०२ पुंलिङ्गाधिकारः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 35

पुमान्

मूलम् - 35

पुमान्

सिद्धान्त-कौमुदी - 35

अधिकारोऽयम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 36

घञबन्तः

मूलम् - 36

घञबन्तः

सिद्धान्त-कौमुदी - 36

पाकः । त्यागः । करः । गरः । भावार्थे एवेदम् । नपुंसकत्वविशिष्टे भावे क्तल्युड्भ्यां स्त्रीत्वविशिष्टे तु क्तिन्नाडिभिर्बाधेन परिशेषात् । कर्मादौ तु घञाद्यन्तमपि विशेष्यलिङ्गम् । तथा च भाष्यम् । सम्बन्धमनुवर्तिष्यत इति ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 37

घाजन्तश्च

मूलम् - 37

घाजन्तश्च

सिद्धान्त-कौमुदी - 37

विस्तरः । गोचरः । चयः । जयः । इत्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 38

भयलिङ्गभगपदानि नपुंसके

मूलम् - 38

भयलिङ्गभगपदानि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 38

एतानि नपुंसके स्युः । भयम् । लिङ्गम् । भगम् । पदम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 39

नङन्तः

मूलम् - 39

नङन्तः

सिद्धान्त-कौमुदी - 39

नङ्प्रत्ययान्तः पुंसि स्यात् । यज्ञः । यत्नः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 40

याच्ञा स्त्रियाम्

मूलम् - 40

याच्ञा स्त्रियाम्

सिद्धान्त-कौमुदी - 40

पूर्वस्यापवादः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 41

क्यन्तो घुः

मूलम् - 41

क्यन्तो घुः

सिद्धान्त-कौमुदी - 41

किप्रत्ययान्तो घुः पुंसि स्यात् । आधिः । निधिः । उदधिः । क्यन्तः किम् ? दानम् । घुः किम् ? जज्ञिर्बीजम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 42

इषुधि स्त्री च

मूलम् - 42

इषुधि स्त्री च

सिद्धान्त-कौमुदी - 42

इषुधिशब्दः स्त्रियां पुंसि च । पूर्वस्यापवादः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 43

देवासुरात्मस्वर्गगिरिसमुद्रनखकेशदन्तस्तनभुजकण्ठखड्गशरपङ्काभिधानानि

मूलम् - 43

देवासुरात्मस्वर्गगिरिसमुद्रनखकेशदन्तस्तनभुजकण्ठखड्गशरपङ्काभिधानानि

सिद्धान्त-कौमुदी - 43

एतानि पुंसि स्युः । देवाः सुराः । असुराः दैत्याः । आत्मा क्षेत्रज्ञः । स्वर्गो नाकः । गिरिः पर्वतः । समुद्रोऽब्धिः । नखः कररुहः । केशः शिरोरुहः । दन्तो दशनः । स्तनः कुचः । भुजो दोः । कण्ठो गलः । खड्गः करवालः । शरो मार्गणः । पङ्कः कर्दमः इत्यादु ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 44

त्रिविष्टपत्रिभुवने नपुंसके

मूलम् - 44

त्रिविष्टपत्रिभुवने नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 44

स्पष्टम् । तृतीयं विष्टपं त्रिपिष्टपम् । स्वर्गाभिधानतया पुंस्त्वे प्राप्ते अयमारम्भः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 45

द्यौः स्त्रियाम्

मूलम् - 45

द्यौः स्त्रियाम्

सिद्धान्त-कौमुदी - 45

द्योदिवोस्तन्त्रेणोपादानमिदम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 46

इषुबाहू स्त्रियां च

मूलम् - 46

इषुबाहू स्त्रियां च

सिद्धान्त-कौमुदी - 46

चात्पुंसि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 47

बाणकाण्डौ नपुंसके च

मूलम् - 47

बाणकाण्डौ नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 47

चात्पुंसि । त्रिविष्टपेत्यादिचतुःसूत्री देवासुरेत्यस्यापवादः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 48

