर ईस॥ ११२॥

लक्ष्मण व जानकीसह परम कुशल प्रभू कोसलाधीशांची शोभा पाहून देवराज इंद्र हर्षित होऊन स्तुती करू लागला.॥ ११२॥

जय राम सोभा धाम।
दायक प्रनत बिश्राम॥
धृत त्रोन बर सर चाप।
भुजदंड प्रबल प्रताप॥

‘शोभेचे धाम, शरणागताला विश्राम देणारे, श्रेष्ठ भाता, धनुष्य आणि बाण धारण केलेले, प्रबल प्रतापी भुजदंड असलेले, अशा श्रीरामचंद्रांचा विजय असो.॥ १॥

जय दूषनारि खरारि।
मर्दन निसाचर धारि॥
यह दुष्ट मारेउ नाथ।
भए देव सकल सनाथ॥

हे खर आणि दूषण यांचे शत्रू आणि राक्षससेनेचे मर्दन करणारे, हे प्रभू, तुमचा विजय असो. आपण या दुष्टाला मारल्यामुळे सर्व देव निर्भय झाले.॥ २॥

जय हरन धरनी भार।
महिमा उदार अपार॥
जय रावनारि कृपाल।
किए जातुधान बिहाल॥

हे भूमीचा भार हरण करणारे, हे अपार श्रेष्ठ महिमा असणारे, तुमचा विजय असो. हे रावणाचे शत्रू, हे कृपाळू, तुमचा विजय असो. तुम्ही राक्षसांचा नाश केला.॥ ३॥

लंकेस अति बल गर्ब।
किए बस्य सुर गंधर्ब॥
मुनि सिद्ध नर खग नाग।
हठि पंथ सब कें लाग॥

लंकापती रावणाला आपल्या बळाची घमेंड होती. त्याने देव आणि गंधर्व या सर्वांना अधीन करून ठेवले होते आणि तो मुनी, सिद्ध, मनुष्य, पक्षी आणि नाग इत्यादी सर्वांना हट्टाने सतावत होता.॥ ४॥

परद्रोह रत अति दुष्ट।
पायो सो फलु पापिष्ट॥
अब सुनहु दीन दयाल।
राजीव नयन बिसाल॥

तो दुसऱ्यांचा द्रोह करण्यात पटाईत आणि अत्यंत दुष्ट होता. त्या पाप्याला तसेच फळ मिळाले. आता हे दीनांवर दया करणारे, हे कमलासमान विशाल नेत्र असणारे प्रभो! ऐका.॥ ५॥

मोहि रहा अति अभिमान।
नहिं कोउ मोहि समान॥
अब देखि प्रभु पद कंज।
गत मान प्रद दुख पुंज॥

मला अत्यंत अभिमान होता की, माझ्यासारखा कोणीही नाही; परंतु आता हे प्रभू, तुमच्या चरण-कमलांचे दर्शन घेतल्याने दुःखांचे डोंगर देणारा माझा तो अभिमान आता दूर झाला.॥ ६॥

कोउ ब्रह्म निर्गुन ध्याव।
अब्यक्त जेहि श्रुति गाव॥
मोहि भाव कोसल भूप।
श्रीराम सगुन सरूप॥

कोणी निर्गुण ब्रह्माचे ध्यान करतात, त्याला वेद अव्यक्त निराकार ब्रह्म म्हणतात, परंतु हे श्रीराम, मला तर तुमचे हे सगुण कोसलराज-स्वरूपच आवडते.॥ ७॥

बैदेहि अनुज समेत।
मम हृदयँ करहु निकेत॥
मोहि जानिऐ निज दास।
दे भक्ति रमानिवास॥

श्रीजानकी आणि लक्ष्मण यांच्यासह माझ्या मनात आपला निवासकरा. हे रमानिवास, मला आपला दास समजा आणि आपली भक्ती द्या.॥ ८॥

दे भक्ति रमानिवास त्रास हरन सरन सुखदायकं।
सुख धाम राम नमामि काम अनेक छबि रघुनायकं॥
सुर बृंद रंजन द्वंद भंजन मनुजतनु अतुलितबलं।
ब्रह्मादि संकर सेब्य राम नमामि करुना कोमलं॥