नान्तः

मूलम् - 48

नान्तः

सिद्धान्त-कौमुदी - 48

अयं पुंसि । राजा । तक्षा । न च चर्मवर्मादिष्वतिव्याप्तिः ‘मन्द्व्यच्कोऽकर्तरि’ इति नपुंसकप्रकरणे वक्ष्यमाणत्वात् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 49

क्रतुपुरुषकपोलगुल्फमेघाभिधानानि

मूलम् - 49

क्रतुपुरुषकपोलगुल्फमेघाभिधानानि

सिद्धान्त-कौमुदी - 49

क्रतुरध्वरः । पुरुषो नरः । कपोलो गरुडः । गुल्फः प्रपदः । मेघो नीरदः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 50

अभ्रं नपुंसकम्

मूलम् - 50

अभ्रं नपुंसकम्

सिद्धान्त-कौमुदी - 50

पूर्वस्यापवादः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 51

उकारान्तः

मूलम् - 51

उकारान्तः

सिद्धान्त-कौमुदी - 51

अयं पुंसि स्यात् । प्रभुः । इक्षुः । हनुर्हट्टविलासिन्यां नृत्यारम्भे गदे स्त्रियाम् । द्वयोः कपोकावयव इति मेदिनी । करेणुरिभ्यां स्त्री नेभे इत्यमरः । एवंजातीयकविशेषवचनानाक्रान्तस्तु प्रकृतसूत्रस्य विषयः । उक्तं च - लिङ्गशेषविधिर्व्यापी विशेषैर्यद्यबाधित इति । एवमन्यत्रापि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 52

धेनुरज्जुकुहूसरयुतनुरेणुप्रियङ्गवः स्त्रियाम् ।

मूलम् - 52

धेनुरज्जुकुहूसरयुतनुरेणुप्रियङ्गवः स्त्रियाम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 53

समासे रज्जुः पुंसि च

मूलम् - 53

समासे रज्जुः पुंसि च

सिद्धान्त-कौमुदी - 53

कर्कटरज्वा । कर्कटरज्जुना ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 54

श्मश्रुजानुवसुस्वाद्वश्रुजतुत्रयपुतालूनि नपुंसके

मूलम् - 54

श्मश्रुजानुवसुस्वाद्वश्रुजतुत्रयपुतालूनि नपुंसके

विश्वास-प्रस्तुतिः - 55

वसु चार्थवाचि

मूलम् - 55

वसु चार्थवाचि

सिद्धान्त-कौमुदी - 55

अर्थवाचीति किम् ? वसूर्मयुखाग्निधनाधिपेषु ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 56

मद्गुमधुसीधुशीधुसानुकमण्डलूनि नपुंसके च

मूलम् - 56

मद्गुमधुसीधुशीधुसानुकमण्डलूनि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 56

चात्पुंसि अयं मद्गुः । इदं मद्गु ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 57

रुत्वन्तः

मूलम् - 57

रुत्वन्तः

सिद्धान्त-कौमुदी - 57

मेरुः । सेतुः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 58

दारुकशेरुजतुवस्तुमस्तूनि नपुंसके

मूलम् - 58

दारुकशेरुजतुवस्तुमस्तूनि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 58

रुत्वन्त इति पुंस्त्वस्यापवादः । इदं दारु ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 59

सक्तुर्नपुंसके च

मूलम् - 59

सक्तुर्नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 59

चात्पुंसि । सक्तुः, सक्तु ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 60

प्रागरश्मेरकारान्तः

मूलम् - 60

प्रागरश्मेरकारान्तः

सिद्धान्त-कौमुदी - 60

रश्मिर्दिवसाभिधानमिति वक्ष्यति । प्रागेतस्मादकारान्त इत्यधिक्रियते ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 61

कोपधः

मूलम् - 61

कोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 61

कोपधोऽकारान्तः पुंसि स्यात् । स्तबकः । कल्कः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 62

चिबुकशालूकप्रातिपदिकांशुकोल्मुकानि नपुंसके

मूलम् - 62

चिबुकशालूकप्रातिपदिकांशुकोल्मुकानि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 62

पूर्वसूत्रापवादः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 63

कण्टकानीकसरकमोदकचषकमस्तकपुस्तकतडाकनिष्कशुष्कवर्चस्कपिनाकभाण्डकपिण्डककटकशण्डकपिटकतालकफलकपुलाकानि नपुंसके च

मूलम् - 63

कण्टकानीकसरकमोदकचषकमस्तकपुस्तकतडाकनिष्कशुष्कवर्चस्कपिनाकभाण्डकपिण्डककटकशण्डकपिटकतालकफलकपुलाकानि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 63

चात्पुंसि । अयं कण्टकः । इदं कण्टकमित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 64

टोपधः

मूलम् - 64

टोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 64

टोपधोऽकारान्तः पुंसि स्यात् । घटः । पटः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 65

किरीटमुकुटललाटवटवीटशृङ्गाटकराटलोष्टानि नपुंसके च

मूलम् - 65

किरीटमुकुटललाटवटवीटशृङ्गाटकराटलोष्टानि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 65

किरिटमित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 66

कुटकूटकटपटकवाटकर्पटनटनिकटकीटकटानि नपुंसके च

मूलम् - 66

कुटकूटकटपटकवाटकर्पटनटनिकटकीटकटानि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 66

चात्पुंसि । कुटः कुटमित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 67

णोपधः

मूलम् - 67

णोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 67

णोपधोऽकारान्तः पुंसि स्यात् । गुणः । गणः । पाषाणः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 68

ऋणलवणपर्वतोरणरणोष्णानि नपुंसके

मूलम् - 68

ऋणलवणपर्वतोरणरणोष्णानि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 68

पूर्वसूत्रापवादः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 69

कार्षापणस्वर्णसुवर्णव्रणचरणवृषणविषाणचूर्णतृणानि नपुंसकेच

मूलम् - 69

कार्षापणस्वर्णसुवर्णव्रणचरणवृषणविषाणचूर्णतृणानि नपुंसकेच

सिद्धान्त-कौमुदी - 69

चात्पुंसि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 70

थोपधः

मूलम् - 70

थोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 70

रथः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 71

काष्ठपृष्ठसिक्थोक्थानि नपुंसके

मूलम् - 71

काष्ठपृष्ठसिक्थोक्थानि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 71

इदं काष्ठमित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 72

काष्ठा दिगर्था स्त्रियाम्

मूलम् - 72

काष्ठा दिगर्था स्त्रियाम्

सिद्धान्त-कौमुदी - 72

इमाः काष्ठाः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 73

तीर्थप्रोथयूथगाथानि नपुंसके च

मूलम् - 73

तीर्थप्रोथयूथगाथानि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 73

चात्पुंसि । अयं तीर्थः । इदं तीर्थम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 74

नोपधः

मूलम् - 74

नोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 74

अदन्तः पुंसि । इनः फेनः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 75

जघनाकिनतुहिनकाननवनवृजिनविपिनवेतनशासनसोपानमिथुनश्मशानरत्ननिम्नचिह्नानि नपुंसके

मूलम् - 75

जघनाकिनतुहिनकाननवनवृजिनविपिनवेतनशासनसोपानमिथुनश्मशानरत्ननिम्नचिह्नानि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 75

पूर्वस्यापवादः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 76

मानयानाभिधाननलिनपुलिनोद्यानशयनासनस्थानचन्दनासमानभवनवसनसंभावनविभावनविमानानि नपुंसके च

मूलम् - 76

मानयानाभिधाननलिनपुलिनोद्यानशयनासनस्थानचन्दनासमानभवनवसनसंभावनविभावनविमानानि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 76