हे रमानिवास, हे शरणागताचे भय हरण करणारे आणि त्याला सर्वप्रकारचे सुख देणारे, मला आपली भक्ती द्या. हे सुखधाम, हे अनेक कामदेवांच्या सौंदर्याचे माहेरघर, रघुकुलाचे स्वामी, श्रीरामचंद्र! मी तुम्हांला नमस्कार करतो. हे देव-समाजाला आनंद देणारे, जन्म-मृत्यू आदी द्वंद्वांचा नाश करणारे, मनुष्यदेहधारी, अतुलनीय बलाचे, ब्रह्मदेव आणि शिव इत्यादींकडून सेवा घेणारे, करुणेने कोमल श्रीराम, मी तुम्हांला नमस्कार करतो.

अब करि कृपा बिलोकि मोहि आयसु देहु कृपाल।
काह करौं सुनि प्रिय बचन बोले दीनदयाल॥ ११३॥

हे कृपाळू! आता माझ्याकडे कृपादृष्टीने पाहून मला आज्ञा करा की, मी काय सेवा करू?’ इंद्राचे हे गोड बोलणे ऐकून दीनदयाळ श्रीराम म्हणाले,॥ ११३॥

सुनु सुरपति कपि भालु हमारे।
परे भूमि निसिचरन्हि जे मारे॥
मम हित लागि तजे इन्ह प्राना।
सकल जिआउ सुरेस सुजाना॥

‘हे देवराज, ऐकून घे. आमच्या ज्या वानर व अस्वलांना निशाचरांनी मारून टाकल्यामुळे ते पृथ्वीवर पडलेले आहेत. यांनी माझ्यासाठी आपले प्राण वेचले आहेत. हे सुज्ञ देवराज, या सर्वांना जिवंत कर.’॥

सुनु खगेस प्रभु कै यह बानी।
अति अगाध जानहिं मुनि ग्यानी॥
प्रभु सक त्रिभुअन मारि जिआई।
केवल सक्रहि दीन्हि बड़ाई॥

काकभुशुंडी म्हणतात, ‘हे गरुडा, ऐक. प्रभूंचे हे बोलणे अत्यंत गूढ आहे. ज्ञानी मुनीच ते जाणू शकतात. प्रभू श्रीराम त्रैलोक्यास मारून जिवंत करू शकतात. पण या प्रसंगी त्यांनी इंद्र्राला मोठेपणा दिला एवढेच.॥ २॥

सुधा बरषि कपि भालु जिआए।
हरषि उठे सब प्रभु पहिं आए॥
सुधाबृष्टि भै दुहु दल ऊपर।
जिए भालु कपि नहिं रजनीचर॥

इंद्राने अमृताचा वर्षाव करून वानर व अस्वले यांना जिवंत केले. सर्व आनंदाने उठले आणि प्रभूंजवळ आले. अमृताचा वर्षाव दोन्ही पक्षांवर झाला, परंतु वानर व अस्वले हीच जिवंत झाली. राक्षस नाहीत.॥ ३॥

रामाकार भए तिन्ह के मन।
मुक्त भए छूटे भव बंधन॥
सुर अंसिक सब कपि अरु रीछा।
जिए सकल रघुपति कीं ईछा॥

कारण राक्षसांची मने मरताना रामाकार झाली होती. म्हणून ते मुक्त झाले. त्यांची भव-बंधने तुटून गेली. परंतु वानर व अस्वले तर सर्व देवांश असून भगवंतांच्या लीलेतील सहचर होते. म्हणून ते सर्व श्रीरघुनाथांच्या इच्छेने जीवित झाले.॥ ४॥

राम सरिस को दीन हितकारी।
कीन्हे मुकुत निसाचर झारी॥
खल मल धाम कामरत रावन।
गति पाई जो मुनिबर पाव न॥

श्रीरामांसारखा दीनांचे हित करणारा कोण आहे ? त्यांनी सर्व राक्षसांना मुक्त करून टाकले. दुष्ट, पापांचे घर आणि कामी असणाऱ्या रावणालाही श्रेष्ठ मुनींनाही जी गती मिळत नाही, ती मिळाली.॥ ५॥