चात्पुंसि । अयं मानः । इदं मानम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 77

पोपधः

मूलम् - 77

पोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 77

अदन्तः पुंसि । यूपः । दीपः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 78

पापरूपोडुपतल्पशिल्पपुष्पसमीपान्तरीपाणि नपुंसके

मूलम् - 78

पापरूपोडुपतल्पशिल्पपुष्पसमीपान्तरीपाणि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 78

इदं पापमित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 79

शूर्पकुतपकुणपद्वीपविटपानि नपुंसके च

मूलम् - 79

शूर्पकुतपकुणपद्वीपविटपानि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 79

अयं शूर्पः । इदं शूर्पमित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 80

भोधपः

मूलम् - 80

भोधपः

सिद्धान्त-कौमुदी - 80

स्तम्भः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 81

तलभं नपुंसकम्

मूलम् - 81

तलभं नपुंसकम्

सिद्धान्त-कौमुदी - 81

पूर्वस्यापवादः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 82

जृम्भं नपुंसके च

मूलम् - 82

जृम्भं नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 82

जृम्भम् । जृम्भः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 83

मोपधः

मूलम् - 83

मोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 83

सोमः । भीमः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 84

रुक्मसिध्मयुग्मेध्मगुल्माध्यात्मकुङ्कुमानि नपुंसके

मूलम् - 84

रुक्मसिध्मयुग्मेध्मगुल्माध्यात्मकुङ्कुमानि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 84

इदं रुक्ममित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 85

संग्रामदाडिमकुसुमाश्रमक्षेमक्षौमहोमोद्दामानि नपुंसके च

मूलम् - 85

संग्रामदाडिमकुसुमाश्रमक्षेमक्षौमहोमोद्दामानि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 85

चात्पुंसि अयं संग्रामः । इदं संग्रामम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 86

योपधः

मूलम् - 86

योपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 86

समयः । हयः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 87

किसलयहृदयेन्द्रियोत्तरीयाणि नपुंसके

मूलम् - 87

किसलयहृदयेन्द्रियोत्तरीयाणि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 87

स्पष्टम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 88

गोमयकषायमलयान्वयाव्ययानि नपुंसके च

मूलम् - 88

गोमयकषायमलयान्वयाव्ययानि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 88

गोमयः । गोमयम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 89

रोपधः

मूलम् - 89

रोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 89

क्षुरः । अङ्कुरः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 90

द्वाराग्रस्फारतक्रवक्रवप्रक्षिप्रक्षुद्रनारतीरदूरकृच्छ्ररन्धाश्रश्वभ्रभीरगभीरक्रूरविचित्रकेयूरकेदारोदराजस्रशरीरकन्दरमन्दारपञ्जराजरजठराजिरवैरचामरपुष्करगह्वरकुहरकुटीरकुलीरचत्वरकाश्मीरनीराम्बरशिशिरतन्त्रयन्त्रनक्षत्रक्षेत्रमित्रकलत्रचित्रमूत्रसूत्रवक्त्रनेत्रगोत्राङ्गुलित्रभलत्रशस्त्रशास्त्रवस्त्रपत्रपात्रच्छत्राणि नपुंसके

मूलम् - 90

द्वाराग्रस्फारतक्रवक्रवप्रक्षिप्रक्षुद्रनारतीरदूरकृच्छ्ररन्धाश्रश्वभ्रभीरगभीरक्रूरविचित्रकेयूरकेदारोदराजस्रशरीरकन्दरमन्दारपञ्जराजरजठराजिरवैरचामरपुष्करगह्वरकुहरकुटीरकुलीरचत्वरकाश्मीरनीराम्बरशिशिरतन्त्रयन्त्रनक्षत्रक्षेत्रमित्रकलत्रचित्रमूत्रसूत्रवक्त्रनेत्रगोत्राङ्गुलित्रभलत्रशस्त्रशास्त्रवस्त्रपत्रपात्रच्छत्राणि नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 90

इदं द्वारमित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 91

शुक्रमदेवतायाम्

मूलम् - 91

शुक्रमदेवतायाम्

सिद्धान्त-कौमुदी - 91

इदं शुक्रं रेतः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 92

चक्रवज्रान्धकारसारावारपारक्षीरतोमरशृङ्गारबषङ्गारमन्दारोशीरतिमितशिशिराणि नपुंसके च

मूलम् - 92

चक्रवज्रान्धकारसारावारपारक्षीरतोमरशृङ्गारबषङ्गारमन्दारोशीरतिमितशिशिराणि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 92

चात्पुंसि । चक्रः, चक्रमित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 93

षोपधः

मूलम् - 93

षोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 93

वृषः । वृक्षः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 94

शिरीषर्जीषाम्बरीषपीयूषपुरीषकिल्बिषकल्माषाणि नपुंसके

मूलम् - 94

शिरीषर्जीषाम्बरीषपीयूषपुरीषकिल्बिषकल्माषाणि नपुंसके

विश्वास-प्रस्तुतिः - 95

यूषकरीषमिषविषवर्षाणि नपुंसके च

मूलम् - 95

यूषकरीषमिषविषवर्षाणि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 95

चात्पुंसि । अयं यूषः । इदं यूषमित्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 96

सोपधः

मूलम् - 96

सोपधः

सिद्धान्त-कौमुदी - 96

वत्सः । वायसः । महानसः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 97

पनसबिसबुससाहसानि नपुंसके

मूलम् - 97

पनसबिसबुससाहसानि नपुंसके

विश्वास-प्रस्तुतिः - 98

चमसांसररनिर्यासोपवासकार्पासवासमासकासकांसमांसानि नपुंसके च

मूलम् - 98

चमसांसररनिर्यासोपवासकार्पासवासमासकासकांसमांसानि नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 98

इदं चमसम् । अयं चमसः । इत्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 99

कंसं चात्प्राणिनि

मूलम् - 99

कंसं चात्प्राणिनि

सिद्धान्त-कौमुदी - 99

कंसोऽस्त्री पानभाजनम् । प्राणिनि तु कंसो नाम कश्चिद्राजा ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 100

रश्मिदिवसाभिधानानि

मूलम् - 100

रश्मिदिवसाभिधानानि

सिद्धान्त-कौमुदी - 100

एतानि पुंसि स्युः । रश्मिर्मयूखः दिवसो घस्नः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 101

दीधितिः स्त्रियाम्

मूलम् - 101

दीधितिः स्त्रियाम्

सिद्धान्त-कौमुदी - 101

पूर्वस्यापवादः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 102

दिनाहनी नपुंसके

मूलम् - 102

दिनाहनी नपुंसके

सिद्धान्त-कौमुदी - 102

अयमप्यपवादः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 103

मानाभिधामनि

मूलम् - 103

मानाभिधामनि

सिद्धान्त-कौमुदी - 103

एतानि पुंसि स्युः । कुडवः । प्रस्थः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 104

द्रौणाढकौ नपुंसके च

मूलम् - 104

द्रौणाढकौ नपुंसके च

सिद्धान्त-कौमुदी - 104

इदं द्रोणम् । अयं द्रोणः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 105

खारीमानिके स्त्रियाम्

मूलम् - 105

खारीमानिके स्त्रियाम्

सिद्धान्त-कौमुदी - 105

इयं खारी । इयं मानिका ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 106

दाराक्षतलजासूनां बहुत्वं च

मूलम् - 106

दाराक्षतलजासूनां बहुत्वं च

सिद्धान्त-कौमुदी - 106

इमे दाराः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 107

नाड्यपजनोपपदानि व्रणाङ्गपदानि

मूलम् - 107

नाड्यपजनोपपदानि व्रणाङ्गपदानि

सिद्धान्त-कौमुदी - 107

यथासङ्ख्यं नाड्यादीन्युपपदानि व्रणादीनि पुंसि स्युः । अयं नाडीव्रणः । अपाङ्गः । जनपदः । व्रणादीनामुभयलिङ्गत्वेऽपि क्लीबत्वानुवृत्यर्थं सूत्रम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 108