सुमन बरषि सब सुर चले चढ़ि चढ़ि रुचिर बिमान।
देखि सुअवसर प्रभु पहिं आयउ संभु सुजान॥ ११४(क)॥

फुलांचा वर्षाव करून देव सुंदर विमानांत बसून परत गेले. तेव्हा सुयोग्य वेळ पाहून सर्वज्ञ शिव हे प्रभू रामचंद्रां जवळ आले.॥ ११४(क)॥

परम प्रीति कर जोरि जुग नलिन नयन भरि बारि।
पुलकित तन गदगद गिराँ बिनय करत त्रिपुरारि॥ ११४(ख)॥

आणि परम प्रेमाने दोन्ही हात जोडून, कमलांसारख्या नेत्रांमधून अश्रू भरून, पुलकित शरीर व सद्गदित वाणीने विनंती करू लागले.॥ ११४(ख)॥

मामभिरक्षय रघुकुल नायक।
धृत बर चाप रुचिर कर सायक॥
मोह महा घन पटल प्रभंजन।
संसय बिपिन अनल सुर रंजन॥

हे रघुकुलाचे स्वामी, सुंदर हातांमध्ये श्रेष्ठ धनुष्य व सुंदर बाण धारण केलेले तुम्ही माझे रक्षण करा. तुम्ही महामोहरूपी मेघसमूहाला पिटाळून लावणारे पवन आहात, संशयरूपी वनास भस्म करणारे अग्नी आहात आणि देवांना आनंद देणारे आहात.॥ १॥

अगुन सगुन गुन मंदिर सुंदर।
भ्रम तम प्रबल प्रताप दिवाकर॥
काम क्रोध मद गज पंचानन।
बसहु निरंतर जन मन कानन॥

तुम्ही निर्गुण, सगुण, दिव्य गुणांचे धाम आणि परम सुंदर आहात. भ्रमरूपी अंधकाराच्या नाशासाठी प्रबल प्रतापी सूर्य आहात. काम, क्रोध आणि मदरूपी हत्तींना मारण्यासाठी सिंहाप्रमाणे असणारे तुम्ही या सेवकाच्या मनरूपी वनामध्ये निरंतर निवास करा.॥ २॥

बिषय मनोरथ पुंज कंज बन।
प्रबल तुषार उदार पार मन॥
भव बारिधि मंदर परमं दर।
बारय तारय संसृति दुस्तर॥

विषय-कामनेंच्या समूहरूपी कमलवनाच्या नाशासाठी तुम्ही प्रबळ हिमवर्षाव आहात, तुम्ही उदार व मनापलीकडचे आहात. भवसागराचे मंथन करण्यासाठी तुम्ही मंदराचल आहात. तुम्ही आमचे परम भय दूर करा व आम्हांला दुस्तर अशा संसार-सागरातून तरून न्या.॥ ३॥

स्याम गात राजीव बिलोचन।
दीन बंधु प्रनतारति मोचन॥
अनुज जानकी सहित निरंतर।
बसहु राम नृप मम उर अंतर॥
मुनि रंजन महि मंडल मंडन।
तुलसिदास प्रभु त्रास बिखंडन॥

हे श्यामसुंदर-शरीर, हे कमलनयन, हे दीनबंधू, हे शरणागतांना दुःखातून मुक्त करणारे, हे राजा श्रीरामचंद्र, तुम्ही लक्ष्मण व जानकीसह माझ्या हृदयात निरंतर निवास करा. तुम्ही मुनींना आनंद देणारे, पृथ्वीमंडलाचे भूषण, तुलसीदासाचे प्रभू आणि भयाचा नाश करणारे आहात.॥ ४-५॥

नाथ जबहिं कोसलपुरीं होइहि तिलक तुम्हार।
कृपासिंधु मैं आउब देखन चरित उदार॥ ११५॥

हे नाथ, जेव्हा अयोध्यापुरीमध्ये तुमचा राजतिलक होईल, तेव्हा हे कृपासागर, मी तुमची ती उदार लीला पाहाण्यास येईन.’॥ ११५॥