मरुद्गरुत्तरदृत्विजः

मूलम् - 108

मरुद्गरुत्तरदृत्विजः

सिद्धान्त-कौमुदी - 108

अयं मरुत् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 109

ऋषिराशिदृतिग्रन्थिक्रिमिध्वनिबलिकौलिमौलिरविकविकपिमुनयः

मूलम् - 109

ऋषिराशिदृतिग्रन्थिक्रिमिध्वनिबलिकौलिमौलिरविकविकपिमुनयः

सिद्धान्त-कौमुदी - 109

एते पुंसि स्युः । अयमृषिः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 110

ध्वजगजमुञ्जपुञ्जाः

मूलम् - 110

ध्वजगजमुञ्जपुञ्जाः

सिद्धान्त-कौमुदी - 110

एते पुंसि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 111

हस्तकुन्तान्तव्रातवातदूतधूतसूतचूतमुहूर्ताः

मूलम् - 111

हस्तकुन्तान्तव्रातवातदूतधूतसूतचूतमुहूर्ताः

सिद्धान्त-कौमुदी - 111

एते पुंसि । अमरस्तु मुहुर्तोऽस्त्रियामित्याह ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 112

षण्डमण्डकरण्डभरण्डवरण्डतुण्डगण्डमुण्डपाषण्डशिखण्डाः

मूलम् - 112

षण्डमण्डकरण्डभरण्डवरण्डतुण्डगण्डमुण्डपाषण्डशिखण्डाः

सिद्धान्त-कौमुदी - 112

अयं षण्डः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 113

वंशांशपुरोडाशः

मूलम् - 113

वंशांशपुरोडाशः

सिद्धान्त-कौमुदी - 113

अयं वंशः । पुरो दाश्यते पुरोडाशाः । कर्मणि घञ् । भव्यव्याख्यानयोः प्रकरणे «पौरोडाशपुरोडाशात् ष्ठन्» [[4.3.70]] इति विकारप्रकरणे, «व्रीहेः पुरोडाशे» [[4.3.148]] इति च निपातनात् प्रकृतसूत्र एव निपातनाद्वा दस्य डत्वम् । पुरोडाशभुजामिष्टमिति माघः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 114

हृदकन्दकुन्दबुद्बुदशब्दाः

मूलम् - 114

हृदकन्दकुन्दबुद्बुदशब्दाः

सिद्धान्त-कौमुदी - 114

अयं हृदः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 115

अर्धपथिमथ्यृभुक्षिस्तम्बनितम्बपूगाः

मूलम् - 115

अर्धपथिमथ्यृभुक्षिस्तम्बनितम्बपूगाः

सिद्धान्त-कौमुदी - 115

अयमर्धः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 116

पल्लवपल्वलकफरेफकटाहनिर्व्यूहमठमणितरङ्गतुरङ्गगन्धमृदङ्गसङ्गसमुद्गपुङ्खाः

मूलम् - 116

पल्लवपल्वलकफरेफकटाहनिर्व्यूहमठमणितरङ्गतुरङ्गगन्धमृदङ्गसङ्गसमुद्गपुङ्खाः

सिद्धान्त-कौमुदी - 116

अयं पल्लवः इत्यादि ।

विश्वास-प्रस्तुतिः - 117

सारथ्यतिक्षिकुक्षिबस्तिपाण्यञ्जलयः

मूलम् - 117

सारथ्यतिक्षिकुक्षिबस्तिपाण्यञ्जलयः

सिद्धान्त-कौमुदी - 117

एते पुंसि । अयं सारथिः । इति पुंलिङ्गाधिकारः ॥